Co się stało z procesami osądzanymi przez ławników - Suja A. Thomas
-
0:07 - 0:10Od czasów Sokratesa
-
0:10 - 0:13pierwsze społeczności
zdecydowały, że niektóre spory, -
0:13 - 0:16na przykład o to,
czy ktoś popełnił przestępstwo, -
0:16 - 0:19powinny być wysłuchane
przez grupę obywateli. -
0:19 - 0:23Wieki później Anglia wprowadziła
rozprawy sądzone przez przysięgłych, -
0:23 - 0:27które zostały podstawą systemu prawnego,
-
0:27 - 0:31kontrolując rząd i angażując obywateli
w proces podejmowania decyzji. -
0:31 - 0:34Ławnicy decydowali o sądzeniu pozwanych,
-
0:34 - 0:37uznawali winę oskarżonych
-
0:37 - 0:40i rozwiązywali spory finansowe.
-
0:40 - 0:44Kolonie amerykańskie pozbyły się
w końcu rządów Anglii, -
0:44 - 0:47jednak ława przysięgłych pozostała.
-
0:47 - 0:50Konstytucja USA ustanowiła,
że to ława przysięgłych -
0:50 - 0:53będzie decydowała
o wszczęciu postępowania karnego, -
0:53 - 0:56a ławnicy będą rozpatrywać
wszystkie przypadki poza impeachmentem, -
0:56 - 0:59również sprawy cywilne.
-
0:59 - 1:03Dziś sądy przysięgłe w USA
często nie są powoływane, -
1:03 - 1:07a ławnicy decydują
w mniej niż 4% spraw karnych -
1:07 - 1:10i mniej niż 1% spraw cywilnych.
-
1:10 - 1:14Tymczasem w innych krajach system ten
jest coraz bardziej rozpowszechniony. -
1:14 - 1:17Co zatem wydarzyło się w Stanach?
-
1:17 - 1:22Część wyjaśnienia leży w interpretacji
konstytucji przez Sąd Najwyższy. -
1:22 - 1:24Pozwala ona na ugodę obrończą,
-
1:24 - 1:27zawieraną prawie zawsze
w sprawach karnych. -
1:27 - 1:32Prokurator pozwala oskarżonemu
zdecydować, czy przyznać się do winy. -
1:32 - 1:36Jeśli oskarżony przyzna się,
sprawa nie trafi przed sąd przysięgłych, -
1:36 - 1:38a pozwany otrzyma
karę pozbawienia wolności, -
1:38 - 1:41która będzie krótsza niż w przypadku
skazania przez ławników. -
1:41 - 1:44Ryzyko dłuższej kary po odbyciu procesu
-
1:44 - 1:48może skłonić nawet niewinnie oskarżonych
do podpisania ugody. -
1:48 - 1:50Między XIX a XXI wiekiem
-
1:50 - 1:56stosunek zawieranych ugód
wzrósł z 20% do 90%. -
1:56 - 1:58Liczba ta wciąż rośnie.
-
1:58 - 2:01Sąd Najwyższy uznaje też inną procedurę
-
2:01 - 2:02zakłócającą działanie sądów przysięgłych,
-
2:02 - 2:04czyli postępowanie przyspieszone.
-
2:04 - 2:08Dzięki niemu sędzia może zadecydować,
że proces jest zbędny, -
2:08 - 2:12jeśli pozywający nie mają
wystarczających dowodów. -
2:12 - 2:17Dotyczą one spraw bezdyskusyjnych
dla każdej ławy przysięgłych. -
2:17 - 2:22Ciężko to ocenić, ale według niektórych
użycie postępowania skróconego -
2:22 - 2:25jest tak częste,
że wydaje się być nadużyciem. -
2:25 - 2:28Dla przykładu, sędziowie uznają,
częściowo lub całkowicie, -
2:28 - 2:32ponad 70% wniosków pracodawców
o oddalenie spraw dyskryminacyjnych. -
2:32 - 2:38W innych przypadkach,
zarówno pozywający, jak i pozwany -
2:38 - 2:41rezygnują ze swojego prawa do procesu
-
2:41 - 2:45i decydują się na rozwiązanie sporu
przez zawodowego arbitra. -
2:45 - 2:48Są to zazwyczaj prawnicy,
profesorowie i byli sędziowie. -
2:48 - 2:51Arbitraż może być decyzją
podejmowaną przez obie strony, -
2:51 - 2:54żeby uniknąć wymogów procesu sądowego.
-
2:54 - 2:57Często jednak jest nieświadomie
akceptowana przy podpisaniu umów, -
2:57 - 3:01takich jak umowa o pracę,
czy umowa konsumencka. -
3:01 - 3:03To może stać się problemem.
-
3:03 - 3:06Niektórzy arbitrzy mogą być
stronniczy wobec firm, -
3:06 - 3:08które ich zatrudniają.
-
3:08 - 3:11To tylko kilka powodów,
z jakich sądy przysięgłe zniknęły. -
3:11 - 3:14Jednak czy może to mieć dobre skutki?
-
3:14 - 3:16Ławy przysięgłych nie są idealne.
-
3:16 - 3:17Dużo kosztują,
-
3:17 - 3:18pochłaniają czas,
-
3:18 - 3:19i nie są nieomylne.
-
3:19 - 3:21Nie zawsze są też potrzebne.
-
3:21 - 3:25Na przykład, kiedy strony mogą
rozwiązać spór między sobą. -
3:25 - 3:27Sądy te mają też swoje zalety.
-
3:27 - 3:31Odpowiednio wybrani ławnicy
lepiej reprezentują ogół społeczeństwa, -
3:32 - 3:34i w przeciwieństwie do prokuratorów,
-
3:34 - 3:35prawodawców
-
3:35 - 3:36czy sędziów,
-
3:36 - 3:39nie ulegają pobudkom
jak awans czy reelekcja. -
3:39 - 3:42Założyciele Stanów Zjednoczonych
wierzyli, że bezstronne grupy obywateli -
3:42 - 3:46mogą mądrze weryfikować działania
wszystkich trzech rodzajów władzy. -
3:46 - 3:50Proces z udziałem ławników sam w sobie
daje zwykłym obywatelom główną rolę -
3:50 - 3:52w utrzymywaniu struktur społecznych.
-
3:52 - 3:56Zatem czy system ławniczy w USA
ma szanse przetrwać?
- Title:
- Co się stało z procesami osądzanymi przez ławników - Suja A. Thomas
- Description:
-
Obejrzyj całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-happened-to-trial-by-jury-suja-a-thomas
W Stanach Zjednoczonych sądy przysięgłe decydują dziś o mniej niż 4% spraw karnych i mniej niż 1% spraw cywilnych wniesionych do sądu. Jednocześnie systemy ławnicze w innych krajach występują coraz częściej. Co zatem wydarzyło się w Stanach Zjednoczonych? Czy zniknięcie ławników może być czymś dobrym? Suja A. Thomas bada obie strony problemu.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:12
Barbara Guzik approved Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Barbara Guzik edited Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Barbara Guzik accepted Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Barbara Guzik edited Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Karolina Zychowicz edited Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Karolina Zychowicz edited Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Karolina Zychowicz edited Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas | ||
Karolina Zychowicz edited Polish subtitles for What happened to trial by jury? - Suja A. Thomas |