Return to Video

Noel ışıkları gerillaların silah bırakmasına nasıl katkıda bulundu?

  • 0:01 - 0:04
    Bugün söyleyeceğim ilk kelimeyi
    çok düşündüm.
  • 0:04 - 0:06
    Ve "Kolombiya" demeye karar verdim.
  • 0:06 - 0:10
    Bilmiyorum kaçınız
    Kolombiya'yı ziyaret ettiniz
  • 0:10 - 0:13
    fakat Kolombiya, Brezilya'nın
    hemen kuzey sınırında.
  • 0:13 - 0:14
    Ben ve diğerleri gibi
  • 0:14 - 0:18
    harika insanlara sahip
    çok güzel bir ülke. -- (Gülüşmeler) --
  • 0:18 - 0:23
    Harika bir bitki örtüsü ve faunası var.
  • 0:23 - 0:27
    Suyu var. Mükemmel olmak için
    her şeyi var.
  • 0:27 - 0:29
    Ama birkaç problemimiz var.
  • 0:29 - 0:31
    Bazılarını duymuşsunuzdur.
  • 0:31 - 0:34
    Dünyadaki en eski gerillaya sahibiz.
  • 0:34 - 0:36
    50 yılı aşkın süredir faaliyetteler.
  • 0:36 - 0:39
    Bu demek oluyor ki, hayatım boyunca
  • 0:39 - 0:44
    ülkemde barışla yaşadığım bir gün olmadı.
  • 0:44 - 0:48
    Ana grubu FARC gerillaları oluşturuyor.
  • 0:48 - 0:50
    Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri
  • 0:50 - 0:58
    Savaşlarını adam kaçırma, haraç,
    uyuşturucu ticareti
  • 0:58 - 1:01
    ve yasadışı madencilikle finanse ettiler.
  • 1:01 - 1:05
    Terörizm yaşandı, bombalar atıldı.
  • 1:05 - 1:10
    Yani güzel değil.
    Hem de hiç güzel değil.
  • 1:10 - 1:14
    50 yılı aşan bu savaşın
    insani maliyetine bakarsanız
  • 1:14 - 1:19
    5.7 milyondan fazla insan yerinden edildi.
  • 1:19 - 1:22
    Dünyadaki en yüksek sayılardan biri.
  • 1:22 - 1:26
    Bu çatışma 220.000'den fazla kişinin
    hayatına mal oldu.
  • 1:26 - 1:29
    Yani Bolivar savaşlarını yeniden
    yaşamak gibi biraz.
  • 1:29 - 1:33
    Gereksizce ölen bir sürü insan.
  • 1:33 - 1:36
    Şimdi barış görüşmelerinin ortasındayız
  • 1:36 - 1:39
    ve bu sorunu barışçıl yollarla
    çözmeye çalışıyoruz.
  • 1:39 - 1:41
    Ve bunun bir parçası olarak
  • 1:41 - 1:44
    tamamen farklı ve yeni bir şey
    denemeye karar verdik.
  • 1:44 - 1:46
    Noel ışıkları.
  • 1:46 - 1:48
    Noel ışıkları mı?
  • 1:48 - 1:52
    "Bu adam neden bahsediyor?" diyorsunuz.
  • 1:52 - 1:57
    Ormandaki dokuz stratejik patikaya
    yerleştirdiğimiz
  • 1:57 - 2:02
    Noel ışıklarıyla kaplanmış
  • 2:02 - 2:04
    dev ağaçlardan bahsedeceğim.
  • 2:04 - 2:11
    Bu ağaçlar 331 gerillanın, o zamanki
    toplam gerillanın
  • 2:11 - 2:15
    neredeyse %5'inin silah bırakmasına
    yardımcı oldu.
  • 2:15 - 2:18
    Ağaçların ışıkları geceleri yakıldı,
  • 2:18 - 2:20
    ve yanlarına şöyle yazılar koyduk:
  • 2:21 - 2:25
    "Noel ormana gelebiliyorsa
    sen de eve gelebilirsin.
