WEBVTT

00:00:01.793 --> 00:00:06.769
Blijkbaar zijn mensen zijn banger
voor insecten dan om dood te gaan.

00:00:06.769 --> 00:00:08.597
(Gelach)

00:00:08.597 --> 00:00:13.103
Tenminste, volgens een onderzoek
uit 1973 van de 'Book of Lists',

00:00:13.103 --> 00:00:20.127
een voorloper van al die online beste,
slechtste, grappigste ranglijsten van nu.

00:00:20.127 --> 00:00:23.835
Alleen hoogtes en presentaties geven

00:00:23.835 --> 00:00:27.875
stegen boven de zespotigen uit
als bronnen van angst.

00:00:27.875 --> 00:00:31.506
En ik vrees dat als je
er spinnen op had gezet,

00:00:31.506 --> 00:00:35.989
de combinatie insecten en spinnen
gezamenlijk bovenaan de lijst zou staan.

00:00:36.736 --> 00:00:38.869
Ik ben toevallig niet één van die mensen.

00:00:38.869 --> 00:00:41.003
Ik hou heel veel van insecten.

00:00:41.003 --> 00:00:45.084
Ik vind ze interessant en mooi,

00:00:45.088 --> 00:00:46.636
en soms zelfs schattig.

00:00:46.636 --> 00:00:48.071
(Gelach)

00:00:48.071 --> 00:00:49.519
Ik ben niet de enige.

00:00:49.519 --> 00:00:53.183
Eeuwenlang hebben enkele van
de grootste genieën van de wetenschap,

00:00:53.183 --> 00:00:56.275
van Charles Darwin tot E.O. Wilson,

00:00:56.275 --> 00:01:01.650
inspiratie geput uit het bestuderen van
enkele van de kleinste geesten op aarde.

00:01:02.661 --> 00:01:04.356
Maar waarom dan?

00:01:04.356 --> 00:01:07.431
Waarom komen we steeds 
weer terug bij de insecten?

00:01:08.055 --> 00:01:12.648
Natuurlijk heeft het te maken
met hun indrukwekkende hoeveelheid.

00:01:12.648 --> 00:01:15.629
Ze zijn talrijker dan welk dier ook.

00:01:15.629 --> 00:01:18.517
We weten niet eens
hoeveel soorten er bestaan.

00:01:18.517 --> 00:01:21.304
Nieuwe soorten worden
nog steeds regelmatig ontdekt.

00:01:21.304 --> 00:01:24.903
Er zijn er op z'n minst een miljoen
en misschien wel 10 miljoen.

00:01:25.221 --> 00:01:29.515
Dat betekent dat je een
'insect-van-de-maand'-kalender kunt hebben

00:01:29.515 --> 00:01:33.524
en geen enkel soort in 80.000 jaar
hoeft te herhalen.

00:01:33.524 --> 00:01:36.252
(Gelach)

00:01:36.252 --> 00:01:38.260
Daar kan geen panda of kitten tegenop.

00:01:38.260 --> 00:01:40.466
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:01:40.466 --> 00:01:44.024
Nu even wat serieuzer,
insecten zijn onmisbaar.

NOTE Paragraph

00:01:44.024 --> 00:01:45.409
We hebben ze nodig.

00:01:45.409 --> 00:01:48.899
Er wordt geschat dat een
op de drie happen die we eten,

00:01:48.899 --> 00:01:51.567
mogelijk is gemaakt door een bestuiver.

00:01:52.972 --> 00:01:56.239
Wetenschappers gebruiken insecten
voor fundamentele ontdekkingen,

00:01:56.239 --> 00:01:59.098
van de structuur van ons zenuwsysteem

00:01:59.098 --> 00:02:01.296
tot hoe onze genen en DNA werken.

00:02:02.388 --> 00:02:04.296
Wat ik het mooiste van insecten vind,

00:02:04.296 --> 00:02:07.071
is wat ze ons kunnen vertellen
over ons eigen gedrag.

00:02:07.539 --> 00:02:10.616
Het lijkt erop dat insecten
alles doen wat mensen doen.

00:02:10.616 --> 00:02:14.509
Ze ontmoeten elkaar, paren,
vechten, ze gaan uit elkaar.

00:02:14.509 --> 00:02:18.570
Dat doen ze met iets wat 
op liefde of vijandigheid lijkt.

