Return to Video

ဇွန်ဘီးပိုးဟပ်နှင့် အခြားသော ကပ်ပါးကောင်ပုံပြင်များ

  • 0:01 - 0:03
    အာဖရိကပြောင်းတစ်ဖွဲ့၊ ငါးတစ်စု
  • 0:03 - 0:05
    ငှက်တစ်အုပ်
  • 0:05 - 0:07
    တိရိစ္ဆာန်အများစုက အဖွဲ့လိုက်
    စည်းဝေးကြတယ်။
  • 0:07 - 0:09
    သဘာဝလောကထဲမှာ
    အဲ့စုဝေးပွဲတွေက အံ့မခန်း
  • 0:09 - 0:11
    မြင်ကွင်းပဲလေ။
  • 0:11 - 0:13
    ဒါပေမယ့် ဘာလို့ ဒီလို အဖွဲ့လိုက်
    စုစည်းရတာလဲ။
  • 0:13 - 0:15
    အဖြေအများစုကဒီလိုပါ
  • 0:15 - 0:18
    အရေအတွက်များရင် လုံခြုံမယ်
    အုပ်စုလိုက် အမဲလိုက်မယ်
  • 0:18 - 0:20
    ဒါမှမဟုတ် မိတ်လိုက်ဖို့ စုဝေးမယ်။
  • 0:20 - 0:22
    ဒီလိုရှင်းပြချက်တွေက
  • 0:22 - 0:23
    များတော့အားဖြင့်မှန်ပေမယ့်
  • 0:23 - 0:26
    ဒါက တိရိစ္ဆာန်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်ကို
    သူတို့ ထိန်းချုပ်နေတယ်၊
  • 0:26 - 0:30
    သူတို့ခန္ဓာကို သူတို့ ကိုင်တွယ်တယ်ဆိုတဲ့
    တိရိစ္ဆာန်အမှုအကျင့်နဲ့
  • 0:30 - 0:32
    ပတ်သတ်ပြီး အယူအဆကြီးတစ်ခုဖြစ်နေတယ်။
  • 0:32 - 0:35
    များတော့အားဖြင့် အဲလို မဟုတ်ဘူး။
  • 0:35 - 0:38
    ဒါက Artemia၊ ရေငန်ပုစွန်ဆိတ်
  • 0:38 - 0:41
    ခင်ဗျားတို့ကတော့ sea monkey လို့
    သိထားမှာပါ။
  • 0:41 - 0:43
    သေးသေးလေး၊ တစ်ကောင်တည်းနေတယ်
  • 0:43 - 0:46
    ဒါပေမယ့် မီတာလောက်ကြီးတဲ့
    အနီရောင် အသိုက်အနေနဲ့
  • 0:46 - 0:48
    စုဝေးတတ်ကြတယ်။
  • 0:48 - 0:51
    ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းက
    ကပ်ပါးကောင်တစ်ကောင်ကြောင့်ပါ။
  • 0:51 - 0:54
    ပုစွန်ဆိတ်တွေထဲမှာ တုပ်ပြားကောင်ရှိပါတယ်။
  • 0:54 - 0:56
    တုပ်ပြားကောင်က သက်ရှိအူရှည်ရှည်တစ်ခုပါ။
  • 0:56 - 0:59
    တစ်ဖက်မှာ လိင်အင်္ဂါ၊ တစ်ခြားဖက်မှာ
    ချိတ်ပါတဲ့ ပါးစပ်ပေါက်။
  • 0:59 - 1:02
    ဂျာနယ်လစ်တစ်ယောက်အနေနဲ့
    ကျနော်စာနာပါတယ်။
  • 1:02 - 1:04
    (ရယ်သံများ)
  • 1:04 - 1:07
    တုပ်ပြားကောင်က Artemia ကနေ
    အဟာရစုပ်ယူတယ်။
  • 1:07 - 1:09
    ဒါပေမယ့် တခြားဟာတွေလည်း
    လုပ်သေးတယ်။
  • 1:09 - 1:10
    သူတို့ကို သင်းကွပ်တယ်။
  • 1:10 - 1:15
    သူတို့အရောင်ကို အကြည်ကနေ
    အနီဖြစ်အောင်ပြောင်းတယ်။
  • 1:15 - 1:17
    အသက်ရှည်အောင်လုပ်တယ်။
  • 1:17 - 1:20
    ဒီပုစွန်ဆိတ်တွေကို
    အုပ်စုလိုက်နေအောင် လုပ်တယ်လို့
  • 1:20 - 1:22
    ဇီဝပညာရှင် Nicolas Rode က
    တွေ့ရှိထားပါတယ်။
  • 1:22 - 1:26
    ဘာလို့လဲ။ အကြောင်းကတော့ တခြား
    ကပ်ပါးကောင်တွေလို တုပ်ပြားကောင်မှာလည်း
  • 1:26 - 1:27
    လက်ခံကောင်အမျိုးမျိုးပါတဲ့
  • 1:27 - 1:30
    ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ ဘဝသံသရာရှိတယ်။
  • 1:30 - 1:32
    ပုစွန်ဆိတ်တွေက သူ့ခရီးစဉ်မှာ
    ခြေတစ်လှမ်းပဲရှိသေးတယ်။
  • 1:32 - 1:35
    နောက်ဆုံးမှတ်တိုင်ကတော့
  • 1:35 - 1:37
    ကြိုးကြာနီပါ။
  • 1:37 - 1:40
    တုပ်ပြားကောင်က ကြိုးကြာနီထဲမှာပဲ
