Return to Video

Ngày mà tôi đứng lên đơn độc

  • 0:02 - 0:05
    Mọi người ở nhà gọi tôi là
    người hay hỏi vặn,
  • 0:05 - 0:07
    kẻ gây rối khó ưa,
  • 0:07 - 0:10
    kẻ nổi loạn và nhà hoạt động,
  • 0:10 - 0:12
    tiếng nói của người dân.
  • 0:12 - 0:15
    Nhưng không phải lúc nào
    tôi cũng như vậy.
  • 0:15 - 0:16
    Từ nhỏ, tôi đã có biệt danh.
  • 0:16 - 0:19
    Người ta từng gọi tôi là Softy,
  • 0:19 - 0:22
    nghĩa là thằng bé mềm yếu, vô hại.
  • 0:22 - 0:24
    Như tất cả mọi người khác,
    tôi từng muốn tránh xa rắc rối.
  • 0:24 - 0:27
    Hồi còn nhỏ,
    người ta dạy tôi giữ im lặng.
  • 0:27 - 0:28
    Đừng cãi, được bảo gì thì làm nấy.
  • 0:28 - 0:31
    Ở trường dòng, họ dạy tôi
  • 0:31 - 0:33
    không được đối chất,
    không được tranh luận,
  • 0:33 - 0:36
    cho dù tôi đúng,
    cứ lờ đi.
  • 0:36 - 0:40
    Điều này được củng cố
    bởi chế độ chính trị thời đó.
  • 0:40 - 0:44
    (Cười)
  • 0:44 - 0:46
    Ở Kenya, bạn bị xem là có tội
  • 0:46 - 0:48
    cho tới khi chứng minh được
    mình giàu.
  • 0:48 - 0:51
    (Cười)
  • 0:51 - 0:54
    Người nghèo ở Kenya
    có khả năng
  • 0:54 - 0:57
    bị cảnh sát,
    người lẽ ra phải bảo vệ họ,
  • 0:57 - 0:58
    bắn chết
    cao gấp 5 lần tội phạm.
  • 0:58 - 1:01
    Điều này được củng cố bởi
    bản chất chính trị thời đó.
  • 1:01 - 1:04
    Chúng tôi có một tổng thống,
    Moi, một kẻ độc tài.
  • 1:04 - 1:06
    Ông ta thống trị đất nước
    bằng sự tàn bạo,
  • 1:06 - 1:09
    bất cứ ai đặt nghi vấn
    về quyền hành của ông ta
  • 1:09 - 1:14
    sẽ bị bắt, tra tấn, bỏ tù,
    thậm chí là giết chết.
  • 1:14 - 1:17
    Thế nên, mọi người được dạy rằng
    hèn nhưng khôn còn hơn là gây rắc rối.
  • 1:17 - 1:19
    Hèn nhát không phải là
    một lời xúc phạm.
  • 1:19 - 1:21
    Hèn nhát là một lời khen.
  • 1:21 - 1:25
    Chúng tôi từng được bảo là
    kẻ hèn sẽ được về với mẹ.
  • 1:25 - 1:28
    Nghĩa là nếu tránh xa rắc rối
    bạn sẽ được sống.
  • 1:28 - 1:30
    Tôi từng nghi ngờ lời khuyên này,
  • 1:30 - 1:33
    và 8 năm trước,
    một cuộc bầu cử ở Kenya,
  • 1:33 - 1:36
    có kết quả gây tranh cãi kịch liệt.
  • 1:36 - 1:40
    Theo sau kì bầu cử đó
    là bạo lực, cưỡng bức,
  • 1:40 - 1:44
    và hơn 1000 người bị giết hại.
  • 1:44 - 1:47
    Công việc của tôi
    là ghi nhận lại sự bạo lực đó.
  • 1:47 - 1:50
    Là một nhà nhiếp ảnh,
    tôi chụp hàng nghìn tấm ảnh,
  • 1:50 - 1:52
    và sau hai tháng,
  • 1:52 - 1:57
    hai chính trị gia gặp nhau,
    uống trà,
  • 1:57 - 2:01
    kí một hiệp định hòa bình,
    và đất nước lờ nó đi.
  • 2:01 - 2:04
    Tôi bị ám ảnh
    khi trực tiếp chứng kiến sự bạo lực đó.
  • 2:04 - 2:08
    Tôi chứng kiến sự giết chóc,
    sự trục xuất.
  • 2:08 - 2:11
    Tôi gặp những phụ nữ từng bị cưỡng bức,
    và nó ám ảnh tôi,
  • 2:11 - 2:13
    nhưng cả đất nước
    không hề nói gì về nó.
  • 2:13 - 2:15
    Chúng tôi đều giả vờ,
    đều là những kẻ hèn khôn ngoan.
  • 2:15 - 2:19
    Chúng tôi quyết định tránh xa rắc rối
    và không nói về nó.
  • 2:19 - 2:22
    10 tháng sau, tôi bỏ việc.
    Tôi bảo tôi không chịu được nữa.
