0:00:07.057,0:00:10.427
Perfumiarze potrafią nauczyć się [br]rozróżniać pojedyncze zapachy

0:00:10.427,0:00:13.946
w kompozycji zapachowej[br]składającej się z setek zapachów.

0:00:13.946,0:00:16.026
Eksperci od herbaty rozpoznają

0:00:16.026,0:00:18.467
nie tylko miejsce pochodzenia herbaty,

0:00:18.467,0:00:22.275
ale również porę zbioru oraz to,[br]czy została posadzona przy śliwie.

0:00:22.275,0:00:25.718
Miejskie przedsiębiorstwo[br]komunikacji w Nowym Jorku

0:00:25.718,0:00:29.277
zatrudniało dawniej pracownika, którego[br]jedynym obowiązkiem było wyczuwanie

0:00:29.277,0:00:30.778
wycieków gazu w systemie metra.

0:00:30.778,0:00:35.248
Czy każdy może nauczyć się czułości[br]na zapachy jaką posiadają ci znawcy?

0:00:35.248,0:00:38.978
W zasadzie większość z nas[br]odczuwa zapachy mimowolnie,

0:00:38.978,0:00:41.598
czy są to śmieci za restauracją,

0:00:41.598,0:00:44.248
szampon, którym umyła włosy[br]kobieta wychodząca z windy,

0:00:44.248,0:00:46.469
czy świeżo upieczony chleb w piekarni.

0:00:46.469,0:00:49.180
Nos zawiera kilka milionów[br]receptorów węchowych,

0:00:49.180,0:00:52.478
więc najwyraźniej nie brakuje[br]nam narzędzi dobrego węchu.

0:00:52.478,0:00:56.139
Po prostu nie zawsze zwracamy[br]na to wystarczającą uwagę.

0:00:56.139,0:00:59.068
Szkoda, bo możemy tracić szansę

0:00:59.068,0:01:01.698
na stworzenie silnych[br]emocjonalnych asocjacji.

0:01:01.698,0:01:04.140
Zapachy łączą się mocno z emocjami[br]

0:01:04.140,0:01:07.901
i mogą obudzić wspomnienia związane[br]z miejscami, które dawno opuściliśmy

0:01:07.901,0:01:09.389
i z ludźmi, których kochaliśmy.

0:01:09.389,0:01:13.469
Na szczęście można nauczyć mózg[br]lepszego odczuwania woni.

0:01:13.469,0:01:17.010
Helen Keller potrafiła na przykład[br]rozpoznać zawód danej osoby

0:01:17.010,0:01:20.317
i, jak mówiła, rozróżnić stolarza

0:01:20.317,0:01:22.399
od budowniczego konstrukcji stalowych,

0:01:22.399,0:01:24.360
artystę od murarza lub aptekarza,

0:01:24.360,0:01:26.770
po prostu wciągając powietrze.

0:01:26.770,0:01:31.571
Oto jak można sposób odczuwania zapachów.

0:01:31.571,0:01:34.630
Po pierwsze, przystaw nos.

0:01:34.630,0:01:37.292
Zwierzęta obdarzone doskonałym węchem,

0:01:37.292,0:01:39.790
jak psy, które potrafią[br]wywęszyć materiały wybuchowe,

0:01:39.790,0:01:42.189
i świnie, które potrafią[br]znaleźć pod ziemią trufle,

0:01:42.189,0:01:45.890
przykładają nosy wprost w miejsce,[br]które chcą powąchać.

0:01:45.890,0:01:49.501
Ludzkie nosy szukają zapachu w powietrzu,

0:01:49.501,0:01:52.452
co anatomicznie stawia nas[br]w niekorzystnej sytuacji.

0:01:52.452,0:01:55.846
Przystaw nos do otaczającego cię świata.

0:01:55.846,0:01:56.711
Do ziemi,

0:01:56.711,0:01:57.681
powierzchni,

0:01:57.681,0:01:58.662
rzeczy,[br]

0:01:58.662,0:02:00.203
jedzenia, które trzymasz.

0:02:00.203,0:02:01.631
Przybliż się do psa,

0:02:01.631,0:02:02.520
partnera,

0:02:02.520,0:02:04.392
książki, którą czytasz.

0:02:04.392,0:02:06.980
Nos będzie nie tylko[br]bliżej źródła zapachu,

0:02:06.980,0:02:11.072
ale ciepło oddechu sprawi, [br]że zapach się wyostrzy.