    မျိုးပွားနိုင်တာ
  • 1:40 - 1:43
    အဲထဲရောက်ဖို့အတွက် ကြိုးကြာနီ
    မြင်သာမယ့်
  • 1:43 - 1:49
    အရောင်တောက်တဲ့ အုပ်စုဖြစ်လာအောင်
    လက်ခံကောင် ပုစွန်ဆိတ်ကို
  • 1:49 - 1:50
    ကြိုးကိုင်တယ်။
  • 1:50 - 1:53
    အဲ့ဒါက Artemia အုပ်စုရဲ့လျှို့ဝှက်ချက်လေ။
  • 1:53 - 1:55
    သူတို့ စုဝေးကြတာက
    ပင်ကိုယ်ဗီဇကြောင့်မဟုတ်ဘဲနဲ့
  • 1:55 - 1:58
    ထိန်းချုပ်ခံနေရတဲ့အတွက်ပါ။
  • 1:58 - 1:59
    အရေအတွက်များလို့
    လုံခြုံနေတာမဟုတ်ဘူး
  • 1:59 - 2:01
    ဒါက တကယ်တော့ လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်။
  • 2:01 - 2:04
    တုပ်ပြားကောင်က သူတို့ရဲ့
    ဦးနှောက်နဲ့ ခန္ဓာကို ကလိလိုက်ပြီး။
  • 2:04 - 2:05
    ကြိုးကြာနီထဲရောက်ဖို့
  • 2:05 - 2:09
    စီးနင်းယာဉ်အဖြစ်ပြောင်းလိုက်တယ်။
  • 2:09 - 2:11
    ဒီဟာက ကပ်ပါးကောင်ကြိုးကိုင်မှု
  • 2:11 - 2:13
    နောက်ဥပမာတစ်ခုပါ။
  • 2:13 - 2:16
    ဒါက အသေခံ ပုရစ်။
  • 2:16 - 2:20
    ပုရစ်က Gordian ဒါမှမဟုတ်
    horsehair သန်ကောင် သားလောင်းကို
  • 2:20 - 2:22
    မျိုလိုက်တယ်
  • 2:22 - 2:24
    သန်ကောင်က အရွယ်ကြီးလာတယ်။
  • 2:24 - 2:27
    မိတ်လိုက်ဖို့ ရေထဲရောက်ဖို့လိုတယ်
  • 2:27 - 2:29
    ဒါကြောင့် ပုရစ်ဦးနှောက်ကိုရှုပ်ထွေးစေမယ့်
  • 2:29 - 2:31
    ပရိုးတင်းထုတ်လိုက်တယ်။
  • 2:31 - 2:33
    ဒီလိုနဲ့ ပုရစ်ကို ဂဏှာမငြိမ်
    ဖြစ်အောင်လုပ်တယ်။
  • 2:33 - 2:37
    ရေကူးကန်လို ရေရှိတဲ့နေရာဆီရောက်တော့
  • 2:37 - 2:39
    ပုရစ်က ရေထဲခုန်ချပြီး
    ရေနစ်သေသွားတယ်
  • 2:39 - 2:44
    ပြီးတော့ ပိုးကောင်က
    လှုပ်ပြီးထွက်လာတယ်။
  • 2:45 - 2:48
    ပုရစ်ထဲ သန်ကောင် ဒီလောက်ဝင်ဆန့်တယ်ဆိုတာ
    ဘယ်သူကသိလို့လဲ။
  • 2:48 - 2:52
    တုပ်ပြားကောင်နဲ့
    Gordian သန်ကောင်တင် မကဘူး။
  • 2:52 - 2:53
    သူတို့က လက်ခံကောင်ရဲ့
    စိတ်စွမ်းအားကို
  • 2:53 - 2:55
    ကိုင်တွယ်ထိန်းချုပ်တဲ့နေရာမှာ
    ကျွမ်းကျင်တဲ့၊
  • 2:55 - 2:59
    စိတ်အာရုံထိန်းချုပ်တဲ့ကပ်ပါးကောင်၊ မှို၊
    ဗိုင်းရပ်စ်၊ သန်ကောင်၊ အင်းဆက်တွေ
  • 2:59 - 3:04
    အုပ်စုကြီးရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပဲ
    ရှိပါသေးတယ်။
  • 3:04 - 3:06
    ဒီအကြောင်းကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၂၀တုန်းက
  • 3:06 - 3:08
    David Attenborough ရဲ့ Trials of Life ကနေ
  • 3:08 - 3:10
    စသိတာပါ။
  • 3:10 - 3:12
    နောက်တော့ ကျနော် သူငယ်ချင်း
    Carl Zimmer ရဲ့ စာအုပ်
  • 3:12 - 3:14
    Parasite Rex ကနေ ပိုအကျွမ်းဝင်ခဲ့ပါတယ်။
  • 3:14 - 3:17
    အဲ့ကတည်းက ဒီအကောင်တွေ
    အကြောင်း ရေးနေခဲ့တာပါ။
  • 3:17 - 3:19
    ဇီဝဗေဒ ခေါင်းစဉ်အနည်းငယ်က
    ကျနော့်အာရုံကိုဖမ်းစားပါတယ်။
  • 3:19 - 3:23
    ကပ်ပါးကောင်တွေက ကျနော့်ဦးနှောက်ကို
    မောင်းနှင်နေသလိုမျိုးပေါ့။
  • 3:23 - 3:26
    ဘာလို့ဆိုတော့ သူတို့က အမြဲ
    အာရုံဖမ်းစားတယ်