00:02:19.665 --> 00:02:24.896
Maar wat achter hun gedrag zit,
is toch anders dan bij ons

00:02:24.900 --> 00:02:27.474
en dat verschil kan echt verlichtend zijn.

00:02:28.234 --> 00:02:30.131
Dat is op geen enkel gebied meer waar

00:02:30.131 --> 00:02:33.686
dan als we het hebben over de passie 
die ons het meest bezighoudt -- seks.

NOTE Paragraph

00:02:34.142 --> 00:02:36.995
Wat ik nu beweer
en denk te kunnen verdedigen,

NOTE Paragraph

00:02:36.995 --> 00:02:39.400
lijkt misschien een verrassende uitspraak.

00:02:40.749 --> 00:02:44.336
Ik denk dat seks tussen insecten
interessanter is dan seks tussen mensen.

00:02:44.336 --> 00:02:46.061
(Gelach)

00:02:46.061 --> 00:02:49.244
De wilde verscheidenheid die we zien

00:02:49.244 --> 00:02:52.181
zet ons aan tot nadenken

00:02:52.181 --> 00:02:54.955
over wat het betekent
om man of vrouw te zijn.

00:02:55.663 --> 00:02:57.314
We beginnen met de insecten

00:02:57.318 --> 00:03:00.335
die helemaal geen seks nodig hebben
om zich voort te planten.

00:03:00.335 --> 00:03:04.749
Vrouwelijke bladluizen maken kleine
klonen van zichzelf zonder ooit te paren.

00:03:05.441 --> 00:03:06.944
Een onbevlekte ontvangenis.

00:03:06.944 --> 00:03:08.326
Hier, op je rozenstruiken.

00:03:08.326 --> 00:03:11.466
(Gelach)

00:03:11.466 --> 00:03:13.041
Als ze wel seks hebben,

00:03:13.041 --> 00:03:16.246
is zelfs hun sperma
interessanter dan menselijk sperma.

00:03:16.246 --> 00:03:18.721
Er bestaan fruitvliegjes

00:03:18.721 --> 00:03:22.232
waarvan het sperma langer is
dan het mannetjeslichaam zelf.

00:03:22.232 --> 00:03:26.866
Dat is belangrijk omdat de mannetjes
het gebruiken om te concurreren.

00:03:26.866 --> 00:03:31.060
Mannelijke insecten concurreren met wapens
zoals de hoorns op deze kevers.

00:03:31.553 --> 00:03:35.797
Maar ze concurreren ook
na het paren met hun sperma.

00:03:36.726 --> 00:03:41.806
Libellen en waterjuffers hebben penissen
die op Zwitserse zakmessen lijken

00:03:41.806 --> 00:03:44.009
met alle hulpmiddelen uitgeklapt.

00:03:44.009 --> 00:03:45.857
(Gelach)

00:03:45.857 --> 00:03:50.027
Ze gebruiken deze formidabele
hulpmiddelen als lepels

00:03:50.027 --> 00:03:54.824
waarmee ze het sperma van andere mannetjes
uit het vrouwtje scheppen.

00:03:54.824 --> 00:03:56.869
(Gelach)

00:03:56.869 --> 00:03:59.696
Wat kunnen we hiervan leren?

00:03:59.696 --> 00:04:03.829
(Gelach)

00:04:05.333 --> 00:04:10.317
Oké, we hoeven ze niet te imiteren

00:04:10.317 --> 00:04:13.921
en ze hoeven ook geen voorbeeld
voor ons te zijn.

00:04:13.921 --> 00:04:17.265
Wat, na wat ik hier verteld heb,
maar goed is ook.

00:04:17.265 --> 00:04:20.869
Heb ik al verteld dat seksueel 
kannibalisme vaak voorkomt bij insecten?

00:04:20.869 --> 00:04:23.155
Nee, dat is niet het punt.

00:04:23.155 --> 00:04:27.552
Ik denk dat insecten veel regels breken

00:04:27.552 --> 00:04:31.315
die wij mensen hebben
over de rollen in seks.

00:04:31.315 --> 00:04:36.832
Mensen hebben het idee dat de natuur
een tv-serie uit de jaren 50 dicteert

00:04:36.832 --> 00:04:38.877
over hoe mannen en vrouwen zijn.

00:04:38.877 --> 00:04:41.734
Mannen horen dominant en agressief te zijn

00:04:41.734 --> 00:04:43.810
en vrouwen passief en bedeesd.

