Gitar çalmanın fiziği - Oscar Fernando Perez
-
0:07 - 0:10Hendrix, Cobain ve Page.
-
0:10 - 0:12Hepsi son derece hızlı.
-
0:12 - 0:16Peki nasıl oluyor da
ellerindeki bu mekanizma -
0:16 - 0:21nota, ritm, melodi
ve müziği oluşturuyor? -
0:21 - 0:26Gitar teline vurduğunuzda "kararlı dalga"
denilen bir titreşim oluşur. -
0:26 - 0:30"Düğüm noktaları" olarak adlandırılan
bazı noktalar hareket etmezken -
0:30 - 0:35"dalga karnı" denilen diğer
noktalar ileri geri salınır. -
0:35 - 0:39Bu titreşim sap ve köprü aracılığıyla
gitarın gövdesine aktarılır -
0:39 - 0:42ve buradaki ince, esnek ağaç titreşip
-
0:42 - 0:46etrafındaki hava moleküllerini
de titreştirir. -
0:46 - 0:50Art arda gerçekleşen bu titreşimler
ses dalgalarını meydana getirir. -
0:50 - 0:53Gitarın ses deliğinden
çıkan dalgalar -
0:53 - 0:55kulağımıza iletilir.
-
0:56 - 0:59Burada elektriksel
sinyallere çevrilerek -
0:59 - 1:02beynimiz tarafından
ses olarak algılanır. -
1:02 - 1:06Sesin perdesi, titreşimlerin
frekansına bağlıdır. -
1:06 - 1:09Hızla titreyen bir tel
pek çok titreşimin -
1:09 - 1:13bir arada oluşmasına yol açarak
yüksek perdeli bir ses oluşturur. -
1:13 - 1:17Yavaş bir titreşimin sonucunda ise
düşük perdeli bir ses oluşur. -
1:17 - 1:20Telin titreşim frekansını
etkileyen dört faktör var: -
1:20 - 1:24uzunluk, gerginlik,
yoğunluk ve kalınlık. -
1:24 - 1:28Gitar telleri aynı uzunlukta
ve gerginlikte olur; -
1:28 - 1:31ancak kalınlık ve yoğunlukları
farklılık gösterir. -
1:31 - 1:36Kalın teller daha yavaş titreşip
daha kalın sesler çıkarır. -
1:36 - 1:38Tele her vurduğunuzda
-
1:38 - 1:41birkaç kararlı dalga
yaratırsınız. -
1:41 - 1:44Temel dalga, notanın
perdesini belirler. -
1:44 - 1:48"Doğuşkan" diye adlandırılan başka
dalgalar da vardır. -
1:48 - 1:51Doğuşkanların frekansları, temel dalganın
frekansının katları şeklindedir. -
1:52 - 1:56Bu kararlı dalgalar bir araya gelerek
karmaşık bir dalga oluşturur. -
1:56 - 2:01Tele vurma biçiminizi değiştirerek
farklı doğuşkanlar elde edebilirsiniz. -
2:01 - 2:04Telin ortasına vurduğunuzda duyacağınız
şey temel sesin yanı sıra, -
2:04 - 2:07frekansları temel sesinkinin
tek sayı katları olan, -
2:07 - 2:10düğüm noktaları ise telin
ortasında olan doğuşkanlardır. -
2:10 - 2:14Köprüye yakın bir yerden tele vurduğunuzda
ise, temel sesin frekansının -
2:14 - 2:16çift sayı katları olan doğuşkanların
parlak sesini duyarsınız. -
2:16 - 2:22Batı Müziği gamlarını oluşturan
yine bu doğuşkanlardır. -
2:22 - 2:26Temel sesle beraber, temel sesin
frekansının iki katı frekansa sahip olan -
2:26 - 2:31birinci doğuşkanı duyduğumuzda bu ikisi
birlikte kulağımıza oldukça uyumlu gelir. -
2:31 - 2:34Bu yüzden onları aynı
nota olarak kabul ederiz. -
2:34 - 2:37Aralarındaki farklı ise
"oktav" diye adlandırırız. -
2:37 - 2:40Gam, 12 sesten oluşur ve bu sesler
-
2:40 - 2:43bir oktav aralığı içinde yer alır.