  • 3:26 - 3:27
    ကြောက်ဖို့ကောင်းတယ်။
  • 3:27 - 3:28
    ကပ်ပါးကောင်အကြောင်း ရေးတဲ့အခါ
  • 3:28 - 3:31
    ခင်ဗျားရဲ့ အရေးအသာမှာ
    "အစိမ်းလိုက်မျိုခံရတယ်"
  • 3:31 - 3:34
    "ခန္ဓာကိုယ်ကနေ ဖောက်ထွက်လာတယ်"
    စတဲ့ စာကြောင်းတွေနဲ့ ပြည့်နေတယ်။
  • 3:34 - 3:35
    (ရယ်သံများ)
  • 3:35 - 3:36
    ဒါပေမယ့် အဲ့လောက်ပဲမဟုတ်ပါဘူး
  • 3:36 - 3:39
    ကျနော်က စာရေးဆရာပါ။ ခင်ဗျားတို့ထဲက
    စာရေးဆရာတွေကလည်း
  • 3:39 - 3:41
    ကျနော်တို့ ပုံပြင်ကြိုက်တယ်ဆိုတာ သိမှာပါ။
  • 3:41 - 3:44
    ကပ်ပါးကောင်တွေက ရိုးအီတဲ့ပုံပြင်တွေရဲ့
  • 3:44 - 3:45
    ဆွဲဆောင်မှုကို ခုခံဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။
  • 3:45 - 3:48
    သူတို့ကမ္ဘာက ဇာတ်လှည့်ကွက်တွေ
  • 3:48 - 3:51
    မမျှော်လင့်ထားတဲ့ ရှင်းပြချက်တွေနဲ့ပါ။
  • 3:51 - 3:53
    ဥပမာ
  • 3:53 - 3:56
    ဒီပိုးတုံးလုံးက သူနဲ့
    သူကာကွယ်နေတယ်လို့
  • 3:56 - 3:58
    ထင်ရတဲ့ ပိုးအိမ်လေးတွေဆီ
    တခြားအင်းဆက်က
  • 3:58 - 4:01
    အနီးကပ်လာတဲ့အခါ
    ဘာလို့ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း
  • 4:01 - 4:02
    ဝှေ့ရမ်းရတာလဲ။
  • 4:02 - 4:05
    သူ့ရဲ့ မောင်နှမတွေကို
    ကာကွယ်နေတာမလား။
  • 4:05 - 4:07
    မဟုတ်ဘူး။
  • 4:07 - 4:09
    ကပ်ပါးနကျယ်ကောင်တစ်ကောင်က
  • 4:09 - 4:11
    ဒီပိုးတုံးလုံးထဲ ဥအုသွားပါတယ်။
  • 4:11 - 4:13
    ဥပေါက်တော့
    အကောင်ပေါက်တွေက
  • 4:13 - 4:14
    ပိုးတုံးလုံးကိုယ်ကနေ
    မဖောက်ထွက်ခင်
  • 4:14 - 4:16
    သူ့ကို အရှင်လတ်လတ်စားလိုက်တယ်။
  • 4:16 - 4:18
    ကျနော်ဘာဆိုလိုတယ်ဆိုတာ
    သိပါတယ်နော်။
  • 4:18 - 4:21
    ပိုးတုံးလုံးကတော့ မသေဘူး။
  • 4:21 - 4:24
    တချို့နကျယ်တွေက ကျန်နေခဲ့ပြီး
  • 4:24 - 4:27
    ပိုးအိမ်ထဲက အသွင်ပြောင်းနေတဲ့ သူတို့
    မောင်နှမတွေကို
  • 4:27 - 4:29
    ကာကွယ်ဖို့အတွက် ပိုးတုံးလုံးကို
  • 4:29 - 4:31
    ထိန်းချုပ်တယ်။
  • 4:31 - 4:34
    ဒီပိုးတုံးလုံးက သူ့ကိုစားလိုက်တဲ့
    အကောင်တွေရဲ့ သားသမီးကို
  • 4:34 - 4:35
    ကာကွယ်ပေးနေရတဲ့ ခေါင်းရမ်း
  • 4:35 - 4:38
    ဇွန်ဘီးသက်တော်စောင့်ဖြစ်လာတယ်။
  • 4:38 - 4:42
    (လက်ခုပ်သံများ)
  • 4:42 - 4:46
    ပြောရမှာ အများကြီးကျန်သေးတယ်။
    ကျနော်မှာ ၁၃ မိနစ်ပဲကျန်တော့တယ်။ (ရယ်သံ)
  • 4:46 - 4:48
    ခင်ဗျားတို့ထဲက တချို့က
  • 4:48 - 4:50
    ဒီအရာတွေက သဘာဝလောကရဲ့
    အထူးအဆန်းတွေ၊ ခြွင်းချက်တွေ
  • 4:50 - 4:52
    ဆိုတဲ့ အတွေးထဲ စိတ်သက်သာရာကို
    အသည်းအသန်
  • 4:52 - 4:54
    လိုက်ရှာနေမှာပါ။
  • 4:54 - 4:56
    ဒီလိုအမြင်ကို နားလည်ပေးလို့ရတယ်။
  • 4:56 - 4:58
    ဘာလို့ဆိုတော့ ကပ်ပါးကောင်တွေက
    တော်တော်လေး ငယ်တယ်။
  • 4:58 - 5:00
    သူတို့က တခြားအကောင်တွေရဲ့
  • 5:00 - 5:03
    ကိုယ်ထဲမှာပဲ နေနေတာ။
  • 5:03 - 5:04
    သူတို့ကို လွဲသွားဖို့
    လွယ်တယ်။
  • 5:04 - 5:07