NOTE Paragraph

00:04:43.810 --> 00:04:45.744
Maar dat is niet het geval.

00:04:46.516 --> 00:04:48.748
Laten we eens kijken
naar de sabelsprinkhaan.

00:04:48.748 --> 00:04:51.554
Die is familie van de krekel
en de sprinkhaan.

00:04:51.558 --> 00:04:55.065
De mannetjes zijn nogal kieskeurig
bij het uitzoeken van een maatje

00:04:55.065 --> 00:04:58.354
want ze geven niet alleen sperma
tijdens het paren

00:04:58.354 --> 00:05:02.994
maar ze geven het vrouwtje ook
een huwelijksgeschenk.

00:05:02.994 --> 00:05:06.429
Op deze foto's zie je
twee sabelsprinkhanen paren.

00:05:06.429 --> 00:05:08.899
Op beide plaatjes 
zie je het mannetje rechts.

00:05:08.899 --> 00:05:12.423
Het vrouwtje legt eitjes met dat orgaan
dat op een zwaard lijkt.

00:05:13.126 --> 00:05:15.723
Het witte bolletje is sperma

00:05:15.723 --> 00:05:19.063
en het groene bolletje 
het huwelijksgeschenk.

00:05:19.067 --> 00:05:22.453
Het mannetje maakt dit aan
met zijn eigen lichaam

00:05:22.457 --> 00:05:24.705
en het is erg kostbaar om te produceren.

00:05:24.705 --> 00:05:27.387
Het kan tot een derde
van zijn lichaamsgewicht wegen.

00:05:27.985 --> 00:05:30.559
Ik zal nu even pauzeren
zodat je je kunt indenken

00:05:30.559 --> 00:05:34.690
hoe het zou zijn als onze mannen
elke keer dat ze seks hebben

00:05:34.690 --> 00:05:40.807
iets moeten produceren
dat 20, 30 of 35 kilo weegt.

00:05:40.807 --> 00:05:44.428
(Gelach)

00:05:44.428 --> 00:05:47.701
Dat zouden ze dan 
niet erg vaak kunnen doen.

00:05:47.701 --> 00:05:49.222
(Gelach)

00:05:49.222 --> 00:05:51.617
De sabelsprinkhanen uiteraard ook niet.

00:05:52.343 --> 00:05:54.255
Dat betekent

00:05:54.259 --> 00:05:58.117
dat deze mannetjessprinkhanen 
erg kieskeurig zijn

00:05:58.117 --> 00:06:01.125
in wie ze de huwelijksgift aanbieden.

00:06:01.125 --> 00:06:03.191
De gift is heel voedzaam

00:06:03.191 --> 00:06:05.823
en het vrouwtje eet ervan
tijdens en na het paren.

00:06:05.823 --> 00:06:08.290
Hoe groter hij is,
des te beter voor het mannetje,

00:06:08.290 --> 00:06:10.414
want dit betekent dat zijn sperma


00:06:10.414 --> 00:06:13.522
meer tijd in haar lichaam heeft
om de eitjes te bevruchten.

00:06:13.522 --> 00:06:17.901
Het betekent ook dat de mannetjes
nogal passief zijn over het paren

00:06:17.901 --> 00:06:21.490
terwijl de vrouwtjes erg agressief
en competitief zijn

00:06:21.490 --> 00:06:25.820
en proberen zoveel mogelijk
voedzame bruidsschatten te veroveren.

00:06:25.820 --> 00:06:29.579
Dus dit zijn geen stereotiepe regels.

00:06:30.974 --> 00:06:32.705
Zelfs in algemenere zin

00:06:32.705 --> 00:06:37.757
zijn mannetjes niet zo belangrijk
in het leven van veel insecten.

00:06:37.757 --> 00:06:42.200
Bij de sociale insecten
zoals bijen, wespen en mieren

00:06:42.200 --> 00:06:44.875
zijn de individuen die je elke dag ziet,

00:06:44.875 --> 00:06:47.344
de mieren die op en neer
naar je suikerpot lopen,

00:06:47.344 --> 00:06:50.387
de honingbijen die 
van bloem naar bloem fladderen,

00:06:50.387 --> 00:06:52.670
altijd vrouwtjes.

00:06:53.300 --> 00:06:57.896
Al duizenden jaren lang kunnen 
mensen dit nauwelijks geloven.

