0:00:06.526,0:00:09.997
Hendrix, Cobain ve Page.

0:00:10.287,0:00:12.294
Hepsi son derece hızlı.

0:00:12.294,0:00:16.228
Peki nasıl oluyor da[br]ellerindeki bu mekanizma

0:00:16.228,0:00:21.028
nota, ritm, melodi[br]ve müziği oluşturuyor?

0:00:21.250,0:00:26.412
Gitar teline vurduğunuzda "kararlı dalga"[br]denilen bir titreşim oluşur.

0:00:26.412,0:00:30.432
"Düğüm noktaları" olarak adlandırılan[br]bazı noktalar hareket etmezken

0:00:30.432,0:00:34.760
"dalga karnı" denilen diğer[br]noktalar ileri geri salınır.

0:00:34.760,0:00:39.196
Bu titreşim sap ve köprü aracılığıyla[br]gitarın gövdesine aktarılır

0:00:39.196,0:00:42.023
ve buradaki ince, esnek ağaç titreşip

0:00:42.023,0:00:45.524
etrafındaki hava moleküllerini[br]de titreştirir.

0:00:46.015,0:00:49.821
Art arda gerçekleşen bu titreşimler[br]ses dalgalarını meydana getirir.

0:00:49.821,0:00:53.133
Gitarın ses deliğinden[br]çıkan dalgalar

0:00:53.133,0:00:55.489
kulağımıza iletilir.

0:00:55.729,0:00:58.962
Burada elektriksel[br]sinyallere çevrilerek

0:00:58.962,0:01:01.591
beynimiz tarafından[br]ses olarak algılanır.

0:01:02.065,0:01:06.066
Sesin perdesi, titreşimlerin [br]frekansına bağlıdır.

0:01:06.066,0:01:09.345
Hızla titreyen bir tel[br]pek çok titreşimin

0:01:09.345,0:01:13.047
bir arada oluşmasına yol açarak[br]yüksek perdeli bir ses oluşturur.

0:01:13.047,0:01:16.780
Yavaş bir titreşimin sonucunda ise[br]düşük perdeli bir ses oluşur.

0:01:16.780,0:01:20.013
Telin titreşim frekansını[br]etkileyen dört faktör var:

0:01:20.013,0:01:23.633
uzunluk, gerginlik,[br]yoğunluk ve kalınlık.

0:01:23.887,0:01:27.598
Gitar telleri aynı uzunlukta[br]ve gerginlikte olur;

0:01:27.598,0:01:31.254
ancak kalınlık ve yoğunlukları[br]farklılık gösterir.

0:01:31.379,0:01:35.666
Kalın teller daha yavaş titreşip[br]daha kalın sesler çıkarır.

0:01:35.666,0:01:38.263
Tele her vurduğunuzda

0:01:38.263,0:01:40.964
birkaç kararlı dalga[br]yaratırsınız.

0:01:40.964,0:01:44.244
Temel dalga, notanın[br]perdesini belirler.

0:01:44.244,0:01:47.747
"Doğuşkan" diye adlandırılan başka[br]dalgalar da vardır.

0:01:47.747,0:01:51.436
Doğuşkanların frekansları, temel dalganın[br]frekansının katları şeklindedir.

0:01:51.563,0:01:55.703
Bu kararlı dalgalar bir araya gelerek[br]karmaşık bir dalga oluşturur.

0:01:55.733,0:02:00.831
Tele vurma biçiminizi değiştirerek[br]farklı doğuşkanlar elde edebilirsiniz.

0:02:00.831,0:02:04.260
Telin ortasına vurduğunuzda duyacağınız[br]şey temel sesin yanı sıra,

0:02:04.260,0:02:07.363
frekansları temel sesinkinin[br]tek sayı katları olan,

0:02:07.363,0:02:10.085
düğüm noktaları ise telin[br]ortasında olan doğuşkanlardır.

0:02:10.085,0:02:13.501
Köprüye yakın bir yerden tele vurduğunuzda[br]ise, temel sesin frekansının

0:02:13.501,0:02:16.486
çift sayı katları olan doğuşkanların[br]parlak sesini duyarsınız.

0:02:16.486,0:02:21.610
Batı Müziği gamlarını oluşturan[br]yine bu doğuşkanlardır.

