Return to Video

Sự khác nhua giữa sự chính xác và độ chuẩn xác? - Matt Anticole

  • 0:07 - 0:11
    Theo như chuyện kể,
    nhà thiện xạ William Tell,
  • 0:11 - 0:15
    bị ép vào một thử thách độc ác
    bởi một lãnh chúa tham lam.
  • 0:15 - 0:18
    Con trai của William sẽ bị hành hình
  • 0:18 - 0:22
    trừ phi William bắn trúng quả táo
    trên đầu con mình.
  • 0:22 - 0:27
    William thành công, nhưng hãy nghe
    hai dị bản của câu chuyện.
  • 0:27 - 0:29
    Trong dị bản thứ nhất,
  • 0:29 - 0:33
    lãnh chúa thuê một băng cướp
    lấy trộm cung của WIlliam,
  • 0:33 - 0:37
    nên anh ông bị ép phải mượn
    một cái kém hơn từ một nông dân.
  • 0:37 - 0:41
    Tuy nhiên, cái cung mượn
    không được điều chỉnh đúng,
  • 0:41 - 0:43
    và khi những lần bắn tập của William
  • 0:43 - 0:48
    tụ lại một chỗ ngay dưới hồng tâm.
  • 0:48 - 0:53
    May thay, ông đã sửa lại cây cung
    trước khi quá muộn.
  • 0:53 - 0:54
    Dị bản hai:
  • 0:54 - 0:59
    William bắt đầu nghi ngờ kỹ năng
    của mình vài giờ trước thách đấu
  • 0:59 - 1:02
    và tay ông bắt đầu run lên.
  • 1:02 - 1:05
    Những phát bắn tập
    vẫn xoay quanh quả táo
  • 1:05 - 1:07
    nhưng ở những vị trí
    ngẫu nhiên.
  • 1:07 - 1:09
    Thi thoảng ông ấy bắn trúng quả táo,
  • 1:09 - 1:13
    nhưng cứ nghiêng ngả như thế
    không thể đảm bảo sẽ trúng hồng tâm.
  • 1:13 - 1:15
    Ông phải ổn định tay mình
  • 1:15 - 1:19
    và lấy lại tự tin trong mục tiêu
    cứu con trai mình.
  • 1:19 - 1:24
    Mấu chốt của hai dị bản này
    là hai khái niệm được dùng qua lại:
  • 1:24 - 1:26
    sự chính xác và độ chuẩn xác
    (accuracy & precision)
  • 1:26 - 1:28
    Sự phân biệt hai khái niệm
  • 1:28 - 1:32
    gây tranh cãi nhiều
    cho các nhà khoa học.
  • 1:32 - 1:36
    Sự chính xác là việc bạn đạt đúng
    mục tiêu được đến mức nào.
  • 1:36 - 1:40
    Sự chính xác cải thiện với công cụ
    có độ chính xác cao
  • 1:40 - 1:42
    và bạn có kỹ năng trong việc ấy.
  • 1:42 - 1:44
    Độ chuẩn xác, mặt khác,
  • 1:44 - 1:48
    là việc bạn đạt cùng một kết quả
    sử dụng cùng một phương pháp.
  • 1:48 - 1:52
    Độ chuẩn xác của bạn sẽ tăng
    với công cụ tinh xảo hơn
  • 1:52 - 1:55
    mà không đòi hỏi nhiều sự ước lượng
  • 1:55 - 1:59
    Câu chuyện về cái cung bị lấy cắp
    là độ chuẩn xác mà thiếu chính xác
  • 1:59 - 2:03
    William có cùng một kết quả sai
    trong mỗi lần thử.
  • 2:03 - 2:08
    Sự dao động với bàn tay run
    có sự chính xác mà thiếu chuẩn xác
  • 2:08 - 2:11
    Tên của William bó cụm
    quanh kết quả đúng,
  • 2:11 - 2:15
    nhưng không chắc chắn
    sẽ trúng hồng tâm với mọi phát bắn.
  • 2:15 - 2:18
    Bạn có thể bỏ qua
    sự thiếu chính xác
  • 2:18 - 2:21
    hay thiếu chuẩn xác
    trong mỗi việc hàng ngày.
  • 2:21 - 2:25
    Nhưng kỹ sư và các nhà nghiên cứu
    thường đòi hỏi sự chính xác
  • 2:25 - 2:30
    đến từng chi tiết nhỏ với sự
