1
00:00:00,760 --> 00:00:02,376
Ó principio deste ano

2
00:00:02,400 --> 00:00:05,938
dixéronme que ía facer unha charla TED

3
00:00:06,240 --> 00:00:08,106
Emocioneime e despois veu o pánico

4
00:00:08,247 --> 00:00:10,534
volvínme emocionar 
e despois o pánico outra vez

5
00:00:10,536 --> 00:00:12,816
e entre a emoción e o pánico

6
00:00:12,840 --> 00:00:15,136
empezou a miña busca,

7
00:00:15,160 --> 00:00:19,308
que consistiu primeiro en ver en Google
como facer unha boa charla TED

8
00:00:19,640 --> 00:00:20,856
(Risas)

9
00:00:20,880 --> 00:00:22,536
E no medio diso,

10
00:00:22,560 --> 00:00:25,256
busquei en Google 
Chimamanda Ngozi Adichie.

11
00:00:25,280 --> 00:00:26,896
Cantos coñecedes quen é?

12
00:00:27,540 --> 00:00:29,216
(Aclamacións)

13
00:00:29,720 --> 00:00:31,929
Busqueina porque sempre o fago

14
00:00:31,930 --> 00:00:33,181
porque son unha admiradora

15
00:00:33,360 --> 00:00:36,976
pero tamén porque sempre ten cousas 
importantes e interesantes que dicir.

16
00:00:37,000 --> 00:00:40,456
E a combinación desas buscas

17
00:00:40,480 --> 00:00:43,096
levábame constantemente á súa charla

18
00:00:43,120 --> 00:00:46,296
sobre os perigos dunha única historia,

19
00:00:47,180 --> 00:00:49,696
sobre o que pasa 
cando temos unha única visión

20
00:00:49,720 --> 00:00:52,216
a través da cal entendermos 
certos grupos de xente,

21
00:00:52,240 --> 00:00:54,200
e é a charla perfecta.

22
00:00:55,720 --> 00:00:59,809
É a charla que eu daría 
se fose famosa antes.

23
00:01:00,080 --> 00:01:01,639
(Risas)

24
00:01:02,280 --> 00:01:05,270
E sabedes que ela é africana 
e eu son africana,

25
00:01:05,680 --> 00:01:07,626
que ela é feminista 
e eu son feminista.

26
00:01:07,626 --> 00:01:09,816
que ela conta historias 
e eu conto historias,

27
00:01:09,840 --> 00:01:11,656
así que sentín que é a miña charla.

28
00:01:12,280 --> 00:01:14,036
(Risas)

29
00:01:14,440 --> 00:01:17,736
Decidín, ademais, 
que ía aprender a programar,

30
00:01:17,760 --> 00:01:19,776
e despois ía hackear internet

31
00:01:19,800 --> 00:01:23,536
e eliminaría todas as copias 
existentes desa charla,

32
00:01:23,560 --> 00:01:24,976
memorizaríaa,

33
00:01:25,000 --> 00:01:28,256
e despois viría aquí e diríaa 
como se fose o meu discurso.

34
00:01:28,280 --> 00:01:31,456
O plan ía moi ben 
agás polo de aprender a programar

35
00:01:31,480 --> 00:01:35,376
e logo, varios meses despois, unha mañá

36
00:01:35,400 --> 00:01:36,976
levanteime

37
00:01:37,000 --> 00:01:42,456
coas noticias de que a muller 
de certo candidato presidencial

38
00:01:42,480 --> 00:01:45,456
fixo un discurso que

39
00:01:45,480 --> 00:01:47,416
(Risas)

40
00:01:47,440 --> 00:01:50,000
(Aplausos)

41
00:01:52,960 --> 00:01:57,576
que soou parecido a un 
que deu outra das miñas favoritas:

42
00:01:57,600 --> 00:01:58,816
Michelle Obama

43
00:01:58,840 --> 00:02:00,678
(Aclamacións)

44
00:02:00,960 --> 00:02:04,976
Daquela decidín que debía escribir 
a miña propia charla TED

45
00:02:05,000 --> 00:02:07,496
e é o que vou facer.