00:06:57.896 --> 00:07:03.018
De oude Grieken wisten dat er
een bijenklasse was, de darren,

00:07:03.018 --> 00:07:05.103
die groter waren dan de werkers.

00:07:05.103 --> 00:07:08.437
Ze keken neer op de luiheid van de darren,

00:07:08.437 --> 00:07:12.546
omdat die bij de korf rondvlogen
tot de paringsvlucht --

00:07:12.546 --> 00:07:13.798
dit zijn de mannetjes.

00:07:13.798 --> 00:07:15.351
Ze wachten op de paringsvlucht,

00:07:15.351 --> 00:07:17.798
maar ze verzamelen 
geen nectar of stuifmeel.

00:07:17.798 --> 00:07:20.722
De Grieken snapten niet
wat het geslacht van de darren was.

00:07:20.722 --> 00:07:25.283
Deel van de verwarring was
dat ze wisten dat bijen konden steken

00:07:25.283 --> 00:07:28.154
maar ze konden nauwelijks geloven

00:07:28.154 --> 00:07:31.795
dat dieren met zo'n wapen
vrouwelijk zouden kunnen zijn.

00:07:31.795 --> 00:07:34.735
Aristoteles bemoeide zich er ook mee.

00:07:34.735 --> 00:07:39.347
Hij zei: "Oké, als de stekende individuen
de mannetjes zijn ..."

00:07:39.347 --> 00:07:41.837
Toen raakte hij in de war,
want dat zou betekenen

00:07:41.837 --> 00:07:44.590
dat de mannetjes ook
voor de jongen in de kolonie zorgden,

00:07:44.590 --> 00:07:48.486
en hij dacht dat dat 
absoluut onmogelijk was.

00:07:48.486 --> 00:07:52.059
Hij concludeerde dat bijen
misschien de organen van beide seksen

00:07:52.059 --> 00:07:53.440
in hetzelfde individu hebben.

00:07:53.440 --> 00:07:56.043
Dit is niet vergezocht
want sommige dieren hebben dat.

00:07:56.043 --> 00:07:58.120
Maar hij heeft het nooit opgelost.

00:07:58.744 --> 00:08:02.570
Zelfs vandaag de dag
noemen mijn studenten bijvoorbeeld

00:08:02.570 --> 00:08:07.585
elk dier dat ze zien, 
inclusief insecten, mannelijk.

00:08:07.585 --> 00:08:11.151
Als ik ze vertel
dat die woeste legermieren

00:08:11.151 --> 00:08:14.098
met die gigantische kaken,
om de kolonie te verdedigen,

00:08:14.098 --> 00:08:17.234
altijd vrouwtjes zijn,

00:08:17.234 --> 00:08:19.592
lijkt het alsof ze me niet geloven.

00:08:19.592 --> 00:08:20.761
(Gelach)

00:08:20.761 --> 00:08:25.975
En zeker in alle films --
Antz, Bee Movie --

00:08:25.979 --> 00:08:31.834
is de hoofdrolspeler
bij de sociale insecten altijd mannelijk.

00:08:32.869 --> 00:08:34.667
Wat maakt dit eigenlijk uit?

00:08:34.667 --> 00:08:36.298
Dit zijn films. Het is fictie.

00:08:36.298 --> 00:08:38.000
Het gaat over pratende dieren.

00:08:38.000 --> 00:08:40.754
Wat maakt het uit of ze
als Jerry Seinfeld praten?

00:08:41.754 --> 00:08:43.682
Ik vind het wel belangrijk.

00:08:43.682 --> 00:08:46.544
Het is onderdeel 
van een dieperliggend probleem

00:08:46.544 --> 00:08:50.943
dat belangrijke gevolgen heeft 
voor de geneeskunde en gezondheid

00:08:50.943 --> 00:08:53.601
en voor veel meer aspecten
van onze levens.

00:08:53.601 --> 00:08:57.118
Jullie weten allemaal dat wetenschappers
modelsystemen gebruiken.

00:08:57.118 --> 00:09:00.487
Dit zijn wezens --
witte ratten of fruitvliegjes --

00:09:00.487 --> 00:09:05.081
die worden gebruikt als stand-ins 
voor andere dieren, inclusief mensen.