    ဒါပေမယ့် ဒါက သူတို့
    အရေးမပါဘူးလို့ မဆိုလိုဘူး။
  • 5:07 - 5:09
    ဟိုးနှစ်အနည်းငယ်တုန်းက
    Kevin Laffertyက
  • 5:09 - 5:12
    သိပ္ပံပညာရှင်တစ်စုနဲ့အတူ ကယ်လီဖိုးနီယား
    မြစ်ဝ သုံးနေရာကို သွားတယ်။
  • 5:12 - 5:14
    သူတို့တွေ့သမျှအကောင်တွေကို
    တိုင်းတာတယ်
  • 5:14 - 5:16
    ခွဲစိတ်တယ် မှတ်တမ်းတင်တယ်။
  • 5:16 - 5:18
    ပြီးတော့ ကပ်ပါးကောင်တွေ
  • 5:18 - 5:21
    အများကြီးရှိတာကို ရှာတွေ့ခဲ့တယ်။
  • 5:21 - 5:23
    အထူး အတွေ့များတာက
    ဒီကံမကောင်းတဲ့ ခရုတွေလို
  • 5:23 - 5:25
    လက်ခံကောင်တွေကို သင်းကွပ်တဲ့
    နေရာမှာကျွမ်းကျင်တဲ့
  • 5:25 - 5:28
    သန်ပြားကောင်တွေပေါ့။
  • 5:28 - 5:31
    သန်ပြားကောင်တစ်ကောင်က
    အင်မတန်မှသေးပါတယ်။
  • 5:31 - 5:33
    ဒါပေမယ့် အားလုံးပေါင်းလိုက်ရင်
  • 5:33 - 5:35
    မြစ်ဝမှာရှိတဲ့ ငါးအားလုံး
    နီးနီးလောက်လေးပါတယ်။
  • 5:35 - 5:38
    ငှက်အားလုံးထက် ၃ဆ ကနေ ၉ဆ
    အထိလေးပါတယ်။
  • 5:38 - 5:41
    ကျနော်ပြောခဲ့တဲ့ ပုရစ်အကြောင်း
    Gordian သန်ကောင်ကို
  • 5:41 - 5:42
    မှတ်မိပါသေးလား။
  • 5:42 - 5:44
    ဂျပန်သိပ္ပံပညာရှင် Takuya Sato
    တွေ့ထားတာက
  • 5:44 - 5:46
    ချောင်းတစ်ခုမှာ အဲ့ဒီကောင်ကြောင့်
  • 5:46 - 5:49
    ပုရစ်တွေ နှံကောင်တွေအများကြီး
    ရေထဲရောက်ပြီး
  • 5:49 - 5:50
    သေကုန်လို့ အဲ့ပိုးအသေတွေက
  • 5:50 - 5:52
    ချောင်းထဲက ထရောက်ငါးရဲ့ အစာရဲ့
  • 5:52 - 5:55
    ၆၀ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်နေပါတယ်။
  • 5:55 - 5:58
    ကြိုးကိုင်တယ်ဆိုတာ
    အထူးအဆန်းမဟုတ်ဘူး။
  • 5:58 - 6:00
    အဲ့ဒါက ကျနော်တို့ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့
  • 6:00 - 6:02
    အရေးကြီးပြီး အဖြစ်များတဲ့
    အပိုင်းတစ်ခုပါ။
  • 6:02 - 6:03
    ပြီးတော့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက
  • 6:03 - 6:06
    ကြိုးကိုင်သူ ဥပမာပေါင်းများစွာကို
    တွေ့ရှိထားပြီး
  • 6:06 - 6:11
    ဒီအကောင်တွေ သူတို့ရဲ့ လက်ခံကောင်ကို
    ဘယ်လိုထိန်းချုပ်လဲဆိုတာကို
  • 6:11 - 6:12
    စပြီးနားလည်လာပြီ။
  • 6:12 - 6:15
    ဒါက ကျနော့်အကြိုက်ဆုံးထဲက တစ်ခုပါ။
  • 6:15 - 6:17
    ဒါက Ampulex compressa
  • 6:17 - 6:20
    မြပိုးဟပ်နကျယ်ကောင်
  • 6:20 - 6:26
    ဥအုမယ့် မြပိုးဟပ်နကျယ်ကောင်က
    ပိုးဟပ်ကိုလိုချင်ရမယ့်ဆိုတာဟာ
  • 6:26 - 6:28
    ဘုံအမှန်တရားတစ်ခုပါ။
  • 6:28 - 6:29
    ပိုးဟပ်ကိုတွေ့ရင်
  • 6:29 - 6:33
    အာရုံခံတဲ့ အချွန်နဲ့
    ပိုးဟပ်ကိုထိုးပါတယ်။
  • 6:33 - 6:35
    ဒီဖြစ်စဉ်ကို ပြီးခဲ့၃ပတ်က
    တွေ့ထားတာပါ။
  • 6:35 - 6:38
    သူမထိုးလိုက်တဲ့အာရုံခံအင်္ဂါအချွန်မှာ
  • 6:38 - 6:41
    ပိုးဟပ် ဦးနှောက်
    မျက်နှာပြင်ကိုခံစားဖို့
  • 6:41 - 6:44
    အာရုံခံဘုသေးသေးလေးပါပါတယ်။
  • 6:44 - 6:47
    အိတ်ထဲလက်ထည့်ပြီး
    လျှောက်စမ်းနေတဲ့လူလိုပေါ့။