0:02:11.072,0:02:14.022
Po drugie, węsz solidnie.

0:02:14.022,0:02:17.322
Odczuwanie zapachu odbywa się[br]wysoko w pobliżu grzbietu nosa,

0:02:17.322,0:02:20.072
w kwadratowej tkance[br]wielkości znaczka pocztowego,

0:02:20.072,0:02:23.072
zwanej nabłonkiem węchowym.

0:02:23.072,0:02:26.801
Podczas wąchania cząstki zapachowe[br]są wsysane do nozdrzy,

0:02:26.801,0:02:28.842
aż dotrą do tej tkanki,

0:02:28.842,0:02:33.844
gdzie łączą się z receptorami[br]olfaktorycznymi czyli węchowymi.

0:02:33.844,0:02:37.502
Kiedy wdychamy normalnie, [br]dociera tam niewiele powietrza.

0:02:37.502,0:02:40.093
Ale jedno lub dwa dłuższe[br]pociągnięcia nosem sprawią,

0:02:40.093,0:02:42.944
że do receptorów zapachu[br]dotrze więcej powietrza.

0:02:42.944,0:02:44.963
Po kilku pociągnięciach

0:02:44.963,0:02:47.872
receptory, które są najlepsze[br]w wychwytywaniu nowych zapachów,

0:02:47.872,0:02:50.034
wyłączają się na chwilę.

0:02:50.034,0:02:53.764
Można dać odpocząć nosowi[br]i później znowu wąchać.

0:02:53.764,0:02:56.793
Na koniec zatrzymaj się na zapachu.

0:02:56.793,0:02:59.875
Większość zapachów przechodzi[br]obok nas prawie niezauważalnie,

0:02:59.875,0:03:02.144
ale wystarczy zwrócić[br]uwagę na to, co się wącha,

0:03:02.144,0:03:05.245
a próba opisania, nazwania[br]czy zlokalizowania źródła zapachu

0:03:05.245,0:03:09.393
może poszerzyć znajomość zapachów.

0:03:09.393,0:03:12.087
Kiedy cząsteczka zapachu wiąże się[br]z receptorem zapachu,

0:03:12.087,0:03:15.044
wysyła sygnał elektryczny[br]z neuronów czuciowych

0:03:15.044,0:03:17.574
do opuszek węchowych w mózgu.

0:03:17.574,0:03:20.675
Sygnał zostaje następnie przekazany[br]do innych obszarów mózgu,

0:03:20.675,0:03:22.995
gdzie łączy się z informacjami[br]dotyczącymi smaku,

0:03:23.025,0:03:23.856
pamięci

0:03:23.856,0:03:25.100
lub emocji,

0:03:25.100,0:03:27.855
zanim zostanie nam przekazany[br]w postaci zapachu.

0:03:27.855,0:03:32.015
Badanie fMRI pokazuje, że dodatkowy czas[br]poświęcony na skupianie się na zapachu

0:03:32.015,0:03:35.415
zmienia mózg doświadczonych wąchaczy.

0:03:35.415,0:03:39.179
Dla nich odczuwanie i wyobrażanie sobie[br]zapachów staje się bardziej automatyczne

0:03:39.279,0:03:41.318
niż dla osób, które nie są specjalistami.

0:03:41.318,0:03:44.249
Aby rozpocząć, weź składniki z kuchni:

0:03:44.249,0:03:45.198
przyprawy,

0:03:45.198,0:03:45.908
wanilię

0:03:45.908,0:03:46.690
lub owoce,

0:03:46.690,0:03:48.510
ale nigdy nic toksycznego.

0:03:48.510,0:03:52.250
Zamknij oczy i poproś kogoś[br]o podstawienie ci ich pod nos.

0:03:52.250,0:03:55.780
Powąchaj i spróbuj je nazwać.

0:03:55.780,0:03:59.109
Z czasem zaczniesz doceniać[br]niuanse w znajomych zapachach

0:03:59.109,0:04:03.528
i rozpoznawać te nowe i niespotykane.

0:04:03.528,0:04:07.711
Perfumiarz wyćwiczył te etapy na tyle,[br]żeby stać się artystą zapachu,

0:04:07.711,0:04:11.279
ale nawet jeśli nigdy mu nie dorównasz,

0:04:11.279,0:04:13.931
imponujący wynik niepozornego działania

0:04:13.931,0:04:17.931
zmieni twoje odczucia i doświadczenia.