Eğer moleküller insan olsaydı... - George Zaidan and Charles Morton
-
0:08 - 0:10Diyelim ki iki kişi bir caddede yürüyor
-
0:10 - 0:12ve birbirlerine çarpıyorlar.
-
0:12 - 0:14Sadece silkinip yürümeye devam ediyorlar.
-
0:14 - 0:17Bu durum bazen
moleküllerde de gerçekleşir. -
0:17 - 0:19Birbirlerine çarparlar, o kadar.
-
0:19 - 0:21Ama ya iki insan birbirine çarpsaydı,
-
0:21 - 0:23bu çarpışma sırasında
-
0:23 - 0:24birisinin kolu kopsaydı
-
0:24 - 0:28ve diğer kişinin yüzüne nakledilseydi?
-
0:28 - 0:29Bu kulağa çok garip geliyor
-
0:29 - 0:31ama birbirleriyle birçok şekilde
-
0:31 - 0:34tepkimeye giren
moleküllere benzer bir şey. -
0:35 - 0:37İki molekül birleşip
bir molekül oluşturabilir. -
0:37 - 0:39Bir tanesi dağılıp
iki tane de oluşturabilir. -
0:39 - 0:41Moleküller parça değiştirebilirler.
-
0:42 - 0:44Tüm bu değişiklikler
kimyasal tepkimelerdir -
0:44 - 0:46ve bunların etrafımızda
olduğunu görebiliriz. -
0:46 - 0:48Örneğin havai fişekler patladığında,
-
0:48 - 0:50demir paslandığında,
süt bozulduğunda, -
0:50 - 0:51insanlar doğduğunda,
-
0:51 - 0:53yaşlandığında ve öldüğünde
-
0:53 - 0:55sonra da çürüdüğünde
kimyasal tepkimeler oluşur. -
0:55 - 0:58Ama kimyasal tepkimeler mecburen olmaz.
-
0:58 - 0:59Her şey düzgün olmalıdır.
-
0:59 - 1:02İlk olarak, moleküller doğru yönelimle
-
1:02 - 1:03birbirine çarpmak zorundadır.
-
1:03 - 1:06İkincisi, birbirlerine yeterince
sert çarpmalıdır. -
1:06 - 1:07Bir başka deyişle,
-
1:07 - 1:08yeteri kadar enerjiyle.
-
1:08 - 1:09Muhakkak şöyle düşünüyorsunuz,
-
1:09 - 1:12bir tepkime tek bir yönde oluşur ve biter.
-
1:12 - 1:13Bazen bu doğrudur.
-
1:13 - 1:16Örneğin nesneler yandıktan
veya patladıktan sonra -
1:16 - 1:17eski hâline dönemez.
-
1:18 - 1:21Ama çoğu tepkime
iki yönde birden gerçekleşir, -
1:21 - 1:23ileri ve geri yönde.
-
1:23 - 1:25Kol suratlı adamın,
-
1:25 - 1:27kolsuz bir kızla çarpışarak
-
1:27 - 1:30o kolu asıl yerine
geri yerleştiremez diye bir şey yok. -
1:30 - 1:32Biraz konudan uzaklaşalım.
-
1:32 - 1:33Diyelim ki
-
1:33 - 1:35caddede bin tane insan var
-
1:35 - 1:36ve hepsi başlangıçta
-
1:36 - 1:38normal uzuvlara sahipler.
-
1:38 - 1:40Başlarda, A kişisinden bir kolu
-
1:40 - 1:44B kişisinin yüzüne nakletmek için
her çarpışma bir şanstır. -
1:44 - 1:45Yani başlangıçta
-
1:45 - 1:46gitgide fazla insan
-
1:46 - 1:48kendini yüzlerine kol nakledilmiş hâlde
-
1:48 - 1:49veya kayıp kollarla bulur.
