[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.11,0:00:04.51,Default,,0000,0000,0000,,Rozumienie etnicznych i religijnych podobieństw i różnic
Dialogue: 0,0:00:04.54,0:00:08.26,Default,,0000,0000,0000,,w państwie, albo w regionie, który był kiedyś Jugosławią może być całkiem mylące.
Dialogue: 0,0:00:08.27,0:00:11.32,Default,,0000,0000,0000,,Ale w tym filmiku chcę się na tym skupić.
Dialogue: 0,0:00:11.32,0:00:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Jest to kluczowe do zrozumienia przyczyn I wojny światowej
Dialogue: 0,0:00:14.53,0:00:19.20,Default,,0000,0000,0000,,i oczywiście zrozumienia rozpadu Jugosławi, co było okropnym wydarzeniem
Dialogue: 0,0:00:19.23,0:00:24.53,Default,,0000,0000,0000,,podczas upadku komunizmu pod koniec lat 80tych i na początku lat 90tych.
Dialogue: 0,0:00:24.53,0:00:26.70,Default,,0000,0000,0000,,WIięc przede wszystkim dobrze jest zrozumieć
Dialogue: 0,0:00:26.70,0:00:30.44,Default,,0000,0000,0000,,skąd pochodzi słowo Jugosławia.
Dialogue: 0,0:00:30.44,0:00:33.87,Default,,0000,0000,0000,,Dosłownie odnosi się ono do południowych państw słowiańskich.
Dialogue: 0,0:00:33.87,0:00:35.97,Default,,0000,0000,0000,,"Jugo" odnosi się do południa
Dialogue: 0,0:00:35.97,0:00:38.64,Default,,0000,0000,0000,,a "sławia" do krajów słowiańskich.
Dialogue: 0,0:00:38.64,0:00:41.28,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy ludzie mówią o językach słowiańskich, to mówią o
Dialogue: 0,0:00:41.28,0:00:43.61,Default,,0000,0000,0000,,językach używanych w tym regionie, ale również
Dialogue: 0,0:00:43.61,0:00:48.78,Default,,0000,0000,0000,,w większości Europy wschodniej i obecnej Rosji.
Dialogue: 0,0:00:48.78,0:00:54.30,Default,,0000,0000,0000,,Na niebiesko mamy zaznaczony obszar
Dialogue: 0,0:00:54.30,0:00:58.98,Default,,0000,0000,0000,,gdzie posługiwano się serbsko-chorwackim.
Dialogue: 0,0:00:58.98,0:01:05.30,Default,,0000,0000,0000,,Jest to dominujący język w tym regionie.
Dialogue: 0,0:01:05.30,0:01:08.16,Default,,0000,0000,0000,,I jest wiele dialektów, niektórzy ludzie mówią
Dialogue: 0,0:01:08.16,0:01:12.31,Default,,0000,0000,0000,,"to jest chorwacki, to czarnogórski albo serbski" albo cokolwiek.
Dialogue: 0,0:01:12.31,0:01:15.31,Default,,0000,0000,0000,,Ale większość językoznawców twierdzi, że są one bardzo bliskie.
Dialogue: 0,0:01:15.31,0:01:17.82,Default,,0000,0000,0000,,I możemy je skategoryzować jako jeden język,
Dialogue: 0,0:01:17.82,0:01:20.82,Default,,0000,0000,0000,,jako serbsko-chorwacki.
Dialogue: 0,0:01:20.82,0:01:22.98,Default,,0000,0000,0000,,I widzicie, że obecnie używa się go w dzisiejszej
Dialogue: 0,0:01:22.98,0:01:28.16,Default,,0000,0000,0000,,Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Serbii i Czarnogórze.
Dialogue: 0,0:01:28.16,0:01:33.65,Default,,0000,0000,0000,,To jest właśnie ta wspólna rzecz, która łączy cały ten region.
