Return to Video

Całkowanie po objętości

  • 0:01 - 0:04
    Przypuśćmy, że chcę obliczyć objętość prostopadłościamu, w którym,
  • 0:04 - 0:07
    powiedzmy, x jest większy
  • 0:07 - 0:10
    bądź równa 0 i mniejszy bądź równy
  • 0:10 - 0:12
    na przykład 3.
  • 0:12 - 0:15
    Powiedzmy, że y jest większe bądź równe 0, i
  • 0:15 - 0:17
    mniejsze bądź równe 4.
  • 0:17 - 0:21
    Z natomiast jest większe bądź równe 0 i
  • 0:21 - 0:23
    mniejsze bądź równe 2.
  • 0:23 - 0:27
    Znając podstawy geometrii można obliczyć objętość--
  • 0:27 - 0:30
    mnożąc szerokość razy wysokość i razy
  • 0:30 - 0:31
    głębokość otrzymamy objętość.
  • 0:31 - 0:34
    Podaję te przykłady, żeby pokazać
  • 0:34 - 0:37
    na czym polega całka potrójna i w jaki sposób łączy się
  • 0:37 - 0:39
    z całka podwójną, i żeby potem móc zająć się
  • 0:39 - 0:40
    trudniejszymi przykładami.
  • 0:40 - 0:44
    Teraz narysuję objętość.
  • 0:44 - 0:52
    Oś x, oś z i oś y.
  • 0:54 - 0:56
    x,y,z,
  • 1:00 - 1:00
    ok
  • 1:00 - 1:02
    x znajduje się pomiędzy 0 i 3.
  • 1:02 - 1:03
    to x jest równe 0.
  • 1:03 - 1:09
    to x jest równe-- powiedzmy 1,2,3.
  • 1:09 - 1:11
    y jest pomiędzy 0 i 4.
  • 1:11 - 1:13
    1,2,3,4.
  • 1:13 - 1:15
    Płaszczyzna x-y będzie wyglądać mniej więcej tak.
  • 1:15 - 1:21
    Podstawa naszego sześcianu będzie mniej więcej taka.
  • 1:21 - 1:22
    Z jest pomiędzy 0 i 2.
  • 1:22 - 1:25
    Tak więc 0 stanowi płaszczyznę x-y, a potem 1,2.
  • 1:25 - 1:27
    I to będzie górna podstawa sześcianu.
  • 1:27 - 1:31
    A teraz użyję innego koloru.
  • 1:31 - 1:35
    Rysuję wzdłuż oś x-z.
  • 1:35 - 1:36
    Tutaj byłaby krawędź,
  • 1:36 - 1:38
    ona prowadzi aż dotąd.
  • 1:38 - 1:42
    Kolejna krawędź dotąd.
  • 1:42 - 1:44
    I następna tutaj.
  • 1:44 - 1:46
    Chcemy zatem obliczyć objętość sześciokąta.
  • 1:46 - 1:46
    I to jest do wykonania.
  • 1:46 - 1:52
    Powiedzmy, że głębokość wynosi 3, podstawa, szerokość 4,
  • 1:52 - 1:54
    więc ta przestrzeń jest 12 razy większa od wysokości.
  • 1:54 - 1:55
    12 razy 2 jest 24.
  • 1:55 - 1:59
    Można stwierdzić, że jest to 24 metry sześcienne, w zależności
  • 1:59 - 2:00
    jakich jednostek używamy.
  • 2:00 - 2:02
    Ale potraktujmy to jako całko potrójną.
  • 2:02 - 2:04
    Co wogóle oznacza całka potrójna?
  • 2:04 - 2:07
    Bierzemy bardzo małą objętość--
  • 2:07 - 2:11
    -- nie chodzi tu o powierzchnię.
  • 2:11 - 2:15
    Powiedzmy, że chcę obliczyć objętość małego sześcianu.
  • 2:15 - 2:18
    Niektórzy wpisują tutaj-- w objętość o której mowa.
  • 2:18 - 2:20
    Ma to sens i jest
  • 2:20 - 2:23
    bardzo pomocne, gdy krawędzie i powierzchnie są różnej długości
  • 2:23 - 2:25
    a krzywe są krawędziami.
  • 2:25 - 2:27
    Ale załóżmy, że chcemy obliczyć objętość
  • 2:27 - 2:30
    tego małego sześcianu.
  • 2:30 - 2:31
    To jest mój sześcian.
  • 2:31 - 2:34
    Jest gdzieś w tym większym sześcianie, większym prostokącie
  • 2:34 - 2:35
    prostokąt regularny, jakkolwiek go nazwiemy.
  • 2:35 - 2:37
    Jaka jest jego objętość?
  • 2:37 - 2:39
    Powiedzmy, że jego szerokość to dy.
  • 2:42 - 2:44
    Zatem ta długość też jest dy.