  • 2:22 - 2:25
    Sau khi bỏ việc,
    tôi tập hợp bạn bè
  • 2:25 - 2:27
    để nói về bạo lực trong nước,
  • 2:27 - 2:29
    và về tình trạng quốc gia,
  • 2:29 - 2:33
    ngày 1 tháng 6, năm 2009
    chúng tôi dự định đến một sân vận động
  • 2:33 - 2:35
    và cố gắng gây sự chú ý của tổng thống.
  • 2:35 - 2:36
    Đó là một ngày quốc lễ
  • 2:36 - 2:38
    được truyền hình trên cả nước,
  • 2:38 - 2:41
    và tôi đã đến sân vận động.
  • 2:41 - 2:44
    Các bạn tôi thì không.
  • 2:44 - 2:48
    Tôi chỉ có một mình,
  • 2:48 - 2:50
    và không biết phải làm gì.
  • 2:50 - 2:52
    Tôi sợ,
  • 2:52 - 2:54
    nhưng tôi biết rất rõ
    rằng chính ngày hôm đó,
  • 2:54 - 2:55
    tôi phải quyết định.
  • 2:55 - 2:57
    Liệu tôi sẽ sống hèn nhát,
    như tất cả mọi người khác,
  • 2:57 - 2:59
    hay là sẽ đứng lên?
  • 2:59 - 3:01
    Và khi ngài tổng thống
    đứng dậy phát biểu,
  • 3:01 - 3:06
    tôi đứng lên và hét vào ông ta,
  • 3:06 - 3:09
    nhắc nhớ ông ta về những nạn nhân
    của cuộc bạo lực sau kì bầu cử,
  • 3:09 - 3:11
    ngăn chặn tham nhũng.
  • 3:11 - 3:14
    Và tự dưng, không biết từ đâu,
  • 3:14 - 3:17
    cảnh sát lao vào tôi
    như những con sư tử đói.
  • 3:17 - 3:19
    Họ bịt miệng tôi,
  • 3:19 - 3:20
    lôi tôi ra khỏi sân vận động,
  • 3:20 - 3:25
    đánh đập và giam tôi vào tù.
  • 3:25 - 3:32
    Tôi trải qua đêm hôm đó
    trên nền xi măng lạnh ngắt trong tù,
  • 3:32 - 3:35
    và tôi nghĩ:
  • 3:35 - 3:36
    "Điều gì khiến tôi cảm thấy thế này?"
  • 3:36 - 3:40
    Bạn bè và gia đình
    nghĩ tôi bị điên vì những gì đã làm,
  • 3:40 - 3:45
    và những tấm ảnh mà tôi chụp
    đang phá hỏng cuộc đời tôi.
  • 3:45 - 3:48
    Những tấm ảnh đó,
    với nhiều người Kenya, chỉ là một con số.
  • 3:48 - 3:49
    Đa số họ không cho
    đó là bạo lực
  • 3:49 - 3:51
    mà chỉ là
    một câu chuyện mà thôi.
  • 3:51 - 3:54
    Thế là tôi quyết định
    trưng bày trên đường phố
  • 3:54 - 3:57
    giới thiệu những hình ảnh
    về cuộc bạo lực khắp đất nước
  • 3:57 - 3:59
    và khiến mọi người
    bắt đầu nói về nó.
  • 3:59 - 4:02
    Chúng tôi đi khắp cả nước
    và giới thiệu những hình ảnh đó,
  • 4:02 - 4:05
    cuộc hành trình ấy đã khiến tôi
    bắt đầu con đường hoạt động.
  • 4:05 - 4:08
    Tôi quyết định
    thôi im lặng,
  • 4:08 - 4:10
    và lên tiếng về những vấn đề này.
  • 4:10 - 4:14
    Chúng tôi đi khắp nơi, và khu vực
    mà chúng tôi triển lãm đường phố
  • 4:14 - 4:18
    trở thành địa điểm graffiti
    về chính trị,
  • 4:18 - 4:21
    về nạn tham nhũng,
    sự lãnh đạo tệ hại.
  • 4:21 - 4:25
    Chúng tôi còn thực hiện
    những nghi thức chôn cất.
  • 4:25 - 4:28
    Chúng tôi gửi những con heo sống
    tới nghị viện Kenya
  • 4:28 - 4:31
    như biểu tượng cho sự tham lam
    của các chính trị gia.
  • 4:31 - 4:33
    Điều này đã được làm ở Uganda
    và các nước khác,
  • 4:33 - 4:37
    và mạnh mẽ nhất là
    những tấm ảnh được truyền thông chọn
  • 4:37 - 4:40
    và lan rộng ra khắp cả nước,
    xuyên qua châu lục.
  • 4:40 - 4:42
    Nơi mà tôi đứng lên đơn độc
    bảy năm trước,
  • 4:42 - 4:45
    giờ thuộc về một cộng đồng
    gồm nhiều người đứng lên cùng tôi.
  • 4:45 - 4:50
    Tôi không còn đơn độc khi đứng lên
    nói về những vấn đề này.
