0:00:00.539,0:00:02.881
Teraz możemy zacząć mówić

0:00:02.881,0:00:04.367
o jednym z najsławniejszych wydarzeń

0:00:04.367,0:00:05.668
w historii całego świata

0:00:05.668,0:00:08.593
które było przyczyną I wojny światowej

0:00:08.593,0:00:10.817
albo Wielkiej Wojny, jak to ją kiedyś nazywano.

0:00:10.819,0:00:12.749
Więc to jest coś w rodzaju tła.

0:00:12.749,0:00:16.574
W 1908 roku Imperium Austro-Węgierskie

0:00:16.574,0:00:19.470
formalnie zaanektowało

0:00:19.470,0:00:24.894
Bosnię i Hercegowinę.

0:00:24.894,0:00:27.422
Już wcześniej ją okupowało

0:00:27.422,0:00:28.867
od końca XIX wieku

0:00:28.867,0:00:30.619
poniewać Osmanie byli stamtąd wypchnięci,

0:00:30.619,0:00:33.960
ale w 1908 roku Austro-Węgry anektują Bośnię i Hercegowinę.

0:00:33.960,0:00:36.027
I jeszcze trochę więcej tła historycznego dla was:

0:00:36.027,0:00:40.978
kiedy Osmanie byli wypychani z Bałkan

0:00:40.980,0:00:44.709
to przyniosło nadzieję

0:00:44.709,0:00:48.522
na zjednoczenie Jugosławian.

0:00:48.522,0:00:50.309
Południowych Słowian.

0:00:50.309,0:00:52.640
Kiedy ludzie mówią o Jugosławii

0:00:52.640,0:00:56.610
to mówią o południowych Słowianinach.

0:00:56.610,0:00:58.249
Dosłownie znaczy to "południowy".

0:00:58.249,0:00:59.889
Więc mieli oni te nacjonalistyczne nadzieje.

0:00:59.889,0:01:03.179
Ale w 1908 roku kraj ten był już okupowany,

0:01:03.179,0:01:04.233
znaczący kraj

0:01:04.233,0:01:07.634
który miałby być częścią przyszłej Jugosławii,

0:01:07.634,0:01:11.350
był formalnie zaanektowany przez Austro-Węgry.

0:01:11.350,0:01:14.432
Mieliśmy również niezależne Królestwo Serbii

0:01:14.432,0:01:16.561
tutaj, możecie sobie wyobrazić

0:01:16.561,0:01:19.405
że to był dom ruchu nacjonalistycznego:

0:01:19.405,0:01:23.107
jeżeli mogliby dodać do tego inne południowe słowiańskie kraje

0:01:23.107,0:01:26.470
mogłoby się to pewnego dnia przerodzić w Wielką Jugosławię.

0:01:26.470,0:01:30.003
Więc dochodzimy do 1914 roku.

0:01:30.003,0:01:32.728
Pozwólcie, że narysuję tutaj linię.

0:01:32.728,0:01:36.493
Dochodzimy do 1914 roku, 28 czerwiec.

0:01:36.493,0:01:38.623
Jest to jedna z najsławniejszych dat

0:01:38.623,0:01:40.310
w całej historii.

0:01:40.310,0:01:44.610
Arcyksiąże Franciszek Ferdynand i jego żona Zofia

0:01:44.610,0:01:47.754
odwiedzają Sarajewo, które obecnie

0:01:47.754,0:01:50.860
jest zaanektowane przez Bośnię.

0:01:50.860,0:01:52.450
I kiedy oni odwiedzają Sarajewo

0:01:52.450,0:01:56.919
są próby knucia zamachu na nich

0:01:56.919,0:02:00.488
przez grupę nazwaną "Młodzi Bośniacy"

0:02:00.488,0:02:03.355
którzy są powiązani z "Czarna Ręką"

0:02:03.355,0:02:06.423
która jest nacjonalistyczną grupą

0:02:06.423,0:02:09.016
która ma powiązania z

0:02:09.016,0:02:12.710
- to wszystko jest bardzo podejrzane -

0:02:12.710,0:02:15.080
ale ma powiązania z

0:02:15.080,0:02:17.449
ludźmi w Królestwie Serbii

0:02:17.449,0:02:19.676
Próbują dokonać zamachu

0:02:19.676,0:02:21.670
na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda

0:02:21.670,0:02:24.790
Właściwie to fascynująca historia, ponieważ

0:02:24.790,0:02:26.751
początkowa próba zamachu

0:02:26.751,0:02:29.073
zaostała całkowicie spartaczona.

0:02:29.073,0:02:30.459
Był przypadek człowieka

0:02:30.459,0:02:33.200
który próbował być zamachowcem

0:02:33.200,0:02:34.321
kiedy wszystko się psuje

0:02:34.321,0:02:35.900
próbuje on ugryźć kapsułkę z cyjankiem

0:02:35.900,0:02:37.664
a potem wskoczyć do rzeki

0:02:37.664,0:02:39.336
ale kapsułka z cyjankiem się zepsuła

0:02:39.336,0:02:40.966
a rzeka miała zaledwie 25 cm głębokości

0:02:40.966,0:02:43.099
więc go złapano.