  • 2:25 - 2:29
    Silahını bırak.
    Noel'de her şey mümkün."
  • 2:29 - 2:32
    Ağaçların işe yaradığını
    nereden mi biliyoruz?
  • 2:32 - 2:34
    331 kişi fena değil,
  • 2:34 - 2:39
    pek çok gerillanın ağaçları görmediğini,
  • 2:39 - 2:42
    ama pek çoğunun
    onları duyduğunu biliyoruz,
  • 2:42 - 2:43
    çünkü silah bırakan gerillalarla
  • 2:43 - 2:46
    sürekli iletişim halindeyiz.
  • 2:46 - 2:49
    Sizi ağaçlardan 4 yıl
    öncesine götüreyim.
  • 2:50 - 2:53
    Ağaçlardan 4 yıl önce,
    hükümet bizden
  • 2:53 - 2:57
    mümkün olduğunca
    çok gerillaya ulaşmak için
  • 2:57 - 3:00
    bir iletişim stratejisi
    geliştirmemizi istedi.
  • 3:00 - 3:03
    Hükümetin bir askeri stratejisi,
  • 3:03 - 3:04
    yasal stratejisi,
  • 3:04 - 3:07
    politik stratejisi vardı
  • 3:07 - 3:09
    ama "Bir iletişim stratejimiz yok,
  • 3:09 - 3:12
    olursa iyi olacağını düşünüyoruz."
    dediler.
  • 3:12 - 3:16
    Böylece bu işi hemen kabul ettik,
  • 3:16 - 3:22
    çünkü bize çatışmanın sonuçlarını
    yaptığımız işle
  • 3:22 - 3:26
    ve elimizdeki araçlarla
    etkileme imkanı sunuyordu.
  • 3:26 - 3:28
    Ama bu konuda pek bir şey bilmiyorduk.
  • 3:28 - 3:32
    Kolombiya'da şehirde yaşıyorsanız,
  • 3:32 - 3:35
    savaşın gerçekleştiği yerden
    çok uzaktasınızdır
  • 3:35 - 3:37
    ve olayı tam olarak kavrayamazsınız.
  • 3:37 - 3:39
    Bu yüzden hükümetten bizi
    mümkün olduğunca çok
  • 3:39 - 3:42
    silah bırakmış gerillaya
    ulaştırmasını istedik.
  • 3:42 - 3:44
    Problemi tam olarak kavramadan önce,
  • 3:44 - 3:48
    yaklaşık 60 tanesiyle konuştuk.
  • 3:49 - 3:52
    Bize gerillaya neden katıldıklarını,
  • 3:52 - 3:55
    neden ayrıldıklarını, hayallerini,
  • 3:55 - 3:57
    hayal kırıklıklarını anlattılar.
  • 3:57 - 4:01
    Bu görüşmelerin sonucunda,
    bütün bu kampanyaya
  • 4:01 - 4:04
    yol gösteren
    şu kavrayışa vardık;
  • 4:04 - 4:11
    Gerillalar rehin aldıkları insanlar
    gibi organizasyonlarına tutsaklar.
  • 4:12 - 4:14
    Başlangıçta bu hikayelerden
    o kadar duygulanıyor,
  • 4:14 - 4:17
    o kadar etkileniyorduk ki,
  • 4:17 - 4:20
    gerillalarla konuşmanın
    en iyi yolunun
  • 4:20 - 4:23
    onların kendileriyle konuşmaları
    olacağını düşündük.
  • 4:23 - 4:27
    Böylece ilk yılımızda yüzlerce farklı
    hikaye kaydettik
  • 4:27 - 4:30
    ormandaki gerillalar bu hikayeleri,
  • 4:30 - 4:34
    kendi hikayelerini, kendilerininkine
    benzer hikayeleri duysunlar
  • 4:34 - 4:36
    ve duyduklarında silah bırakmaya
    karar versinler diye,
  • 4:36 - 4:39
    bunları radyo ve televizyonda
    yayınlattık.
  • 4:39 - 4:42
    Bu hikayelerden birini anlatacağım.