Dialogue: 0,0:01:33.65,0:01:37.49,Default,,0000,0000,0000,,Język słoweński jest również językiem słowiańskim
Dialogue: 0,0:01:37.49,0:01:40.76,Default,,0000,0000,0000,,jest blisko związany z serbsko-chorwackim.
Dialogue: 0,0:01:40.76,0:01:43.22,Default,,0000,0000,0000,,W Macedodii również używa się jezyka słowiańskiego.
Dialogue: 0,0:01:43.22,0:01:46.31,Default,,0000,0000,0000,,Jest bliższy bułgarskiemu, ale ma pewne związki z
Dialogue: 0,0:01:46.31,0:01:48.90,Default,,0000,0000,0000,,serbsko-chorwackim.
Dialogue: 0,0:01:48.90,0:01:52.43,Default,,0000,0000,0000,,Więc mamy to językowe połączenie w tym obszarze.
Dialogue: 0,0:01:52.43,0:01:57.82,Default,,0000,0000,0000,,To co dzieli ten obszar to religia i historia.
Dialogue: 0,0:01:57.82,0:02:00.42,Default,,0000,0000,0000,,Więc ten obszar, jeśli cofniemy się setki lat,
Dialogue: 0,0:02:00.42,0:02:03.56,Default,,0000,0000,0000,,był kontrolowany przez różne imperia.
Dialogue: 0,0:02:03.56,0:02:06.09,Default,,0000,0000,0000,,Imperium Austro-Węgierskie, Imperium Osmańskie.
Dialogue: 0,0:02:06.09,0:02:09.40,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli chodzi o Imperium Austro-Węgierskie to mówimy o
Dialogue: 0,0:02:09.40,0:02:10.56,Default,,0000,0000,0000,,Imperium Rzymskiego Kościoła Katolickiego.
Dialogue: 0,0:02:10.56,0:02:12.22,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy mówimy o Imperium Osmańskim
Dialogue: 0,0:02:12.22,0:02:13.48,Default,,0000,0000,0000,,to mamy do czynienia z Imperium Muzułmańskim.
Dialogue: 0,0:02:13.48,0:02:17.90,Default,,0000,0000,0000,,I miały one w posiadaniu różne części tego obszaru przez setki lat.
Dialogue: 0,0:02:17.90,0:02:22.29,Default,,0000,0000,0000,,Więc mamy tutaj miks religii
Dialogue: 0,0:02:22.29,0:02:27.76,Default,,0000,0000,0000,,i to często powiązane jest z poczuciem etniczności.
Dialogue: 0,0:02:27.76,0:02:32.31,Default,,0000,0000,0000,,Więc mamy tutaj pewnego rodzaju religijny rozpad
Dialogue: 0,0:02:32.31,0:02:36.22,Default,,0000,0000,0000,,byłej Jugosławii.
Dialogue: 0,0:02:36.22,0:02:39.49,Default,,0000,0000,0000,,Więc na różowo zaznaczyłem obszary
Dialogue: 0,0:02:39.49,0:02:41.48,Default,,0000,0000,0000,,gdzie dominował Kościół Rzymsko-katolicki.
Dialogue: 0,0:02:41.48,0:02:43.15,Default,,0000,0000,0000,,I mowię dominował bo tak naprawdę
Dialogue: 0,0:02:43.15,0:02:44.97,Default,,0000,0000,0000,,to wszystko jest ze sobą pomieszane.
Dialogue: 0,0:02:44.97,0:02:47.82,Default,,0000,0000,0000,,Więc Słowenia, Chorwacja - katolicy.
Dialogue: 0,0:02:47.82,0:02:53.64,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli spojrzymy na Serbię i Czarnogórę to jest tam Cerkiew prawosławna.
Dialogue: 0,0:02:53.64,0:03:00.49,Default,,0000,0000,0000,,W Kosowie mamy muzułmańską większość, tutaj.
