Wat we kunnen leren van de kinky sekslevens van insecten

Marlene Zuk bestudeert insecten op een enthousiaste, vastberaden manier. In deze verlichtende, grappige talk vertelt ze ons over een paar wel heel verbazingwekkende gewoontes -- en dan vooral over de creatieve manieren waarop ze seks hebben.

Blijkbaar zijn mensen zijn banger
voor insecten dan om dood te gaan.

(Gelach)

Tenminste, volgens een onderzoek
uit 1973 van de 'Book of Lists',

een voorloper van al die online beste,
slechtste, grappigste ranglijsten van nu.

Alleen hoogtes en presentaties geven

stegen boven de zespotigen uit
als bronnen van angst.

En ik vrees dat als je
er spinnen op had gezet,

de combinatie insecten en spinnen
gezamenlijk bovenaan de lijst zou staan.

Ik ben toevallig niet één van die mensen.

Ik hou heel veel van insecten.

Ik vind ze interessant en mooi,

en soms zelfs schattig.

(Gelach)

Ik ben niet de enige.

Eeuwenlang hebben enkele van
de grootste genieën van de wetenschap,

van Charles Darwin tot E.O. Wilson,

inspiratie geput uit het bestuderen van
enkele van de kleinste geesten op aarde.

Maar waarom dan?

Waarom komen we steeds
weer terug bij de insecten?

Natuurlijk heeft het te maken
met hun indrukwekkende hoeveelheid.

Ze zijn talrijker dan welk dier ook.

We weten niet eens
hoeveel soorten er bestaan.

Nieuwe soorten worden
nog steeds regelmatig ontdekt.

Er zijn er op z'n minst een miljoen
en misschien wel 10 miljoen.

Dat betekent dat je een
'insect-van-de-maand'-kalender kunt hebben

en geen enkel soort in 80.000 jaar
hoeft te herhalen.

(Gelach)

Daar kan geen panda of kitten tegenop.

(Gelach)

Nu even wat serieuzer,
insecten zijn onmisbaar.

We hebben ze nodig.

Er wordt geschat dat een
op de drie happen die we eten,

mogelijk is gemaakt door een bestuiver.

Wetenschappers gebruiken insecten
voor fundamentele ontdekkingen,

van de structuur van ons zenuwsysteem

tot hoe onze genen en DNA werken.

Wat ik het mooiste van insecten vind,

is wat ze ons kunnen vertellen
over ons eigen gedrag.

Het lijkt erop dat insecten
alles doen wat mensen doen.

Ze ontmoeten elkaar, paren,
vechten, ze gaan uit elkaar.

Dat doen ze met iets wat
op liefde of vijandigheid lijkt.

Maar wat achter hun gedrag zit,
is toch anders dan bij ons

en dat verschil kan echt verlichtend zijn.

Dat is op geen enkel gebied meer waar

dan als we het hebben over de passie
die ons het meest bezighoudt -- seks.

Wat ik nu beweer
en denk te kunnen verdedigen,

lijkt misschien een verrassende uitspraak.

Ik denk dat seks tussen insecten
interessanter is dan seks tussen mensen.

(Gelach)

De wilde verscheidenheid die we zien

zet ons aan tot nadenken

over wat het betekent
om man of vrouw te zijn.

We beginnen met de insecten

die helemaal geen seks nodig hebben
om zich voort te planten.

Vrouwelijke bladluizen maken kleine
klonen van zichzelf zonder ooit te paren.

Een onbevlekte ontvangenis.

Hier, op je rozenstruiken.

(Gelach)

Als ze wel seks hebben,

is zelfs hun sperma
interessanter dan menselijk sperma.

Er bestaan fruitvliegjes

waarvan het sperma langer is
dan het mannetjeslichaam zelf.

Dat is belangrijk omdat de mannetjes
het gebruiken om te concurreren.

Mannelijke insecten concurreren met wapens
zoals de hoorns op deze kevers.

Maar ze concurreren ook
na het paren met hun sperma.