  • 6:47 - 6:51
    သူမ စမ်းလို့မိတာနဲ့ အာရုံဆဲလ်နှစ်စုထဲကို
  • 6:51 - 6:54
    အဆိပ်ထိုးထည့်လိုက်တယ်။
  • 6:54 - 6:57
    အဆိပ်က တိကျတဲ့ပစ်မှတ်ရှိတဲ့ ဓာတု
    လက်နက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ
  • 6:57 - 7:01
    အစ္စရေးသိပ္ပံပညာရှင် Frederic Libersatနဲ့
    Ram Gal တို့တွေ့ထားပါတယ်။
  • 7:01 - 7:03
    အဲ့ဒါက ပိုးဟပ်ကိုမသတ်ဘူး။
    အိပ်မွေ့လည်းမချဘူး။
  • 7:03 - 7:05
    ပိုးဟပ်က ထွက်ပြေးချင်ရင်
  • 7:05 - 7:08
    ထွက်ပြေးလို့ရသေးတယ်။
  • 7:08 - 7:10
    ဒါပေမယ့် အဲလိုမလုပ်ဘူး။
  • 7:10 - 7:14
    ဘာလို့ဆိုတော့ အဆိပ်က သူ့ရဲ့
    လမ်းလျှောက်ချင်တဲ့ ဆန္ဒတစ်ခုတည်းကို
  • 7:14 - 7:15
    ဖိနှိပ်လိုက်တာ။
  • 7:15 - 7:18
    ပိုးဟပ်ရဲ့ ထိန်းချုပ်စနစ်မှာရှိတဲ့
    အန္တရာယ်ကရှောင်ပြေးစနစ်ကို
  • 7:18 - 7:20
    နကျယ်က ပယ်ဖျက်လိုက်တယ်။
  • 7:20 - 7:24
    သူ့သားကောင်ရဲ့ ဦးမှင်ကိုကိုင်ပြီး
  • 7:24 - 7:26
    သူ့နေရာဆီခေါ်သွားဖို့အတွက်ပေါ့။
  • 7:26 - 7:28
    လူက ခွေးနဲ့လမ်းလျှောက်သလိုမျိုးပေါ့။
  • 7:28 - 7:30
    နေရာရောက်ရင် ပိုးဟပ်ထဲဥအုလိုက်တယ်။
  • 7:30 - 7:32
    ဥပေါက်တယ်။ အစိမ်းလိုက်မျိုတယ်။
    ဖောက်ထွက်တယ်။
  • 7:32 - 7:34
    ဘာဘာညာညာပေါ့။ ခင်ဗျားတို့သိပါတယ်။
  • 7:34 - 7:38
    (ရယ်သံ)(လက်ခုပ်သံ)
  • 7:38 - 7:41
    အဆိပ်ဆူးခံရပြီးရင် ပိုးဟပ်က
  • 7:41 - 7:43
    ပိုးဟပ်မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့
  • 7:43 - 7:45
    နကျယ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း
    တစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။
  • 7:45 - 7:48
    ပုရစ်က Gordian သန်ကောင်ရဲ့
    အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာသလိုပေါ့။
  • 7:48 - 7:51
    ဒီလက်ခံကောင်တွေက ရှင်သန်ခွင့်
    မျိုးပွားခွင့်မရှိတော့ဘူး။
  • 7:51 - 7:53
    သူတို့ ကံကြမ္မာကို
    ထိန်းချုပ်ခွင့်မရှိတော့ဘူး။
  • 7:53 - 7:54
    ကျနော့်ကားလိုပေါ့။
  • 7:54 - 7:56
    ကပ်ပါးကောင် ဝင်လာတာနဲ့
  • 7:56 - 7:58
    အိမ်ရှင်တွေမှာ ငြင်းဆိုခွင့်မရှိပါဘူး။
  • 7:58 - 8:00
    ကြိုးကိုင်တာက လူတွေအတွက်
  • 8:00 - 8:02
    အထူးအဆန်းမဟုတ်ပါဘူး။
  • 8:02 - 8:04
    ကျနော်တို့ ဦးနှောက်ရဲ့ ဓာတုတွေ
    ခံစားချက်တွေ
  • 8:04 - 8:05
    ပြောင်းဖို့ ဆေးသောက်တယ်။
  • 8:05 - 8:09
    ငြင်းခုန်တာတွေ၊ ကြောငြာတာတွေ၊
    ဒီ အိုင်ဒီယာကြီးတွေကကော လူတွေရဲ့
  • 8:09 - 8:13
    စိတ်ကို လွှမ်းမိုးဖို့မဟုတ်ရင်
    ဘာတွေလဲ။
  • 8:13 - 8:14
    ဒါပေမယ့် ကပ်ပါးကောင်တွေရဲ့
  • 8:14 - 8:16
    အသေးစိပ်မှုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင်
  • 8:16 - 8:19
    ကျနော်တို့လုပ်ရပ်တွေက
    ရိုးရှင်းလွန်းပါတယ်။
  • 8:19 - 8:23
    Don Draper ကတော့
    မြပိုးဟပ်နကျယ်ကောင်လို
  • 8:23 - 8:26
    အနုစိပ်ကျ တတ်ကျွမ်းချင်မှာပါ။
  • 8:26 - 8:30
