Jak wyostrzyć zmysł węchu - Alexandra Horowitz

Cała lekcja: http://ed.ted.com/lessons/how-to-master-your-sense-of-smell-alexandra-horowitz

Niektórzy perfumiarze potrafią rozróżniać pojedyncze zapachy w kompozycji zapachowej składającej się z setek zapachów; eksperci od herbaty rozpoznają dokładnie miejsce pochodzenia określonej herbaty, a miejskie przedsiębiorstwo komunikacji w Nowym Jorku zatrudniało dawniej pracownika odpowiedzialnego za wyczuwanie wycieków gazu. Ale czy każdy może nauczyć się czułości na zapachy jaką posiadają ci eksperci? Alexandra Horowitz podaje trzy proste kroki do lepszego nosa.

Lekcja: Alexandra Horowitz, animacja: Black Powder Design.

Perfumiarze potrafią nauczyć się
rozróżniać pojedyncze zapachy

w kompozycji zapachowej
składającej się z setek zapachów.

Eksperci od herbaty rozpoznają

nie tylko miejsce pochodzenia herbaty,

ale również porę zbioru oraz to,
czy została posadzona przy śliwie.

Miejskie przedsiębiorstwo
komunikacji w Nowym Jorku

zatrudniało dawniej pracownika, którego
jedynym obowiązkiem było wyczuwanie

wycieków gazu w systemie metra.

Czy każdy może nauczyć się czułości
na zapachy jaką posiadają ci znawcy?

W zasadzie większość z nas
odczuwa zapachy mimowolnie,

czy są to śmieci za restauracją,

szampon, którym umyła włosy
kobieta wychodząca z windy,

czy świeżo upieczony chleb w piekarni.

Nos zawiera kilka milionów
receptorów węchowych,

więc najwyraźniej nie brakuje
nam narzędzi dobrego węchu.

Po prostu nie zawsze zwracamy
na to wystarczającą uwagę.

Szkoda, bo możemy tracić szansę

na stworzenie silnych
emocjonalnych asocjacji.

Zapachy łączą się mocno z emocjami

i mogą obudzić wspomnienia związane
z miejscami, które dawno opuściliśmy

i z ludźmi, których kochaliśmy.

Na szczęście można nauczyć mózg
lepszego odczuwania woni.

Helen Keller potrafiła na przykład
rozpoznać zawód danej osoby

i, jak mówiła, rozróżnić stolarza

od budowniczego konstrukcji stalowych,

artystę od murarza lub aptekarza,

po prostu wciągając powietrze.

Oto jak można sposób odczuwania zapachów.

Po pierwsze, przystaw nos.

Zwierzęta obdarzone doskonałym węchem,

jak psy, które potrafią
wywęszyć materiały wybuchowe,

i świnie, które potrafią
znaleźć pod ziemią trufle,

przykładają nosy wprost w miejsce,
które chcą powąchać.

Ludzkie nosy szukają zapachu w powietrzu,

co anatomicznie stawia nas
w niekorzystnej sytuacji.

Przystaw nos do otaczającego cię świata.

Do ziemi,

powierzchni,

rzeczy,

jedzenia, które trzymasz.

Przybliż się do psa,

partnera,

książki, którą czytasz.

Nos będzie nie tylko
bliżej źródła zapachu,

ale ciepło oddechu sprawi,
że zapach się wyostrzy.

Po drugie, węsz solidnie.

Odczuwanie zapachu odbywa się
wysoko w pobliżu grzbietu nosa,

w kwadratowej tkance
wielkości znaczka pocztowego,

zwanej nabłonkiem węchowym.

Podczas wąchania cząstki zapachowe
są wsysane do nozdrzy,

aż dotrą do tej tkanki,

gdzie łączą się z receptorami
olfaktorycznymi czyli węchowymi.

Kiedy wdychamy normalnie,
dociera tam niewiele powietrza.

Ale jedno lub dwa dłuższe
pociągnięcia nosem sprawią,

że do receptorów zapachu
dotrze więcej powietrza.

Po kilku pociągnięciach

receptory, które są najlepsze
w wychwytywaniu nowych zapachów,

wyłączają się na chwilę.

Można dać odpocząć nosowi
i później znowu wąchać.

Na koniec zatrzymaj się na zapachu.

Większość zapachów przechodzi
obok nas prawie niezauważalnie,

ale wystarczy zwrócić
uwagę na to, co się wącha,

a próba opisania, nazwania
czy zlokalizowania źródła zapachu

może poszerzyć znajomość zapachów.

Kiedy cząsteczka zapachu wiąże się
z receptorem zapachu,

wysyła sygnał elektryczny
z neuronów czuciowych

do opuszek węchowych w mózgu.

Sygnał zostaje następnie przekazany
do innych obszarów mózgu,

gdzie łączy się z informacjami
dotyczącymi smaku,

pamięci

lub emocji,

zanim zostanie nam przekazany
w postaci zapachu.

Badanie fMRI pokazuje, że dodatkowy czas
poświęcony na skupianie się na zapachu

zmienia mózg doświadczonych wąchaczy.

Dla nich odczuwanie i wyobrażanie sobie
zapachów staje się bardziej automatyczne

niż dla osób, które nie są specjalistami.

Aby rozpocząć, weź składniki z kuchni:

przyprawy,

wanilię

lub owoce,

ale nigdy nic toksycznego.

Zamknij oczy i poproś kogoś
o podstawienie ci ich pod nos.

Powąchaj i spróbuj je nazwać.

Z czasem zaczniesz doceniać
niuanse w znajomych zapachach

i rozpoznawać te nowe i niespotykane.

Perfumiarz wyćwiczył te etapy na tyle,
żeby stać się artystą zapachu,

ale nawet jeśli nigdy mu nie dorównasz,

imponujący wynik niepozornego działania

zmieni twoje odczucia i doświadczenia.