-
Teraz możemy zacząć mówić
-
o jednym z najsławniejszych wydarzeń
-
w historii całego świata
-
które było przyczyną I wojny światowej
-
albo Wielkiej Wojny, jak to ją kiedyś nazywano.
-
Więc to jest coś w rodzaju tła.
-
W 1908 roku Imperium Austro-Węgierskie
-
formalnie zaanektowało
-
Bosnię i Hercegowinę.
-
Już wcześniej ją okupowało
-
od końca XIX wieku
-
poniewać Osmanie byli stamtąd wypchnięci,
-
ale w 1908 roku Austro-Węgry anektują Bośnię i Hercegowinę.
-
I jeszcze trochę więcej tła historycznego dla was:
-
kiedy Osmanie byli wypychani z Bałkan
-
to przyniosło nadzieję
-
na zjednoczenie Jugosławian.
-
Południowych Słowian.
-
Kiedy ludzie mówią o Jugosławii
-
to mówią o południowych Słowianinach.
-
Dosłownie znaczy to "południowy".
-
Więc mieli oni te nacjonalistyczne nadzieje.
-
Ale w 1908 roku kraj ten był już okupowany,
-
znaczący kraj
-
który miałby być częścią przyszłej Jugosławii,
-
był formalnie zaanektowany przez Austro-Węgry.
-
Mieliśmy również niezależne Królestwo Serbii
-
tutaj, możecie sobie wyobrazić
-
że to był dom ruchu nacjonalistycznego:
-
jeżeli mogliby dodać do tego inne południowe słowiańskie kraje
-
mogłoby się to pewnego dnia przerodzić w Wielką Jugosławię.
-
Więc dochodzimy do 1914 roku.
-
Pozwólcie, że narysuję tutaj linię.
-
Dochodzimy do 1914 roku, 28 czerwiec.
-
Jest to jedna z najsławniejszych dat
-
w całej historii.
-
Arcyksiąże Franciszek Ferdynand i jego żona Zofia
-
odwiedzają Sarajewo, które obecnie
-
jest zaanektowane przez Bośnię.
-
I kiedy oni odwiedzają Sarajewo
-
są próby knucia zamachu na nich
-
przez grupę nazwaną "Młodzi Bośniacy"
-
którzy są powiązani z "Czarna Ręką"
-
która jest nacjonalistyczną grupą
-
która ma powiązania z
-
- to wszystko jest bardzo podejrzane -
-
ale ma powiązania z
-
ludźmi w Królestwie Serbii
-
Próbują dokonać zamachu
-
na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda
-
Właściwie to fascynująca historia, ponieważ
-
początkowa próba zamachu
-
zaostała całkowicie spartaczona.
-
Był przypadek człowieka
-
który próbował być zamachowcem
-
kiedy wszystko się psuje
-
próbuje on ugryźć kapsułkę z cyjankiem
-
a potem wskoczyć do rzeki
-
ale kapsułka z cyjankiem się zepsuła
-
a rzeka miała zaledwie 25 cm głębokości
-
więc go złapano.
-
Jednym ze spiskowców był Gavrilo Princip
-
kiedy wszystko się popsuło
-
rezygnuje z próby zamachu
-
i dosłownie je sobie kanapke w kawiarni w Sarajewie
-
myśląc o tej nieudanej próbie
-
i kiedy to się dzieje
-
błąd ze strony planujących
-
objazd arcyksięcia Franciszka Ferdynanda
-
kiedy podróżował po Sarajewie
-
powoduje, że przejeżdża on blisko Gavrilo Principa.
-
Więc widzi on nagle, że pojechali złą trasą
-
i przejeżdżają tuż obok niego.
-
Pamiętajcie: ci ludzie już wiedzieli
-
że była próba zamachu na arcyksięcia
-
wcześniej tego dnia
-
więc powinni być bardziej ostrożni.
-
Gavrilo Princip podnosi się, odkłada kanapkę
-
i zaczyna iść w kierunku gdzie widzi
-
przejeżdżający samochód arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii
-
Kierowcy po zorientowaniu się, że popełnili błąd
-
że wybrali mniej bezpieczną trasę
-
próbują wrócić
-
co jeszcze bardziej pogarsza sytuację
-
ponieważ samochód zaczyna się zatrzymywać.
-
Gavrilo Princip podchodzi do samochodu
-
i jest w stanie strzelić
-
do arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii.
-
Żebyście mieli pojęcie jak bardzo to jest ważne:
-
arcyksiąże Austrii Franciszek Ferdynand jest następcą tronu
-
jest bratankiem Franciszka Józefa,
-
którzy rządził Austro-Węgrami,
-
a więc jest następcą imperium.
-
I zostaje zabity przez Gavrilo Principa.
-
więc Franciszek Ferdynand zostaje zabity
-
przez Gavrilo Principa.
-
A tutaj mamy
-
zdjęcie Gavrilo Principa
-
sądze, że to on
-
zaraz po tym jak został aresztowany.
-
Żebyście wiedzieli jak to było powiązane
-
z tym całym ruchem
-
nacjonalistycznym Jugosławii,
-
oto co powiedział, kiedy został aresztowany:
-
"Jestem jugosławskim nacjonalistą
-
którego celem jest zjednoczenie wszystkich Jugosławian
-
i nie obchodzi mnie w jakiej postaci państwa
-
ale musi być ono wolne od Austrii."
-
Więc ten czyn, ten zamach,
-
motywowany przez ruch nacjonalistyczny
-
motywowany pragnieniem aby
-
połączyć Bośnie i Hercegowinę z Serbią
-
może Chorwację z Bośnią i Hercegowiną i Serbią,
-
ten zamach jak zobaczymy w następnym filmiku
-
jest przyczyna I wojny światowej.
-
I powodem dla którego to się przyczyniło do wojny
-
cóż, jest wiele rzeczy które możemy tutaj zacytować,
-
mozecie powiedzieć, że wiele imperiów europejskich
-
już się zbroją, i dążą do konfliktu.
-
Ale mamy również te wszystkie sojusze
-
które doprowadziły do efektu domina
-
w całej Europie
-
a ponieważ te państwa miały kolonie
-
to właściwie większość świata
-
była w stanie wojny.