-
2:43 - 2:47Her birinin frekansı, bir öncekinin
frekansının 2^(1/12) katıdır. -
2:48 - 2:51Bu katsayı, perde aralığını belirler.
-
2:51 - 2:56Her bir perde çubuğu, telin geri kalan
uzunluğunu 2^(1/12)'ye bölüp -
2:56 - 2:59frekansı yarım ses aralığı kadar
yükseltir. -
3:00 - 3:03Keman gibi perdesiz enstrümanlar
-
3:03 - 3:07iki nota arasındaki sonsuz sayıda
frekansın çalınabilmesini sağlar. -
3:07 - 3:11Fakat ton dışına çıkmayıp akortlu çalmayı
da bir o kadar zorlaştırır. -
3:11 - 3:13Tellerin sayısı ve akortlanışı
-
3:13 - 3:15çalmak istediğimiz akorlara ve
-
3:15 - 3:18ellerimizin fizyolojisine göre
belirlenmiştir. -
3:18 - 3:21Gitarların şekilleri ve yapıldıkları
materyaller çeşitlilik gösterir -
3:21 - 3:24ve bu çeşitlilik, titreşimin doğasını ve
sesini de değiştirir. -
3:24 - 3:27Aynı anda iki veya daha fazla teli çalmak
-
3:27 - 3:32akorlar ve diğer ses efektleri gibi yeni
kalıplar oluşturmamızı sağlar. -
3:32 - 3:36Örneğin frekansları birbirine yakın olan
iki notayı aynı anda çaldığınızda, -
3:36 - 3:41bu iki sesin üst üste binmesiyle genliği
artıp azalan bir ses dalgası oluşur -
3:41 - 3:46ve ortaya gitaristlerin "vuruş" dediği,
zonklamaya benzeyen bir ses çıkar. -
3:46 - 3:49Elektrik gitarlar ise daha geniş bir
yelpaze sunar. -
3:49 - 3:52Titreşim yine tellerde başlar
-
3:52 - 3:55fakat bu kez manyetikler tarafından
elektriksel sinyallere çevrilip -
3:55 - 3:59ses dalgaları üreten hoparlörlere
iletilir. -
3:59 - 4:02Sinyaller, manyetik ve hoparlör arasında
-
4:02 - 4:05çeşitli şekillerde işlenerek
-
4:05 - 4:11distortion, overdrive, wah-wah, delay
ve flanger gibi efektler yaratılabilir. -
4:12 - 4:16Müzik fiziğinin sadece eğlence için
olduğunu düşünüyorsanız -
4:16 - 4:18konuya bir de şu açıdan bakın:
-
4:18 - 4:22Bazı fizikçiler evrendeki
her şeyin çok küçük ve -
4:22 - 4:27çok gergin tellerin (sicimlerin) harmonik
serilerinden oluştuğunu düşünüyor. -
4:27 - 4:30Yani tüm gerçekliğimiz
-
4:30 - 4:34kozmik bir Jimi Hendrix'in uzun bir
solosu olabilir mi? -
4:34 - 4:36Şüphesiz ki teller, ya da sicimler,
-
4:36 - 4:40kulağımızla duyabildiğimizden
çok daha fazlasını ifade ediyor.
- Title:
- Gitar çalmanın fiziği - Oscar Fernando Perez
- Description:
-
Tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/the-physics-of-playing-guitar-oscar-fernando-perez
Jimi Hendrix gibi gitar ustaları, ilhamdan ve titreşimlerden melodiler yaratarak, dalgaların fiziğini kendi amaçları doğrultusunda kullanma kapasitesine sahiptir. Peki ağaç, metal ve plastik nasıl oluyor da ritme, melodiye ve müziğe dönüşüyor? Oscar Fernando Perez, tek bir telin çıkardığı sesten karmaşık akorlara kadar gitar çalmanın fiziğinin detaylarını inceliyor.
Ders: Oscar Fernando Perez, animasyon: Chris Boyle.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:55
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez | ||
S Uzel edited Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez | ||
S Uzel accepted Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez | ||
S Uzel edited Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez | ||
S Uzel edited Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez | ||
Retired user edited Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez | ||
Retired user edited Turkish subtitles for The physics of playing guitar - Oscar Fernando Perez |