WEBVTT

00:00:00.645 --> 00:00:03.196
အာဖရိကပြောင်းတစ်ဖွဲ့၊ ငါးတစ်စု

00:00:03.196 --> 00:00:04.825
ငှက်တစ်အုပ်

00:00:04.825 --> 00:00:06.893
တိရိစ္ဆာန်အများစုက အဖွဲ့လိုက်
စည်းဝေးကြတယ်။

00:00:06.893 --> 00:00:08.879
သဘာဝလောကထဲမှာ
အဲ့စုဝေးပွဲတွေက အံ့မခန်း

00:00:08.879 --> 00:00:10.597
မြင်ကွင်းပဲလေ။

00:00:10.597 --> 00:00:13.321
ဒါပေမယ့် ဘာလို့ ဒီလို အဖွဲ့လိုက်
စုစည်းရတာလဲ။

00:00:13.321 --> 00:00:14.958
အဖြေအများစုကဒီလိုပါ

00:00:14.958 --> 00:00:17.924
အရေအတွက်များရင် လုံခြုံမယ်
အုပ်စုလိုက် အမဲလိုက်မယ်

00:00:17.924 --> 00:00:20.420
ဒါမှမဟုတ် မိတ်လိုက်ဖို့ စုဝေးမယ်။

00:00:20.420 --> 00:00:22.088
ဒီလိုရှင်းပြချက်တွေက

00:00:22.088 --> 00:00:23.325
များတော့အားဖြင့်မှန်ပေမယ့်

00:00:23.325 --> 00:00:26.368
ဒါက တိရိစ္ဆာန်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်ကို
သူတို့ ထိန်းချုပ်နေတယ်၊

00:00:26.368 --> 00:00:29.545
သူတို့ခန္ဓာကို သူတို့ ကိုင်တွယ်တယ်ဆိုတဲ့
တိရိစ္ဆာန်အမှုအကျင့်နဲ့

00:00:29.545 --> 00:00:31.796
ပတ်သတ်ပြီး အယူအဆကြီးတစ်ခုဖြစ်နေတယ်။

00:00:31.796 --> 00:00:35.223
များတော့အားဖြင့် အဲလို မဟုတ်ဘူး။

NOTE Paragraph

00:00:35.223 --> 00:00:38.147
ဒါက Artemia၊ ရေငန်ပုစွန်ဆိတ်

00:00:38.147 --> 00:00:40.911
ခင်ဗျားတို့ကတော့ sea monkey လို့
သိထားမှာပါ။

00:00:40.911 --> 00:00:42.906
သေးသေးလေး၊ တစ်ကောင်တည်းနေတယ်

00:00:42.906 --> 00:00:45.983
ဒါပေမယ့် မီတာလောက်ကြီးတဲ့ 
အနီရောင် အသိုက်အနေနဲ့

00:00:45.983 --> 00:00:48.230
စုဝေးတတ်ကြတယ်။

00:00:48.230 --> 00:00:51.320
ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းက
ကပ်ပါးကောင်တစ်ကောင်ကြောင့်ပါ။

00:00:51.320 --> 00:00:54.006
ပုစွန်ဆိတ်တွေထဲမှာ တုပ်ပြားကောင်ရှိပါတယ်။

00:00:54.006 --> 00:00:56.257
တုပ်ပြားကောင်က သက်ရှိအူရှည်ရှည်တစ်ခုပါ။

00:00:56.257 --> 00:00:59.145
တစ်ဖက်မှာ လိင်အင်္ဂါ၊ တစ်ခြားဖက်မှာ
ချိတ်ပါတဲ့ ပါးစပ်ပေါက်။

00:00:59.145 --> 00:01:01.680
ဂျာနယ်လစ်တစ်ယောက်အနေနဲ့
ကျနော်စာနာပါတယ်။

00:01:01.680 --> 00:01:03.835
(ရယ်သံများ)

00:01:03.835 --> 00:01:06.743
တုပ်ပြားကောင်က Artemia ကနေ
အဟာရစုပ်ယူတယ်။

00:01:06.743 --> 00:01:08.820
ဒါပေမယ့် တခြားဟာတွေလည်း
လုပ်သေးတယ်။

00:01:08.820 --> 00:01:10.440
သူတို့ကို သင်းကွပ်တယ်။

00:01:10.440 --> 00:01:15.158
သူတို့အရောင်ကို အကြည်ကနေ
အနီဖြစ်အောင်ပြောင်းတယ်။

00:01:15.158 --> 00:01:16.674
အသက်ရှည်အောင်လုပ်တယ်။

00:01:16.674 --> 00:01:19.821
ဒီပုစွန်ဆိတ်တွေကို 
အုပ်စုလိုက်နေအောင် လုပ်တယ်လို့

00:01:19.821 --> 00:01:22.390
ဇီဝပညာရှင် Nicolas Rode က
တွေ့ရှိထားပါတယ်။

00:01:22.390 --> 00:01:25.842
ဘာလို့လဲ။ အကြောင်းကတော့ တခြား
ကပ်ပါးကောင်တွေလို တုပ်ပြားကောင်မှာလည်း

00:01:25.842 --> 00:01:27.423
လက်ခံကောင်အမျိုးမျိုးပါတဲ့

00:01:27.423 --> 00:01:29.687
ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ ဘဝသံသရာရှိတယ်။

00:01:29.687 --> 00:01:32.231
ပုစွန်ဆိတ်တွေက သူ့ခရီးစဉ်မှာ
ခြေတစ်လှမ်းပဲရှိသေးတယ်။