46
00:02:07,520 --> 00:02:09,240
Estou aquí para falar

47
00:02:09,240 --> 00:02:12,050
das miñas reflexións 
sobre contar historias.

48
00:02:12,640 --> 00:02:16,616
Por suposto, quero falar 
sobre o poder das historias

49
00:02:16,640 --> 00:02:19,576
pero tamén quero falar 
sobre as súas limitacións,

50
00:02:19,600 --> 00:02:23,640
en particular para os que
estades interesados na xustiza social.

51
00:02:24,680 --> 00:02:27,176
Dende que Adichie deu
aquel discurso hai sete anos

52
00:02:27,200 --> 00:02:29,456
houbo un boom 
no de contar historias,

53
00:02:29,480 --> 00:02:32,216
As historias están en todas partes,

54
00:02:32,240 --> 00:02:36,176
e se houbese algún perigo 
en contar un conto xa vello,

55
00:02:36,200 --> 00:02:40,536
penso máis ben que hai moito 
que celebrar sobre a propagación

56
00:02:40,560 --> 00:02:43,336
de tantas historias e voces.

57
00:02:43,360 --> 00:02:46,160
As historias son o antídoto 
para os prexuízos,.

58
00:02:46,960 --> 00:02:52,016
De feito se es clase media
e tes conexión a internet

59
00:02:52,040 --> 00:02:55,176
podes descargar historias cun só click

60
00:02:55,200 --> 00:02:56,756
ou arrastrando sobre a pantalla.

61
00:02:56,756 --> 00:02:58,416
Podes escoitar un podcast

62
00:02:58,440 --> 00:03:02,336
sobre o que é crecer
coma un dalit en Kolkata.

63
00:03:02,360 --> 00:03:04,856
Podes escoitar un indíxena en Australia

64
00:03:04,880 --> 00:03:08,976
que fala sobre os intentos e triunfos 
para criar os seus fillos con dignidade

65
00:03:09,000 --> 00:03:10,336
e con orgullo.

66
00:03:10,360 --> 00:03:12,336
As historias fannos enamorarnos.

67
00:03:12,360 --> 00:03:15,536
Curan feridas e únennos coma unha ponte.

68
00:03:15,560 --> 00:03:18,146
As historias poden incluso
axudarnos a falar

69
00:03:18,146 --> 00:03:21,276
sobre a morte de persoas 
que non importan nas nosas sociedades,

70
00:03:21,276 --> 00:03:22,806
porque fan que nos interesemos.

71
00:03:22,860 --> 00:03:24,060
Non si?

72
00:03:24,800 --> 00:03:26,056
Non estou segura,

73
00:03:26,080 --> 00:03:29,160
e eu traballo nun sitio chamado 
Centre for Stories

74
00:03:29,840 --> 00:03:34,256
E o meu traballo é axudar 
a contar historias

75
00:03:34,280 --> 00:03:37,816
que cuestionen o discurso establecido 
sobre o que significa ser negro

76
00:03:37,840 --> 00:03:40,896
ou musulmán ou refuxiado 
ou calquera outra categoría

77
00:03:40,920 --> 00:03:43,936
das que falamos deseguido.

78
00:03:43,960 --> 00:03:45,246
Pero acabei neste traballo

79
00:03:45,246 --> 00:03:48,696
despois dun longo percorrido
como activista social,

80
00:03:48,720 --> 00:03:50,856
polo que estou moi interesada nos xeitos

81
00:03:50,880 --> 00:03:53,576
en que a xente fala sobre
historias non ficticias

82
00:03:53,600 --> 00:03:55,936
como se fose máis ca un espectáculo,

83
00:03:55,960 --> 00:03:58,920
como se fose un catalizador 
para a acción social.

84
00:03:59,560 --> 00:04:02,216
Non é raro escoitarlle á xente

85
00:04:02,240 --> 00:04:05,240
dicir que as historias 
fan do mundo un lugar mellor.