  • 4:42 - 4:44
    Bu gördüğünüz Giovanni Andres.
  • 4:44 - 4:47
    Bu fotoğrafı çektiğimizde 25 yaşındaydı.
  • 4:47 - 4:52
    Gerillada 7 yıl geçirmiş
    ve kısa süre önce silah bırakmıştı.
  • 4:52 - 4:55
    Hikayesi şöyle:
  • 4:55 - 4:58
    17 yaşındayken gerillaya katılmış,
  • 4:58 - 4:59
    kısa süre sonra
  • 5:01 - 5:03
    deyim yerindeyse birliğine
  • 5:03 - 5:08
    çok güzel bir kız katılmış
    ve aşık olmuşlar.
  • 5:08 - 5:12
    Kuracakları ailenin, çocuklarının
    neye benzeyeceğinin,
  • 5:12 - 5:14
    adlarının ne olacağının,
  • 5:14 - 5:17
    gerillayı bırakınca nasıl bir
    hayatları olacağının hayalini kurmuşlar.
  • 5:17 - 5:18
    Ancak öğrenmişler ki,
  • 5:18 - 5:22
    gerillanın alt seviyelerinde aşk yasak.
  • 5:22 - 5:25
    İlişkileri ortaya çıkmış
    ve onları ayırmışlar.
  • 5:25 - 5:29
    Giovanni'yi çok uzağa göndermişler,
    kız geride kalmış.
  • 5:29 - 5:31
    Kız bölgeyi çok iyi biliyormuş
  • 5:31 - 5:34
    ve bir gece nöbetteyken
  • 5:34 - 5:36
    orayı terketmiş
  • 5:36 - 5:39
    ve orduya gidip silah bırakmış.
  • 5:39 - 5:43
    Konuşma şansını yakaladıklarımızdan
    biri de bu kızdı.
  • 5:43 - 5:45
    Hikayesinden çok etkilendik
  • 5:45 - 5:48
    ve bir radyo spotu hazırladık
  • 5:48 - 5:51
    ve şans eseri
  • 5:51 - 5:54
    çok uzakta, kilometrelerce kuzeyde
  • 5:54 - 5:57
    Giovanni onu duydu
  • 5:57 - 6:02
    ve onu radyoda duyunca benim burada
    ne işim var diye düşündü.
  • 6:02 - 6:07
    Onun bırakmaya cesareti vardı.
    Ben de aynı şeyi yapmalıyım.
  • 6:07 - 6:09
    Ve yaptı.
  • 6:09 - 6:12
    İki gün ve gece boyunca yürüdü,
  • 6:12 - 6:14
    hayatını riske attı ve ayrıldı.
  • 6:14 - 6:17
    Tek isteği onu görmekti.
  • 6:17 - 6:20
    Aklındaki tek şey onu görmekti.
  • 6:20 - 6:23
    Sonuçta buluştular.
  • 6:23 - 6:26
    Buluşup buluşmadıklarını
    merak ettiğinizi biliyorum.
  • 6:26 - 6:27
    Buluştular.
  • 6:27 - 6:31
    Kız gerillaya 15 yaşında katılmıştı.
    Bıraktığında 17 yaşındaydı.
  • 6:31 - 6:33
    Yani pek çok başka engel de vardı.
  • 6:33 - 6:35
    Ama sonuçta buluştular.
  • 6:35 - 6:40
    Hâlâ birlikteler mi bilmiyorum
    ama öğrenebilirim. (Gülüşmeler)
  • 6:40 - 6:48
    Fakat radyo stratejimizin
    işe yaradığını söyleyebilirim.
  • 6:48 - 6:52
    Ama sadece alt seviyelerde işe yarıyordu,
  • 6:52 - 6:54
    komutanlarda, yerini
    doldurmanın
  • 6:54 - 6:56
    zor olduğu kişilerde
    işe yaramıyordu.
  • 6:56 - 7:02
    Acemileri her zaman toplayabilirsiniz
    ama tecrübeli komutan bulmak zordur.
