Rozumienie etnicznych i religijnych podobieństw i różnic
w państwie, albo w regionie, który był kiedyś Jugosławią może być całkiem mylące.
Ale w tym filmiku chcę się na tym skupić.
Jest to kluczowe do zrozumienia przyczyn I wojny światowej
i oczywiście zrozumienia rozpadu Jugosławi, co było okropnym wydarzeniem
podczas upadku komunizmu pod koniec lat 80tych i na początku lat 90tych.
WIięc przede wszystkim dobrze jest zrozumieć
skąd pochodzi słowo Jugosławia.
Dosłownie odnosi się ono do południowych państw słowiańskich.
"Jugo" odnosi się do południa
a "sławia" do krajów słowiańskich.
Kiedy ludzie mówią o językach słowiańskich, to mówią o
językach używanych w tym regionie, ale również
w większości Europy wschodniej i obecnej Rosji.
Na niebiesko mamy zaznaczony obszar
gdzie posługiwano się serbsko-chorwackim.
Jest to dominujący język w tym regionie.
I jest wiele dialektów, niektórzy ludzie mówią
"to jest chorwacki, to czarnogórski albo serbski" albo cokolwiek.
Ale większość językoznawców twierdzi, że są one bardzo bliskie.
I możemy je skategoryzować jako jeden język,
jako serbsko-chorwacki.
I widzicie, że obecnie używa się go w dzisiejszej
Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Serbii i Czarnogórze.
To jest właśnie ta wspólna rzecz, która łączy cały ten region.
Język słoweński jest również językiem słowiańskim
jest blisko związany z serbsko-chorwackim.
W Macedodii również używa się jezyka słowiańskiego.
Jest bliższy bułgarskiemu, ale ma pewne związki z
serbsko-chorwackim.
Więc mamy to językowe połączenie w tym obszarze.
To co dzieli ten obszar to religia i historia.
Więc ten obszar, jeśli cofniemy się setki lat,
był kontrolowany przez różne imperia.
Imperium Austro-Węgierskie, Imperium Osmańskie.
Jeśli chodzi o Imperium Austro-Węgierskie to mówimy o
Imperium Rzymskiego Kościoła Katolickiego.
Kiedy mówimy o Imperium Osmańskim
to mamy do czynienia z Imperium Muzułmańskim.
I miały one w posiadaniu różne części tego obszaru przez setki lat.
Więc mamy tutaj miks religii
i to często powiązane jest z poczuciem etniczności.
Więc mamy tutaj pewnego rodzaju religijny rozpad
byłej Jugosławii.
Więc na różowo zaznaczyłem obszary
gdzie dominował Kościół Rzymsko-katolicki.
I mowię dominował bo tak naprawdę
to wszystko jest ze sobą pomieszane.
Więc Słowenia, Chorwacja - katolicy.
Jeśli spojrzymy na Serbię i Czarnogórę to jest tam Cerkiew prawosławna.
W Kosowie mamy muzułmańską większość, tutaj.
I Kosowo, przed rozpadem było
częścią Serbii i Czarnogóry, pomimo tego, że miało inną religię
A w Bośni i Hercegowinie mamy prawdziwy miks.
Połowa populacji, i to zmieniało się przez wieki,
wyznaje Islam.
I to tutaj wszystko zaczyna byc mylące.
Jeśli ludzie mówią o Bośniaku, to mówią
o bośniackim Muzułmaninie.
Ale Bośnia i Hercegowina ma również znaczące frakcje
Serbów, którzy należą do Cerkwi prawosławnej, i to dlatego
mamy tutaj również brązowy kolor, jest to jedna trzecia populacji
i tutaj znajduje się także całkiem spora populacja wyznania katolickiego
albo możemy powiedzieć bośniackich Chorwatów.
Więc to może być bardzo mylące, nawet jeśli słyszycie
jej historię, albo słyszycie to w wiadomościach.
Pamiętam, że jak słyszałem o tym w latach 90tych to było to bardzo mylące.
Jeśli ktoś mówi o bośniackim Muzułmaninie, albo o Bośniaku
to jest to Muzułmanin mieszkający w Bośni, właśnie do tego
się odnoszą. Jeśli mówią
bośniacki Chorwat, to będzie to etnicznie Chorwat, który
mieszka w Bośni. I zazwyczaj jest katolikiem.
I jeśli mamy bośniackiego Serba, to jest to ktoś
kto etnicznie identyfikuje się jako Serb,
który żyje w Bośni i Hercegowinie, ale prawdopodobnie należy
do Cerkwi prawosławnej.
Więc możecie sobie wyobrazić, że mamy te silne językowe
i nawet etniczne więzi, ale w pewnym momencie z powodu religii
i zmian w dialekcie, mamy również znaczącą
ilość różnic, zwłaszcza jeśli spawy przybierają nieprzyjemny obrót.
tak jak w przypadku upadku komunizmu.
Więc mam nadzieję, że to jest podstawą podobieństw
i różnic w tym obszarze.
I pomoże nam to w zrozumieniu tego co doprowadziło nas do I wojny światowej
albo co ją wywołało, jak również te okropieństwa
które widzieliśmy na początku lat 90tych.
I aby skończyć z odrobiną kontekstu
to nie był zjednoczony kraj przed I wojną światową.
Wojna przyspieszyła to pragnienie aby zjednoczyć ten kraj.
Te grupy etniczne, językowe były rozdzielone
pomiędzy Imperium Austro-Węgierskie i Osmańskie,
Tuż przed I wojną światową mieliśmy upadek
Imperium Osmańskiego, które zezwoliło ludziom
na utworzenie zjednoczonego państwa.
I wojna światowa była katalizatorem, który zezwolił
Jugosławii na zjednoczenie się.
I było ona zjednoczona w różnych postaciach aż do upadku komunizmu.
I mimo że było to państwo socjalistyczne, komunistyczne
podczas Zimnej Wojny, to zawsze miało dziwną
i daleką relację ze Związkiem Radzieckim.
Ale po upadku komunizmu, który trzymał ją razem,
zwłaszcza te różnice religijne
i te etniczne i religijne różnice doprowadziły do jej rozpadu.