0:02:21.610,0:02:26.343
Temel sesle beraber, temel sesin[br]frekansının iki katı frekansa sahip olan

0:02:26.343,0:02:31.230
birinci doğuşkanı duyduğumuzda bu ikisi[br]birlikte kulağımıza oldukça uyumlu gelir.

0:02:31.230,0:02:34.265
Bu yüzden onları aynı[br]nota olarak kabul ederiz.

0:02:34.265,0:02:37.130
Aralarındaki farklı ise[br]"oktav" diye adlandırırız.

0:02:37.130,0:02:40.141
Gam, 12 sesten oluşur ve bu sesler

0:02:40.141,0:02:42.793
bir oktav aralığı içinde yer alır.

0:02:42.793,0:02:47.444
Her birinin frekansı, bir öncekinin[br]frekansının 2^(1/12) katıdır.

0:02:48.088,0:02:50.556
Bu katsayı, perde aralığını belirler.

0:02:50.556,0:02:55.693
Her bir perde çubuğu, telin geri kalan[br]uzunluğunu 2^(1/12)'ye bölüp

0:02:55.693,0:02:59.386
frekansı yarım ses aralığı kadar[br]yükseltir.

0:02:59.842,0:03:02.512
Keman gibi perdesiz enstrümanlar

0:03:02.512,0:03:06.922
iki nota arasındaki sonsuz sayıda[br]frekansın çalınabilmesini sağlar.

0:03:06.922,0:03:10.572
Fakat ton dışına çıkmayıp akortlu çalmayı[br]da bir o kadar zorlaştırır.

0:03:10.572,0:03:12.714
Tellerin sayısı ve akortlanışı

0:03:12.714,0:03:14.981
çalmak istediğimiz akorlara ve

0:03:14.981,0:03:17.636
ellerimizin fizyolojisine göre[br]belirlenmiştir.

0:03:17.636,0:03:20.827
Gitarların şekilleri ve yapıldıkları[br]materyaller çeşitlilik gösterir

0:03:20.827,0:03:23.935
ve bu çeşitlilik, titreşimin doğasını ve[br]sesini de değiştirir.

0:03:23.935,0:03:27.483
Aynı anda iki veya daha fazla teli çalmak

0:03:27.483,0:03:32.027
akorlar ve diğer ses efektleri gibi yeni[br]kalıplar oluşturmamızı sağlar.

0:03:32.027,0:03:36.249
Örneğin frekansları birbirine yakın olan[br]iki notayı aynı anda çaldığınızda,

0:03:36.249,0:03:41.183
bu iki sesin üst üste binmesiyle genliği[br]artıp azalan bir ses dalgası oluşur

0:03:41.183,0:03:46.168
ve ortaya gitaristlerin "vuruş" dediği,[br]zonklamaya benzeyen bir ses çıkar.

0:03:46.168,0:03:49.334
Elektrik gitarlar ise daha geniş bir[br]yelpaze sunar.

0:03:49.334,0:03:51.611
Titreşim yine tellerde başlar

0:03:51.611,0:03:55.124
fakat bu kez manyetikler tarafından[br]elektriksel sinyallere çevrilip

0:03:55.124,0:03:58.926
ses dalgaları üreten hoparlörlere[br]iletilir.

0:03:58.926,0:04:02.052
Sinyaller, manyetik ve hoparlör arasında

0:04:02.052,0:04:04.703
çeşitli şekillerde işlenerek

0:04:04.703,0:04:11.401
distortion, overdrive, wah-wah, delay[br]ve flanger gibi efektler yaratılabilir.

0:04:12.159,0:04:15.916
Müzik fiziğinin sadece eğlence için[br]olduğunu düşünüyorsanız

0:04:15.916,0:04:18.148
konuya bir de şu açıdan bakın:

0:04:18.148,0:04:21.902
Bazı fizikçiler evrendeki[br]her şeyin çok küçük ve

0:04:21.902,0:04:27.087
çok gergin tellerin (sicimlerin) harmonik[br]serilerinden oluştuğunu düşünüyor.

0:04:27.087,0:04:29.554
Yani tüm gerçekliğimiz

0:04:29.554,0:04:33.524
kozmik bir Jimi Hendrix'in uzun bir[br]solosu olabilir mi?

0:04:33.852,0:04:36.332
Şüphesiz ki teller, ya da sicimler,

0:04:36.332,0:04:39.992
kulağımızla duyabildiğimizden[br]çok daha fazlasını ifade ediyor.