  • 7:02 - 7:06
    Aynı stratejiyi kullanmaya karar verdik.
  • 7:06 - 7:08
    Komutanları komutanlarla konuşturacaktık.
  • 7:08 - 7:12
    Eski komutanlardan, hoparlörlü
    helikopterlerle uçarak,
  • 7:12 - 7:15

    eskiden beraber savaştıkları
    insanlara
  • 7:15 - 7:18
    "Dışarıda hayat daha güzel"
  • 7:18 - 7:20
    "Çok iyiyim."
    "Buna değmez."
  • 7:20 - 7:23
    gibi şeyler söylemelerini
    isteyecek kadar ileri gittik.
  • 7:23 - 7:28
    Ama tahmin edeceğiniz gibi,
    etkisi çok çabuk azalabilirdi,
  • 7:28 - 7:31
    çünkü gerilla ne düşünebilirdi ki?
  • 7:31 - 7:34
    "Eh, böyle söylemezse onu öldürecekler."
  • 7:34 - 7:38
    Bu yüzden ellerimiz bomboş kalakalmıştık.
  • 7:38 - 7:40
    Gerilla yapılanların tehdit
    altında yapıldığı,
  • 7:40 - 7:43
    söylenilenler yapılmazsa,
  • 7:43 - 7:48
    sonuçların tehlikeli olacağı
    söylentisini yayıyordu.
  • 7:48 - 7:52
    Ama birisi, takımımızdaki çok
    zeki birisi,
  • 7:52 - 7:54
    şöyle bir fikirle geldi;
  • 7:54 - 7:59
    "Biliyor musunuz, savaşın başından beri,
  • 7:59 - 8:01
    Noel döneminde silah bırakma oranında
  • 8:01 - 8:04
    artış olduğunu fark ettim."
  • 8:04 - 8:07
    İnanılmazdı,
  • 8:07 - 8:12
    çünkü bize askere değil,
    insana hitap etmemiz
  • 8:12 - 8:14
    gerektiğini düşündürdü.
  • 8:14 - 8:16
    Hükümetten orduya,
    ordudan orduya
  • 8:16 - 8:21
    seslenmeyi bırakıp,
  • 8:21 - 8:25
    evrensel değerlerden ve insanlıktan
  • 8:25 - 8:27
    bahsetmeye başlamamız gerekiyordu.
  • 8:27 - 8:31
    İşte böylece Noel ağaçları gerçekleşti.
  • 8:31 - 8:33
    Bu fotoğraf
  • 8:33 - 8:36
    Noel ağaçlarının planlama aşaması.
  • 8:36 - 8:40
    gördüğünüz üç apoletli
    adam ise
  • 8:40 - 8:42
    Komutan Juan Manuel Valdez.
  • 8:42 - 8:47
    Komutan Valdez bize destek olan
    ilk yüksek rütbeli yetkiliydi.
  • 8:47 - 8:51
    Helikopter temin etti,
    ağaçları kurmak için
  • 8:51 - 8:53
    gerekli desteği sağladı.
  • 8:53 - 8:56
    Bir toplantıda asla unutamayacağım
    bir şey söyledi:
  • 8:56 - 9:03
    "Bunu yapmak istiyorum, çünkü
    cömert olmak beni güçlü hissettiriyor,
  • 9:03 - 9:06
    adamlarımı güçlü hissettiriyor."
  • 9:06 - 9:08
    Onu her düşündüğümde duygulanırım,
  • 9:08 - 9:13
    çünkü çatışmada öldü
    ve onu çok özlüyoruz,
  • 9:13 - 9:19
    ama onu görmenizi istedim,
    çünkü çok ama çok önemliydi.
  • 9:19 - 9:23
    Noel ağaçlarını kurmak için
    gereken bütün desteği verdi.
  • 9:23 - 9:26
    Noel ağaçları operasyonu sırasında
  • 9:26 - 9:30
    bize ulaşan gerillalar şöyle söyledi:
  • 9:30 - 9:33
    "Bu çok iyi, ağaçlar harika,
  • 9:33 - 9:36
    ama biliyor musunuz?