    ဒီအပိုင်းက ကပ်ပါးကောင်တွေကို
    ကြောက်ဖို့ စိတ်ဝင်စားဖို့
  • 8:30 - 8:33
    ကောင်းစေတယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။
  • 8:33 - 8:36
    ကျနော်တို့က ကျနော်တို့ရဲ့
    စိတ်စွမ်းအား အမှီအခိုကင်းမဲ့မှုကို
  • 8:36 - 8:37
    တန်ဖိုးထားလွန်းလို့
  • 8:37 - 8:38
    မမြင်နိုင်တဲ့ အရာကြောင့်
  • 8:38 - 8:40
    ဒီစွမ်းရည်တွေ
  • 8:40 - 8:43
    ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေက ကျနော်တို့ရဲ့
    အကြောက်တရားကို သတိပေးနေပါတယ်။
  • 8:43 - 8:45
    Orwell ဖွဲ့နွဲ့ထားတဲ့ ကမ္ဘာပျက်၊
    နိုင်ငံရေးသူလျှို
  • 8:45 - 8:47
    စိတ်ထိန်းချုပ်တဲ့ လူဆိုးတွေ
  • 8:47 - 8:50
    ဒါတွေက သည်းထိတ်ရင်ဖို ဝတ္ထုထဲက
    ဥပမာအလင်္ကာတွေလေ။
  • 8:50 - 8:55
    ဒါပေမဲ့ သဘာဝလောကမှာ
    အမြဲတွေ့ရပါတယ်။
  • 8:55 - 8:58
    ဒါကြောင့် ကျနော့်မှာ
  • 8:58 - 9:00
    မေးခွန်းတစ်ခုရထားတယ်။
  • 9:00 - 9:03
    ကျနော်တို့မသိအောင်
    ကျနော်တို့ အမှုအကျင့်ကို
  • 9:03 - 9:05
    ထိန်းချုပ်နေတဲ့
    မကောင်းဆိုးဝါး
  • 9:05 - 9:08
    ကပ်ပါးကောင်များ
    NSA နောက်ကွယ်မှာ ရှိနေမလား။
  • 9:08 - 9:09
    ရှိများရှိခဲ့ရင်
  • 9:09 - 9:13
    (ရယ်သံများ)(လက်ခုပ်သံများ)
  • 9:13 - 9:16
    ကျနော်နဖူးကို သေနတ်နဲ့
    ချိန်ထားလောက်ပြီ။
  • 9:16 - 9:18
    (ရယ်သံများ)
  • 9:18 - 9:21
    ရှိခဲ့ရင် ဒီကောင်က သင့်တော်တဲ့
    ရွေးချယ်မှုပါ။
  • 9:21 - 9:24
    ဒါက Toxoplasma gondii
    အတိုလိုဆိုရင် Toxo ပါ
  • 9:24 - 9:26
    ဒီကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အကောင်လည်း
  • 9:26 - 9:28
    ချစ်စရာနာမည်ပြောင်လေးနဲ့
    ထိုက်တန်တာပဲလေ။
  • 9:28 - 9:30
    Toxo က နို့တိုက်သတ္တဝါပေါင်းစုံကို
  • 9:30 - 9:32
    ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။
  • 9:32 - 9:35
    ဒါပေမယ့် ကြောင်တွေထဲမှာပဲ
    လိင်ရှိမျိုးပွားနိုင်တာပါ။
  • 9:35 - 9:38
    Joanne Webster လို သိပ္ပံပညာရှင်တွေက
  • 9:38 - 9:40
    Toxo က ကြွက်ကို ကြောင်ရှာတဲ့
    အကောင်အဖြစ်
  • 9:40 - 9:43
    ပြောင်းလဲနိုင်ကြောင်းကို ပြသထားပါတယ်။
  • 9:43 - 9:48
    ပိုးဝင်ထားတဲ့ ကြွက်က
    ကြောင်ရဲ့ မွေးကြိုင်တဲ့ ဆီးနံ့ကို ရရင်
  • 9:48 - 9:51
    ထွက်ပြေးရမယ့်အစား
  • 9:51 - 9:54
    ဆီးရှိရာနေရာဆီ ပြေးသွားတယ်။
  • 9:54 - 9:57
    ကြောင်က ကြွက်ကိုစားလိုက်တယ်။
    Toxo လိင်ဆက်ဆံခွင့်ရတယ်။
  • 9:57 - 10:00
    ဒါက Eat, Pray, Love
    နမူနာပုံပြင်ပေါ့။
  • 10:00 - 10:04
    (ရယ်သံ)(လက်ခုပ်သံ)
  • 10:08 - 10:11
    ခင်ဗျားတို့က တော်တော်ရက်ရောတဲ့
    လူတွေပဲ။
  • 10:11 - 10:13
    ဟိုင်း Elizabeth ခင်ဗျားရဲ့
    အပြောကို ကြိုက်ပါတယ်။
  • 10:13 - 10:18
    ကပ်ပါးကောင်က သူ့လက်ခံကောင်ကို
    ဒီနည်းနဲ့ ဘယ်လိုများ ထိန်းချုပ်လဲ။
  • 10:18 - 10:19
    ကျနော်တို့ တကယ်မသိသေးပါဘူး။
  • 10:19 - 10:21
