Teraz możemy zacząć mówić
o jednym z najsławniejszych wydarzeń
w historii całego świata
które było przyczyną I wojny światowej
albo Wielkiej Wojny, jak to ją kiedyś nazywano.
Więc to jest coś w rodzaju tła.
W 1908 roku Imperium Austro-Węgierskie
formalnie zaanektowało
Bosnię i Hercegowinę.
Już wcześniej ją okupowało
od końca XIX wieku
poniewać Osmanie byli stamtąd wypchnięci,
ale w 1908 roku Austro-Węgry anektują Bośnię i Hercegowinę.
I jeszcze trochę więcej tła historycznego dla was:
kiedy Osmanie byli wypychani z Bałkan
to przyniosło nadzieję
na zjednoczenie Jugosławian.
Południowych Słowian.
Kiedy ludzie mówią o Jugosławii
to mówią o południowych Słowianinach.
Dosłownie znaczy to "południowy".
Więc mieli oni te nacjonalistyczne nadzieje.
Ale w 1908 roku kraj ten był już okupowany,
znaczący kraj
który miałby być częścią przyszłej Jugosławii,
był formalnie zaanektowany przez Austro-Węgry.
Mieliśmy również niezależne Królestwo Serbii
tutaj, możecie sobie wyobrazić
że to był dom ruchu nacjonalistycznego:
jeżeli mogliby dodać do tego inne południowe słowiańskie kraje
mogłoby się to pewnego dnia przerodzić w Wielką Jugosławię.
Więc dochodzimy do 1914 roku.
Pozwólcie, że narysuję tutaj linię.
Dochodzimy do 1914 roku, 28 czerwiec.
Jest to jedna z najsławniejszych dat
w całej historii.
Arcyksiąże Franciszek Ferdynand i jego żona Zofia
odwiedzają Sarajewo, które obecnie
jest zaanektowane przez Bośnię.
I kiedy oni odwiedzają Sarajewo
są próby knucia zamachu na nich
przez grupę nazwaną "Młodzi Bośniacy"
którzy są powiązani z "Czarna Ręką"
która jest nacjonalistyczną grupą
która ma powiązania z
- to wszystko jest bardzo podejrzane -
ale ma powiązania z
ludźmi w Królestwie Serbii
Próbują dokonać zamachu
na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda
Właściwie to fascynująca historia, ponieważ
początkowa próba zamachu
zaostała całkowicie spartaczona.
Był przypadek człowieka
który próbował być zamachowcem
kiedy wszystko się psuje
próbuje on ugryźć kapsułkę z cyjankiem
a potem wskoczyć do rzeki
ale kapsułka z cyjankiem się zepsuła
a rzeka miała zaledwie 25 cm głębokości
więc go złapano.
Jednym ze spiskowców był Gavrilo Princip
kiedy wszystko się popsuło
rezygnuje z próby zamachu
i dosłownie je sobie kanapke w kawiarni w Sarajewie
myśląc o tej nieudanej próbie
i kiedy to się dzieje
błąd ze strony planujących
objazd arcyksięcia Franciszka Ferdynanda
kiedy podróżował po Sarajewie
powoduje, że przejeżdża on blisko Gavrilo Principa.
Więc widzi on nagle, że pojechali złą trasą
i przejeżdżają tuż obok niego.
Pamiętajcie: ci ludzie już wiedzieli
że była próba zamachu na arcyksięcia
wcześniej tego dnia
więc powinni być bardziej ostrożni.
Gavrilo Princip podnosi się, odkłada kanapkę
i zaczyna iść w kierunku gdzie widzi
przejeżdżający samochód arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii
Kierowcy po zorientowaniu się, że popełnili błąd
że wybrali mniej bezpieczną trasę
próbują wrócić
co jeszcze bardziej pogarsza sytuację
ponieważ samochód zaczyna się zatrzymywać.
Gavrilo Princip podchodzi do samochodu
i jest w stanie strzelić
do arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii.
Żebyście mieli pojęcie jak bardzo to jest ważne:
arcyksiąże Austrii Franciszek Ferdynand jest następcą tronu
jest bratankiem Franciszka Józefa,
którzy rządził Austro-Węgrami,
a więc jest następcą imperium.
I zostaje zabity przez Gavrilo Principa.
więc Franciszek Ferdynand zostaje zabity
przez Gavrilo Principa.
A tutaj mamy
zdjęcie Gavrilo Principa
sądze, że to on
zaraz po tym jak został aresztowany.
Żebyście wiedzieli jak to było powiązane
z tym całym ruchem
nacjonalistycznym Jugosławii,
oto co powiedział, kiedy został aresztowany:
"Jestem jugosławskim nacjonalistą
którego celem jest zjednoczenie wszystkich Jugosławian
i nie obchodzi mnie w jakiej postaci państwa
ale musi być ono wolne od Austrii."
Więc ten czyn, ten zamach,
motywowany przez ruch nacjonalistyczny
motywowany pragnieniem aby
połączyć Bośnie i Hercegowinę z Serbią
może Chorwację z Bośnią i Hercegowiną i Serbią,
ten zamach jak zobaczymy w następnym filmiku
jest przyczyna I wojny światowej.
I powodem dla którego to się przyczyniło do wojny
cóż, jest wiele rzeczy które możemy tutaj zacytować,
mozecie powiedzieć, że wiele imperiów europejskich
już się zbroją, i dążą do konfliktu.
Ale mamy również te wszystkie sojusze
które doprowadziły do efektu domina
w całej Europie
a ponieważ te państwa miały kolonie
to właściwie większość świata
była w stanie wojny.