Tolk: Piano, 'p', is mijn favoriete muzieksymbool. Het betekent zacht spelen. Als je een muziekinstrument speelt en je ziet een 'p' in de partituur, moet je zachter spelen. Twee p's -- nog zachter. Vier p's -- superzacht. Zo teken ik een p-boom, die aantoont dat, ook al zijn er duizenden en duizenden p's, je nooit volledige stilte bereikt. Dat is mijn huidige definitie van stilte: een heel vaag geluid. Ik deel graag een stukje geschiedenis van de Amerikaanse gebarentaal en een stukje van mijn eigen achtergrond. Franse gebarentaal bereikte Amerika in het begin van de jaren 1800. Met de jaren werd ze gemengd met plaatselijke gebaren en evolueerde tot de taal die we vandaag kennen als ASL. Ze heeft dus een geschiedenis van ongeveer 200 jaar. Ik ben doof geboren en ik leerde te geloven dat geluid geen deel uitmaakte van mijn leven. Ik geloofde dat dat waar was. Maar ik besef nu dat dat helemaal niet zo was. Geluid was belangrijk in mijn leven, echt, ik dacht er aldoor aan. Als dove in een wereld van horenden leefde ik als het ware in een vreemd land. Ik volgde regels, gebruiken, gedrag en normen blindelings zonder ze ooit in vraag te stellen. Hoe komt het dat ik geluid begrijp? Ik bekijk hoe mensen zich gedragen en reageren op geluid. Jullie zijn mijn luidsprekers, die geluid versterken. Ik leer en spiegel dat gedrag. Tegelijk heb ik geleerd dat ik geluid maak en heb ik mensen op mij zien reageren. Zo leerde ik bijvoorbeeld… "Niet met de deuren slaan!" "Niet teveel geluid maken als je chips uit het zakje eet!" (Gelach) "Niet boeren! En als je eet, niet met je bestek op je bord schrapen!" Dit alles noem ik 'geluidsetiquette'. Misschien denk ik meer na over geluidsetiquette dan de doorsnee horende persoon. Ik pas erg op voor geluid. Ik kijk altijd nerveus en reikhalzend uit naar geluid, naar wat er komt. Vandaar deze tekening. TBD, to be decided (te beslissen). TBC, to be continued (wordt vervolgd). TBA, to be announced (mededeling volgt). Let op de notenbalk: er staan geen noten op de lijnen. Dat komt doordat de lijnen al geluid bevatten door de subtiele vlekjes en foutjes. In de dovencultuur is beweging gelijk aan geluid. Dit is een teken voor 'notenbalk' in gebarentaal. Een notenbalk heeft meestal vijf lijnen. Maar ik vind het onnatuurlijk om het te gebaren met mijn duim omhoog. Daarom hou ik het in mijn tekeningen bij vier lijnen, op papier. In 2008 kreeg ik de kans om naar Berlijn, in Duitsland, te reizen, als kunstenaar in residentie. Daarvoor had ik als schilder gewerkt. Die zomer bezocht ik verschillende musea en galerijen. Op mijn tocht merkte ik dat er geen visuele kunst was. Toentertijd was geluid de trend, en dat viel me op ... er was geen visuele kunst, alles was auditief. Nu is geluid doorgedrongen tot mijn kunstteritorium. Zal ik daardoor vervreemden van de kunst? Ik besefte dat dat helemaal niet hoeft. Want ik ken geluid. Ik ken het zo goed dat het niet zomaar iets hoeft te zijn dat je via je oren ervaart. Je kan het tastbaar voelen, of visueel ervaren, of zelfs als idee. Ik besloot om geluid op te eisen en een plaats te geven in mijn kunst. Ik besliste om alles wat ik geleerd had over geluid, overboord te gooien en af te leren. Ik begon aan de creatie van een nieuw oeuvre. Toen ik dit voorstelde aan de kunstgemeenschap, was ik overweldigd door de steun en aandacht die ik kreeg. Ik besefte: geluid is als geld, macht, controle -- sociale valuta. Diep vanbinnen heb ik altijd geweten dat geluid jouw ding was, iets voor horenden. En geluid is zo machtig dat het mij en mijn kunst ofwel machteloos maakt, ofwel juist macht geeft. Ik koos voor het laatste. Er bestaat een gigantische cultuur rond gesproken taal. Louter omdat ik mijn letterlijke stem niet gebruik om te communiceren, vindt de maatschappij dat ik helemaal geen stem heb. Dus moet ik samenwerken met mensen die me als gelijke ondersteunen en die mijn stemmen worden. Zo kan ik relevant blijven in de maatschappij van vandaag. Ik werk op school, op het werk en in instellingen met vele verschillende gebarentaaltolken. Hun stem wordt mijn stem en mijn identiteit. Ze helpen me om gehoord te worden. Hun stemmen zijn van waarde. Ironisch genoeg kan ik door hun stemmen te lenen, een soort tijdelijke munt aanhouden, alsof ik een lening aanga tegen een heel hoge rente. Als ik daarmee zou stoppen, zou ik voor mijn gevoel in vergetelheid wegdeemsteren en geen enkele sociale waarde meer hebben. Met geluid als mijn nieuwe kunstmedium dook ik in de wereld van de muziek. Ik was verrast over