00:09:05.081 --> 00:09:08.059
Het idee is dat wat klopt voor een mens

00:09:08.059 --> 00:09:10.448
ook waar zou moeten zijn
voor een witte rat.

00:09:10.448 --> 00:09:13.478
In de meeste gevallen
blijkt dat zo te zijn.

00:09:13.478 --> 00:09:17.243
Maar je kunt ook te ver gaan
met zo'n modelsysteem.

00:09:17.924 --> 00:09:20.243
Ik denk dat wat wij dat doen

00:09:20.243 --> 00:09:25.688
door mannetjes in elke soort
als modelsysteem te gebruiken.

00:09:25.688 --> 00:09:26.935
De standaard.

00:09:26.935 --> 00:09:29.506
Zoals de dingen zouden moeten gaan.

00:09:29.506 --> 00:09:32.579
En vrouwtjes als een soort variant --

00:09:32.579 --> 00:09:36.310
iets bijzonders dat je alleen bestudeert
als je de basis kent.

00:09:37.802 --> 00:09:40.505
Dus gaan we terug naar de insecten.

00:09:40.505 --> 00:09:41.841
Ik denk dat dit betekent

00:09:41.841 --> 00:09:44.720
dat mensen hun eigen wereld
niet goed begrepen.

00:09:44.720 --> 00:09:51.180
Want ze veronderstelden dat het 
wereldtoneel uit mannen bestond

00:09:51.180 --> 00:09:55.036
en vrouwen alleen
de mindere rollen kregen.

00:09:55.626 --> 00:10:01.065
Als we dat doen, houden we geen rekening 
met hoe alles werkt in de natuur.

00:10:01.588 --> 00:10:08.607
Dan zien we ook niet hoe natuurlijke,
levende dingen, inclusief mensen,

00:10:08.607 --> 00:10:10.031
kunnen verschillen.

00:10:10.031 --> 00:10:14.514
We gebruiken daarom mannen
als model bij medische onderzoeken,

00:10:14.514 --> 00:10:17.429
iets waarvan we nu weten
dat dit een probleem is

00:10:17.429 --> 00:10:21.610
als we de resultaten toepassen 
op zowel mannen als vrouwen.

00:10:22.760 --> 00:10:25.307
Het laatste wat ik echt
geweldig vind aan insecten

00:10:25.307 --> 00:10:28.602
is iets wat veel mensen eng vinden.

00:10:28.602 --> 00:10:30.393
Ze hebben kleine hersentjes

00:10:30.393 --> 00:10:33.780
met een erg klein cognitief vermogen.

00:10:34.398 --> 00:10:39.074
Ze vertonen gecompliceerd gedrag, 
maar hebben geen gecompliceerde hersens.

00:10:39.860 --> 00:10:45.057
We kunnen niet denken
dat het kleine mensen zijn

00:10:45.057 --> 00:10:48.636
want ze doen dingen anders dan wij.

00:10:48.636 --> 00:10:52.750
Ik vind het goed dat het moeilijk is
insecten te antropomorfiseren,

00:10:52.750 --> 00:10:56.297
om je ze voor te stellen
als kleine mensjes

00:10:56.297 --> 00:10:58.439
in uitwendige skeletten met zes poten.

00:10:58.439 --> 00:11:00.212
(Gelach)

00:11:00.212 --> 00:11:03.777
In plaats daarvan moet je 
ze accepteren zoals ze zijn,

00:11:03.777 --> 00:11:08.914
want door insecten vragen we ons af
wat normaal en wat natuurlijk is.

00:11:09.527 --> 00:11:14.180
Weet je, mensen schrijven fictie
en praten over parallelle universums.

00:11:14.180 --> 00:11:17.512
Ze speculeren over het bovennatuurlijke,

00:11:17.512 --> 00:11:20.939
zoals geesten van overledenen
die tussen ons rondlopen.

00:11:22.537 --> 00:11:25.763
Het aanlokkende van een andere wereld

00:11:25.763 --> 00:11:31.911
is een reden voor mensen
om met het paranormale te willen spelen.

00:11:32.376 --> 00:11:34.629
Als je het mij vraagt:

00:11:34.629 --> 00:11:36.908
"Wie wil er nou dode mensen kunnen zien

00:11:36.908 --> 00:11:39.260
als je levende insecten kunt zien?"

00:11:39.260 --> 00:11:40.454
Dank jullie wel.

00:11:40.454 --> 00:11:44.931
(Applaus)