Libellen en waterjuffers hebben penissen
die op Zwitserse zakmessen lijken

met alle hulpmiddelen uitgeklapt.

(Gelach)

Ze gebruiken deze formidabele
hulpmiddelen als lepels

waarmee ze het sperma van andere mannetjes
uit het vrouwtje scheppen.

(Gelach)

Wat kunnen we hiervan leren?

(Gelach)

Oké, we hoeven ze niet te imiteren

en ze hoeven ook geen voorbeeld
voor ons te zijn.

Wat, na wat ik hier verteld heb,
maar goed is ook.

Heb ik al verteld dat seksueel
kannibalisme vaak voorkomt bij insecten?

Nee, dat is niet het punt.

Ik denk dat insecten veel regels breken

die wij mensen hebben
over de rollen in seks.

Mensen hebben het idee dat de natuur
een tv-serie uit de jaren 50 dicteert

over hoe mannen en vrouwen zijn.

Mannen horen dominant en agressief te zijn

en vrouwen passief en bedeesd.

Maar dat is niet het geval.

Laten we eens kijken
naar de sabelsprinkhaan.

Die is familie van de krekel
en de sprinkhaan.

De mannetjes zijn nogal kieskeurig
bij het uitzoeken van een maatje

want ze geven niet alleen sperma
tijdens het paren

maar ze geven het vrouwtje ook
een huwelijksgeschenk.

Op deze foto's zie je
twee sabelsprinkhanen paren.

Op beide plaatjes
zie je het mannetje rechts.

Het vrouwtje legt eitjes met dat orgaan
dat op een zwaard lijkt.

Het witte bolletje is sperma

en het groene bolletje
het huwelijksgeschenk.

Het mannetje maakt dit aan
met zijn eigen lichaam

en het is erg kostbaar om te produceren.

Het kan tot een derde
van zijn lichaamsgewicht wegen.

Ik zal nu even pauzeren
zodat je je kunt indenken

hoe het zou zijn als onze mannen
elke keer dat ze seks hebben

iets moeten produceren
dat 20, 30 of 35 kilo weegt.

(Gelach)

Dat zouden ze dan
niet erg vaak kunnen doen.

(Gelach)

De sabelsprinkhanen uiteraard ook niet.

Dat betekent

dat deze mannetjessprinkhanen
erg kieskeurig zijn

in wie ze de huwelijksgift aanbieden.

De gift is heel voedzaam

en het vrouwtje eet ervan
tijdens en na het paren.

Hoe groter hij is,
des te beter voor het mannetje,

want dit betekent dat zijn sperma

meer tijd in haar lichaam heeft
om de eitjes te bevruchten.

Het betekent ook dat de mannetjes
nogal passief zijn over het paren

terwijl de vrouwtjes erg agressief
en competitief zijn

en proberen zoveel mogelijk
voedzame bruidsschatten te veroveren.

Dus dit zijn geen stereotiepe regels.

Zelfs in algemenere zin

zijn mannetjes niet zo belangrijk
in het leven van veel insecten.

Bij de sociale insecten
zoals bijen, wespen en mieren

zijn de individuen die je elke dag ziet,

de mieren die op en neer
naar je suikerpot lopen,

de honingbijen die
van bloem naar bloem fladderen,

altijd vrouwtjes.

Al duizenden jaren lang kunnen
mensen dit nauwelijks geloven.

De oude Grieken wisten dat er
een bijenklasse was, de darren,

die groter waren dan de werkers.

Ze keken neer op de luiheid van de darren,

omdat die bij de korf rondvlogen
tot de paringsvlucht --

dit zijn de mannetjes.

Ze wachten op de paringsvlucht,

maar ze verzamelen
geen nectar of stuifmeel.

De Grieken snapten niet
wat het geslacht van de darren was.

Deel van de verwarring was
dat ze wisten dat bijen konden steken

maar ze konden nauwelijks geloven

dat dieren met zo'n wapen
vrouwelijk zouden kunnen zijn.