00:01:32.231 --> 00:01:34.703
နောက်ဆုံးမှတ်တိုင်ကတော့

00:01:34.703 --> 00:01:36.650
ကြိုးကြာနီပါ။

00:01:36.650 --> 00:01:39.675
တုပ်ပြားကောင်က ကြိုးကြာနီထဲမှာပဲ
မျိုးပွားနိုင်တာ

00:01:39.675 --> 00:01:42.964
အဲထဲရောက်ဖို့အတွက် ကြိုးကြာနီ
မြင်သာမယ့်

00:01:42.964 --> 00:01:48.715
အရောင်တောက်တဲ့ အုပ်စုဖြစ်လာအောင်
လက်ခံကောင် ပုစွန်ဆိတ်ကို

00:01:48.715 --> 00:01:50.222
ကြိုးကိုင်တယ်။

00:01:50.331 --> 00:01:53.263
အဲ့ဒါက Artemia အုပ်စုရဲ့လျှို့ဝှက်ချက်လေ။

00:01:53.263 --> 00:01:55.426
သူတို့ စုဝေးကြတာက
ပင်ကိုယ်ဗီဇကြောင့်မဟုတ်ဘဲနဲ့

00:01:55.426 --> 00:01:57.502
ထိန်းချုပ်ခံနေရတဲ့အတွက်ပါ။

00:01:57.502 --> 00:01:59.196
အရေအတွက်များလို့
လုံခြုံနေတာမဟုတ်ဘူး

00:01:59.196 --> 00:02:01.055
ဒါက တကယ်တော့ လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်။

00:02:01.055 --> 00:02:04.096
တုပ်ပြားကောင်က သူတို့ရဲ့
ဦးနှောက်နဲ့ ခန္ဓာကို ကလိလိုက်ပြီး။

00:02:04.096 --> 00:02:05.492
ကြိုးကြာနီထဲရောက်ဖို့

00:02:05.492 --> 00:02:09.459
စီးနင်းယာဉ်အဖြစ်ပြောင်းလိုက်တယ်။

NOTE Paragraph

00:02:09.459 --> 00:02:11.369
ဒီဟာက ကပ်ပါးကောင်ကြိုးကိုင်မှု

00:02:11.369 --> 00:02:13.415
နောက်ဥပမာတစ်ခုပါ။

00:02:13.415 --> 00:02:16.391
ဒါက အသေခံ ပုရစ်။

00:02:16.391 --> 00:02:19.695
ပုရစ်က Gordian ဒါမှမဟုတ်
horsehair သန်ကောင် သားလောင်းကို

00:02:19.695 --> 00:02:21.588
မျိုလိုက်တယ်

00:02:21.588 --> 00:02:23.744
သန်ကောင်က အရွယ်ကြီးလာတယ်။

00:02:23.744 --> 00:02:26.782
မိတ်လိုက်ဖို့ ရေထဲရောက်ဖို့လိုတယ်

00:02:26.782 --> 00:02:29.000
ဒါကြောင့် ပုရစ်ဦးနှောက်ကိုရှုပ်ထွေးစေမယ့်

00:02:29.000 --> 00:02:31.188
ပရိုးတင်းထုတ်လိုက်တယ်။

00:02:31.188 --> 00:02:33.352
ဒီလိုနဲ့ ပုရစ်ကို ဂဏှာမငြိမ်
ဖြစ်အောင်လုပ်တယ်။

00:02:33.352 --> 00:02:36.617
ရေကူးကန်လို ရေရှိတဲ့နေရာဆီရောက်တော့

00:02:36.617 --> 00:02:39.216
ပုရစ်က ရေထဲခုန်ချပြီး
ရေနစ်သေသွားတယ်

00:02:39.216 --> 00:02:43.548
ပြီးတော့ ပိုးကောင်က
လှုပ်ပြီးထွက်လာတယ်။

00:02:44.764 --> 00:02:48.367
ပုရစ်ထဲ သန်ကောင် ဒီလောက်ဝင်ဆန့်တယ်ဆိုတာ
ဘယ်သူကသိလို့လဲ။

NOTE Paragraph

00:02:48.367 --> 00:02:51.582
တုပ်ပြားကောင်နဲ့ 
Gordian သန်ကောင်တင် မကဘူး။

00:02:51.582 --> 00:02:53.302
သူတို့က လက်ခံကောင်ရဲ့
စိတ်စွမ်းအားကို

00:02:53.302 --> 00:02:55.379
ကိုင်တွယ်ထိန်းချုပ်တဲ့နေရာမှာ
ကျွမ်းကျင်တဲ့၊

00:02:55.379 --> 00:02:59.328
စိတ်အာရုံထိန်းချုပ်တဲ့ကပ်ပါးကောင်၊ မှို၊
ဗိုင်းရပ်စ်၊ သန်ကောင်၊ အင်းဆက်တွေ

00:02:59.328 --> 00:03:04.021
အုပ်စုကြီးရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပဲ
ရှိပါသေးတယ်။

00:03:04.110 --> 00:03:05.987
ဒီအကြောင်းကို လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၂၀တုန်းက

00:03:05.987 --> 00:03:08.490
David Attenborough ရဲ့ Trials of Life ကနေ

00:03:08.490 --> 00:03:10.062
စသိတာပါ။

00:03:10.062 --> 00:03:12.494
နောက်တော့ ကျနော် သူငယ်ချင်း
Carl Zimmer ရဲ့ စာအုပ်

00:03:12.494 --> 00:03:14.438
Parasite Rex ကနေ ပိုအကျွမ်းဝင်ခဲ့ပါတယ်။

00:03:14.438 --> 00:03:16.581
အဲ့ကတည်းက ဒီအကောင်တွေ
အကြောင်း ရေးနေခဲ့တာပါ။

00:03:16.581 --> 00:03:19.392
ဇီဝဗေဒ ခေါင်းစဉ်အနည်းငယ်က
ကျနော့်အာရုံကိုဖမ်းစားပါတယ်။