86
00:04:06,770 --> 00:04:10,176
Porén, preocúpame cada vez máis 
que ata as historias máis conmovedoras,

87
00:04:10,200 --> 00:04:14,136
particularmente as da xente 
que parece non importarlle a ninguén,

88
00:04:14,160 --> 00:04:17,576
poiden ás veces entorpecer 
a xustiza social.

89
00:04:17,600 --> 00:04:21,416
Non é porque os contadores
queiran facer dano;

90
00:04:21,440 --> 00:04:22,696
máis ben o contrario.

91
00:04:22,720 --> 00:04:26,960
Os contadores teñen tan boa intención
coma min e sospeito que tamén coma vós.

92
00:04:27,600 --> 00:04:30,656
E o público dos contadores de historias

93
00:04:30,680 --> 00:04:33,920
son normalmente xente 
con moita compaixón e empatía.

94
00:04:34,360 --> 00:04:39,176
Aínda que as boas intencións
poden ter consecuencias non intencionadas

95
00:04:39,200 --> 00:04:43,240
quero dicir que as historias non son
tan máxicas como pode parecer.

96
00:04:43,680 --> 00:04:46,576
Teño tres, porque deben ser sempre tres,

97
00:04:46,600 --> 00:04:48,816
tres razóns polas que creo

98
00:04:48,840 --> 00:04:53,520
que as historias non fan necesariamente 
do mundo un lugar mellor.

99
00:04:54,320 --> 00:04:58,376
En primeiro lugar as historias 
poden crear unha ilusión de solidariedade.

100
00:04:58,400 --> 00:05:00,936
Non hai nada coma
ese bo sentimento que consegues

101
00:05:00,960 --> 00:05:03,096
ao escoitar unha historia fantástica

102
00:05:03,120 --> 00:05:06,496
onde sentes que subiches ao alto 
dunha montaña, non si?

103
00:05:06,520 --> 00:05:09,360
Ou que te fixeches amigo 
dun preso condenado a morte.

104
00:05:09,840 --> 00:05:11,256
Pero non o fixeches.

105
00:05:11,280 --> 00:05:13,096
Ti non fixeches nada.

106
00:05:13,120 --> 00:05:14,896
Escoitar é un paso importante

107
00:05:14,920 --> 00:05:17,880
pero insuficiente para á acción social.

108
00:05:19,120 --> 00:05:21,976
En segundo lugar, 
ás veces penso que tiramos

109
00:05:22,000 --> 00:05:24,936
cara a personaxes e protagonistas

110
00:05:24,960 --> 00:05:28,416
que son agradables e humanos.

111
00:05:28,440 --> 00:05:30,336
E isto ten sentido, non si?

112
00:05:30,360 --> 00:05:33,416
Porque se che gusta alguén
impórtache esta persoa.

113
00:05:33,440 --> 00:05:34,840
Pero o contrario tamén pasa.

114
00:05:35,400 --> 00:05:37,176
Se non che gusta alguén

115
00:05:37,200 --> 00:05:39,136
entón esa persoa non che importa

116
00:05:39,160 --> 00:05:41,016
e se non che importa

117
00:05:41,040 --> 00:05:44,936
non ves que teñas a obriga moral

118
00:05:44,960 --> 00:05:48,200
de pensar nas circunstancias 
que marcaron a súa vida.

119
00:05:49,000 --> 00:05:52,296
Aprendín esta lección cando tiña 14 anos.

120
00:05:52,320 --> 00:05:55,096
Aprendín que non che ten que gustar alguén

121
00:05:55,120 --> 00:05:56,626
para recoñecer a súa sabedoría,

122
00:05:56,626 --> 00:05:58,616
e que tampouco che ten que gustar alguén

123
00:05:58,640 --> 00:06:00,080
para estar da súa parte.

124
00:06:00,800 --> 00:06:02,600
Roubáronme a bici

125
00:06:03,520 --> 00:06:04,976
mentras estaba montando nela

126
00:06:05,000 --> 00:06:06,136
(Risas)

127
00:06:06,160 --> 00:06:09,736
o que pode pasar se montas moi amodo
como facía eu.

