Se unha historia te emociona, actúa

As historias son necesarias, pero non son tan máxicas como parecen, segundo a escritora Sisonke Msimang. Nunha charla divertida e que nos fai pensar, Msimang cuestiona a nosa énfase no contar historias e salienta a decadencia dos feitos reais. Nun tempo crítico en que escoitar se confunde con actuar, Msimang pídenos apagar os nosos teléfonos, separarnos das nosas pantallas e saír ao mundo real para crear un plan a favor da xustiza.

Ó principio deste ano

dixéronme que ía facer unha charla TED

Emocioneime e despois veu o pánico

volvínme emocionar
e despois o pánico outra vez

e entre a emoción e o pánico

empezou a miña busca,

que consistiu primeiro en ver en Google
como facer unha boa charla TED

(Risas)

E no medio diso,

busquei en Google
Chimamanda Ngozi Adichie.

Cantos coñecedes quen é?

(Aclamacións)

Busqueina porque sempre o fago

porque son unha admiradora

pero tamén porque sempre ten cousas
importantes e interesantes que dicir.

E a combinación desas buscas

levábame constantemente á súa charla

sobre os perigos dunha única historia,

sobre o que pasa
cando temos unha única visión

a través da cal entendermos
certos grupos de xente,

e é a charla perfecta.

É a charla que eu daría
se fose famosa antes.

(Risas)

E sabedes que ela é africana
e eu son africana,

que ela é feminista
e eu son feminista.

que ela conta historias
e eu conto historias,

así que sentín que é a miña charla.

(Risas)

Decidín, ademais,
que ía aprender a programar,

e despois ía hackear internet

e eliminaría todas as copias
existentes desa charla,

memorizaríaa,

e despois viría aquí e diríaa
como se fose o meu discurso.

O plan ía moi ben
agás polo de aprender a programar

e logo, varios meses despois, unha mañá

levanteime

coas noticias de que a muller
de certo candidato presidencial

fixo un discurso que

(Risas)

(Aplausos)

que soou parecido a un
que deu outra das miñas favoritas:

Michelle Obama

(Aclamacións)

Daquela decidín que debía escribir
a miña propia charla TED

e é o que vou facer.

Estou aquí para falar

das miñas reflexións
sobre contar historias.

Por suposto, quero falar
sobre o poder das historias

pero tamén quero falar
sobre as súas limitacións,

en particular para os que
estades interesados na xustiza social.

Dende que Adichie deu
aquel discurso hai sete anos

houbo un boom
no de contar historias,

As historias están en todas partes,

e se houbese algún perigo
en contar un conto xa vello,

penso máis ben que hai moito
que celebrar sobre a propagación

de tantas historias e voces.

As historias son o antídoto
para os prexuízos,.

De feito se es clase media
e tes conexión a internet

podes descargar historias cun só click

ou arrastrando sobre a pantalla.

Podes escoitar un podcast

sobre o que é crecer
coma un dalit en Kolkata.

Podes escoitar un indíxena en Australia

que fala sobre os intentos e triunfos
para criar os seus fillos con dignidade

e con orgullo.

As historias fannos enamorarnos.

Curan feridas e únennos coma unha ponte.

As historias poden incluso
axudarnos a falar

sobre a morte de persoas
que non importan nas nosas sociedades,

porque fan que nos interesemos.

Non si?

Non estou segura,

e eu traballo nun sitio chamado
Centre for Stories

E o meu traballo é axudar
a contar historias

que cuestionen o discurso establecido
sobre o que significa ser negro

ou musulmán ou refuxiado
ou calquera outra categoría

das que falamos deseguido.

Pero acabei neste traballo

despois dun longo percorrido
como activista social,

polo que estou moi interesada nos xeitos

en que a xente fala sobre
historias non ficticias

como se fose máis ca un espectáculo,

como se fose un catalizador
para a acción social.

Non é raro escoitarlle á xente

dicir que as historias
fan do mundo un lugar mellor.

Porén, preocúpame cada vez máis
que ata as historias máis conmovedoras,

particularmente as da xente
que parece non importarlle a ninguén,

poiden ás veces entorpecer
a xustiza social.

Non é porque os contadores
queiran facer dano;

máis ben o contrario.

Os contadores teñen tan boa intención
coma min e sospeito que tamén coma vós.

E o público dos contadores de historias

son normalmente xente
con moita compaixón e empatía.

Aínda que as boas intencións
poden ter consecuencias non intencionadas

quero dicir que as historias non son
tan máxicas como pode parecer.

Teño tres, porque deben ser sempre tres,

tres razóns polas que creo

que as historias non fan necesariamente
do mundo un lugar mellor.

En primeiro lugar as historias
poden crear unha ilusión de solidariedade.

Non hai nada coma
ese bo sentimento que consegues

ao escoitar unha historia fantástica

onde sentes que subiches ao alto
dunha montaña, non si?

Ou que te fixeches amigo
dun preso condenado a morte.

Pero non o fixeches.

Ti non fixeches nada.

Escoitar é un paso importante

pero insuficiente para á acción social.

En segundo lugar,
ás veces penso que tiramos

cara a personaxes e protagonistas

que son agradables e humanos.

E isto ten sentido, non si?

Porque se che gusta alguén
impórtache esta persoa.

Pero o contrario tamén pasa.

Se non che gusta alguén

entón esa persoa non che importa

e se non che importa

non ves que teñas a obriga moral

de pensar nas circunstancias
que marcaron a súa vida.

Aprendín esta lección cando tiña 14 anos.

