Giã từ vũ khí cùng những ngọn đèn Giáng Sinh

Colombia là một đất nước tuyệt đẹp và đầy tiềm năng, nhưng cũng là nơi phong trào du kích F.A.R.C. gieo rắc bạo lực trong 50 năm qua. Jose Miguel Sokoloff nói rằng: "Trong suốt cuộc đời, tôi chưa từng được sống 1 ngày trong hòa bình trên quê hương". Giám đốc sáng tạo này và đội ngũ của mình đã tìm thấy cơ hội để lay động trái tim và tâm hồn của lính du kích bằng những cây thông Noel và tin nhắn được sắp đặt có chủ đích khắp khu rừng. Cùng tìm hiểu về thông điệp sáng tạo đã khiến hàng ngàn lính du kích giã từ vũ khí, và nguyên nhân sâu xa đằng sau chiến dịch gây kinh ngạc này.

Tôi đã nghĩ rất nhiều về từ đầu tiên
mình sẽ nói ngày hôm nay

và tôi quyết định đó là "Colombia".

Lý do là, dù tôi không biết bao nhiêu
người ở đây đã từng đến đó,

nhưng Colombia nằm ở biên giới
phía bắc của Brazil.

Một đất nước tuyệt đẹp

với những con người tuyệt vời
như tôi và nhiều người khác (tiếng cười)

hệ động thực vật phong phú.

Có nước, có mọi thứ
làm nên một nơi hoàn hảo để sống.

Nhưng chúng tôi có một vài vấn đề.

Có thể các bạn cũng đã biết.

Đất nước chúng tôi có cuộc chiến tranh
du kích dài nhất trong lịch sử,

đã kéo dài hơn 50 năm,

nghĩa là trong đời,

tôi chưa từng được sống 1 ngày
hòa bình trên quê hương.

Lực lượng nổi dậy - trong đó
thành phần chính là FARC,

Lực lượng Vũ trang Cách mạng
của Colombia -

họ kiếm tiền để gây chiến
bằng việc bắt cóc, tống tiền,

tham gia buôn ma túy
khai thác mỏ trái phép.

Đã có những vụ khủng bố,
những vụ đánh bom ngẫu nhiên.

Rõ ràng, đó không phải là điều tốt.
Thực sự rất không tốt.

Nhìn vào tổn thất nhân mạng
của cuộc chiến này hơn 50 năm qua,

chúng tôi đã có hơn
5,7 triệu dân tái định cư,

đông nhất trên thế giới,

và cuộc xung đột này đã cướp đi
hơn 220.000 nghìn mạng sống.

Gần như là chiến tranh Bolivia
thứ hai vậy.

Đã có rất rất nhiều người
chết một cách vô ích.

Hiện giờ, chúng tôi
đang trong giai đoạn đàm phán

cố gắng giải quyết vấn đề
một cách hòa bình,

một phần của tiến trình này,

chúng tôi quyết định tiến hành
một chiến dịch hoàn toàn khác biệt:

Những ngọn đèn Giáng Sinh.

Những ngọn đèn Giáng Sinh,

ý anh là sao?
Chẳng ăn nhập gì cả!

Tôi đang nói đến
những cái cây khổng lồ

mà chúng tôi đặt ở
9 đường mòn trọng điểm trong rừng

được trang hoàng bằng
những ngọn đèn Giáng Sinh.

Những cái cây này đã giúp chúng tôi
giải giáp 331 lính du kích,

gần 5% lực lượng du kích
thời điểm đó.

Chúng được thắp sáng hàng đêm,

và có những bảng hiệu bên cạnh

ghi rằng: "Nếu Giáng Sinh có thể
tới rừng rậm, bạn có thể về nhà"

Hãy giải ngũ.

Đêm Giáng Sinh,
mọi chuyện đều có thể "

Làm thế nào chúng tôi biết
những cây này có tác dụng?

Ồ, chúng tôi có 331 người,
con số khá tốt

dù có rất ít du kích
nhìn thấy những cái cây

nhưng rất nhiều người trong số họ
được nghe về chúng,

chúng tôi biết điều này

khi trò chuyện
với lính du kích phục viên.

Tôi sẽ nói về bốn năm
trước khi có những cái cây này.

Bốn năm trước khi có chúng,
chính phủ đã tìm đến

và nhờ chúng tôi nghĩ ra một
chiến lược truyền thông

để vận động càng nhiều lính du kích
ra khỏi khu rừng càng tốt.