Dialogue: 0,0:03:00.49,0:03:05.02,Default,,0000,0000,0000,,I Kosowo, przed rozpadem było
Dialogue: 0,0:03:05.02,0:03:10.36,Default,,0000,0000,0000,,częścią Serbii i Czarnogóry, pomimo tego, że miało inną religię
Dialogue: 0,0:03:10.36,0:03:14.29,Default,,0000,0000,0000,,A w Bośni i Hercegowinie mamy prawdziwy miks.
Dialogue: 0,0:03:14.29,0:03:19.16,Default,,0000,0000,0000,,Połowa populacji, i to zmieniało się przez wieki,
Dialogue: 0,0:03:19.16,0:03:23.23,Default,,0000,0000,0000,,wyznaje Islam.
Dialogue: 0,0:03:23.23,0:03:25.42,Default,,0000,0000,0000,,I to tutaj wszystko zaczyna byc mylące.
Dialogue: 0,0:03:25.42,0:03:30.89,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ludzie mówią o Bośniaku, to mówią
Dialogue: 0,0:03:30.89,0:03:35.80,Default,,0000,0000,0000,,o bośniackim Muzułmaninie.
Dialogue: 0,0:03:35.80,0:03:40.57,Default,,0000,0000,0000,,Ale Bośnia i Hercegowina ma również znaczące frakcje
Dialogue: 0,0:03:40.57,0:03:44.37,Default,,0000,0000,0000,,Serbów, którzy należą do Cerkwi prawosławnej, i to dlatego
Dialogue: 0,0:03:44.37,0:03:46.97,Default,,0000,0000,0000,,mamy tutaj również brązowy kolor, jest to jedna trzecia populacji
Dialogue: 0,0:03:46.97,0:03:50.12,Default,,0000,0000,0000,,i tutaj znajduje się także całkiem spora populacja wyznania katolickiego
Dialogue: 0,0:03:50.12,0:03:53.30,Default,,0000,0000,0000,,albo możemy powiedzieć bośniackich Chorwatów.
Dialogue: 0,0:03:53.30,0:03:55.90,Default,,0000,0000,0000,,Więc to może być bardzo mylące, nawet jeśli słyszycie
Dialogue: 0,0:03:55.90,0:03:58.24,Default,,0000,0000,0000,,jej historię, albo słyszycie to w wiadomościach.
Dialogue: 0,0:03:58.24,0:04:01.23,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętam, że jak słyszałem o tym w latach 90tych to było to bardzo mylące.
Dialogue: 0,0:04:01.23,0:04:04.37,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ktoś mówi o bośniackim Muzułmaninie, albo o Bośniaku
Dialogue: 0,0:04:04.37,0:04:07.84,Default,,0000,0000,0000,,to jest to Muzułmanin mieszkający w Bośni, właśnie do tego
Dialogue: 0,0:04:07.84,0:04:10.17,Default,,0000,0000,0000,,się odnoszą. Jeśli mówią
Dialogue: 0,0:04:10.17,0:04:19.17,Default,,0000,0000,0000,,bośniacki Chorwat, to będzie to etnicznie Chorwat, który
Dialogue: 0,0:04:19.17,0:04:24.24,Default,,0000,0000,0000,,mieszka w Bośni. I zazwyczaj jest katolikiem.
Dialogue: 0,0:04:24.24,0:04:30.10,Default,,0000,0000,0000,,I jeśli mamy bośniackiego Serba, to jest to ktoś
Dialogue: 0,0:04:30.10,0:04:34.83,Default,,0000,0000,0000,,kto etnicznie identyfikuje się jako Serb,
Dialogue: 0,0:04:34.83,0:04:39.24,Default,,0000,0000,0000,,który żyje w Bośni i Hercegowinie, ale prawdopodobnie należy
Dialogue: 0,0:04:39.24,0:04:42.17,Default,,0000,0000,0000,,do Cerkwi prawosławnej.
