De betoverende muziek van de gebarentaal
-
0:03 - 0:07Tolk: Piano, 'p', is
mijn favoriete muzieksymbool. -
0:08 - 0:09Het betekent zacht spelen.
-
0:10 - 0:14Als je een muziekinstrument speelt
en je ziet een 'p' in de partituur, -
0:14 - 0:16moet je zachter spelen.
-
0:16 - 0:18Twee p's -- nog zachter.
-
0:19 - 0:22Vier p's -- superzacht.
-
0:26 - 0:30Zo teken ik een p-boom,
-
0:30 - 0:31die aantoont
-
0:31 - 0:36dat, ook al zijn er duizenden
en duizenden p's, -
0:36 - 0:38je nooit volledige stilte bereikt.
-
0:38 - 0:41Dat is mijn huidige definitie van stilte:
-
0:41 - 0:43een heel vaag geluid.
-
0:45 - 0:47Ik deel graag een stukje geschiedenis
-
0:47 - 0:50van de Amerikaanse gebarentaal
-
0:50 - 0:52en een stukje van mijn eigen achtergrond.
-
0:54 - 0:59Franse gebarentaal bereikte Amerika
in het begin van de jaren 1800. -
0:59 - 1:03Met de jaren werd ze
gemengd met plaatselijke gebaren -
1:03 - 1:07en evolueerde tot de taal
die we vandaag kennen als ASL. -
1:07 - 1:10Ze heeft dus een geschiedenis
van ongeveer 200 jaar. -
1:12 - 1:14Ik ben doof geboren
-
1:15 - 1:19en ik leerde te geloven dat geluid
geen deel uitmaakte van mijn leven. -
1:21 - 1:22Ik geloofde dat dat waar was.
-
1:25 - 1:29Maar ik besef nu
dat dat helemaal niet zo was. -
1:29 - 1:32Geluid was belangrijk in mijn leven,
-
1:32 - 1:34echt, ik dacht er aldoor aan.
-
1:38 - 1:42Als dove in een wereld van horenden
-
1:42 - 1:45leefde ik als het ware in een vreemd land.
-
1:45 - 1:50Ik volgde regels, gebruiken,
gedrag en normen blindelings -
1:50 - 1:52zonder ze ooit in vraag te stellen.
-
2:01 - 2:04Hoe komt het dat ik geluid begrijp?
-
2:06 - 2:09Ik bekijk hoe mensen zich gedragen
en reageren op geluid. -
2:11 - 2:14Jullie zijn mijn luidsprekers,
die geluid versterken. -
2:14 - 2:16Ik leer en spiegel dat gedrag.
-
2:17 - 2:20Tegelijk heb ik geleerd dat ik geluid maak
-
2:20 - 2:22en heb ik mensen op mij zien reageren.
-
2:23 - 2:24Zo leerde ik bijvoorbeeld…
-
2:24 - 2:27"Niet met de deuren slaan!"
-
2:28 - 2:32"Niet teveel geluid maken
als je chips uit het zakje eet!" -
2:32 - 2:33(Gelach)
-
2:33 - 2:34"Niet boeren!
-
2:34 - 2:35En als je eet,
-
2:35 - 2:38niet met je bestek op je bord schrapen!"
-
2:38 - 2:41Dit alles noem ik 'geluidsetiquette'.
-
2:44 - 2:46Misschien denk ik meer na
over geluidsetiquette -
2:46 - 2:49dan de doorsnee horende persoon.
-
2:50 - 2:52Ik pas erg op voor geluid.
-
2:55 - 2:59Ik kijk altijd nerveus en reikhalzend uit
-
2:59 - 3:01naar geluid, naar wat er komt.
-
3:01 - 3:03Vandaar deze tekening.
-
3:04 - 3:07TBD, to be decided
(te beslissen). -
3:08 - 3:10TBC, to be continued
(wordt vervolgd). -
3:11 - 3:13TBA, to be announced
(mededeling volgt). -
3:17 - 3:19Let op de notenbalk:
-
3:19 - 3:21er staan geen noten op de lijnen.
-
3:21 - 3:25Dat komt doordat de lijnen
al geluid bevatten -
3:25 - 3:27door de subtiele vlekjes en foutjes.
-
3:29 - 3:32In de dovencultuur
is beweging gelijk aan geluid. -
3:38 - 3:40Dit is een teken
voor 'notenbalk' in gebarentaal. -
3:40 - 3:43Een notenbalk heeft meestal vijf lijnen.
-
3:44 - 3:48Maar ik vind het onnatuurlijk
om het te gebaren met mijn duim omhoog. -
3:48 - 3:52Daarom hou ik het in mijn tekeningen
bij vier lijnen, op papier. -
3:53 - 3:57In 2008 kreeg ik de kans om naar Berlijn,
in Duitsland, te reizen, -
3:57 - 3:59als kunstenaar in residentie.