Chính phủ đã có chiến lược quân sự,

chiến lược pháp lý,

chiến lược chính trị,
nhưng họ nói rằng:

"Chúng tôi không thực sự có
một chiến lược truyền thông,

và đó là điều cần phải làm."

Chúng tôi ngay lập tức vào cuộc,

vì đó là cơ hội hiếm có để
tác động đến cục diện của cuộc xung đột

bằng thành quả của chúng tôi
theo cách riêng của chúng tôi.

Nhưng chúng tôi chưa biết nhiều
về cuộc chiến này.

Ở Colombia,
nếu sống ở thành thị,

bạn sẽ ở rất xa nơi cuộc chiến
thật sự diễn ra,

vì thế, bạn không thể
hiểu hết được nó,

chúng tôi đã yêu cầu được tiếp xúc

với tất cả những du kích phục viên
có thể liên lạc được.

Chúng tôi trò chuyện với khoảng 60 người

trước khi cảm thấy hoàn toàn
hiểu rõ được vấn đề.

Họ kể cho chúng tôi tại sao lại tham gia
vào lực lượng nổi dậy,

tại sao họ rời nhóm du kích,
những điều họ mơ ước,

những điều làm họ thất vọng,

từ những cuộc đối thoại đó
chúng tôi nhận ra vấn đề cốt lõi

dẫn đến sự hình thành
toàn bộ chiến dịch này,

Đó là:

Lính du kích cũng không khác gì
tù nhân mà tổ chức của họ bắt làm con tin.

Ngay từ đầu, chúng tôi đã rất cảm động

và ngạc nhiên bởi những câu chuyện đó,

và nghĩ rằng cách tốt nhất
để nói chuyện với lính du kích

là để họ tự nói với nhau,

vì vậy, trong năm đầu tiên, chúng tôi
ghi âm hàng trăm câu chuyện,

đưa lên đài phát thanh và truyền hình

để lính du kích trong rừng
có thể nghe những câu chuyện về chính họ,

hoặc giống với hoàn cảnh của họ,

và khi nghe được chúng,
họ sẽ quyết định ra đi.

Tôi muốn kể cho các bạn
một trong số đó.

Người các bạn đang thấy
tên là Giovanni Andres.

Giovanni Andres 25 tuổi
khi chụp bức ảnh này.

Anh ta làm lính du kích 7 năm
và vừa phục viên cách đây không lâu.

Câu chuyện của anh ta như sau:

Anh ấy được tuyển năm 17 tuổi,

một thời gian sau đó,
trong nhóm của anh ta,

một cô gái xinh đẹp cũng được tuyển,
và họ đã yêu nhau.

Họ nói với nhau về cuộc sống gia đình,

tên của con cái sau này,

và cuộc sống của họ
sau khi rời lực lượng du kích.

Nhưng hóa ra,

tình yêu là điều cấm kị
trong hàng ngũ lính du kích cấp thấp,

khi chuyện tình của họ bị phát giác
họ bị chia rẽ.

Anh ấy bị điều tới một nơi rất xa
còn cô ấy phải ở lại.

Cô ấy rất quen thuộc với địa hình nơi đó,

nên một đêm, trong phiên gác của mình,

cô ấy đã bỏ trốn,

cô đến gặp quân đội và phục viên,

cô gái đó là 1 trong những người
mà chúng tôi may mắn được trò chuyện,

chúng tôi rất cảm động khi nghe chuyện

nên đã đưa nó lên sóng phát thanh

và thật tình cờ,

ở một nơi rất xa,
cách nhiều cây số về phía bắc,

anh ấy đã nghe thấy cô trên đài,

và khi nghe thấy giọng cô,
anh ta tự hỏi: "Mình đang làm gì thế này?

Cô ấy đã có dũng khí để trốn thoát,
mình cũng phải làm điều tương tự."

Và anh ta làm thật.

Anh ấy đã đi 2 ngày 2 đêm,

đánh liều mạng sống để trốn ra ngoài,

và điều duy nhất anh ấy muốn
là được nhìn thấy cô.

Điều duy nhất trong đầu anh ấy
là được nhìn thấy cô ấy.

Chuyện là họ đã gặp được nhau.

Tôi biết các bạn đang thắc mắc điều đó.

Họ đã gặp nhau.

Cô ấy được tuyển năm 15 tuổi và
trốn ra năm 17 tuổi,

có rất nhiều chuyện phức tạp
diễn ra

nhưng cuối cùng họ đã gặp được nhau.