128
00:06:09,760 --> 00:06:11,256
(Risas)

129
00:06:11,280 --> 00:06:14,256
Nunha ocasión estaba atallando
a través dun campo

130
00:06:14,280 --> 00:06:16,576
no barrio de Nairobi onde me criei,

131
00:06:16,600 --> 00:06:19,056
e é un camiño con moitas fochancas,

132
00:06:19,080 --> 00:06:20,896
así que se vas na bici

133
00:06:20,920 --> 00:06:23,176
non queres parecer, xa sabes...

134
00:06:23,200 --> 00:06:24,600
(Risas)

135
00:06:26,160 --> 00:06:30,776
Así que pedaleaba moi lentamente

136
00:06:30,800 --> 00:06:33,376
e de repente estou no chan.

137
00:06:33,400 --> 00:06:35,576
Estou no chan e miro para arriba

138
00:06:35,600 --> 00:06:38,376
e vexo a este neno pedaleando

139
00:06:38,400 --> 00:06:39,896
na miña bici

140
00:06:39,920 --> 00:06:43,176
un neno duns 11 ou 12 anos,
e eu no chan

141
00:06:43,200 --> 00:06:46,056
chorando porque aforrara moitos cartos
para aquela bici,

142
00:06:46,080 --> 00:06:48,656
e mentres choraba erguinme
e comecei a berrar

143
00:06:48,680 --> 00:06:52,936
O instinto fíxome berrar "Mwizi, mwizi!"

144
00:06:52,960 --> 00:06:54,600
que significa "ladrón" en suahili.

145
00:06:55,560 --> 00:07:00,576
De repente todo o mundo 
sae das carpinterías

146
00:07:00,600 --> 00:07:02,016
e comeza a perseguilo.

147
00:07:02,040 --> 00:07:04,296
É África, a xustiza popular en acción.

148
00:07:04,320 --> 00:07:05,776
De acordo?

149
00:07:05,800 --> 00:07:08,576
Viro a esquina,
e capturárono,

150
00:07:08,600 --> 00:07:10,056
cazárono.

151
00:07:10,080 --> 00:07:12,136
Detiveron o sospeitoso,

152
00:07:12,160 --> 00:07:15,736
e fixéronlle devolverme a bici.

153
00:07:15,760 --> 00:07:17,376
e tamén desculparse.

154
00:07:17,400 --> 00:07:20,976
Como xa dixen,
típica xustiza africana, non sí?

155
00:07:21,000 --> 00:07:22,496
E fixéronlle pedirme perdón.

156
00:07:22,520 --> 00:07:24,856
e estabamos a ollar un para o outro,

157
00:07:24,880 --> 00:07:27,816
e el mírame e di perdón,

158
00:07:27,840 --> 00:07:31,336
pero mírame con carraxe descontrolada.

159
00:07:31,360 --> 00:07:34,400
Está moi moi furioso.

160
00:07:35,440 --> 00:07:38,496
Esta era a primeira vez
que me enfrontaba con alguén

161
00:07:38,520 --> 00:07:41,136
a que non lle gusto 
simplemente polo que represento.

162
00:07:41,160 --> 00:07:43,216
Él mírame como se fose dicir

163
00:07:43,240 --> 00:07:47,120
"Ti, coa túa pel brillante e a túa bici, 
estás enfadada comigo?"

164
00:07:49,240 --> 00:07:52,496
Foi unha dura lección 
que eu non lle gustase,

165
00:07:52,520 --> 00:07:54,576
pero sabedes que? El tiña razón.

166
00:07:54,600 --> 00:07:58,096
Eu era unha nena de clase media
vivindo nun país pobre.

167
00:07:58,120 --> 00:08:01,360
Eu tiña unha bici e el apenas tiña comida.

168
00:08:01,760 --> 00:08:04,696
Ás veces as mensaxes 
que non queremos escoitar,

169
00:08:04,720 --> 00:08:07,216
as que fan que queiramos
que nos trague a terra,

170
00:08:07,240 --> 00:08:09,816
son as que máis necesitamos oír.