  • 2:44 - 2:47
    Wysokość dx.
  • 2:47 - 2:50
    Błąd, wysokość to dz, zgadza się?
  • 2:50 - 2:52
    Z idzie przecież od dołu do góry.
  • 2:52 - 2:54
    A głębokość to dx.
  • 2:54 - 2:56
    To jest dx.
  • 2:56 - 2:57
    To dz.
  • 2:57 - 2:58
    A to dy.
  • 2:58 - 3:01
    To jest ta mała objętość sześcianu, który znajduje się w większym sześcianie
  • 3:01 - 3:05
    można ją nazwać dv, co jest rodzajem
  • 3:05 - 3:07
    różniczki objętości.
  • 3:07 - 3:10
    I to się równa,
  • 3:10 - 3:14
    szerokość razy długość razy wysokość.
  • 3:14 - 3:16
    dx razy dy razy dz.
  • 3:16 - 3:18
    Kolejność nie ma znaczenia,
  • 3:18 - 3:21
    ponieważ mnożenie jest łączne,
  • 3:21 - 3:23
    i kolejność jest nieważna.
  • 3:23 - 3:25
    Dobrze, ale co możemy tutaj zrobić?
  • 3:25 - 3:27
    Można zastosować całkę.
  • 3:27 - 3:33
    Całki pomagają zostosować nieskończone sumy
  • 3:33 - 3:36
    niezwykle małych odległości, jak np. dz czy dx
  • 3:36 - 3:38
    czy dy, itd.
  • 3:38 - 3:42
    Zatem najpierw powinniśmy zająć się tym sześcianem
  • 3:42 - 3:44
    i dodać odległość z.
  • 3:44 - 3:48
    Możemy dodać odległość
  • 3:48 - 3:51
    na osi z, tak by otrzymać
  • 3:51 - 3:52
    objętość kolumny.
  • 3:52 - 3:55
    Jak to wygląda w praktyce?
  • 3:55 - 3:57
    Ponieważ kierujemy się w górę i w dół, dodajemy--
  • 3:57 - 4:01
    interesuje nas suma w kierunku z.
  • 4:01 - 4:03
    Otrzymalibyśmy całkę.
  • 4:03 - 4:05
    Jaka jest najniższa wartość z?
  • 4:05 - 4:08
    Z jest równe 0.
  • 4:08 - 4:09
    A jaka jest górna granica?
  • 4:09 - 4:12
    Dodawaj sześciany, i
  • 4:12 - 4:14
    idź w górę, dojdziesz wtedy do górnej granicy.
  • 4:14 - 4:15
    A jaka jest góna granica?
  • 4:15 - 4:16
    Jest równa 2.
  • 4:21 - 4:25
    Oczywiście należałoby wziąć sumę objętości dv.
  • 4:25 - 4:26
    Zapiszę dz jako pierwsze,
  • 4:26 - 4:28
    żeby pamiętać, że mamy
  • 4:28 - 4:30
    zastosować całkę najpierw z z.
  • 4:30 - 4:32
    Potem zrobimy y.
  • 4:32 - 4:34
    A na końcu x.
  • 4:34 - 4:37
    Za pomocą tej całki, tej wartości, którą zapisałem,
  • 4:37 - 4:42
    obliczymy objętość kolumny podając x i y.
  • 4:42 - 4:45
    To będzie funkcja x i y, ale ponieważ zajmujemy się tutaj
  • 4:45 - 4:47
    stałymi, będzie to również
  • 4:47 - 4:49
    wartość stała.
  • 4:49 - 4:52
    Będzie to stała wartość jednej
  • 4:52 - 4:54
    z tych kolumn.
  • 4:54 - 4:57
    Ogólnie rzecz biorąc, będzie to wyglądać tak: 2 razy dy dx.
  • 4:57 - 4:59
    Ponieważ wysokość jednej z tych kolumn wynosi 2,
  • 4:59 - 5:04
    a jej szerokość i głębokość to dy i dx.
  • 5:04 - 5:07
    Jeśli chcemy obliczyć całą objętość--
  • 5:07 - 5:09
    przed chwilą obliczyliśmy wysokość kolumny.
  • 5:09 - 5:11
    Następnie liczymy sumę tych kolumn
  • 5:11 - 5:14
    w kierunku y/na osi y.
  • 5:14 - 5:16
    Jeśli liczymy sumę na osi y, możemy zastosować
  • 5:16 - 5:20
    inną całkę tej sumy na osi y.
  • 5:20 - 5:26
    Y zaczyna się w 0 a kończy? W 4.
  • 5:26 - 5:27
    Zapisałem tę całkę za bardzo z lewej strony,
  • 5:27 - 5:28
    wygląda to dość dziwnie.
  • 5:28 - 5:31
    Ale myślę, że wiesz o co chodzi.