    Biz artık pek yürümüyoruz.
  • 9:36 - 9:37
    Nehirleri kullanıyoruz."
  • 9:37 - 9:41
    Nehirler ormanın otoyoludur,
  • 9:41 - 9:43
    bunu öğrenmiş olduk,
  • 9:43 - 9:48
    ayrıca en fazla asker alımı
    nehir civarı köylerden oluyordu.
  • 9:48 - 9:51
    Nehir köylerine gittik
  • 9:51 - 9:52
    ve insanlardan,
  • 9:52 - 9:56
    ki muhtemelen çoğu gerillaların
    yakın akrabalarıydı,
  • 9:56 - 10:00
    onlara dedik ki, "Gerillalara
    bir mesaj göndermek ister misiniz?"
  • 10:00 - 10:03
    6000'in üzerinde mesaj topladık.
  • 10:03 - 10:06
    Bazıları bırak diyen notlardı,
  • 10:06 - 10:09
    bazıları oyuncak,
    bazıları şeker.
  • 10:09 - 10:13
    Bazıları mücevherlerini
    haçlarını, dini sembollerini çıkardı
  • 10:13 - 10:18
    ve nehirden aşağı gönd.erdiğimiz
    yüzen botlara koydular
  • 10:18 - 10:21
    Böylece gece yerlerine ulaşacaklardı.
  • 10:21 - 10:23
    Nehirden binlerce bot gönderdik
  • 10:23 - 10:25
    ve amaçlarına ulaşmayanları
    gidip topladık.
  • 10:25 - 10:27
    Ama pek çoğu ulaştı.
  • 10:27 - 10:32
    Ortalama 6 saatte bir
    bir silah bırakmaya sebep oldu,
  • 10:32 - 10:36
    bu inanılmazdı,
    "Noel'de eve gel." diyorduk.
  • 10:37 - 10:41
    Böylece barış süreci başladı
  • 10:41 - 10:43
    ve bu süreçle birlikte,
  • 10:43 - 10:46
    gerillanın bütün düşünüş şekli
    değişti.
  • 10:46 - 10:49
    Değişti çünkü şöyle
    düşünmenize yol açıyordu:
  • 10:49 - 10:51
    "Eğer bir süreç varsa
  • 10:51 - 10:53
    muhtemelen sonuçlanacak.
  • 10:53 - 10:55
    Bir noktada geri döneceğim."
  • 10:55 - 10:57
    Korkuları değişti,
  • 10:57 - 11:00
    artık "Acaba ölecek miyim?" diye değil,
  • 11:00 - 11:04
    "Acaba beni geri kabul
    edecekler mi?" diye korkuyorlardı.
  • 11:04 - 11:07
    "Buradan kurtulunca kabul edilecek miyim?"
  • 11:07 - 11:10
    Böylece geçen Noel'de
  • 11:10 - 11:14
    27 gerillanın annesini bulduk,
  • 11:14 - 11:18
    onlardan çocuklarıyla olan,
    hayatlarını tehlikeye atmamak için
  • 11:18 - 11:22
    kendilerini sadece kendilerinin
    tanıyabileceği fotoğraflar istedik.
  • 11:22 - 11:26
    Ayrıca duyup duyabileceğiniz
    en sıcak mesajı vermelerini istedik.
  • 11:26 - 11:31
    "Gerilla olmadan önce,
    benim çocuğumdun,
  • 11:31 - 11:33
    eve dön, seni bekliyorum."
  • 11:33 - 11:35
    Fotoğrafları görebilirsiniz.
    Birkaç tane göstereceğim.
  • 11:36 - 11:38
    (Alkışlar)
  • 11:38 - 11:40
    Teşekkürler.
  • 11:40 - 11:44
    (Alkışlar)
  • 11:45 - 11:49
    Bu fotoğraflar farklı
    yerlere yerleştirildi
  • 11:49 - 11:53
    ve pek çoğu işe yaradı.