de gelijkenissen tussen muziek en gebarentaal. Bijvoorbeeld: een muzieknoot kan je niet helemaal bevatten en uitdrukken op papier. Hetzelfde geldt voor een begrip in gebarentaal. Ze zijn beide erg ruimtelijk en erg verbogen -- subtiele wijzigingen kunnen de hele betekenis wijzigen van gebaren en geluiden. Ik deel graag een pianometafoor met jullie om te verduidelijken hoe gebarentaal werkt. Beeld je een piano in. Gebarentaal is opgedeeld in vele grammaticale parameters. Verbind nu elke parameter met een vinger als je piano speelt -- gelaatsuitdrukking, lichaamsbeweging, snelheid, vorm van de hand en zo, terwijl je piano speelt -- Engels is een lineaire taal, alsof je telkens één toets tegelijk indrukt. Gebarentaal is meer een akkoord -- je moet je 10 vingers tegelijk indrukken om een begrip of een idee duidelijk uit te drukken in gebarentaal. Als één van die toetsen zou wijzigen, zou het akkoord een volstrekt andere betekenis krijgen. Hetzelfde geldt voor muziek wat betreft hoogte, toon en volume. In gebarentaal kan je, door met deze grammaticale parameters te spelen, verschillende ideeën uitdrukken. Neem het gebaar voor KIJKEN-NAAR. Dit is het gebaar voor KIJKEN-NAAR. Ik kijk naar jou. Ik staar naar jou. (Gelach) (Gelach) Oh - betrapt. (Gelach) Oh. Waar kijk je naar? Ach, stop. (Gelach) Toen begon ik te denken: als ik nu eens naar gebarentaal keek door een muzikale lens? Als ik een gebaar zou creëren en telkens weer herhalen, zou het een soort visueel muziekstuk worden. Dit is bijvoorbeeld het gebaar voor 'dag': de zon gaat op en gaat onder. Dit is 'de hele dag'. Als ik dat zou herhalen en vertragen, zou het visueel op een muziekstuk lijken. De hele... dag. Volgens mij geldt dat ook voor de hele nacht. 'De hele nacht'. Deze tekening stelt DE-HELE-NACHT voor. Dat zette me aan het denken over drie soorten nachten: 'vorige nacht', 'in één nacht tijd', (Zingt) 'de hele nacht'. (Gelach) Volgens mij is de derde veel muzikaler dan de andere twee. (Gelach) Dit geeft weer hoe tijd wordt uitgedrukt in gebarentaal en hoe de afstand van je lichaam tijdsveranderingen kan weergeven. Bijvoorbeeld: 1H is één hand, 2H zijn twee handen, de tegenwoordige tijd zit dichtbij en aan de voorkant van je lichaam, de toekomst zit vooraan en het verleden achteraan. Het eerste voorbeeld is 'lang geleden'. Dan 'verleden', 'placht te', en de laatste, mijn favoriet, met een heel romantische en dramatische insteek, 'er was eens'. (Gelach) 'Common time' (gewone maat) is een muziekterm met een specifieke aanduiding van vier tellen per maat. Maar als ik 'common time' zie, denk ik automatisch aan 'op hetzelfde moment'. Merk op: RH rechterhand, LH linkerhand. De notenbalk loopt over het hoofd en de borst. [Hoofd: RH, 'Flitsklauw'] [Common time] [Borst: RH, 'Flitsklauw'] Ik demonstreer nu een handgebaar dat 'flitsklauw' heet. Doen jullie mee? Iedereen handen omhoog. We doen het in hoofd en borst, een soort 'common time', tegelijk. Goed zo. Dat betekent 'verliefd worden' in internationale gebarentaal. (Gelach) Internationale gebarentaal, trouwens, is een visuele tool om te communiceren tussen culturen en gebarentalen over de hele wereld. Het tweede dat ik wil demonstreren is dit -- opnieuw meedoen alsjeblieft. En nu dit. Dit is 'kolonisatie' in gebarentaal. (Gelach) Nu het derde -- meedoen alsjeblieft. En nog eens. Dit is 'verlichting' in gebarentaal. Laten we ze alle drie doen. 'Verliefd worden', 'kolonisatie' en 'verlichting'. Goed zo, iedereen. (Gelach) Merk op hoezeer de drie gebaren op elkaar lijken, ze zitten allemaal bij hoofd en borst, maar ze hebben verschillende betekenissen. Het is verbluffend om te zien hoe gebarentaal leeft en gedijt, net als muziek. Maar heden ten dage leven we in een erg audiocentrische wereld. Dat gebarentaal geen geluid kent, betekent nog niet dat het geen sociale waarde heeft. We moeten samen harder nadenken over wat sociale waarde uitmaakt en gebarentaal haar eigen waarde laten ontwikkelen -- zonder geluid. Dat zou een stap kunnen zijn richting een inclusievere samenleving. Misschien gaan mensen begrijpen dat je niet doof hoeft te zijn om gebarentaal te leren, net zoals je niet hoeft te horen om muziek te leren. Gebarentaal is zo'n rijke schat dat ik jullie dezelfde ervaring gun. Ik nodig jullie graag uit om jullie oren te openen, jullie ogen te openen, deel te nemen aan onze cultuur en onze visuele taal te ervaren. Je weet nooit, misschien word je wel verliefd op ons. (Applaus) Dankjewel! Denise Kahler-Braaten: Hey, dat ben ik. (Applaus)