Aprendín que non che ten que gustar alguén

para recoñecer a súa sabedoría,

e que tampouco che ten que gustar alguén

para estar da súa parte.

Roubáronme a bici

mentras estaba montando nela

(Risas)

o que pode pasar se montas moi amodo
como facía eu.

(Risas)

Nunha ocasión estaba atallando
a través dun campo

no barrio de Nairobi onde me criei,

e é un camiño con moitas fochancas,

así que se vas na bici

non queres parecer, xa sabes...

(Risas)

Así que pedaleaba moi lentamente

e de repente estou no chan.

Estou no chan e miro para arriba

e vexo a este neno pedaleando

na miña bici

un neno duns 11 ou 12 anos,
e eu no chan

chorando porque aforrara moitos cartos
para aquela bici,

e mentres choraba erguinme
e comecei a berrar

O instinto fíxome berrar "Mwizi, mwizi!"

que significa "ladrón" en suahili.

De repente todo o mundo
sae das carpinterías

e comeza a perseguilo.

É África, a xustiza popular en acción.

De acordo?

Viro a esquina,
e capturárono,

cazárono.

Detiveron o sospeitoso,

e fixéronlle devolverme a bici.

e tamén desculparse.

Como xa dixen,
típica xustiza africana, non sí?

E fixéronlle pedirme perdón.

e estabamos a ollar un para o outro,

e el mírame e di perdón,

pero mírame con carraxe descontrolada.

Está moi moi furioso.

Esta era a primeira vez
que me enfrontaba con alguén

a que non lle gusto
simplemente polo que represento.

Él mírame como se fose dicir

"Ti, coa túa pel brillante e a túa bici,
estás enfadada comigo?"

Foi unha dura lección
que eu non lle gustase,

pero sabedes que? El tiña razón.

Eu era unha nena de clase media
vivindo nun país pobre.

Eu tiña unha bici e el apenas tiña comida.

Ás veces as mensaxes
que non queremos escoitar,

as que fan que queiramos
que nos trague a terra,

son as que máis necesitamos oír.

Por cada contador de historias encantador
que che rouba o corazón,

hai centos que ven
as súas voces distorsionadas,

que non chegan ao escenario
vestidos en lindas roupaxes coma esta.

Hai millóns de historias
coma a do neno que me roubou a bici

e non podemos ignoralas

só porque non nos gusten os protagonistas

ou porque non sexa a clase de neno
que levariamos para a casa

desde o orfanato.

A terceira razón pola que penso

que as historias
non fan do mundo un lugar mellor

é que moi a miúdo estamos tan inmersos
na narración persoal

que esquecemos o que hai ao redor.

Así que aplaudimos

cando nos contan os seus
sentimentos de vergoña,

pero non relacionamos iso coa opresión.

Asentimos con razón
cando alguén nos di que se sente pequeno

pero non o ligamos coa discriminación.

As mellores historias,
especialmente para a xustiza social

son as que fan as dúas cousas:

son persoais, pero permítennos
explorar e entender o político.

Pero non pasa só coas historias
que nos gustan

fronte ás que eliximos ignorar.

Cada vez máis vivimos nunha sociedade
na que hai maiores forzas en xogo,

onde para moita xente, as historias
están comezando a substituír as noticias.

Non?

Vivimos nunca época
na que vemos a decadencia dos feitos,

cando as emocións dominan

e a análise é un pouco aburrida, non si?

Onde valoramos o que sentimos
máis que aquilo que sabemos.

Unha declaración do Pew Center
sobre modas en America

indica que só o 10% dos adultos
de menos de 30 anos

confía nos medios de comunicación.

É un dato significativo.

Significa que os contadores de historias

están gañando confianza
ó mesmo tempo

que os medios
perden a confianza do público.

Non é unha boa cousa,

porque as historias son importantes

e axúdannos a ter diferentes percepcións,

pero aos medios necesitámolos.

Tras moitos anos como activista social

sei moi ben que necesitamos
crer nos datos dos medios institucionais

combinados coas poderosas
voces dos contadores.

Iso é o que move cara a adiante
a xustiza social.

Na análise final

é a xustiza

a que fai do mundo un lugar mellor

e non as historias.

E se é xustiza o que buscamos,

penso que non debemos centrarnos
nos medios ou nos contadores.

Temos que centrarnos no público,

en calquera que algunha vez
acendese a radio

ou escoitase un podcast,

e eses somos todos nós.

Como conclusión, unhas ideas

sobre o que o público pode facer
para converter o mundo nun lugar mellor.

Primeira, o mundo podería ser
un lugar mellor, penso,

se o público fose máis
curioso e máis escéptico

e fixese máis preguntas
sobre o contexto social

que provocou esas historias
que tanto lles gustan.

Segunda, o mundo podería ser
un lugar mellor

se o público recoñecese que
as historias son un traballo intelectual.

E penso que sería importante que o público

pedise mais botóns
nos seus webs favoritos,

que dixesen, por exemplo:

"Se che gustou esta historia,

preme aquí para apoiares a causa
na que cre este contador".

Ou "preme aquí para contribuír
á seguinte gran idea deste contador".

Ás veces estamos enganchados
ás plataformas

pero non necesariamente aos contadores.

E por último, creo que o público
pode converter o mundo nun lugar mellor

apagando os seus teléfonos,

separándose das súas pantallas

e saíndo ao mundo real
fóra da súa zona de confort.

Alice Walker dixo

"Mira con atención o presente
que estás a construír,

debería ser coma o futuro
que estás a soñar"

Os contadores de historias
pódennos axudar a soñar

pero depende de todos nós
ter un plan para a xustiza

Moitas grazas

(Aplausos)