00:03:19.392 --> 00:03:23.098
ကပ်ပါးကောင်တွေက ကျနော့်ဦးနှောက်ကို
မောင်းနှင်နေသလိုမျိုးပေါ့။

00:03:23.098 --> 00:03:25.709
ဘာလို့ဆိုတော့ သူတို့က အမြဲ
အာရုံဖမ်းစားတယ်

00:03:25.709 --> 00:03:26.997
ကြောက်ဖို့ကောင်းတယ်။

00:03:26.997 --> 00:03:28.389
ကပ်ပါးကောင်အကြောင်း ရေးတဲ့အခါ

00:03:28.389 --> 00:03:30.543
ခင်ဗျားရဲ့ အရေးအသာမှာ
"အစိမ်းလိုက်မျိုခံရတယ်"

00:03:30.543 --> 00:03:33.519
"ခန္ဓာကိုယ်ကနေ ဖောက်ထွက်လာတယ်"
စတဲ့ စာကြောင်းတွေနဲ့ ပြည့်နေတယ်။

00:03:33.519 --> 00:03:34.756
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:03:34.756 --> 00:03:36.296
ဒါပေမယ့် အဲ့လောက်ပဲမဟုတ်ပါဘူး

00:03:36.296 --> 00:03:38.698
ကျနော်က စာရေးဆရာပါ။ ခင်ဗျားတို့ထဲက
စာရေးဆရာတွေကလည်း

00:03:38.698 --> 00:03:41.107
ကျနော်တို့ ပုံပြင်ကြိုက်တယ်ဆိုတာ သိမှာပါ။

00:03:41.107 --> 00:03:43.500
ကပ်ပါးကောင်တွေက ရိုးအီတဲ့ပုံပြင်တွေရဲ့

00:03:43.500 --> 00:03:45.350
ဆွဲဆောင်မှုကို ခုခံဖို့ ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။

00:03:45.350 --> 00:03:47.660
သူတို့ကမ္ဘာက ဇာတ်လှည့်ကွက်တွေ

00:03:47.660 --> 00:03:51.267
မမျှော်လင့်ထားတဲ့ ရှင်းပြချက်တွေနဲ့ပါ။

00:03:51.267 --> 00:03:52.763
ဥပမာ

00:03:52.763 --> 00:03:55.761
ဒီပိုးတုံးလုံးက သူနဲ့
သူကာကွယ်နေတယ်လို့

00:03:55.761 --> 00:03:58.305
ထင်ရတဲ့ ပိုးအိမ်လေးတွေဆီ
တခြားအင်းဆက်က

00:03:58.305 --> 00:04:00.663
အနီးကပ်လာတဲ့အခါ
ဘာလို့ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း

00:04:00.663 --> 00:04:02.150
ဝှေ့ရမ်းရတာလဲ။

00:04:02.278 --> 00:04:05.374
သူ့ရဲ့ မောင်နှမတွေကို
ကာကွယ်နေတာမလား။

00:04:05.374 --> 00:04:06.823
မဟုတ်ဘူး။

00:04:06.823 --> 00:04:09.140
ကပ်ပါးနကျယ်ကောင်တစ်ကောင်က

00:04:09.140 --> 00:04:11.499
ဒီပိုးတုံးလုံးထဲ ဥအုသွားပါတယ်။

00:04:11.499 --> 00:04:12.783
ဥပေါက်တော့
အကောင်ပေါက်တွေက

00:04:12.783 --> 00:04:14.417
ပိုးတုံးလုံးကိုယ်ကနေ
မဖောက်ထွက်ခင်

00:04:14.417 --> 00:04:15.918
သူ့ကို အရှင်လတ်လတ်စားလိုက်တယ်။

00:04:15.918 --> 00:04:18.193
ကျနော်ဘာဆိုလိုတယ်ဆိုတာ
သိပါတယ်နော်။

00:04:18.193 --> 00:04:21.031
ပိုးတုံးလုံးကတော့ မသေဘူး။

00:04:21.031 --> 00:04:23.616
တချို့နကျယ်တွေက ကျန်နေခဲ့ပြီး

00:04:23.616 --> 00:04:26.953
ပိုးအိမ်ထဲက အသွင်ပြောင်းနေတဲ့ သူတို့
မောင်နှမတွေကို

00:04:26.953 --> 00:04:29.067
ကာကွယ်ဖို့အတွက် ပိုးတုံးလုံးကို

00:04:29.067 --> 00:04:30.607
ထိန်းချုပ်တယ်။

00:04:30.607 --> 00:04:33.776
ဒီပိုးတုံးလုံးက သူ့ကိုစားလိုက်တဲ့
အကောင်တွေရဲ့ သားသမီးကို

00:04:33.776 --> 00:04:35.447
ကာကွယ်ပေးနေရတဲ့ ခေါင်းရမ်း

00:04:35.447 --> 00:04:37.669
ဇွန်ဘီးသက်တော်စောင့်ဖြစ်လာတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:37.669 --> 00:04:41.535
(လက်ခုပ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:04:41.535 --> 00:04:45.830
ပြောရမှာ အများကြီးကျန်သေးတယ်။
ကျနော်မှာ ၁၃ မိနစ်ပဲကျန်တော့တယ်။ (ရယ်သံ)