    chắc chắn cao rằng mọi lần đều đúng
  • 2:30 - 2:33
    Nhà máy, phòng thí nghiệm
    tăng độ chuẩn xác
  • 2:33 - 2:36
    qua công cụ cải tiến
    và quá trình chi tiết hơn.
  • 2:36 - 2:39
    Những cải thiện có thể đắt
    nên giám đốc phải quyết
  • 2:39 - 2:44
    sự không chắc chắn có thể
    cho phép của mỗi dự án.
  • 2:44 - 2:46
    Tuy nhiên, đầu tư vào
    độ chuẩn xác
  • 2:46 - 2:49
    có thể đưa ta đi xa hơn
    những gì đã đạt được,
  • 2:49 - 2:52
    thậm chí ở cả sao Hỏa.
  • 2:52 - 2:55
    Ngạc nhiên là NASA không biết
    chính xác nơi đáp xuống
  • 2:55 - 2:59
    của rô-bốt trên hành tinh khác.
  • 2:59 - 3:02
    Dự đoán nơi đáp
    cần nhiều phép tính toán
  • 3:02 - 3:06
    bằng những phép đo thiếu chuẩn xác.
  • 3:06 - 3:11
    Khí quyển của hành tinh đỏ
    như thế nào ở độ cao khác nhau?
  • 3:11 - 3:14
    Rô-bốt sẽ đáp xuống khí quyển
    với góc bao nhiêu?
  • 3:14 - 3:17
    Tốc độ của nó sẽ là gì?
  • 3:17 - 3:21
    Máy tính minh họa hàng ngàn
    giả thiết khác nhau,
  • 3:21 - 3:24
    kết nối các giá trị
    của các biến.
  • 3:24 - 3:26
    Cân đo tất cả các khả năng,
  • 3:26 - 3:29
    máy tính chỉ ra
    vùng có khả năng đáp xuống
  • 3:29 - 3:33
    dưới dạng một elip.
  • 3:33 - 3:38
    Năm 1976, hình elip
    cho rô-bốt Viking lên sao Hỏa
  • 3:38 - 3:44
    là 62x174 dặm,
    gần bằng New Jersey.
  • 3:44 - 3:46
    Với những hạn chế như vậy,
  • 3:46 - 3:51
    NASA phải bỏ qua rất nhiều
    nơi hạ cánh thú vị nhưng liều lĩnh.
  • 3:51 - 3:54
    Từ đó, các thông tin về
    khí quyển hành tinh đỏ,
  • 3:54 - 3:56
    làm tăng độ chính xác
    công nghệ tàu vũ trụ,
  • 3:56 - 4:02
    và máy tính minh họa chính xác
    đã giảm thiểu sự không chắc chắn.
  • 4:02 - 4:06
    Năm 2012, hình elip hạ cánh
    cho rô-bốt Curiosity
  • 4:06 - 4:10
    chỉ có 4 dặm rộng
    12 dặm dài,
  • 4:10 - 4:14
    diện tích nhỏ hơn 200 lần so với
    hình elip của Viking.
  • 4:14 - 4:18
    Nó cho phép NASA nhắm đến một
    điểm cụ thể trên miệng núi lửa Gale,
  • 4:18 - 4:23
    một nơi trước đây không thể hạ cánh
    dù có rất nhiều điều bí ẩn.
  • 4:23 - 4:26
    Trong khi chúng ta cố gắng
    để thật chính xác,
  • 4:26 - 4:30
    độ chuẩn xác thể hiện sự chắc chắn
    về lòng tin sẽ đạt được nó,
  • 4:30 - 4:33
    Với hai khái niệm này,
  • 4:33 - 4:34
    chúng ta có thể vươn tới
  • 4:34 - 4:37
    các vì sao và tự tin
    sẽ luôn luôn nhắm trúng.
Title:
Sự khác nhua giữa sự chính xác và độ chuẩn xác? - Matt Anticole
Speaker:
Matt Anticole
Description:

Khi ta đo lường các thứ, thông thường ta sẽ lo lắng về độ chính xác hoặc xấp xỉ với giá trị thực. Nghiên cứu về quá trình đo dạc kĩ càng hơn, bạn sẽ để ý rằng có một khía cạnh khác: độ chuẩn xác. Matt Anticole giải thích giữa sự chính xác và có cách nào sẽ giúp ta đo lường tốt hơn.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:53

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.