0:00:06.983,0:00:10.684
Theo như chuyện kể,[br]nhà thiện xạ William Tell,

0:00:10.684,0:00:15.430
bị ép vào một thử thách độc ác[br]bởi một lãnh chúa tham lam.

0:00:15.430,0:00:17.652
Con trai của William sẽ bị hành hình

0:00:17.652,0:00:21.959
trừ phi William bắn trúng quả táo[br]trên đầu con mình.

0:00:21.959,0:00:26.933
William thành công, nhưng hãy nghe[br]hai dị bản của câu chuyện.

0:00:26.933,0:00:28.573
Trong dị bản thứ nhất,

0:00:28.573,0:00:33.070
lãnh chúa thuê một băng cướp[br]lấy trộm cung của WIlliam,

0:00:33.070,0:00:37.341
nên anh ông bị ép phải mượn[br]một cái kém hơn từ một nông dân.

0:00:37.341,0:00:41.357
Tuy nhiên, cái cung mượn[br]không được điều chỉnh đúng,

0:00:41.357,0:00:43.446
và khi những lần bắn tập của William

0:00:43.446,0:00:47.752
tụ lại một chỗ ngay dưới hồng tâm.

0:00:47.752,0:00:52.608
May thay, ông đã sửa lại cây cung[br]trước khi quá muộn.

0:00:52.608,0:00:54.372
Dị bản hai:

0:00:54.372,0:00:58.805
William bắt đầu nghi ngờ kỹ năng[br]của mình vài giờ trước thách đấu

0:00:58.805,0:01:01.502
và tay ông bắt đầu run lên.

0:01:01.502,0:01:04.619
Những phát bắn tập[br]vẫn xoay quanh quả táo

0:01:04.619,0:01:06.677
nhưng ở những vị trí[br]ngẫu nhiên.

0:01:06.677,0:01:08.732
Thi thoảng ông ấy bắn trúng quả táo,

0:01:08.732,0:01:12.619
nhưng cứ nghiêng ngả như thế[br]không thể đảm bảo sẽ trúng hồng tâm.

0:01:12.619,0:01:14.512
Ông phải ổn định tay mình

0:01:14.512,0:01:19.201
và lấy lại tự tin trong mục tiêu[br]cứu con trai mình.

0:01:19.201,0:01:23.639
Mấu chốt của hai dị bản này[br]là hai khái niệm được dùng qua lại:

0:01:23.639,0:01:26.369
sự chính xác và độ chuẩn xác[br](accuracy & precision)

0:01:26.369,0:01:27.942
Sự phân biệt hai khái niệm

0:01:27.942,0:01:31.517
gây tranh cãi nhiều[br]cho các nhà khoa học.

0:01:31.517,0:01:35.501
Sự chính xác là việc bạn đạt đúng[br]mục tiêu được đến mức nào.

0:01:35.501,0:01:39.636
Sự chính xác cải thiện với công cụ[br]có độ chính xác cao

0:01:39.636,0:01:42.013
và bạn có kỹ năng trong việc ấy.

0:01:42.013,0:01:43.714
Độ chuẩn xác, mặt khác,

0:01:43.714,0:01:48.212
là việc bạn đạt cùng một kết quả[br]sử dụng cùng một phương pháp.

0:01:48.212,0:01:52.034
Độ chuẩn xác của bạn sẽ tăng[br]với công cụ tinh xảo hơn

0:01:52.034,0:01:54.511
mà không đòi hỏi nhiều sự ước lượng

0:01:54.511,0:01:59.327
Câu chuyện về cái cung bị lấy cắp[br]là độ chuẩn xác mà thiếu chính xác

0:01:59.327,0:02:02.888
William có cùng một kết quả sai[br]trong mỗi lần thử.

0:02:02.888,0:02:08.065
Sự dao động với bàn tay run[br]có sự chính xác mà thiếu chuẩn xác

0:02:08.065,0:02:11.241
Tên của William bó cụm[br]quanh kết quả đúng,

0:02:11.241,0:02:15.449
nhưng không chắc chắn[br]sẽ trúng hồng tâm với mọi phát bắn.

0:02:15.449,0:02:18.179
Bạn có thể bỏ qua[br]sự thiếu chính xác

0:02:18.179,0:02:21.076
hay thiếu chuẩn xác[br]trong mỗi việc hàng ngày.