NOTE Paragraph

00:04:45.830 --> 00:04:47.641
ခင်ဗျားတို့ထဲက တချို့က

00:04:47.641 --> 00:04:50.299
ဒီအရာတွေက သဘာဝလောကရဲ့
အထူးအဆန်းတွေ၊ ခြွင်းချက်တွေ

00:04:50.299 --> 00:04:52.389
ဆိုတဲ့ အတွေးထဲ စိတ်သက်သာရာကို
အသည်းအသန်

00:04:52.389 --> 00:04:54.050
လိုက်ရှာနေမှာပါ။

00:04:54.050 --> 00:04:55.870
ဒီလိုအမြင်ကို နားလည်ပေးလို့ရတယ်။

00:04:55.870 --> 00:04:58.248
ဘာလို့ဆိုတော့ ကပ်ပါးကောင်တွေက
တော်တော်လေး ငယ်တယ်။

00:04:58.248 --> 00:05:00.118
သူတို့က တခြားအကောင်တွေရဲ့

00:05:00.118 --> 00:05:02.542
ကိုယ်ထဲမှာပဲ နေနေတာ။

00:05:02.542 --> 00:05:04.313
သူတို့ကို လွဲသွားဖို့
လွယ်တယ်။

00:05:04.313 --> 00:05:06.898
ဒါပေမယ့် ဒါက သူတို့
အရေးမပါဘူးလို့ မဆိုလိုဘူး။

00:05:06.898 --> 00:05:09.103
ဟိုးနှစ်အနည်းငယ်တုန်းက
Kevin Laffertyက

00:05:09.103 --> 00:05:12.472
သိပ္ပံပညာရှင်တစ်စုနဲ့အတူ ကယ်လီဖိုးနီယား
မြစ်ဝ သုံးနေရာကို သွားတယ်။

00:05:12.472 --> 00:05:14.450
သူတို့တွေ့သမျှအကောင်တွေကို
တိုင်းတာတယ်

00:05:14.450 --> 00:05:16.215
ခွဲစိတ်တယ် မှတ်တမ်းတင်တယ်။

00:05:16.215 --> 00:05:17.703
ပြီးတော့ ကပ်ပါးကောင်တွေ

00:05:17.703 --> 00:05:20.659
အများကြီးရှိတာကို ရှာတွေ့ခဲ့တယ်။

00:05:20.659 --> 00:05:22.703
အထူး အတွေ့များတာက
ဒီကံမကောင်းတဲ့ ခရုတွေလို

00:05:22.703 --> 00:05:25.353
လက်ခံကောင်တွေကို သင်းကွပ်တဲ့
နေရာမှာကျွမ်းကျင်တဲ့

00:05:25.353 --> 00:05:27.899
သန်ပြားကောင်တွေပေါ့။

00:05:27.899 --> 00:05:30.788
သန်ပြားကောင်တစ်ကောင်က
အင်မတန်မှသေးပါတယ်။

00:05:30.788 --> 00:05:32.587
ဒါပေမယ့် အားလုံးပေါင်းလိုက်ရင်

00:05:32.587 --> 00:05:34.773
မြစ်ဝမှာရှိတဲ့ ငါးအားလုံး
နီးနီးလောက်လေးပါတယ်။

00:05:34.773 --> 00:05:38.480
ငှက်အားလုံးထက် ၃ဆ ကနေ ၉ဆ
အထိလေးပါတယ်။

00:05:38.480 --> 00:05:40.864
ကျနော်ပြောခဲ့တဲ့ ပုရစ်အကြောင်း
Gordian သန်ကောင်ကို

00:05:40.864 --> 00:05:41.862
မှတ်မိပါသေးလား။

00:05:41.862 --> 00:05:44.415
ဂျပန်သိပ္ပံပညာရှင် Takuya Sato
တွေ့ထားတာက

00:05:44.415 --> 00:05:46.111
ချောင်းတစ်ခုမှာ အဲ့ဒီကောင်ကြောင့်

00:05:46.111 --> 00:05:48.612
ပုရစ်တွေ နှံကောင်တွေအများကြီး
ရေထဲရောက်ပြီး

00:05:48.612 --> 00:05:50.031
သေကုန်လို့ အဲ့ပိုးအသေတွေက

00:05:50.031 --> 00:05:51.660
ချောင်းထဲက ထရောက်ငါးရဲ့ အစာရဲ့

00:05:51.660 --> 00:05:54.994
၆၀ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်နေပါတယ်။

00:05:54.994 --> 00:05:57.928
ကြိုးကိုင်တယ်ဆိုတာ
အထူးအဆန်းမဟုတ်ဘူး။

00:05:57.928 --> 00:05:59.908
အဲ့ဒါက ကျနော်တို့ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့

00:05:59.908 --> 00:06:01.939
အရေးကြီးပြီး အဖြစ်များတဲ့
အပိုင်းတစ်ခုပါ။

00:06:01.939 --> 00:06:03.460
ပြီးတော့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက

00:06:03.460 --> 00:06:05.942
ကြိုးကိုင်သူ ဥပမာပေါင်းများစွာကို
တွေ့ရှိထားပြီး

00:06:05.942 --> 00:06:10.639
ဒီအကောင်တွေ သူတို့ရဲ့ လက်ခံကောင်ကို
ဘယ်လိုထိန်းချုပ်လဲဆိုတာကို