171
00:08:09,840 --> 00:08:13,016
Por cada contador de historias encantador
que che rouba o corazón,

172
00:08:13,040 --> 00:08:17,416
hai centos que ven 
as súas voces distorsionadas,

173
00:08:17,440 --> 00:08:22,120
que non chegan ao escenario 
vestidos en lindas roupaxes coma esta.

174
00:08:22,640 --> 00:08:26,936
Hai millóns de historias
coma a do neno que me roubou a bici

175
00:08:26,960 --> 00:08:28,616
e non podemos ignoralas

176
00:08:28,640 --> 00:08:31,776
só porque non nos gusten os protagonistas

177
00:08:31,800 --> 00:08:34,736
ou porque non sexa a clase de neno
que levariamos para a casa

178
00:08:34,760 --> 00:08:35,960
desde o orfanato.

179
00:08:36,600 --> 00:08:38,456
A terceira razón pola que penso

180
00:08:38,480 --> 00:08:42,096
que as historias 
non fan do mundo un lugar mellor

181
00:08:42,120 --> 00:08:45,576
é que moi a miúdo estamos tan inmersos 
na narración persoal

182
00:08:45,600 --> 00:08:48,440
que esquecemos o que hai ao redor.

183
00:08:48,880 --> 00:08:50,776
Así que aplaudimos

184
00:08:50,800 --> 00:08:53,456
cando nos contan os seus 
sentimentos de vergoña,

185
00:08:53,480 --> 00:08:56,640
pero non relacionamos iso coa opresión.

186
00:08:57,080 --> 00:09:00,736
Asentimos con razón
cando alguén nos di que se sente pequeno

187
00:09:00,760 --> 00:09:02,800
pero non o ligamos coa discriminación.

188
00:09:03,600 --> 00:09:06,416
As mellores historias, 
especialmente para a xustiza social

189
00:09:06,440 --> 00:09:08,256
son as que fan as dúas cousas:

190
00:09:08,280 --> 00:09:13,040
son persoais, pero permítennos 
explorar e entender o político.

191
00:09:13,720 --> 00:09:15,936
Pero non pasa só coas historias
que nos gustan

192
00:09:15,960 --> 00:09:17,856
fronte ás que eliximos ignorar.

193
00:09:17,880 --> 00:09:21,816
Cada vez máis vivimos nunha sociedade
na que hai maiores forzas en xogo,

194
00:09:21,840 --> 00:09:26,200
onde para moita xente, as historias
están comezando a substituír as noticias.

195
00:09:26,640 --> 00:09:27,856
Non?

196
00:09:27,880 --> 00:09:31,256
Vivimos nunca época
na que vemos a decadencia dos feitos,

197
00:09:31,280 --> 00:09:33,496
cando as emocións dominan

198
00:09:33,520 --> 00:09:36,616
e a análise é un pouco aburrida, non si?

199
00:09:36,640 --> 00:09:40,840
Onde valoramos o que sentimos
máis que aquilo que sabemos.

200
00:09:42,040 --> 00:09:46,336
Unha declaración do Pew Center 
sobre modas en America

201
00:09:46,360 --> 00:09:52,136
indica que só o 10% dos adultos
de menos de 30 anos

202
00:09:52,160 --> 00:09:55,536
confía nos medios de comunicación.

203
00:09:55,560 --> 00:09:57,210
É un dato significativo.

204
00:09:57,700 --> 00:09:59,680
Significa que os contadores de historias

205
00:09:59,680 --> 00:10:01,856
están gañando confianza
ó mesmo tempo

206
00:10:01,880 --> 00:10:05,200
que os medios
perden a confianza do público.

207
00:10:06,040 --> 00:10:08,616
Non é unha boa cousa,

208
00:10:08,640 --> 00:10:10,416
porque as historias son importantes

209
00:10:10,440 --> 00:10:12,656
e axúdannos a ter diferentes percepcións,

210
00:10:12,680 --> 00:10:14,376
pero aos medios necesitámolos.

