[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:07.21,0:00:09.97,Default,,0000,0000,0000,,Od czasów Sokratesa Dialogue: 0,0:00:09.97,0:00:13.26,Default,,0000,0000,0000,,pierwsze społeczności\Nzdecydowały, że niektóre spory, Dialogue: 0,0:00:13.26,0:00:16.17,Default,,0000,0000,0000,,na przykład o to,\Nczy ktoś popełnił przestępstwo, Dialogue: 0,0:00:16.17,0:00:18.83,Default,,0000,0000,0000,,powinny być wysłuchane\Nprzez grupę obywateli. Dialogue: 0,0:00:18.83,0:00:23.05,Default,,0000,0000,0000,,Wieki później Anglia wprowadziła \Nrozprawy sądzone przez przysięgłych, Dialogue: 0,0:00:23.05,0:00:26.84,Default,,0000,0000,0000,,które zostały podstawą systemu prawnego, Dialogue: 0,0:00:26.84,0:00:30.74,Default,,0000,0000,0000,,kontrolując rząd i angażując obywateli \Nw proces podejmowania decyzji. Dialogue: 0,0:00:30.74,0:00:34.16,Default,,0000,0000,0000,,Ławnicy decydowali o sądzeniu pozwanych, Dialogue: 0,0:00:34.16,0:00:37.46,Default,,0000,0000,0000,,uznawali winę oskarżonych Dialogue: 0,0:00:37.46,0:00:40.45,Default,,0000,0000,0000,,i rozwiązywali spory finansowe. Dialogue: 0,0:00:40.46,0:00:44.12,Default,,0000,0000,0000,,Kolonie amerykańskie pozbyły się \Nw końcu rządów Anglii, Dialogue: 0,0:00:44.12,0:00:46.83,Default,,0000,0000,0000,,jednak ława przysięgłych pozostała. Dialogue: 0,0:00:46.83,0:00:50.07,Default,,0000,0000,0000,,Konstytucja USA ustanowiła,\Nże to ława przysięgłych Dialogue: 0,0:00:50.07,0:00:52.59,Default,,0000,0000,0000,,będzie decydowała\No wszczęciu postępowania karnego, Dialogue: 0,0:00:52.59,0:00:56.13,Default,,0000,0000,0000,,a ławnicy będą rozpatrywać\Nwszystkie przypadki poza impeachmentem, Dialogue: 0,0:00:56.13,0:00:59.28,Default,,0000,0000,0000,,również sprawy cywilne. Dialogue: 0,0:00:59.28,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziś sądy przysięgłe w USA\Nczęsto nie są powoływane, Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:06.86,Default,,0000,0000,0000,,a ławnicy decydują\Nw mniej niż 4% spraw karnych Dialogue: 0,0:01:06.86,0:01:10.35,Default,,0000,0000,0000,,i mniej niż 1% spraw cywilnych. Dialogue: 0,0:01:10.35,0:01:14.42,Default,,0000,0000,0000,,Tymczasem w innych krajach system ten\Njest coraz bardziej rozpowszechniony. Dialogue: 0,0:01:14.42,0:01:16.88,Default,,0000,0000,0000,,Co zatem wydarzyło się w Stanach? Dialogue: 0,0:01:16.88,0:01:21.90,Default,,0000,0000,0000,,Część wyjaśnienia leży w interpretacji \Nkonstytucji przez Sąd Najwyższy. Dialogue: 0,0:01:21.90,0:01:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Pozwala ona na ugodę obrończą, Dialogue: 0,0:01:23.66,0:01:26.52,Default,,0000,0000,0000,,zawieraną prawie zawsze\Nw sprawach karnych. Dialogue: 0,0:01:26.52,0:01:31.96,Default,,0000,0000,0000,,Prokurator pozwala oskarżonemu\Nzdecydować, czy przyznać się do winy. Dialogue: 0,0:01:31.96,0:01:35.58,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli oskarżony przyzna się, \Nsprawa nie trafi przed sąd przysięgłych, Dialogue: 0,0:01:35.58,0:01:37.75,Default,,0000,0000,0000,,a pozwany otrzyma\Nkarę pozbawienia wolności, Dialogue: 0,0:01:37.75,0:01:40.84,Default,,0000,0000,0000,,która będzie krótsza niż w przypadku\Nskazania przez ławników. Dialogue: 0,0:01:40.84,0:01:43.67,Default,,0000,0000,0000,,Ryzyko dłuższej kary po odbyciu procesu Dialogue: 0,0:01:43.67,0:01:47.51,Default,,0000,0000,0000,,może skłonić nawet niewinnie oskarżonych\Ndo podpisania ugody. Dialogue: 0,0:01:47.51,0:01:49.99,Default,,0000,0000,0000,,Między XIX a XXI wiekiem Dialogue: 0,0:01:49.99,0:01:55.51,Default,,0000,0000,0000,,stosunek zawieranych ugód\Nwzrósł z 20% do 90%. Dialogue: 0,0:01:55.52,0:01:57.62,Default,,0000,0000,0000,,Liczba ta wciąż rośnie. Dialogue: 0,0:01:57.62,0:02:00.50,Default,,0000,0000,0000,,Sąd Najwyższy uznaje też inną procedurę Dialogue: 0,0:02:00.50,0:02:02.49,Default,,0000,0000,0000,,zakłócającą działanie sądów przysięgłych, Dialogue: 0,0:02:02.49,0:02:04.07,Default,,0000,0000,0000,,czyli postępowanie przyspieszone. Dialogue: 