    ကျနော်တို့သိတာက
    Toxo က "ဆုလာဒ်နဲ့
  • 10:21 - 10:23
    လှုံ့ဆော်မှုစနစ်"မှာပါတဲ့
    dopamine ကို ပြုလုပ်တဲ့
  • 10:23 - 10:25
    အင်ဇိုင်းကိုထုတ်ပါတယ်။
  • 10:25 - 10:27
    ဒါက လိင်လှုံ့ဆော်မှုအပိုင်းအပါ
    ကြွက်ဦးနှောက်ရဲ့
  • 10:27 - 10:30
    တချို့အပိုင်းကို ပစ်မှတ်ထားတယ်ဆိုတာ
    သိပါတယ်။
  • 10:30 - 10:32
    အဲ့ဒီ ပဟေဠိအပိုင်းတွေဘယ်လို
    ဆက်စပ်ရမလဲဆိုတာ
  • 10:32 - 10:34
    မရှင်းလင်းဘူးဆိုပေမယ့်
  • 10:34 - 10:36
    တစ်ခုရှင်းတာက ဒီကောင်က
  • 10:36 - 10:37
    ဆဲလ်တစ်ခုတည်းပါ။
  • 10:37 - 10:39
    အာရုံကြောစနစ် မရှိဘူး။
  • 10:39 - 10:40
    သတိမရှိဘူး။
  • 10:40 - 10:41
    ခန္ဓာကိုယ်တောင်မရှိတာကိုး
  • 10:41 - 10:44
    နို့တိုက်သတ္တဝါတစ်ကောင်ကို
    ထိန်းချုပ်နေတယ်ပေါ့လေ။
  • 10:44 - 10:45
    ကျနော်တို့က
    နို့တိုက်သတ္တဝါတွေ။
  • 10:45 - 10:48
    တကယ်ဆိုကျနော်တို့ကတောင် ကြွက်ထက်
    ဉာဏ်ရည်ပိုထက်တယ်။
  • 10:48 - 10:50
    ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ဦးနှောက်
    တည်ဆောက်ပုံက အတူတူပါပဲ။
  • 10:50 - 10:52
    ဆဲလ်အမျိုးအစားက အတူတူပါပဲ။
  • 10:52 - 10:53
    လည်ပတ်နေတဲ့ ဓာတုတွေလည်း
    အတူတူပါပဲ။
  • 10:53 - 10:55
    ပြီးရင် ကပ်ပါးကောင်တွေအတူတူပဲ။
  • 10:55 - 10:58
    စစ်တမ်းတွေကွဲပြားနိုင်ပေမယ့်
    တစ်ချို့ တွေ့ရှိချက်က
  • 10:58 - 11:00
    ကမ္ဘာပေါ် လူ၃ယောက်မှာ
    ၁ယောက်ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲမှာ
  • 11:00 - 11:02
    Toxo ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။
  • 11:02 - 11:05
    များတော့အားဖြင့် ဒါကြောင့် ရောဂါ
    ဆိုးဆိုးရွားရွားမဖြစ်ပါဘူး။
  • 11:05 - 11:07
    ဒီကပ်ပါးကောင်က အချိန်ကြာ
  • 11:07 - 11:09
    အောင်းနေနိုင်ပါတယ်။
  • 11:09 - 11:12
    ပိုးရှိသူတွေက ပုဂ္ဂိုလ်
    အရည်အသွေးမေးခွန်း ဖြေတဲ့နေရာမှာ
  • 11:12 - 11:14
    ရလဒ်တွေက တခြားသူတွေထက်
    ကွဲပြားနိုင်သလို
  • 11:14 - 11:17
    သူတို့မှာ ကားတိုက်နိုင်ခြေ အနည်းငယ်
    ပိုးများတယ်ဆိုတဲ့
  • 11:17 - 11:20
    သက်သေအထောက်အထား
    တချို့ရှိပါတယ်။
  • 11:20 - 11:22
    Schizophrenia စိတ်ရောဂါရှိသူတွေက
    ပိုးရှိနိုင်ခြေ
  • 11:22 - 11:25
    ပိုများတယ်ဆိုတဲ့ သက်သေတချို့ရှိပါတယ်။
  • 11:25 - 11:27
    ဒီသက်သေအထောက်အထားတွေက
    မရေရာဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။
  • 11:27 - 11:29
    Toxo သုတေသနရှင်တွေထဲမှာ
  • 11:29 - 11:32
    ဒီကပ်ပါးကောင်က ကျနော်တို့
    အကျင့်စရိုက်ကို လွှမ်းမိုးနေလားဆိုတဲ့
  • 11:32 - 11:34
    အမြင်တွေက ကွဲပြားနေပါတယ်။
  • 11:34 - 11:37
    ဒါပေမယ့် ဒီလို ကြိုးကိုင်ကောင်တွေ
    ပျံ့နှံ့နေတဲ့အချိန်မှာ
  • 11:37 - 11:39
    လူသားမျိုးစိတ်တစ်ခုပဲ သက်ရောက်မှု
  • 11:39 - 11:42
    မခံရဘူးဆိုရင် လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။