Tôi không biết họ có còn ở bên nhau không,
để tìm hiểu sau vậy. (tiếng cười)

Nhưng có thể thấy rằng
chiến lược phát thanh đã có tác dụng.

Vấn đề ở chỗ, nó chỉ có tác dụng
trong hàng ngũ lính du kích cấp thấp.

Chứ không tác động đến
những người chỉ huy

những người khó thay thế hơn,

vì lính có thể dễ tuyển nhưng
sẽ khó để tìm được những chỉ huy lớn tuổi.

Vì thế, chúng tôi nghĩ rằng,
có thể dùng cách tương tự.

Để chỉ huy
nói với những người chỉ huy.

Chúng tôi thậm chí đã nhờ đến
cựu chỉ huy của các nhóm du kích

ngồi trên trực thăng và dùng loa

để nói với những người
đã từng chiến đấu với họ rằng:

"Có một cuộc sống tốt đẹp hơn ngoài kia"

" Tôi đang sống tốt"
"Điều này là không đáng"...

Nhưng các bạn có thể tưởng tượng,
việc này rất dễ bị phản tác dụng,

bởi những lính du kích sẽ nghĩ rằng:

"Đúng rồi, nếu ông ta không nói vậy
ông ta sẽ bị giết cho coi"

Điều đó rất dễ xảy ra, nên chúng tôi
đã rời đi mà không thu được kết quả gì,

bởi vì lực lượng du kích lan truyền rằng

những chỉ huy đó nói như thế

vì nếu không làm vậy,
họ sẽ gặp nguy hiểm.

Và vài người, những người xuất sắc
trong đội của chúng tôi

đã đến và nói thế này:
" Anh biết tôi nhận ra điều gì không?

Tôi để ý
cứ gần mỗi mùa Giáng Sinh

số lượng lính phục viên
lại tăng cao nhất

kể từ khi cuộc chiến này bắt đầu".

Và điều đó thật đáng kinh ngạc,

nó làm chúng tôi nhận ra rằng
mình cần nói chuyện với con người

chứ không phải
là những người lính.

Chúng tôi cần tách khỏi
cuộc đàm phán

giữa chính phủ với quân đội,
giữa các lực lượng nổi dậy,

để quan tâm tới những
giá trị chung của nhân loại,

và nghĩ đến
bản chất của con người.

Đó là khi chiến dịch
Những cây thông Noel bắt đầu.

Bức hình tôi có ở đây

là buổi lên kế hoạch cho
chiến dịch Những cây thông Noel,

và người đàn ông với 3 sao
mà bạn thấy ở đây,

là Chỉ huy Juan Manuel Valdez.

Chỉ huy Valdez là
quan chức cao cấp đầu tiên

đã cung cấp máy bay trực thăng
và hỗ trợ chúng tôi

dựng lên những cây thông Noel này,

tôi sẽ không bao giờ quên những điều
ông ấy nói ngày hôm đó:

"Tôi làm việc này vì giúp đỡ người khác
khiến tôi thấy mình mạnh mẽ hơn,

làm những người lính của tôi
mạnh mẽ hơn".

Mỗi lần nhớ về ông,
tôi lại xúc động

vì ông đã hy sinh trong 1 trận chiến
và chúng tôi thật sự rất nhớ ông,

tôi muốn các bạn thấy ông vì
đó là một người rất quan trọng.

Ông đã hỗ trợ chúng tôi mọi thứ để
dựng lên những cây thông Noel đầu tiên.

Tất cả những lính phục viên
trong suốt khoảng thời gian

chúng tôi thực hiện
chiến dịch Những cây thông Noel

đều nói: "Việc đó rất tốt,
những cây thông Noel thật sự rất đẹp,

Nhưng anh biết không?
Chúng tôi không đi đường bộ nữa.

Chúng tôi dùng đường sông "

Sông là đường cao tốc
của rừng rậm,

và chúng tôi biết được rằng

hầu hết những đợt tuyển quân
được thực hiện ở các ngôi làng ven sông.

Vì vậy, chúng tôi đến
những ngôi làng này,

và hỏi người dân ở đó,

liệu có ai trong số họ là người quen
của lính du kích.

"Bạn có thể gửi cho
lính du kích 1 lời nhắn không?"

Chúng tôi đã thu được
hơn 6.000 lời nhắn.

Có những tờ giấy ghi
hãy rời khỏi đó đi.