  • 4:50 - 4:54
    Tôi thuộc về một nhóm người trẻ tuổi
    quan tâm đến đất nước,
  • 4:54 - 4:56
    mong muốn mang đến sự thay đổi,
  • 4:56 - 5:01
    và không còn sợ hãi,
    không còn hèn nhát
  • 5:01 - 5:06
    Đó là câu chuyện của tôi.
  • 5:06 - 5:09
    Ngày hôm đó, ở sân vận động,
  • 5:09 - 5:11
    tôi đứng lên như một kẻ hèn.
  • 5:11 - 5:17
    Nhưng bằng hành động đó,
    tôi chấm dứt 24 năm sống hèn nhát.
  • 5:17 - 5:20
    Có hai ngày quan trọng nhất
    trong cuộc đời bạn:
  • 5:20 - 5:22
    ngày bạn được sinh ra,
  • 5:22 - 5:25
    và ngày bạn tìm được lí do
    cho sự tồn tại của mình.
  • 5:25 - 5:28
    Ngày tôi đứng lên ở sân vận động
    hét vào ngài tổng thống,
  • 5:28 - 5:31
    tôi tìm được lí do
    mình được sinh ra,
  • 5:31 - 5:36
    và biết rằng mình sẽ thôi im lặng
    trước bất công.
  • 5:36 - 5:39
    Bạn có biết lí do
    mình được sinh ra chưa?
  • 5:39 - 5:42
    Xin cảm ơn.
  • 5:42 - 5:49
    (Vỗ tay)
  • 5:49 - 5:51
    Tom Rielly: Một câu chuyện tuyệt vời.
  • 5:51 - 5:54
    Tôi chỉ muốn hỏi bạn
    một số câu hỏi.
  • 5:54 - 5:56
    PAWA254:
  • 5:56 - 6:00
    bạn đã sáng lập một phòng thu,
    nơi người trẻ tuổi có thể tới
  • 6:00 - 6:02
    và dùng sức mạnh của truyền thông
  • 6:02 - 6:05
    để thực hiện các hoạt động này.
  • 6:05 - 6:06
    Vậy PAWA đang hoạt động
    như thế nào?
  • 6:06 - 6:09
    Boniface Mwangi: Chúng tôi có
    cộng đồng các nhà làm phim,
  • 6:09 - 6:12
    nghệ sĩ graffiti, nhạc sĩ,
    và khi có một vấn đề trong nước,
  • 6:12 - 6:16
    chúng tôi họp, suy nghĩ,
    và tìm cách giải quyết.
  • 6:16 - 6:18
    Công cụ mạnh nhất của chúng tôi
    là nghệ thuật,
  • 6:18 - 6:21
    vì ta sống trong một thế giới bận rộn,
    mọi người tất bật với cuộc sống,
  • 6:21 - 6:23
    và họ không có thời gian để đọc.
  • 6:23 - 6:28
    Nên chúng tôi gói gọn
    các hoạt động vào nghệ thuật.
  • 6:28 - 6:34
    Từ âm nhạc, graffiti, nghệ thuật,
    đó là những gì chúng tôi đang làm.
  • 6:34 - 6:36
    Tôi có thể nói một điều nữa không?
  • 6:36 - 6:37
    TR: Vâng, tất nhiên chứ.
    (Vỗ tay)
  • 6:37 - 6:40
    BM: Mặc dù bị bắt, đánh đập, đe dọa,
  • 6:40 - 6:42
    khi tìm ra tiếng nói của mình,
  • 6:42 - 6:46
    rằng tôi có thể đứng lên
    vì niềm tin, tôi không còn sợ hãi.
  • 6:46 - 6:48
    Tôi từng bị gọi là Softy,
    nhưng tôi không còn mềm yếu,
  • 6:48 - 6:52
    vì tôi đã tìm ra con người thật của tôi,
    những gì tôi muốn làm,
  • 6:52 - 6:55
    và điều ấy thật tuyệt.
  • 6:55 - 6:58
    Không gì mạnh mẽ bằng việc
    tìm thấy lí do mình được sinh ra,
  • 6:58 - 7:01
    vì bạn không còn sợ hãi,
    bạn tiếp tục sống cuộc đời của mình.
  • 7:01 - 7:04
    Xin cảm ơn.
  • 7:04 - 7:07
    (Vỗ tay)
Title:
Ngày mà tôi đứng lên đơn độc
Speaker:
Boniface Mwangi
Description:

Nhiếp ảnh gia Boniface Mwangi muốn phản đối nạn tham nhũng ở quê hương Kenya. Anh ấy nghĩ ra một kế hoạch: đứng lên cùng vài người bạn và làm gián đoạn một phiên họp công chúng. Thế nhưng, khi thời khắc tới, anh là người duy nhất hành động. Những gì xảy ra tiếp theo, theo lời anh, đã giúp anh tìm thấy con người thật của mình. Anh nói: "Có hai ngày quan trọng nhất trong cuộc đời bạn. Ngày bạn được sinh ra, và ngày bạn tìm được lí do cho sự tồn tại của mình." Có hình ảnh minh họa.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:20

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.