  • 11:43 - 11:47
    ကမ္ဘာနဲ့ပတ်သတ်တဲ့ ကျနော်တို့
    အတွေးကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ ဒီစွမ်းရည်ဟာ
  • 11:47 - 11:50
    ကပ်ပါးကောင်တွေကို အံ့အားသင့်ဖို့
    ကောင်းစေတယ်လို့
  • 11:50 - 11:52
    ထင်ပါတယ်။
  • 11:52 - 11:55
    သူတို့က ကျနော်တို့ကို သဘာဝလောကကို
    ဘေးတိုက်ကြည့်ဖို့ရယ် ပြီးရင်
  • 11:55 - 11:57
    ကျနော်တို့မြင်နေတဲ့ အမှုအကျင့်တွေက
  • 11:57 - 11:59
    ရိုးရှင်းသိသာတာတွေလား ဒါမှမဟုတ်
  • 11:59 - 12:01
    ကိုယ်ပိုင်လုပ်ရပ်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ
  • 12:01 - 12:03
    တစ်ခုခုကြောင့် ထိန်းချုပ်ခံနေရလို့
  • 12:03 - 12:05
    ပဟေဠိဆန်ပြီးရှုပ်ထွေးနေလားဆိုပြီး
  • 12:05 - 12:08
    မေးခွန်းထုတ်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်နေပါတယ်။
  • 12:08 - 12:11
    အဲ့ဒီအတွေးက ချောက်ချားဖို့ကောင်းပေမယ့်
  • 12:11 - 12:13
    ကပ်ပါးကောင်တွေရဲ့လုပ်ရပ်တွေက
    ရက်စက်ပေမယ့်
  • 12:13 - 12:16
    ကျနော်တို့ကို
    အံ့အားသင့်နိုင်စေတဲ့ စွမ်းရည်က
  • 12:16 - 12:19
    သူတို့ကို ပန်ဒါ၊ လိပ်ပြာ၊ လင်းပိုင်တွေလို
  • 12:19 - 12:22
    ထူးခြားစေတယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။
  • 12:22 - 12:24
    "On the Origin of Species" အဆုံးမှာ
  • 12:24 - 12:27
    Charles Darwin က သက်ရှိရဲ့ အံ့မခန်းဖွယ်
  • 12:27 - 12:30
    မကုန်ခမ်းနိုင်တဲ့
    အလှတရားတွေရဲ့ အကြောင်းကို
  • 12:30 - 12:31
    ရေးသားထားပါတယ်။
  • 12:31 - 12:34
    ပုစွန်ဆိတ်ကို ဖော်ရွေစေတဲ့
    တုပ်ပြားကောင်အကြောင်း
  • 12:34 - 12:37
    ပိုးဟပ်ကိုလမ်းလျှောက်ထွက်တဲ့
    နကျယ်ကောင်အကြောင်း
  • 12:37 - 12:40
    လွယ်လွယ်ပြောနိုင်မှာပါလို့
    တွေးချင်ပါတယ်။
  • 12:40 - 12:43
    ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက ကပ်ပါးကောင်
    စကားပြောနေတာဖြစ်နေမှာပါလေ။
  • 12:43 - 12:45
    ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 12:45 - 12:49
    (လက်ခုပ်သံ)
Title:
ဇွန်ဘီးပိုးဟပ်နှင့် အခြားသော ကပ်ပါးကောင်ပုံပြင်များ
Speaker:
Ed Yong
Description:

ကျနော်တို့ လူသားတွေက ကျနော်တို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းနဲ့ အမှီအခိုကင်းမဲ့မှုအပေါ် တန်ဖိုးထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ မစဉ်းစားထားတဲ့ အရိပ်အယောင်လွှမ်းမိုးမှုရှိပါတယ်။ သိပ္ပံစာရေးဆရာ Ed Yong က ဒီ စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတဲ့၊ ရယ်ဖို့ကောင်းတဲ့၊ ချောက်ချားဖို့ကောင်းတဲ့ ဟောပြောချက်မှာ ပြောပြာထားတဲ့အတိုင်း ကပ်ပါးကောင်တွေက ကြိုးကိုင်ခြင်းအနုပညာကို သာလွန်တဲ့အဆင့်တစ်ခုအထိ မွမ်းမံထားပါတယ်။ ဒါဆို သူတို့များ ကျနော်တို့ကို လွှမ်းမိုးနေသလား။ ဒါက ဖြစ်နိုင်တာထက် ပိုပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:14

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.