-
1:49 - 1:51Ama kol suratlı insanların sayısı
-
1:51 - 1:53ve kayıp kolların sayısı arttıkça
-
1:53 - 1:57bu insanlar arasındaki çarpışmalar
daha muhtemel olur. -
1:57 - 1:58Ve birbirlerine çarptıklarında
-
1:58 - 2:00bilin bakalım ne olur?
-
2:00 - 2:03Normal uzuvlu insanlar çoğalır.
-
2:03 - 2:06Saniyede ileri nakledilen uzuv sayısı
-
2:06 - 2:08yüksek başlayacak ve sonra düşecektir
-
2:08 - 2:10ve saniyede geri nakledilen uzuv sayısı
-
2:10 - 2:12sıfırdan başlayıp yükselecektir.
-
2:12 - 2:14Sonunda bu sayılar eşitlenecek,
-
2:14 - 2:15aynı olacaklar.
-
2:15 - 2:19Bu gerçekleştiğinde
insanlar birbirine hâlâ çarpıp -
2:19 - 2:21uzuv değiş tokuş ediyor olsalar da
-
2:21 - 2:24her bir evredeki
insan sayısının değişimi durur. -
2:24 - 2:25Sizce her bir evrede
-
2:25 - 2:27ne kadar insan var?
-
2:27 - 2:28Yarıya yarıya, değil mi?
-
2:28 - 2:30Hayır ya da belki de.
-
2:30 - 2:31Duruma göre değişir.
-
2:31 - 2:32Yarı yarıya olabilir
-
2:32 - 2:33ama 60'a 40 da olabilir
-
2:33 - 2:35veya 15'e 85, her neyse.
-
2:35 - 2:39Biz kimyagerler moleküllerin
gerçek dağılımını çözmek için -
2:39 - 2:41küçük ve eldivenli
ellerimizi kirletmek zorundayız -- -
2:41 - 2:45laboratuvarda olduğumuz için
çok da kirlenmezler aslında. -
2:45 - 2:46Her bir uzuv nakli,
-
2:46 - 2:49işin içinde olan insanlar için
oldukça dramatik olmasına rağmen -
2:49 - 2:51olaya uzaktan bakarsak
-
2:51 - 2:53nüfusun değişmediğini görürüz.
-
2:53 - 2:55Buna nirvana dengesi diyoruz
-
2:55 - 2:58ve bu sadece kimyasal tepkimelerle
meydana gelmiyor. -
2:59 - 3:00Gen havuzu veya otoyol trafiği gibi
-
3:00 - 3:02şeyler de aynı şablonu gösteriyor.
-
3:02 - 3:05Hâlâ 9 kilometre yüksekte gibi görünüyor
-
3:05 - 3:06ama yerde meydana gelen
-
3:06 - 3:08birçok çılgın olay var,
-
3:08 - 3:11onları görmek için
sadece yaklaşmanız gerek.
- Title:
- Eğer moleküller insan olsaydı... - George Zaidan and Charles Morton
- Description:
-
Tüm dersi görüntülemek için tıklayın: http://ed.ted.com/lessons/chemical-reactions-zaidan-and-morton
Moleküller çarpıştığında, kimyasal tepkimeler meydana gelir – bu da yüzünüze yeni bir kol yerleştirmeye benzer ölçüde büyük yapısal değişikliklere yol açar! George Zaidan ve Charles Morton kimyasal sistemleri şakacı bir şekilde şehir caddeleri olarak hayal ediyorlar ve bunlar üzerinde çarpışan molekülleri de uzuv değiştiren sıradan vatandaşlar olarak hayal ediyorlar.
Ders: George Zaidan ve Charles Morton, animasyon: Neighbor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 03:25
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for If molecules were people... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Nevaz Mescioğlu accepted Turkish subtitles for If molecules were people... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Nevaz Mescioğlu edited Turkish subtitles for If molecules were people... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Can Boysan edited Turkish subtitles for If molecules were people... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Can Boysan edited Turkish subtitles for If molecules were people... - George Zaidan and Charles Morton | ||
Can Boysan edited Turkish subtitles for If molecules were people... - George Zaidan and Charles Morton |