-
4:00 - 4:03Daarvoor had ik als schilder gewerkt.
-
4:05 - 4:09Die zomer bezocht ik
verschillende musea en galerijen. -
4:09 - 4:11Op mijn tocht merkte ik
-
4:11 - 4:13dat er geen visuele kunst was.
-
4:15 - 4:20Toentertijd was geluid de trend,
en dat viel me op ... -
4:20 - 4:22er was geen visuele kunst,
-
4:22 - 4:23alles was auditief.
-
4:25 - 4:28Nu is geluid doorgedrongen
tot mijn kunstteritorium. -
4:29 - 4:32Zal ik daardoor vervreemden van de kunst?
-
4:34 - 4:36Ik besefte dat dat helemaal niet hoeft.
-
4:37 - 4:38Want ik ken geluid.
-
4:38 - 4:40Ik ken het zo goed
-
4:40 - 4:44dat het niet zomaar iets hoeft te zijn
dat je via je oren ervaart. -
4:44 - 4:47Je kan het tastbaar voelen,
-
4:47 - 4:49of visueel ervaren,
-
4:49 - 4:50of zelfs als idee.
-
4:53 - 4:56Ik besloot om geluid op te eisen
-
4:56 - 4:58en een plaats te geven in mijn kunst.
-
5:01 - 5:05Ik besliste om alles
wat ik geleerd had over geluid, -
5:05 - 5:07overboord te gooien en af te leren.
-
5:09 - 5:11Ik begon aan de creatie
van een nieuw oeuvre. -
5:13 - 5:16Toen ik dit voorstelde
aan de kunstgemeenschap, -
5:16 - 5:19was ik overweldigd door de steun
en aandacht die ik kreeg. -
5:21 - 5:22Ik besefte:
-
5:24 - 5:27geluid is als geld,
-
5:27 - 5:30macht, controle --
-
5:30 - 5:32sociale valuta.
-
5:36 - 5:40Diep vanbinnen heb ik altijd geweten
dat geluid jouw ding was, -
5:40 - 5:41iets voor horenden.
-
5:44 - 5:46En geluid is zo machtig
-
5:47 - 5:50dat het mij en mijn kunst
ofwel machteloos maakt, -
5:50 - 5:52ofwel juist macht geeft.
-
5:53 - 5:55Ik koos voor het laatste.
-
5:57 - 6:00Er bestaat een gigantische cultuur
rond gesproken taal. -
6:01 - 6:06Louter omdat ik mijn letterlijke stem
niet gebruik om te communiceren, -
6:07 - 6:10vindt de maatschappij
dat ik helemaal geen stem heb. -
6:13 - 6:17Dus moet ik samenwerken met mensen
die me als gelijke ondersteunen -
6:17 - 6:18en die mijn stemmen worden.
-
6:21 - 6:25Zo kan ik relevant blijven
in de maatschappij van vandaag. -
6:25 - 6:27Ik werk op school, op het werk
en in instellingen -
6:27 - 6:30met vele verschillende gebarentaaltolken.
-
6:31 - 6:34Hun stem wordt mijn stem
en mijn identiteit. -
6:36 - 6:38Ze helpen me om gehoord te worden.
-
6:42 - 6:47Hun stemmen zijn van waarde.
-
6:52 - 6:55Ironisch genoeg kan ik
door hun stemmen te lenen, -
6:55 - 6:58een soort tijdelijke munt aanhouden,
-
6:58 - 7:01alsof ik een lening aanga
tegen een heel hoge rente. -
7:06 - 7:08Als ik daarmee zou stoppen,
-
7:08 - 7:11zou ik voor mijn gevoel
in vergetelheid wegdeemsteren -
7:11 - 7:14en geen enkele sociale waarde meer hebben.
-
7:17 - 7:20Met geluid als mijn nieuwe kunstmedium
-
7:20 - 7:22dook ik in de wereld van de muziek.
-
7:23 - 7:27Ik was verrast over de gelijkenissen
tussen muziek en gebarentaal. -
7:29 - 7:31Bijvoorbeeld:
-
7:31 - 7:33een muzieknoot
-
7:33 - 7:36kan je niet helemaal bevatten
en uitdrukken op papier. -
7:37 - 7:40Hetzelfde geldt voor een begrip
in gebarentaal. -
7:42 - 7:46Ze zijn beide erg ruimtelijk
en erg verbogen -- -
7:50 - 7:52subtiele wijzigingen
-
7:52 - 7:55kunnen de hele betekenis wijzigen
-
7:55 - 7:57van gebaren en geluiden.