  • 11:53 - 11:56
    Çok ama çok güzeldi.
  • 11:56 - 11:59
    Daha sonra toplumla çalışmaya
    karar verdik.
  • 11:59 - 12:02
    Noel civarı annelerle çalışmıştık.
  • 12:02 - 12:05
    Şimdi toplumun geri kalanından
    bahsedelim.
  • 12:05 - 12:10
    Haberiniz var mı bilmiyorum,
    Bu yıl Dünya Kupası vardı
  • 12:10 - 12:18
    ve Kolombiya çok iyi oynadı,
    bizim için çok birleştiriciydi.
  • 12:18 - 12:21
    Gerillalara şu mesajı verdik:
  • 12:21 - 12:26
    "Gel, ormanı bırak.
    Sana da yer ayırdık."
  • 12:26 - 12:31
    Bunu televizyonda, her türlü
    medyada kullandık.
  • 12:31 - 12:33
    "Sana da yer ayırdık."
  • 12:33 - 12:36
    Reklamdaki asker,
  • 12:36 - 12:39
    "Sana da bu helikopterde
    yer ayırdım,
  • 12:39 - 12:43
    ormanı bırakıp, Dünya Kupasının
    tadını çıkarasın diye." diyor.
  • 12:43 - 12:46
    Eski futbolcular, radyo spikerleri,
  • 12:46 - 12:48
    herkes gerilla için
    yer ayırıyordu.
  • 12:48 - 12:53
    Bu işe başladığımız
    8 sene öncesinden beri,
  • 12:53 - 12:56
    17.000 gerilla silah bıraktı.
  • 12:56 - 13:00
    Ben-- (Alkışlar)
  • 13:00 - 13:02
    Teşekkürler.
  • 13:05 - 13:12
    Bunun sadece yaptığımız iş
    sayesinde olduğunu söylemiyorum,
  • 13:12 - 13:18
    ama biliyorum ki, işimiz ve
    yaptığımız çalışmalar
  • 13:18 - 13:23
    pek çoğunun silah bırakmayı
    düşünmesine,
  • 13:23 - 13:27
    son kararı vermesine yardımcı oldu.
  • 13:27 - 13:33
    Bu doğruysa, reklamcılık hâlâ elimizdeki
    en güçlü değişim araçlarından
  • 13:33 - 13:36
    biri demektir.
  • 13:36 - 13:39
    Sadece kendi adıma değil,
  • 13:39 - 13:41
    reklamcılık alanında çalışan,
    şu an burada olan
  • 13:41 - 13:43
    tüm meslektaşlarım
  • 13:43 - 13:47
    ve bu işte benimle olan tüm takım
    arkadaşlarım adına konuşuyorum;
  • 13:47 - 13:50
    eğer dünyayı değiştirmek
  • 13:50 - 13:52
    ya da barış sağlamak
    istiyorsanız, lütfen bizi arayın.
  • 13:52 - 13:54
    Yardım etmekten memnun oluruz.
  • 13:54 - 13:55
    Teşekkürler.
  • 13:55 - 13:59
    (Alkışlar)
Title:
Noel ışıkları gerillaların silah bırakmasına nasıl katkıda bulundu?
Speaker:
Jose Miguel Sokoloff
Description:

Kolombiya olağanüstü bir güzellik ve vaatler ülkesi ve aynı zamanda F.A.R.C. gerilla hareketinin 50 yıldan beri sürdürdüğü şiddete ev sahipliği yapıyor. "Hayatım boyunca ülkemde bir gün bile barış yaşamadım." diyor Jose Miguel Solokoff. Bu reklam yöneticisi ve ekibi, Noel ağaçları ve orman boyunca stratejik noktalara yerleştirilen kişisel mesajlar ile gerillaların kalplerine ve akıllarına hitap edebileceklerini fark ettiler. Binlerce gerillanın silah bırakmasını sağlayan yaratıcı mesajlara ve bu şaşırtıcı taktiklerin kilit noktalarına bir bakış.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
14:22

Turkish subtitles

Revisions