0:02:21.076,0:02:24.580
Nhưng kỹ sư và các nhà nghiên cứu[br]thường đòi hỏi sự chính xác

0:02:24.580,0:02:30.262
đến từng chi tiết nhỏ với sự[br]chắc chắn cao rằng mọi lần đều đúng

0:02:30.262,0:02:32.772
Nhà máy, phòng thí nghiệm[br]tăng độ chuẩn xác

0:02:32.772,0:02:36.333
qua công cụ cải tiến[br]và quá trình chi tiết hơn.

0:02:36.333,0:02:39.170
Những cải thiện có thể đắt[br]nên giám đốc phải quyết

0:02:39.170,0:02:44.013
sự không chắc chắn có thể[br]cho phép của mỗi dự án.

0:02:44.013,0:02:46.098
Tuy nhiên, đầu tư vào[br]độ chuẩn xác

0:02:46.098,0:02:49.317
có thể đưa ta đi xa hơn[br]những gì đã đạt được,

0:02:49.317,0:02:51.532
thậm chí ở cả sao Hỏa.

0:02:51.532,0:02:54.551
Ngạc nhiên là NASA không biết[br]chính xác nơi đáp xuống

0:02:54.551,0:02:58.535
của rô-bốt trên hành tinh khác.

0:02:58.535,0:03:02.484
Dự đoán nơi đáp[br]cần nhiều phép tính toán

0:03:02.484,0:03:06.247
bằng những phép đo thiếu chuẩn xác.

0:03:06.247,0:03:11.254
Khí quyển của hành tinh đỏ[br]như thế nào ở độ cao khác nhau?

0:03:11.254,0:03:14.049
Rô-bốt sẽ đáp xuống khí quyển[br]với góc bao nhiêu?

0:03:14.049,0:03:17.227
Tốc độ của nó sẽ là gì?

0:03:17.227,0:03:20.764
Máy tính minh họa hàng ngàn[br]giả thiết khác nhau,

0:03:20.764,0:03:24.391
kết nối các giá trị[br]của các biến.

0:03:24.391,0:03:26.058
Cân đo tất cả các khả năng,

0:03:26.058,0:03:29.439
máy tính chỉ ra[br]vùng có khả năng đáp xuống

0:03:29.439,0:03:32.840
dưới dạng một elip.

0:03:32.840,0:03:37.528
Năm 1976, hình elip[br]cho rô-bốt Viking lên sao Hỏa

0:03:37.528,0:03:44.336
là 62x174 dặm,[br]gần bằng New Jersey.

0:03:44.336,0:03:45.918
Với những hạn chế như vậy,

0:03:45.918,0:03:50.608
NASA phải bỏ qua rất nhiều[br]nơi hạ cánh thú vị nhưng liều lĩnh.

0:03:50.608,0:03:53.975
Từ đó, các thông tin về[br]khí quyển hành tinh đỏ,

0:03:53.975,0:03:56.451
làm tăng độ chính xác[br]công nghệ tàu vũ trụ,

0:03:56.451,0:04:02.333
và máy tính minh họa chính xác[br]đã giảm thiểu sự không chắc chắn.

0:04:02.333,0:04:06.186
Năm 2012, hình elip hạ cánh[br]cho rô-bốt Curiosity

0:04:06.186,0:04:10.046
chỉ có 4 dặm rộng[br]12 dặm dài,

0:04:10.046,0:04:14.251
diện tích nhỏ hơn 200 lần so với[br]hình elip của Viking.

0:04:14.251,0:04:18.492
Nó cho phép NASA nhắm đến một[br]điểm cụ thể trên miệng núi lửa Gale,

0:04:18.492,0:04:23.341
một nơi trước đây không thể hạ cánh[br]dù có rất nhiều điều bí ẩn.

0:04:23.341,0:04:26.199
Trong khi chúng ta cố gắng[br]để thật chính xác,

0:04:26.199,0:04:30.480
độ chuẩn xác thể hiện sự chắc chắn[br]về lòng tin sẽ đạt được nó,

0:04:30.480,0:04:32.501
Với hai khái niệm này,

0:04:32.501,0:04:34.202
chúng ta có thể vươn tới

0:04:34.202,0:04:37.121
các vì sao và tự tin[br]sẽ luôn luôn nhắm trúng.