00:06:10.639 --> 00:06:12.437
စပြီးနားလည်လာပြီ။

NOTE Paragraph

00:06:12.437 --> 00:06:14.961
ဒါက ကျနော့်အကြိုက်ဆုံးထဲက တစ်ခုပါ။

00:06:14.961 --> 00:06:17.418
ဒါက Ampulex compressa

00:06:17.418 --> 00:06:19.642
မြပိုးဟပ်နကျယ်ကောင်

00:06:19.642 --> 00:06:25.946
ဥအုမယ့် မြပိုးဟပ်နကျယ်ကောင်က
ပိုးဟပ်ကိုလိုချင်ရမယ့်ဆိုတာဟာ

00:06:25.956 --> 00:06:27.599
ဘုံအမှန်တရားတစ်ခုပါ။

00:06:27.841 --> 00:06:29.041
ပိုးဟပ်ကိုတွေ့ရင်

00:06:29.041 --> 00:06:32.712
အာရုံခံတဲ့ အချွန်နဲ့
ပိုးဟပ်ကိုထိုးပါတယ်။

00:06:32.712 --> 00:06:35.372
ဒီဖြစ်စဉ်ကို ပြီးခဲ့၃ပတ်က
တွေ့ထားတာပါ။

00:06:35.372 --> 00:06:38.157
သူမထိုးလိုက်တဲ့အာရုံခံအင်္ဂါအချွန်မှာ

00:06:38.157 --> 00:06:41.201
ပိုးဟပ် ဦးနှောက်
မျက်နှာပြင်ကိုခံစားဖို့

00:06:41.201 --> 00:06:44.116
အာရုံခံဘုသေးသေးလေးပါပါတယ်။

00:06:44.133 --> 00:06:47.174
အိတ်ထဲလက်ထည့်ပြီး
လျှောက်စမ်းနေတဲ့လူလိုပေါ့။

00:06:47.174 --> 00:06:51.401
သူမ စမ်းလို့မိတာနဲ့ အာရုံဆဲလ်နှစ်စုထဲကို

00:06:51.401 --> 00:06:53.852
အဆိပ်ထိုးထည့်လိုက်တယ်။

00:06:53.852 --> 00:06:56.935
အဆိပ်က တိကျတဲ့ပစ်မှတ်ရှိတဲ့ ဓာတု
လက်နက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ

00:06:56.935 --> 00:07:00.660
အစ္စရေးသိပ္ပံပညာရှင် Frederic Libersatနဲ့
Ram Gal တို့တွေ့ထားပါတယ်။

00:07:00.660 --> 00:07:03.204
အဲ့ဒါက ပိုးဟပ်ကိုမသတ်ဘူး။
အိပ်မွေ့လည်းမချဘူး။

00:07:03.204 --> 00:07:05.331
ပိုးဟပ်က ထွက်ပြေးချင်ရင်

00:07:05.331 --> 00:07:08.356
ထွက်ပြေးလို့ရသေးတယ်။

00:07:08.356 --> 00:07:10.231
ဒါပေမယ့် အဲလိုမလုပ်ဘူး။

00:07:10.231 --> 00:07:13.611
ဘာလို့ဆိုတော့ အဆိပ်က သူ့ရဲ့
လမ်းလျှောက်ချင်တဲ့ ဆန္ဒတစ်ခုတည်းကို

00:07:13.611 --> 00:07:14.725
ဖိနှိပ်လိုက်တာ။

00:07:14.725 --> 00:07:18.431
ပိုးဟပ်ရဲ့ ထိန်းချုပ်စနစ်မှာရှိတဲ့
အန္တရာယ်ကရှောင်ပြေးစနစ်ကို

00:07:18.431 --> 00:07:20.271
နကျယ်က ပယ်ဖျက်လိုက်တယ်။

00:07:20.271 --> 00:07:23.504
သူ့သားကောင်ရဲ့ ဦးမှင်ကိုကိုင်ပြီး

00:07:23.504 --> 00:07:25.615
သူ့နေရာဆီခေါ်သွားဖို့အတွက်ပေါ့။

00:07:25.615 --> 00:07:28.254
လူက ခွေးနဲ့လမ်းလျှောက်သလိုမျိုးပေါ့။

00:07:28.254 --> 00:07:29.931
နေရာရောက်ရင် ပိုးဟပ်ထဲဥအုလိုက်တယ်။

00:07:29.931 --> 00:07:32.207
ဥပေါက်တယ်။ အစိမ်းလိုက်မျိုတယ်။
ဖောက်ထွက်တယ်။

00:07:32.207 --> 00:07:34.396
ဘာဘာညာညာပေါ့။ ခင်ဗျားတို့သိပါတယ်။

00:07:34.396 --> 00:07:37.626
(ရယ်သံ)(လက်ခုပ်သံ)

NOTE Paragraph

00:07:37.626 --> 00:07:40.506
အဆိပ်ဆူးခံရပြီးရင် ပိုးဟပ်က

00:07:40.506 --> 00:07:42.511
ပိုးဟပ်မဟုတ်တော့ဘဲနဲ့

00:07:42.511 --> 00:07:44.861
နကျယ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း
တစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။

00:07:44.861 --> 00:07:47.704
ပုရစ်က Gordian သန်ကောင်ရဲ့
အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာသလိုပေါ့။

00:07:47.719 --> 00:07:50.519
ဒီလက်ခံကောင်တွေက ရှင်သန်ခွင့်
မျိုးပွားခွင့်မရှိတော့ဘူး။

