Język i religia w byłej Jugosławii

Sal uczy nas paru rzeczy o religii w obszarze zanym wcześniej jako Jugosławia, i czemu ten region przyczynił się do wybuchu I wojny światowej.

Rozumienie etnicznych i religijnych podobieństw i różnic

w państwie, albo w regionie, który był kiedyś Jugosławią może być całkiem mylące.

Ale w tym filmiku chcę się na tym skupić.

Jest to kluczowe do zrozumienia przyczyn I wojny światowej

i oczywiście zrozumienia rozpadu Jugosławi, co było okropnym wydarzeniem

podczas upadku komunizmu pod koniec lat 80tych i na początku lat 90tych.

WIięc przede wszystkim dobrze jest zrozumieć

skąd pochodzi słowo Jugosławia.

Dosłownie odnosi się ono do południowych państw słowiańskich.

"Jugo" odnosi się do południa

a "sławia" do krajów słowiańskich.

Kiedy ludzie mówią o językach słowiańskich, to mówią o

językach używanych w tym regionie, ale również

w większości Europy wschodniej i obecnej Rosji.

Na niebiesko mamy zaznaczony obszar

gdzie posługiwano się serbsko-chorwackim.

Jest to dominujący język w tym regionie.

I jest wiele dialektów, niektórzy ludzie mówią

"to jest chorwacki, to czarnogórski albo serbski" albo cokolwiek.

Ale większość językoznawców twierdzi, że są one bardzo bliskie.

I możemy je skategoryzować jako jeden język,

jako serbsko-chorwacki.

I widzicie, że obecnie używa się go w dzisiejszej

Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Serbii i Czarnogórze.

To jest właśnie ta wspólna rzecz, która łączy cały ten region.

Język słoweński jest również językiem słowiańskim

jest blisko związany z serbsko-chorwackim.

W Macedodii również używa się jezyka słowiańskiego.

Jest bliższy bułgarskiemu, ale ma pewne związki z

serbsko-chorwackim.

Więc mamy to językowe połączenie w tym obszarze.

To co dzieli ten obszar to religia i historia.

Więc ten obszar, jeśli cofniemy się setki lat,

był kontrolowany przez różne imperia.

Imperium Austro-Węgierskie, Imperium Osmańskie.

Jeśli chodzi o Imperium Austro-Węgierskie to mówimy o

Imperium Rzymskiego Kościoła Katolickiego.

Kiedy mówimy o Imperium Osmańskim

to mamy do czynienia z Imperium Muzułmańskim.

I miały one w posiadaniu różne części tego obszaru przez setki lat.

Więc mamy tutaj miks religii

i to często powiązane jest z poczuciem etniczności.

Więc mamy tutaj pewnego rodzaju religijny rozpad

byłej Jugosławii.

Więc na różowo zaznaczyłem obszary

gdzie dominował Kościół Rzymsko-katolicki.

I mowię dominował bo tak naprawdę

to wszystko jest ze sobą pomieszane.

Więc Słowenia, Chorwacja - katolicy.

Jeśli spojrzymy na Serbię i Czarnogórę to jest tam Cerkiew prawosławna.

W Kosowie mamy muzułmańską większość, tutaj.

I Kosowo, przed rozpadem było

częścią Serbii i Czarnogóry, pomimo tego, że miało inną religię

A w Bośni i Hercegowinie mamy prawdziwy miks.

Połowa populacji, i to zmieniało się przez wieki,

wyznaje Islam.

I to tutaj wszystko zaczyna byc mylące.

Jeśli ludzie mówią o Bośniaku, to mówią

o bośniackim Muzułmaninie.

Ale Bośnia i Hercegowina ma również znaczące frakcje

Serbów, którzy należą do Cerkwi prawosławnej, i to dlatego

mamy tutaj również brązowy kolor, jest to jedna trzecia populacji

i tutaj znajduje się także całkiem spora populacja wyznania katolickiego

albo możemy powiedzieć bośniackich Chorwatów.

Więc to może być bardzo mylące, nawet jeśli słyszycie

jej historię, albo słyszycie to w wiadomościach.

Pamiętam, że jak słyszałem o tym w latach 90tych to było to bardzo mylące.

Jeśli ktoś mówi o bośniackim Muzułmaninie, albo o Bośniaku

to jest to Muzułmanin mieszkający w Bośni, właśnie do tego

się odnoszą. Jeśli mówią

bośniacki Chorwat, to będzie to etnicznie Chorwat, który

mieszka w Bośni. I zazwyczaj jest katolikiem.

I jeśli mamy bośniackiego Serba, to jest to ktoś

kto etnicznie identyfikuje się jako Serb,

który żyje w Bośni i Hercegowinie, ale prawdopodobnie należy

do Cerkwi prawosławnej.

Więc możecie sobie wyobrazić, że mamy te silne językowe

i nawet etniczne więzi, ale w pewnym momencie z powodu religii

i zmian w dialekcie, mamy również znaczącą

ilość różnic, zwłaszcza jeśli spawy przybierają nieprzyjemny obrót.

tak jak w przypadku upadku komunizmu.

Więc mam nadzieję, że to jest podstawą podobieństw

i różnic w tym obszarze.

I pomoże nam to w zrozumieniu tego co doprowadziło nas do I wojny światowej

albo co ją wywołało, jak również te okropieństwa

które widzieliśmy na początku lat 90tych.

I aby skończyć z odrobiną kontekstu

to nie był zjednoczony kraj przed I wojną światową.

Wojna przyspieszyła to pragnienie aby zjednoczyć ten kraj.

Te grupy etniczne, językowe były rozdzielone

pomiędzy Imperium Austro-Węgierskie i Osmańskie,

Tuż przed I wojną światową mieliśmy upadek

Imperium Osmańskiego, które zezwoliło ludziom

na utworzenie zjednoczonego państwa.

I wojna światowa była katalizatorem, który zezwolił

Jugosławii na zjednoczenie się.

I było ona zjednoczona w różnych postaciach aż do upadku komunizmu.

I mimo że było to państwo socjalistyczne, komunistyczne

podczas Zimnej Wojny, to zawsze miało dziwną

i daleką relację ze Związkiem Radzieckim.

Ale po upadku komunizmu, który trzymał ją razem,

zwłaszcza te różnice religijne

i te etniczne i religijne różnice doprowadziły do jej rozpadu.