0:02:43.099,0:02:46.079
Jednym ze spiskowców był Gavrilo Princip

0:02:46.079,0:02:48.392
kiedy wszystko się popsuło

0:02:48.392,0:02:50.839
rezygnuje z próby zamachu

0:02:50.839,0:02:55.499
i dosłownie je sobie kanapke w kawiarni w Sarajewie

0:02:55.499,0:02:58.519
myśląc o tej nieudanej próbie

0:02:58.519,0:03:00.652
i kiedy to się dzieje

0:03:00.652,0:03:03.099
błąd ze strony planujących

0:03:03.099,0:03:05.969
objazd arcyksięcia Franciszka Ferdynanda

0:03:05.969,0:03:08.760
kiedy podróżował po Sarajewie

0:03:08.760,0:03:12.076
powoduje, że przejeżdża on blisko Gavrilo Principa.

0:03:12.076,0:03:14.440
Więc widzi on nagle, że pojechali złą trasą

0:03:14.440,0:03:16.290
i przejeżdżają tuż obok niego.

0:03:16.290,0:03:17.974
Pamiętajcie: ci ludzie już wiedzieli

0:03:17.974,0:03:19.766
że była próba zamachu na arcyksięcia

0:03:19.766,0:03:20.993
wcześniej tego dnia

0:03:20.993,0:03:23.315
więc powinni być bardziej ostrożni.

0:03:23.315,0:03:25.879
Gavrilo Princip podnosi się, odkłada kanapkę

0:03:25.879,0:03:28.330
i zaczyna iść w kierunku gdzie widzi

0:03:28.330,0:03:31.669
przejeżdżający samochód arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii

0:03:31.669,0:03:35.079
Kierowcy po zorientowaniu się, że popełnili błąd

0:03:35.079,0:03:36.899
że wybrali mniej bezpieczną trasę

0:03:36.899,0:03:38.408
próbują wrócić

0:03:38.408,0:03:39.432
co jeszcze bardziej pogarsza sytuację

0:03:39.432,0:03:41.032
ponieważ samochód zaczyna się zatrzymywać.

0:03:41.032,0:03:43.841
Gavrilo Princip podchodzi do samochodu

0:03:43.841,0:03:45.432
i jest w stanie strzelić

0:03:45.432,0:03:47.299
do arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i Zofii.

0:03:47.299,0:03:49.350
Żebyście mieli pojęcie jak bardzo to jest ważne:

0:03:49.350,0:03:52.939
arcyksiąże Austrii Franciszek Ferdynand jest następcą tronu

0:03:52.939,0:03:56.156
jest bratankiem Franciszka Józefa,

0:03:56.156,0:04:00.610
którzy rządził Austro-Węgrami,

0:04:00.610,0:04:02.810
a więc jest następcą imperium.

0:04:02.810,0:04:06.759
I zostaje zabity przez Gavrilo Principa.

0:04:06.759,0:04:18.241
więc Franciszek Ferdynand zostaje zabity

0:04:18.241,0:04:20.332
przez Gavrilo Principa.

0:04:20.332,0:04:21.780
A tutaj mamy

0:04:21.780,0:04:24.659
zdjęcie Gavrilo Principa

0:04:24.659,0:04:27.047
sądze, że to on

0:04:27.047,0:04:30.969
zaraz po tym jak został aresztowany.

0:04:30.969,0:04:33.690
Żebyście wiedzieli jak to było powiązane

0:04:33.690,0:04:36.966
z tym całym ruchem

0:04:36.966,0:04:38.479
nacjonalistycznym Jugosławii,

0:04:38.479,0:04:40.949
oto co powiedział, kiedy został aresztowany:

0:04:40.949,0:04:43.232
"Jestem jugosławskim nacjonalistą

0:04:43.232,0:04:46.566
którego celem jest zjednoczenie wszystkich Jugosławian

0:04:46.566,0:04:48.729
i nie obchodzi mnie w jakiej postaci państwa

0:04:48.729,0:04:52.159
ale musi być ono wolne od Austrii."

0:04:52.159,0:04:55.520
Więc ten czyn, ten zamach,

0:04:55.520,0:04:57.966
motywowany przez ruch nacjonalistyczny

0:04:57.966,0:05:00.299
motywowany pragnieniem aby

0:05:00.299,0:05:02.566
połączyć Bośnie i Hercegowinę z Serbią

0:05:02.566,0:05:06.234
może Chorwację z Bośnią i Hercegowiną i Serbią,

0:05:06.234,0:05:08.039
ten zamach jak zobaczymy w następnym filmiku

0:05:08.039,0:05:12.123
jest przyczyna I wojny światowej.

0:05:12.123,0:05:14.299
I powodem dla którego to się przyczyniło do wojny

0:05:14.299,0:05:16.232
cóż, jest wiele rzeczy które możemy tutaj zacytować,

0:05:16.232,0:05:18.560
mozecie powiedzieć, że wiele imperiów europejskich

0:05:18.560,0:05:22.930
już się zbroją, i dążą do konfliktu.

0:05:22.930,0:05:26.150
Ale mamy również te wszystkie sojusze

0:05:26.150,0:05:27.894
które doprowadziły do efektu domina

0:05:27.894,0:05:28.766
w całej Europie

0:05:28.766,0:05:29.639
a ponieważ te państwa miały kolonie

0:05:29.639,0:05:31.100
to właściwie większość świata

0:05:31.100,0:05:32.320
była w stanie wojny.