00:07:50.519 --> 00:07:52.708
သူတို့ ကံကြမ္မာကို
ထိန်းချုပ်ခွင့်မရှိတော့ဘူး။

00:07:52.708 --> 00:07:54.102
ကျနော့်ကားလိုပေါ့။

00:07:54.102 --> 00:07:55.602
ကပ်ပါးကောင် ဝင်လာတာနဲ့

00:07:55.602 --> 00:07:58.167
အိမ်ရှင်တွေမှာ ငြင်းဆိုခွင့်မရှိပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:07:58.167 --> 00:07:59.891
ကြိုးကိုင်တာက လူတွေအတွက်

00:07:59.891 --> 00:08:01.513
အထူးအဆန်းမဟုတ်ပါဘူး။

00:08:01.513 --> 00:08:03.793
ကျနော်တို့ ဦးနှောက်ရဲ့ ဓာတုတွေ
ခံစားချက်တွေ

00:08:03.793 --> 00:08:05.004
ပြောင်းဖို့ ဆေးသောက်တယ်။

00:08:05.004 --> 00:08:09.024
ငြင်းခုန်တာတွေ၊ ကြောငြာတာတွေ၊
ဒီ အိုင်ဒီယာကြီးတွေကကော လူတွေရဲ့

00:08:09.024 --> 00:08:12.727
စိတ်ကို လွှမ်းမိုးဖို့မဟုတ်ရင်
ဘာတွေလဲ။

00:08:12.727 --> 00:08:14.254
ဒါပေမယ့် ကပ်ပါးကောင်တွေရဲ့

00:08:14.254 --> 00:08:16.032
အသေးစိပ်မှုနဲ့ နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင်

00:08:16.032 --> 00:08:19.127
ကျနော်တို့လုပ်ရပ်တွေက
ရိုးရှင်းလွန်းပါတယ်။

00:08:19.127 --> 00:08:22.709
Don Draper ကတော့
မြပိုးဟပ်နကျယ်ကောင်လို

00:08:22.709 --> 00:08:26.479
အနုစိပ်ကျ တတ်ကျွမ်းချင်မှာပါ။

00:08:26.479 --> 00:08:30.219
ဒီအပိုင်းက ကပ်ပါးကောင်တွေကို
ကြောက်ဖို့ စိတ်ဝင်စားဖို့

00:08:30.219 --> 00:08:33.005
ကောင်းစေတယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။

00:08:33.005 --> 00:08:35.827
ကျနော်တို့က ကျနော်တို့ရဲ့
စိတ်စွမ်းအား အမှီအခိုကင်းမဲ့မှုကို

00:08:35.827 --> 00:08:36.888
တန်ဖိုးထားလွန်းလို့

00:08:36.888 --> 00:08:38.469
မမြင်နိုင်တဲ့ အရာကြောင့်


00:08:38.469 --> 00:08:39.747
ဒီစွမ်းရည်တွေ

00:08:39.747 --> 00:08:42.915
ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေက ကျနော်တို့ရဲ့
အကြောက်တရားကို သတိပေးနေပါတယ်။

00:08:42.915 --> 00:08:45.368
Orwell ဖွဲ့နွဲ့ထားတဲ့ ကမ္ဘာပျက်၊
နိုင်ငံရေးသူလျှို

00:08:45.368 --> 00:08:47.222
စိတ်ထိန်းချုပ်တဲ့ လူဆိုးတွေ

00:08:47.222 --> 00:08:50.250
ဒါတွေက သည်းထိတ်ရင်ဖို ဝတ္ထုထဲက
ဥပမာအလင်္ကာတွေလေ။

00:08:50.250 --> 00:08:55.048
ဒါပေမဲ့ သဘာဝလောကမှာ
အမြဲတွေ့ရပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:08:55.048 --> 00:08:57.680
ဒါကြောင့် ကျနော့်မှာ

00:08:57.680 --> 00:08:59.980
မေးခွန်းတစ်ခုရထားတယ်။

00:08:59.980 --> 00:09:02.733
ကျနော်တို့မသိအောင်
ကျနော်တို့ အမှုအကျင့်ကို

00:09:02.733 --> 00:09:04.979
ထိန်းချုပ်နေတဲ့
မကောင်းဆိုးဝါး

00:09:04.979 --> 00:09:08.024
ကပ်ပါးကောင်များ
NSA နောက်ကွယ်မှာ ရှိနေမလား။

00:09:08.053 --> 00:09:09.360
ရှိများရှိခဲ့ရင်

00:09:09.360 --> 00:09:13.326
(ရယ်သံများ)(လက်ခုပ်သံများ)

00:09:13.326 --> 00:09:15.648
ကျနော်နဖူးကို သေနတ်နဲ့
ချိန်ထားလောက်ပြီ။

00:09:15.648 --> 00:09:18.175
(ရယ်သံများ)

NOTE Paragraph

00:09:18.175 --> 00:09:21.129
ရှိခဲ့ရင် ဒီကောင်က သင့်တော်တဲ့
ရွေးချယ်မှုပါ။

00:09:21.129 --> 00:09:24.407
ဒါက Toxoplasma gondii
အတိုလိုဆိုရင် Toxo ပါ

00:09:24.407 --> 00:09:25.996
ဒီကြောက်စရာကောင်းတဲ့ အကောင်လည်း

00:09:25.996 --> 00:09:28.206
ချစ်စရာနာမည်ပြောင်လေးနဲ့
ထိုက်တန်တာပဲလေ။

00:09:28.206 --> 00:09:30.488
Toxo က နို့တိုက်သတ္တဝါပေါင်းစုံကို

00:09:30.488 --> 00:09:31.966
ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

00:09:31.966 --> 00:09:35.047
ဒါပေမယ့် ကြောင်တွေထဲမှာပဲ
လိင်ရှိမျိုးပွားနိုင်တာပါ။