211
00:10:14,506 --> 00:10:17,056
Tras moitos anos como activista social

212
00:10:17,080 --> 00:10:23,176
sei moi ben que necesitamos 
crer nos datos dos medios institucionais

213
00:10:23,200 --> 00:10:27,216
combinados coas poderosas
voces dos contadores.

214
00:10:27,240 --> 00:10:30,760
Iso é o que move cara a adiante
a xustiza social.

215
00:10:31,840 --> 00:10:34,560
Na análise final

216
00:10:36,480 --> 00:10:38,296
é a xustiza

217
00:10:38,320 --> 00:10:40,056
a que fai do mundo un lugar mellor

218
00:10:40,080 --> 00:10:42,040
e non as historias.

219
00:10:43,080 --> 00:10:46,136
E se é xustiza o que buscamos,

220
00:10:46,160 --> 00:10:49,576
penso que non debemos centrarnos 
nos medios ou nos contadores.

221
00:10:49,600 --> 00:10:52,296
Temos que centrarnos no público,

222
00:10:52,320 --> 00:10:55,416
en calquera que algunha vez 
acendese a radio

223
00:10:55,440 --> 00:10:57,256
ou escoitase un podcast,

224
00:10:57,280 --> 00:10:59,376
e eses somos todos nós.

225
00:10:59,400 --> 00:11:01,536
Como conclusión, unhas ideas

226
00:11:01,560 --> 00:11:05,440
sobre o que o público pode facer 
para converter o mundo nun lugar mellor.

227
00:11:06,000 --> 00:11:09,936
Primeira, o mundo podería ser
un lugar mellor, penso,

228
00:11:09,960 --> 00:11:13,536
se o público fose máis 
curioso e máis escéptico

229
00:11:13,560 --> 00:11:16,176
e fixese máis preguntas 
sobre o contexto social

230
00:11:16,200 --> 00:11:19,280
que provocou esas historias 
que tanto lles gustan.

231
00:11:20,200 --> 00:11:22,456
Segunda, o mundo podería ser
un lugar mellor

232
00:11:22,480 --> 00:11:26,160
se o público recoñecese que 
as historias son un traballo intelectual.

233
00:11:27,640 --> 00:11:30,576
E penso que sería importante que o público

234
00:11:30,600 --> 00:11:35,936
pedise mais botóns 
nos seus webs favoritos,

235
00:11:35,960 --> 00:11:38,656
que dixesen, por exemplo:

236
00:11:38,680 --> 00:11:40,296
"Se che gustou esta historia,

237
00:11:40,320 --> 00:11:44,376
preme aquí para apoiares a causa
na que cre este contador".

238
00:11:44,400 --> 00:11:49,560
Ou "preme aquí para contribuír 
á seguinte gran idea deste contador".

239
00:11:50,480 --> 00:11:53,056
Ás veces estamos enganchados 
ás plataformas

240
00:11:53,080 --> 00:11:55,536
pero non necesariamente aos contadores.

241
00:11:55,560 --> 00:12:00,656
E por último, creo que o público 
pode converter o mundo nun lugar mellor

242
00:12:00,680 --> 00:12:02,760
apagando os seus teléfonos,

243
00:12:03,560 --> 00:12:05,576
separándose das súas pantallas

244
00:12:05,600 --> 00:12:10,080
e saíndo ao mundo real
fóra da súa zona de confort.

245
00:12:10,840 --> 00:12:12,856
Alice Walker dixo

246
00:12:12,880 --> 00:12:16,656
"Mira con atención o presente 
que estás a construír,

247
00:12:16,680 --> 00:12:19,840
debería ser coma o futuro 
que estás a soñar"

248
00:12:20,640 --> 00:12:23,096
Os contadores de historias 
pódennos axudar a soñar

249
00:12:23,096 --> 00:12:26,680
pero depende de todos nós 
ter un plan para a xustiza

250
00:12:27,480 --> 00:12:28,696
Moitas grazas

251
00:12:28,720 --> 00:12:33,070
(Aplausos)