Aristoteles bemoeide zich er ook mee.

Hij zei: "Oké, als de stekende individuen
de mannetjes zijn ..."

Toen raakte hij in de war,
want dat zou betekenen

dat de mannetjes ook
voor de jongen in de kolonie zorgden,

en hij dacht dat dat
absoluut onmogelijk was.

Hij concludeerde dat bijen
misschien de organen van beide seksen

in hetzelfde individu hebben.

Dit is niet vergezocht
want sommige dieren hebben dat.

Maar hij heeft het nooit opgelost.

Zelfs vandaag de dag
noemen mijn studenten bijvoorbeeld

elk dier dat ze zien,
inclusief insecten, mannelijk.

Als ik ze vertel
dat die woeste legermieren

met die gigantische kaken,
om de kolonie te verdedigen,

altijd vrouwtjes zijn,

lijkt het alsof ze me niet geloven.

(Gelach)

En zeker in alle films --
Antz, Bee Movie --

is de hoofdrolspeler
bij de sociale insecten altijd mannelijk.

Wat maakt dit eigenlijk uit?

Dit zijn films. Het is fictie.

Het gaat over pratende dieren.

Wat maakt het uit of ze
als Jerry Seinfeld praten?

Ik vind het wel belangrijk.

Het is onderdeel
van een dieperliggend probleem

dat belangrijke gevolgen heeft
voor de geneeskunde en gezondheid

en voor veel meer aspecten
van onze levens.

Jullie weten allemaal dat wetenschappers
modelsystemen gebruiken.

Dit zijn wezens --
witte ratten of fruitvliegjes --

die worden gebruikt als stand-ins
voor andere dieren, inclusief mensen.

Het idee is dat wat klopt voor een mens

ook waar zou moeten zijn
voor een witte rat.

In de meeste gevallen
blijkt dat zo te zijn.

Maar je kunt ook te ver gaan
met zo'n modelsysteem.

Ik denk dat wat wij dat doen

door mannetjes in elke soort
als modelsysteem te gebruiken.

De standaard.

Zoals de dingen zouden moeten gaan.

En vrouwtjes als een soort variant --

iets bijzonders dat je alleen bestudeert
als je de basis kent.

Dus gaan we terug naar de insecten.

Ik denk dat dit betekent

dat mensen hun eigen wereld
niet goed begrepen.

Want ze veronderstelden dat het
wereldtoneel uit mannen bestond

en vrouwen alleen
de mindere rollen kregen.

Als we dat doen, houden we geen rekening
met hoe alles werkt in de natuur.

Dan zien we ook niet hoe natuurlijke,
levende dingen, inclusief mensen,

kunnen verschillen.

We gebruiken daarom mannen
als model bij medische onderzoeken,

iets waarvan we nu weten
dat dit een probleem is

als we de resultaten toepassen
op zowel mannen als vrouwen.

Het laatste wat ik echt
geweldig vind aan insecten

is iets wat veel mensen eng vinden.

Ze hebben kleine hersentjes

met een erg klein cognitief vermogen.

Ze vertonen gecompliceerd gedrag,
maar hebben geen gecompliceerde hersens.

We kunnen niet denken
dat het kleine mensen zijn

want ze doen dingen anders dan wij.

Ik vind het goed dat het moeilijk is
insecten te antropomorfiseren,

om je ze voor te stellen
als kleine mensjes

in uitwendige skeletten met zes poten.

(Gelach)

In plaats daarvan moet je
ze accepteren zoals ze zijn,

want door insecten vragen we ons af
wat normaal en wat natuurlijk is.

Weet je, mensen schrijven fictie
en praten over parallelle universums.

Ze speculeren over het bovennatuurlijke,

zoals geesten van overledenen
die tussen ons rondlopen.

Het aanlokkende van een andere wereld

is een reden voor mensen
om met het paranormale te willen spelen.

Als je het mij vraagt:

"Wie wil er nou dode mensen kunnen zien

als je levende insecten kunt zien?"

Dank jullie wel.

(Applaus)