00:09:35.047 --> 00:09:37.808
Joanne Webster လို သိပ္ပံပညာရှင်တွေက

00:09:37.808 --> 00:09:40.001
Toxo က ကြွက်ကို ကြောင်ရှာတဲ့
အကောင်အဖြစ်

00:09:40.001 --> 00:09:43.473
ပြောင်းလဲနိုင်ကြောင်းကို ပြသထားပါတယ်။

00:09:43.473 --> 00:09:48.109
ပိုးဝင်ထားတဲ့ ကြွက်က
ကြောင်ရဲ့ မွေးကြိုင်တဲ့ ဆီးနံ့ကို ရရင်

00:09:48.109 --> 00:09:50.763
ထွက်ပြေးရမယ့်အစား

00:09:50.763 --> 00:09:54.093
ဆီးရှိရာနေရာဆီ ပြေးသွားတယ်။

00:09:54.412 --> 00:09:56.947
ကြောင်က ကြွက်ကိုစားလိုက်တယ်။
Toxo လိင်ဆက်ဆံခွင့်ရတယ်။

00:09:56.947 --> 00:09:59.819
ဒါက Eat, Pray, Love
နမူနာပုံပြင်ပေါ့။

00:09:59.819 --> 00:10:04.487
(ရယ်သံ)(လက်ခုပ်သံ)

NOTE Paragraph

00:10:07.512 --> 00:10:10.714
ခင်ဗျားတို့က တော်တော်ရက်ရောတဲ့
လူတွေပဲ။

00:10:10.714 --> 00:10:13.299
ဟိုင်း Elizabeth ခင်ဗျားရဲ့
အပြောကို ကြိုက်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:10:13.299 --> 00:10:17.867
ကပ်ပါးကောင်က သူ့လက်ခံကောင်ကို
ဒီနည်းနဲ့ ဘယ်လိုများ ထိန်းချုပ်လဲ။

00:10:17.871 --> 00:10:19.197
ကျနော်တို့ တကယ်မသိသေးပါဘူး။

00:10:19.197 --> 00:10:20.885
ကျနော်တို့သိတာက
Toxo က "ဆုလာဒ်နဲ့

00:10:20.885 --> 00:10:23.357
လှုံ့ဆော်မှုစနစ်"မှာပါတဲ့
dopamine ကို ပြုလုပ်တဲ့

00:10:23.357 --> 00:10:24.690
အင်ဇိုင်းကိုထုတ်ပါတယ်။

00:10:24.690 --> 00:10:27.121
ဒါက လိင်လှုံ့ဆော်မှုအပိုင်းအပါ
ကြွက်ဦးနှောက်ရဲ့

00:10:27.121 --> 00:10:29.586
တချို့အပိုင်းကို ပစ်မှတ်ထားတယ်ဆိုတာ
သိပါတယ်။

00:10:29.586 --> 00:10:31.787
အဲ့ဒီ ပဟေဠိအပိုင်းတွေဘယ်လို
ဆက်စပ်ရမလဲဆိုတာ

00:10:31.787 --> 00:10:33.631
မရှင်းလင်းဘူးဆိုပေမယ့်

00:10:33.631 --> 00:10:35.927
တစ်ခုရှင်းတာက ဒီကောင်က

00:10:35.927 --> 00:10:37.319
ဆဲလ်တစ်ခုတည်းပါ။

00:10:37.319 --> 00:10:38.689
အာရုံကြောစနစ် မရှိဘူး။

00:10:38.689 --> 00:10:39.821
သတိမရှိဘူး။

00:10:39.821 --> 00:10:41.122
ခန္ဓာကိုယ်တောင်မရှိတာကိုး

00:10:41.122 --> 00:10:43.746
နို့တိုက်သတ္တဝါတစ်ကောင်ကို
ထိန်းချုပ်နေတယ်ပေါ့လေ။

00:10:43.746 --> 00:10:45.172
ကျနော်တို့က
နို့တိုက်သတ္တဝါတွေ။

00:10:45.172 --> 00:10:47.606
တကယ်ဆိုကျနော်တို့ကတောင် ကြွက်ထက်
ဉာဏ်ရည်ပိုထက်တယ်။

00:10:47.606 --> 00:10:50.130
ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ဦးနှောက်
တည်ဆောက်ပုံက အတူတူပါပဲ။

00:10:50.130 --> 00:10:51.523
ဆဲလ်အမျိုးအစားက အတူတူပါပဲ။

00:10:51.523 --> 00:10:53.111
လည်ပတ်နေတဲ့ ဓာတုတွေလည်း
အတူတူပါပဲ။

00:10:53.111 --> 00:10:55.430
ပြီးရင် ကပ်ပါးကောင်တွေအတူတူပဲ။

00:10:55.430 --> 00:10:57.778
စစ်တမ်းတွေကွဲပြားနိုင်ပေမယ့်
တစ်ချို့ တွေ့ရှိချက်က

00:10:57.778 --> 00:11:00.138
ကမ္ဘာပေါ် လူ၃ယောက်မှာ
၁ယောက်ရဲ့ ဦးနှောက်ထဲမှာ

00:11:00.138 --> 00:11:01.851
Toxo ရှိနိုင်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

00:11:01.851 --> 00:11:05.339
များတော့အားဖြင့် ဒါကြောင့် ရောဂါ
ဆိုးဆိုးရွားရွားမဖြစ်ပါဘူး။

00:11:05.339 --> 00:11:07.217
ဒီကပ်ပါးကောင်က အချိန်ကြာ

00:11:07.217 --> 00:11:09.400
အောင်းနေနိုင်ပါတယ်။

00:11:09.400 --> 00:11:12.139
ပိုးရှိသူတွေက ပုဂ္ဂိုလ်
အရည်အသွေးမေးခွန်း ဖြေတဲ့နေရာမှာ