  • 5:31 - 5:33
    Y równa się od 0 do 4.
  • 5:33 - 5:37
    I to nam da objętość arkusza/pola
  • 5:37 - 5:40
    równoległego do przestrzeni zy.
  • 5:40 - 5:44
    I pozostało nam jedynie dodać
  • 5:44 - 5:47
    pola zgodne z kierunkiem osi x, i uzyskamy objętość
  • 5:47 - 5:48
    całej figury.
  • 5:48 - 5:50
    Żeby dodać te pola musimy, musimy dodawać
  • 5:50 - 5:52
    w kierunku x.
  • 5:52 - 5:57
    I idziemy od x równa się 0 do x równa się 3.
  • 5:57 - 5:59
    Obliczenie tego okazuje się
  • 5:59 - 6:00
    dosyć proste.
  • 6:00 - 6:03
    Więc na początku obliczamy całkę w odniesieniu do z.
  • 6:03 - 6:05
    Wprawdzie tutaj nie jest nic napisane,
  • 6:05 - 6:07
    ale możemy przypuszczać, że chodzi o 1, prawda?
  • 6:07 - 6:10
    Ponieważ dz razy dy razy dx to to samo co
  • 6:10 - 6:13
    1 razy dz razy dy dx.
  • 6:13 - 6:16
    Ile zatem wynosi ta całka?
  • 6:16 - 6:19
    Zatem całka nieoznaczona z 1 w odniesieniu
  • 6:19 - 6:21
    do z równa się z, zgadza się?
  • 6:21 - 6:23
    Dlatego, że pochodną z jest 1.
  • 6:23 - 6:28
    I można to obliczyć od 2 do 0.
  • 6:28 - 6:30
    I zostaje-- 2 minus 0
  • 6:30 - 6:32
    zostaje 2.
  • 6:32 - 6:34
    Zostało 2, więc liczysz całkę z 2
  • 6:34 - 6:38
    od y równa się 0 do y równa się 4 dy, a potem
  • 6:38 - 6:40
    bierzesz x.
  • 6:40 - 6:45
    Od x równa się 0 do x równa się 3 dx.
  • 6:45 - 6:48
    I zauważ jedną rzecz, kiedy obliczamy całkę względem
  • 6:48 - 6:50
    z, otrzymujemy podwójną całkę.
  • 6:50 - 6:53
    Ta podwójna całka to dokładnie ta całka,
  • 6:53 - 6:56
    którą obliczylibyśmy w poprzednim filmiku dot. całek podwójnych,
  • 6:56 - 7:00
    gdzie zapewne stwierdziłbyś, że z jest funkcją x i y.
  • 7:00 - 7:02
    Mogłbyś zapisać, że z jest funkcją x
  • 7:02 - 7:04
    i y, jest zawsze równe 2.
  • 7:04 - 7:05
    Jest funkcją stałą.
  • 7:05 - 7:07
    Niezależnie od x i y.
  • 7:07 - 7:09
    Gdybyś w taki sposób określił z, i chciałbyś
  • 7:09 - 7:12
    obliczyć objętość pod tą powierzchnią, która wynosi
  • 7:12 - 7:15
    z równa się 2-- ta powierzchnia to z
  • 7:15 - 7:18
    równa się 2-- otrzymalibyśmy ten sam wynik.
  • 7:18 - 7:19
    Widzisz teraz, że mamy do czynienia z całką
  • 7:19 - 7:21
    potrójna, która wcale się nie różni.
  • 7:21 - 7:22
    I mógłbyś się zastanawiać, po co
  • 7:22 - 7:23
    to wszystko?
  • 7:23 - 7:26
    Za chwilę zobaczysz.
  • 7:26 - 7:28
    Tak czy inaczej, aby obliczyć to, mógłbyś wziąć
  • 7:28 - 7:32
    całkę nieoznaczoną w odniesieniu do y, i otrzymasz 2y--
  • 7:32 - 7:34
    Zejdę trochę na dół.
  • 7:34 - 7:39
    Obliczasz 2y podstawiając 4 i 0.
  • 7:39 - 7:41
    Czyli mamy 2 razy 4.
  • 7:41 - 7:43
    Następnie 8 minus 0.
  • 7:43 - 7:46
    Potem całkujesz
  • 7:46 - 7:48
    od 0 do 3 względem x.
  • 7:48 - 7:52
    I wychodzi 8x od 0 do 3.
  • 7:52 - 7:55
    I to się będzie równać 24 jednostek sześciennych.
  • 7:55 - 8:00
    Nasuwa się oczywiste pytanie, czy to wogóle jest w czymś pomocne?
  • 8:00 - 8:05
    W momencie gdy masz stałą wartość w
  • 8:05 - 8:06
    objętości, masz rację.
  • 8:06 - 8:08
    Mógłbyś po prostu zastosować całkę podwójną.