-
8:00 - 8:02Ik deel graag een pianometafoor met jullie
-
8:02 - 8:05om te verduidelijken
hoe gebarentaal werkt. -
8:05 - 8:07Beeld je een piano in.
-
8:08 - 8:12Gebarentaal is opgedeeld
in vele grammaticale parameters. -
8:13 - 8:17Verbind nu elke parameter
met een vinger als je piano speelt -- -
8:17 - 8:22gelaatsuitdrukking, lichaamsbeweging,
-
8:22 - 8:26snelheid, vorm van de hand en zo,
-
8:26 - 8:28terwijl je piano speelt --
-
8:28 - 8:30Engels is een lineaire taal,
-
8:30 - 8:33alsof je telkens
één toets tegelijk indrukt. -
8:33 - 8:36Gebarentaal is meer een akkoord --
-
8:36 - 8:40je moet je 10 vingers tegelijk indrukken
-
8:40 - 8:43om een begrip of een idee
duidelijk uit te drukken in gebarentaal. -
8:46 - 8:48Als één van die toetsen zou wijzigen,
-
8:48 - 8:52zou het akkoord een volstrekt
andere betekenis krijgen. -
8:52 - 8:56Hetzelfde geldt voor muziek
wat betreft hoogte, toon en volume. -
9:01 - 9:04In gebarentaal kan je, door met deze
grammaticale parameters te spelen, -
9:04 - 9:06verschillende ideeën uitdrukken.
-
9:06 - 9:08Neem het gebaar voor KIJKEN-NAAR.
-
9:08 - 9:10Dit is het gebaar voor KIJKEN-NAAR.
-
9:13 - 9:14Ik kijk naar jou.
-
9:16 - 9:17Ik staar naar jou.
-
9:17 - 9:19(Gelach)
-
9:21 - 9:22(Gelach)
-
9:24 - 9:26Oh - betrapt.
-
9:26 - 9:28(Gelach)
-
9:30 - 9:31Oh.
-
9:34 - 9:35Waar kijk je naar?
-
9:37 - 9:39Ach, stop.
-
9:39 - 9:40(Gelach)
-
9:40 - 9:42Toen begon ik te denken:
-
9:42 - 9:45als ik nu eens naar gebarentaal keek
door een muzikale lens? -
9:45 - 9:48Als ik een gebaar zou creëren
en telkens weer herhalen, -
9:48 - 9:51zou het een soort
visueel muziekstuk worden. -
9:52 - 9:56Dit is bijvoorbeeld het gebaar voor 'dag':
-
9:56 - 9:58de zon gaat op en gaat onder.
-
10:00 - 10:02Dit is 'de hele dag'.
-
10:04 - 10:08Als ik dat zou herhalen en vertragen,
-
10:08 - 10:10zou het visueel op een muziekstuk lijken.
-
10:12 - 10:14De hele... dag.
-
10:15 - 10:19Volgens mij geldt dat ook
voor de hele nacht. -
10:22 - 10:23'De hele nacht'.
-
10:24 - 10:27Deze tekening stelt DE-HELE-NACHT voor.
-
10:31 - 10:34Dat zette me aan het denken
over drie soorten nachten: -
10:38 - 10:39'vorige nacht',
-
10:41 - 10:42'in één nacht tijd',
-
10:46 - 10:48(Zingt) 'de hele nacht'.
-
10:48 - 10:51(Gelach)
-
10:56 - 10:59Volgens mij is de derde
veel muzikaler dan de andere twee. -
10:59 - 11:00(Gelach)
-
11:01 - 11:04Dit geeft weer hoe tijd
wordt uitgedrukt in gebarentaal -
11:04 - 11:09en hoe de afstand van je lichaam
tijdsveranderingen kan weergeven. -
11:09 - 11:11Bijvoorbeeld:
-
11:11 - 11:141H is één hand, 2H zijn twee handen,
-
11:14 - 11:17de tegenwoordige tijd zit dichtbij
en aan de voorkant van je lichaam, -
11:17 - 11:20de toekomst zit vooraan
en het verleden achteraan. -
11:24 - 11:27Het eerste voorbeeld is 'lang geleden'.
-
11:28 - 11:29Dan 'verleden',
-
11:33 - 11:34'placht te',
-
11:34 - 11:36en de laatste, mijn favoriet,
-
11:36 - 11:39met een heel romantische
en dramatische insteek, -
11:39 - 11:41'er was eens'.