Dialogue: 0,0:04:42.17,0:04:44.24,Default,,0000,0000,0000,,Więc możecie sobie wyobrazić, że mamy te silne językowe
Dialogue: 0,0:04:44.24,0:04:50.83,Default,,0000,0000,0000,,i nawet etniczne więzi, ale w pewnym momencie z powodu religii
Dialogue: 0,0:04:50.83,0:04:53.98,Default,,0000,0000,0000,,i zmian w dialekcie, mamy również znaczącą
Dialogue: 0,0:04:53.98,0:04:56.63,Default,,0000,0000,0000,,ilość różnic, zwłaszcza jeśli spawy przybierają nieprzyjemny obrót.
Dialogue: 0,0:04:56.63,0:04:59.12,Default,,0000,0000,0000,,tak jak w przypadku upadku komunizmu.
Dialogue: 0,0:04:59.12,0:05:01.37,Default,,0000,0000,0000,,Więc mam nadzieję, że to jest podstawą podobieństw
Dialogue: 0,0:05:01.37,0:05:03.17,Default,,0000,0000,0000,,i różnic w tym obszarze.
Dialogue: 0,0:05:03.17,0:05:06.30,Default,,0000,0000,0000,,I pomoże nam to w zrozumieniu tego co doprowadziło nas do I wojny światowej
Dialogue: 0,0:05:06.30,0:05:08.43,Default,,0000,0000,0000,,albo co ją wywołało, jak również te okropieństwa
Dialogue: 0,0:05:08.43,0:05:11.78,Default,,0000,0000,0000,,które widzieliśmy na początku lat 90tych.
Dialogue: 0,0:05:11.78,0:05:14.90,Default,,0000,0000,0000,,I aby skończyć z odrobiną kontekstu
Dialogue: 0,0:05:14.90,0:05:19.63,Default,,0000,0000,0000,,to nie był zjednoczony kraj przed I wojną światową.
Dialogue: 0,0:05:19.63,0:05:22.70,Default,,0000,0000,0000,,Wojna przyspieszyła to pragnienie aby zjednoczyć ten kraj.
Dialogue: 0,0:05:22.70,0:05:28.91,Default,,0000,0000,0000,,Te grupy etniczne, językowe były rozdzielone
Dialogue: 0,0:05:28.91,0:05:31.92,Default,,0000,0000,0000,,pomiędzy Imperium Austro-Węgierskie i Osmańskie,
Dialogue: 0,0:05:31.92,0:05:34.70,Default,,0000,0000,0000,,Tuż przed I wojną światową mieliśmy upadek
Dialogue: 0,0:05:34.70,0:05:38.92,Default,,0000,0000,0000,,Imperium Osmańskiego, które zezwoliło ludziom
Dialogue: 0,0:05:38.92,0:05:43.70,Default,,0000,0000,0000,,na utworzenie zjednoczonego państwa.
Dialogue: 0,0:05:43.70,0:05:46.04,Default,,0000,0000,0000,,I wojna światowa była katalizatorem, który zezwolił
Dialogue: 0,0:05:46.04,0:05:49.50,Default,,0000,0000,0000,,Jugosławii na zjednoczenie się.
Dialogue: 0,0:05:49.50,0:05:53.77,Default,,0000,0000,0000,,I było ona zjednoczona w różnych postaciach aż do upadku komunizmu.
Dialogue: 0,0:05:53.77,0:05:57.51,Default,,0000,0000,0000,,I mimo że było to państwo socjalistyczne, komunistyczne
Dialogue: 0,0:05:57.51,0:06:01.59,Default,,0000,0000,0000,,podczas Zimnej Wojny, to zawsze miało dziwną
Dialogue: 0,0:06:01.59,0:06:04.44,Default,,0000,0000,0000,,i daleką relację ze Związkiem Radzieckim.
Dialogue: 0,0:06:04.44,0:06:07.70,Default,,0000,0000,0000,,Ale po upadku komunizmu, który trzymał ją razem,
Dialogue: 0,0:06:07.70,0:06:10.37,Default,,0000,0000,0000,,zwłaszcza te różnice religijne
Dialogue: 0,0:06:10.37,0:06:14.98,Default,,0000,0000,0000,,i te etniczne i religijne różnice doprowadziły do jej rozpadu.