  • 8:08 - 8:12
    Ale co w sytuacji, gdy naszym celem nie będzie obliczenie
  • 8:12 - 8:14
    objętości,
  • 8:14 - 8:17
    ale masy figury.
  • 8:17 - 8:22
    I co więcej, objętość-- powierzchnia przestrzeni
  • 8:22 - 8:24
    -- jej masa nie jest jednakowa.
  • 8:24 - 8:28
    Gdyby masa była jednakowa, mógłbyś pomnożyć jednakową
  • 8:28 - 8:31
    gęstość razy objętość, i otrzymałbyś masę.
  • 8:31 - 8:33
    W naszym przypadku gęstość jest różna.
  • 8:33 - 8:36
    Może to być objętość jakiegoś gazu bądź nawet
  • 8:36 - 8:39
    jakiś materiał skłądający się z różnych związków.
  • 8:39 - 8:42
    Powiedzmy, że jego gęstość jest funkcją zmienną
  • 8:42 - 8:43
    x,y i z.
  • 8:43 - 8:48
    Powiedzmy że gęstość-- czyli ten znak, który wygląda
  • 8:48 - 8:51
    jak litera P i który używa się w fizyce jako symbol gęstości--
  • 8:51 - 8:54
    jego gęstość jest funkcją x,y i z.
  • 8:54 - 8:56
    Żeby to uprościć--
  • 8:56 - 9:00
    zapiszmy x razy y razy z.
  • 9:00 - 9:06
    Gdybyśmy chcieli obliczyć masę jakiejkolwiek małej objętości,
  • 9:06 - 9:08
    pomnożylibyśmy objętość razy gęstość, zgadza się?
  • 9:08 - 9:12
    Ponieważ gęstość-- jednostki gęstości są jak kilogramy
  • 9:12 - 9:14
    na metr sześcienny.
  • 9:14 - 9:16
    Jeśli pomnożysz to razy metr sześcienny, otrzymasz kilogramy.
  • 9:16 - 9:20
    Możemy zatem powiedzieć, że masa-- zapiszę to słownie, d
  • 9:20 - 9:24
    masa-- to nie jest funkcja.
  • 9:24 - 9:25
    Nie chcę zapisywać tego w nawiasie, ponieważ
  • 9:25 - 9:26
    wyglądałoby to jak funkcja.
  • 9:26 - 9:30
    Zróżnicowana masa, bądź bardzo mała masa,
  • 9:30 - 9:36
    będzie się równać gęstości, czyli xyz,
  • 9:36 - 9:40
    razy objętość tej niewielkiej masy.
  • 9:40 - 9:43
    Tę objętość masy można zapisać jako dv.
  • 9:43 - 9:49
    Wiadomo, że dv to to samo co szerokość razy
  • 9:49 - 9:50
    wysokość razy głębokość.
  • 9:50 - 9:52
    dv nie zawsze musi równać się dx razy dy razy dz.
  • 9:52 - 9:54
    Jeśli są inne współrzędne,
  • 9:54 - 9:58
    i liczymy współrzędne biegunowe, wynik mógłby być inny.
  • 9:58 - 9:59
    Później to obliczymy.
  • 9:59 - 10:01
    Jednak jeśli potrzebujemy obliczyć masę, ponieważ mamy
  • 10:01 - 10:04
    współrzędne prostokątne, liczylibyśmy funkcję częstości
  • 10:04 - 10:07
    razy nasza objętość różniczkowa.
  • 10:07 - 10:11
    razy dx dy dz.
  • 10:11 - 10:14
    Oczywiście kolejność nie ma znaczenia.
  • 10:14 - 10:16
    Jeśli zatem chcesz obliczyć objętość-- jeśli chcesz
  • 10:16 - 10:19
    obliczyć masę-- czym zajmę się w kolejnym filmiku,
  • 10:19 - 10:21
    konieczne jest przecałkowanie tej funkcji.
  • 10:21 - 10:27
    W porównaniu do 1 przez z,y i x.
  • 10:27 - 10:29
    Co będę wyjaśniał w następnym filmie.
  • 10:29 - 10:32
    I zauważycie, że będzie polegało to na stosowaniu całek nieoznaczonych na poziomie podstawowym
  • 10:32 - 10:35
    oraz unikaniu niedbałych błędów.
  • 10:35 - 10:37
    Do zobaczenia w następnym klipie.
Title:
Całkowanie po objętości
Description:

Wstęp do całkowania po objętości

more » « less
Video Language:
English
Duration:
10:38
Lech Mankiewicz edited Polish subtitles for Triple Integrals 1
Magda Grzeszczuk edited Polish subtitles for Triple Integrals 1
Magda Grzeszczuk edited Polish subtitles for Triple Integrals 1
Magda Grzeszczuk added a translation

Polish subtitles

Revisions