-
11:41 - 11:42(Gelach)
-
11:46 - 11:49'Common time' (gewone maat)
-
11:49 - 11:50is een muziekterm
-
11:50 - 11:54met een specifieke aanduiding
van vier tellen per maat. -
11:56 - 11:57Maar als ik 'common time' zie,
-
11:57 - 12:01denk ik automatisch
aan 'op hetzelfde moment'. -
12:02 - 12:05Merk op: RH rechterhand,
LH linkerhand. -
12:06 - 12:08De notenbalk loopt
over het hoofd en de borst. -
12:08 - 12:09[Hoofd: RH, 'Flitsklauw']
-
12:09 - 12:11[Common time]
-
12:11 - 12:12[Borst: RH, 'Flitsklauw']
-
12:14 - 12:17Ik demonstreer nu een handgebaar
dat 'flitsklauw' heet. -
12:19 - 12:21Doen jullie mee?
-
12:22 - 12:23Iedereen handen omhoog.
-
12:27 - 12:29We doen het in hoofd en borst,
-
12:29 - 12:32een soort 'common time', tegelijk.
-
12:36 - 12:37Goed zo.
-
12:37 - 12:40Dat betekent 'verliefd worden'
in internationale gebarentaal. -
12:40 - 12:42(Gelach)
-
12:42 - 12:44Internationale gebarentaal, trouwens,
-
12:44 - 12:47is een visuele tool om te communiceren
-
12:47 - 12:49tussen culturen en gebarentalen
over de hele wereld. -
12:50 - 12:52Het tweede dat ik wil
demonstreren is dit -- -
12:52 - 12:54opnieuw meedoen alsjeblieft.
-
12:59 - 13:00En nu dit.
-
13:05 - 13:08Dit is 'kolonisatie' in gebarentaal.
-
13:08 - 13:09(Gelach)
-
13:11 - 13:13Nu het derde --
-
13:13 - 13:14meedoen alsjeblieft.
-
13:19 - 13:20En nog eens.
-
13:25 - 13:27Dit is 'verlichting' in gebarentaal.
-
13:28 - 13:29Laten we ze alle drie doen.
-
13:32 - 13:33'Verliefd worden',
-
13:34 - 13:35'kolonisatie'
-
13:36 - 13:37en 'verlichting'.
-
13:39 - 13:40Goed zo, iedereen.
-
13:40 - 13:41(Gelach)
-
13:41 - 13:43Merk op hoezeer de drie gebaren
op elkaar lijken, -
13:43 - 13:46ze zitten allemaal bij hoofd en borst,
-
13:46 - 13:48maar ze hebben verschillende betekenissen.
-
13:48 - 13:51Het is verbluffend om te zien
hoe gebarentaal leeft en gedijt, -
13:51 - 13:52net als muziek.
-
13:54 - 13:57Maar heden ten dage
-
13:57 - 14:00leven we in een erg
audiocentrische wereld. -
14:00 - 14:03Dat gebarentaal geen geluid kent,
-
14:03 - 14:06betekent nog niet
dat het geen sociale waarde heeft. -
14:07 - 14:12We moeten samen harder nadenken
over wat sociale waarde uitmaakt -
14:12 - 14:16en gebarentaal haar eigen
waarde laten ontwikkelen -- -
14:16 - 14:17zonder geluid.
-
14:18 - 14:23Dat zou een stap kunnen zijn
richting een inclusievere samenleving. -
14:26 - 14:28Misschien gaan mensen begrijpen
-
14:28 - 14:32dat je niet doof hoeft te zijn
om gebarentaal te leren, -
14:32 - 14:35net zoals je niet hoeft te horen
om muziek te leren. -
14:37 - 14:40Gebarentaal is zo'n rijke schat
-
14:40 - 14:42dat ik jullie dezelfde ervaring gun.
-
14:42 - 14:45Ik nodig jullie graag uit
om jullie oren te openen, -
14:45 - 14:47jullie ogen te openen,
-
14:47 - 14:49deel te nemen aan onze cultuur
-
14:49 - 14:51en onze visuele taal te ervaren.
-
14:51 - 14:53Je weet nooit,
-
14:53 - 14:55misschien word je wel verliefd op ons.
-
14:55 - 14:57(Applaus)
-
14:57 - 14:58Dankjewel!
-
14:59 - 15:00Denise Kahler-Braaten: Hey, dat ben ik.
-
15:00 - 15:04(Applaus)
- Title:
- De betoverende muziek van de gebarentaal
- Speaker:
- Christine Sun Kim
- Description:
-
Kunstenares Sun Kim werd doof geboren en leerde geloven dat geluid geen deel uitmaakte van haar leven, dat het iets voor horenden was. Door haar kunst ontdekte ze gelijkenissen tussen Amerikaanse gebarentaal en muziek en besefte ze dat je geluid niet alleen langs je oren kan verkennen -- je kan het voelen, zien en ervaren als een idee. In deze charmante talk nodigt ze ons uit om onze ogen en oren te openen en om deel te nemen aan de rijke schat van de visuele taal.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:17
Els De Keyser approved Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Peter van de Ven accepted Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Peter van de Ven edited Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Christine Sun Kim | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Christine Sun Kim |