00:11:12.139 --> 00:11:14.473
ရလဒ်တွေက တခြားသူတွေထက်
ကွဲပြားနိုင်သလို

00:11:14.473 --> 00:11:17.482
သူတို့မှာ ကားတိုက်နိုင်ခြေ အနည်းငယ်
ပိုးများတယ်ဆိုတဲ့

00:11:17.482 --> 00:11:19.686
သက်သေအထောက်အထား
တချို့ရှိပါတယ်။

00:11:19.686 --> 00:11:22.289
Schizophrenia စိတ်ရောဂါရှိသူတွေက
ပိုးရှိနိုင်ခြေ

00:11:22.289 --> 00:11:24.835
ပိုများတယ်ဆိုတဲ့ သက်သေတချို့ရှိပါတယ်။

00:11:24.835 --> 00:11:26.938
ဒီသက်သေအထောက်အထားတွေက
မရေရာဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။

00:11:26.938 --> 00:11:28.929
Toxo သုတေသနရှင်တွေထဲမှာ

00:11:28.929 --> 00:11:31.919
ဒီကပ်ပါးကောင်က ကျနော်တို့
အကျင့်စရိုက်ကို လွှမ်းမိုးနေလားဆိုတဲ့

00:11:31.919 --> 00:11:33.754
အမြင်တွေက ကွဲပြားနေပါတယ်။

00:11:33.754 --> 00:11:37.093
ဒါပေမယ့် ဒီလို ကြိုးကိုင်ကောင်တွေ
ပျံ့နှံ့နေတဲ့အချိန်မှာ

00:11:37.093 --> 00:11:39.338
လူသားမျိုးစိတ်တစ်ခုပဲ သက်ရောက်မှု

00:11:39.338 --> 00:11:41.987
မခံရဘူးဆိုရင် လုံးဝမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:11:42.853 --> 00:11:47.246
ကမ္ဘာနဲ့ပတ်သတ်တဲ့ ကျနော်တို့
အတွေးကို ထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ ဒီစွမ်းရည်ဟာ

00:11:47.246 --> 00:11:50.113
ကပ်ပါးကောင်တွေကို အံ့အားသင့်ဖို့
ကောင်းစေတယ်လို့

00:11:50.113 --> 00:11:51.660
ထင်ပါတယ်။

00:11:51.660 --> 00:11:54.869
သူတို့က ကျနော်တို့ကို သဘာဝလောကကို
ဘေးတိုက်ကြည့်ဖို့ရယ် ပြီးရင်

00:11:54.869 --> 00:11:57.040
ကျနော်တို့မြင်နေတဲ့ အမှုအကျင့်တွေက

00:11:57.040 --> 00:11:58.957
ရိုးရှင်းသိသာတာတွေလား ဒါမှမဟုတ်

00:11:58.957 --> 00:12:00.880
ကိုယ်ပိုင်လုပ်ရပ်ကြောင့်မဟုတ်ဘဲ

00:12:00.880 --> 00:12:03.116
တစ်ခုခုကြောင့် ထိန်းချုပ်ခံနေရလို့

00:12:03.116 --> 00:12:04.959
ပဟေဠိဆန်ပြီးရှုပ်ထွေးနေလားဆိုပြီး

00:12:04.959 --> 00:12:07.558
မေးခွန်းထုတ်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်နေပါတယ်။

00:12:08.478 --> 00:12:10.518
အဲ့ဒီအတွေးက ချောက်ချားဖို့ကောင်းပေမယ့်

00:12:10.518 --> 00:12:13.441
ကပ်ပါးကောင်တွေရဲ့လုပ်ရပ်တွေက
ရက်စက်ပေမယ့်

00:12:13.441 --> 00:12:16.233
ကျနော်တို့ကို
အံ့အားသင့်နိုင်စေတဲ့ စွမ်းရည်က

00:12:16.233 --> 00:12:19.228
သူတို့ကို ပန်ဒါ၊ လိပ်ပြာ၊ လင်းပိုင်တွေလို

00:12:19.228 --> 00:12:21.772
ထူးခြားစေတယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:12:21.772 --> 00:12:23.991
"On the Origin of Species" အဆုံးမှာ

00:12:23.991 --> 00:12:26.980
Charles Darwin က သက်ရှိရဲ့ အံ့မခန်းဖွယ်

00:12:26.980 --> 00:12:29.633
မကုန်ခမ်းနိုင်တဲ့
အလှတရားတွေရဲ့ အကြောင်းကို

00:12:29.633 --> 00:12:31.065
ရေးသားထားပါတယ်။

00:12:31.065 --> 00:12:34.134
ပုစွန်ဆိတ်ကို ဖော်ရွေစေတဲ့
တုပ်ပြားကောင်အကြောင်း

00:12:34.134 --> 00:12:36.824
ပိုးဟပ်ကိုလမ်းလျှောက်ထွက်တဲ့
နကျယ်ကောင်အကြောင်း

00:12:36.824 --> 00:12:40.073
လွယ်လွယ်ပြောနိုင်မှာပါလို့
တွေးချင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:12:40.073 --> 00:12:43.222
ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက ကပ်ပါးကောင်
စကားပြောနေတာဖြစ်နေမှာပါလေ။

NOTE Paragraph

00:12:43.222 --> 00:12:44.953
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:12:44.953 --> 00:12:48.953
(လက်ခုပ်သံ)