Một số lại là đồ chơi,
có cả bánh kẹo.

Thậm chí, có người tháo cả đồ trang sức,
những cây thánh giá nhỏ, vật làm tin,

chúng tôi bỏ chúng vào những quả bóng nổi
rồi thả trên sông

để người ta
có thể nhặt được vào ban đêm.

Chúng tôi đã thả
hàng ngàn cái,

và nhặt lại chúng
nếu không ai lấy.

Rất nhiều cái
đã được lấy đi.

Tính trung bình, mỗi 6 tiếng lại có
một lính phục viên trong chiến dịch này,

điều đó thật tuyệt vời và tất cả đều
mang ý nghĩa: Hãy về nhà vào Giáng Sinh.

Tiếp theo sau đó là tiến trình hòa bình,

và khi tiến trình hòa bình bắt đầu,

quan điểm của lính du kích
hoàn toàn thay đổi.

Bởi tiến trình này

làm họ nghĩ: "Ồ nếu
đã có đàm phàn hòa bình,

mọi thứ rồi cũng sẽ kết thúc.

Đến một lúc nào đó,
mình sẽ thoát khỏi đây".

Những lo lắng của họ
hoàn toàn thay đổi,

họ không còn sợ rằng:
"Liệu mình có bị giết?"

thay vào đó là
"Liệu tôi có bị từ chối?

Khi ra khỏi đây,
liệu tôi có bị chối từ?"

Vì thế, những gì chúng tôi làm
vào Giáng Sinh năm ngoái là

tìm đến 27 người mẹ
của lính du kích,

xin họ đưa cho chúng tôi
những bức ảnh của con mình,

chỉ có họ mới nhận ra bản thân,
để không khiến họ gặp nguy hiểm,

và chúng tôi nhờ họ gửi đến 1 thông điệp
tràn đầy tình yêu thương của người mẹ:

"Trước khi là một du kích,
con là con của mẹ,

hãy quay về nhà,
mẹ đang chờ con".

Những bức ảnh đó đây,
tôi sẽ cho các bạn xem vài tấm.

(Vỗ tay)

Cảm ơn.

Những bức ảnh này được đặt
ở rất nhiều nơi,

và rất nhiều người trong số đó
đã quay lại

điều đó thật sự tuyệt vời.

Đó là lúc chúng tôi quyết định
phối hợp với cộng đồng.

Đầu tiên là những bà mẹ
trong mùa Giáng Sinh.

Tiếp theo nữa là
những người còn lại.

Không biết các bạn có nhớ không,
trong kì World Cup vừa rồi,

đội tuyển Colombia đã chơi rất hay,
đó là khoảnh khắc đoàn kết cho Colombia.

Và những gì chúng tôi đã nói với
lính du kích là:

"Xem nào, hãy ra khỏi rừng rậm.
Chúng tôi dành 1 chỗ cho bạn".

Khẩu hiệu trên truyền hình và tất cả
phương tiện truyền thông đại chúng là:

"Chúng tôi dành 1 chỗ cho bạn".

Người lính trong quảng cáo này nói:

"Tôi dành một chỗ cho bạn
ngay trên chiếc trực thăng này

để bạn có thể ra khỏi rừng rậm
và xem World Cup"

Cựu tuyển thủ bóng đá, phát thanh viên,

mọi người đều dành một chỗ
cho lính du kích.

Từ khi bắt đầu công việc này
được hơn khoảng 8 năm,

đã có 17.000 lính du kích phục viên.

Tôi không -- (Vỗ tay)

Cảm ơn.

Tôi không nói rằng điều đó
là chỉ nhờ vào những gì chúng tôi làm,

nhưng tôi biết chắc rằng
những việc mà chúng tôi làm

đã giúp rất nhiều người trong số họ
bắt đầu nghĩ đến việc giải ngũ,

và có thể đã giúp nhiều người
đưa ra quyết định cuối cùng.

Nếu điều đó đúng, truyền thông
vẫn là 1 trong những công cụ

tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ nhất

mà chúng ta đang có.

Tôi nói điều này
không chỉ với tư cách cá nhân,

mà xin thay mặt
tất cả những đồng nghiệp

làm truyền thông tại đây

và những nhóm tôi đã làm việc cùng,

xin nhắn gửi với các bạn rằng:

Nếu bạn muốn thay đổi thế giới,

hay muốn có được hòa bình,
hãy gọi cho chúng tôi.

Chúng tôi rất sẵn lòng giúp đỡ.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)