0,0:02:04.07,0:02:08.14,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki niemu sędzia może zadecydować,\Nże proces jest zbędny, Dialogue: 0,0:02:08.14,0:02:11.96,Default,,0000,0000,0000,,jeśli pozywający nie mają \Nwystarczających dowodów. Dialogue: 0,0:02:11.96,0:02:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dotyczą one spraw bezdyskusyjnych\Ndla każdej ławy przysięgłych. Dialogue: 0,0:02:17.00,0:02:21.73,Default,,0000,0000,0000,,Ciężko to ocenić, ale według niektórych\Nużycie postępowania skróconego Dialogue: 0,0:02:21.73,0:02:25.01,Default,,0000,0000,0000,,jest tak częste,\Nże wydaje się być nadużyciem. Dialogue: 0,0:02:25.01,0:02:27.86,Default,,0000,0000,0000,,Dla przykładu, sędziowie uznają, \Nczęściowo lub całkowicie, Dialogue: 0,0:02:27.86,0:02:32.43,Default,,0000,0000,0000,,ponad 70% wniosków pracodawców\No oddalenie spraw dyskryminacyjnych. Dialogue: 0,0:02:32.44,0:02:37.58,Default,,0000,0000,0000,,W innych przypadkach,\Nzarówno pozywający, jak i pozwany Dialogue: 0,0:02:37.58,0:02:40.68,Default,,0000,0000,0000,,rezygnują ze swojego prawa do procesu Dialogue: 0,0:02:40.68,0:02:44.54,Default,,0000,0000,0000,,i decydują się na rozwiązanie sporu\Nprzez zawodowego arbitra. Dialogue: 0,0:02:44.54,0:02:48.17,Default,,0000,0000,0000,,Są to zazwyczaj prawnicy, \Nprofesorowie i byli sędziowie. Dialogue: 0,0:02:48.17,0:02:51.04,Default,,0000,0000,0000,,Arbitraż może być decyzją \Npodejmowaną przez obie strony, Dialogue: 0,0:02:51.04,0:02:53.98,Default,,0000,0000,0000,,żeby uniknąć wymogów procesu sądowego. Dialogue: 0,0:02:53.98,0:02:57.19,Default,,0000,0000,0000,,Często jednak jest nieświadomie \Nakceptowana przy podpisaniu umów, Dialogue: 0,0:02:57.19,0:03:01.10,Default,,0000,0000,0000,,takich jak umowa o pracę,\Nczy umowa konsumencka. Dialogue: 0,0:03:01.10,0:03:02.58,Default,,0000,0000,0000,,To może stać się problemem. Dialogue: 0,0:03:02.58,0:03:06.02,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy arbitrzy mogą być\Nstronniczy wobec firm, Dialogue: 0,0:03:06.02,0:03:07.56,Default,,0000,0000,0000,,które ich zatrudniają. Dialogue: 0,0:03:07.56,0:03:10.72,Default,,0000,0000,0000,,To tylko kilka powodów,\Nz jakich sądy przysięgłe zniknęły. Dialogue: 0,0:03:10.72,0:03:13.76,Default,,0000,0000,0000,,Jednak czy może to mieć dobre skutki? Dialogue: 0,0:03:13.76,0:03:15.68,Default,,0000,0000,0000,,Ławy przysięgłych nie są idealne. Dialogue: 0,0:03:15.68,0:03:16.78,Default,,0000,0000,0000,,Dużo kosztują, Dialogue: 0,0:03:16.78,0:03:17.76,Default,,0000,0000,0000,,pochłaniają czas, Dialogue: 0,0:03:17.76,0:03:19.28,Default,,0000,0000,0000,,i nie są nieomylne. Dialogue: 0,0:03:19.28,0:03:21.26,Default,,0000,0000,0000,,Nie zawsze są też potrzebne. Dialogue: 0,0:03:21.26,0:03:24.68,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład, kiedy strony mogą \Nrozwiązać spór między sobą. Dialogue: 0,0:03:24.68,0:03:26.76,Default,,0000,0000,0000,,Sądy te mają też swoje zalety. Dialogue: 0,0:03:26.76,0:03:31.38,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiednio wybrani ławnicy\Nlepiej reprezentują ogół społeczeństwa, Dialogue: 0,0:03:31.52,0:03:34.37,Default,,0000,0000,0000,,i w przeciwieństwie do prokuratorów, Dialogue: 0,0:03:34.37,0:03:35.26,Default,,0000,0000,0000,,prawodawców Dialogue: 0,0:03:35.26,0:03:36.26,Default,,0000,0000,0000,,czy sędziów, Dialogue: 0,0:03:36.26,0:03:38.54,Default,,0000,0000,0000,,nie ulegają pobudkom\Njak awans czy reelekcja. Dialogue: 0,0:03:38.54,0:03:42.31,Default,,0000,0000,0000,,Założyciele Stanów Zjednoczonych\Nwierzyli, że bezstronne grupy obywateli Dialogue: 0,0:03:42.32,0:03:45.80,Default,,0000,0000,0000,,mogą mądrze weryfikować działania\Nwszystkich trzech rodzajów władzy. Dialogue: 0,0:03:45.80,0:03:49.94,Default,,0000,0000,0000,,Proces z udziałem ławników sam w sobie\Ndaje zwykłym obywatelom główną rolę Dialogue: 0,0:03:49.94,0:03:52.14,Default,,0000,0000,0000,,w utrzymywaniu struktur społecznych. Dialogue: 0,0:03:52.14,0:03:56.36,Default,,0000,0000,0000,,Zatem czy system ławniczy w USA\Nma szanse przetrwać?