Return to Video

Hoe verlies een kunstenaar schoonheid in imperfectie hielp te vinden

  • 0:01 - 0:02
    Ik ben een schilder.
  • 0:02 - 0:05
    Ik maak grootschalige figuratieve werken;
  • 0:05 - 0:06
    ik schilder mensen,
  • 0:07 - 0:08
    op deze manier.
  • 0:09 - 0:12
    Maar vanavond
    vertel ik jullie iets persoonlijks
  • 0:12 - 0:15
    dat zowel mijn werk
    als mijn perspectief veranderde.
  • 0:15 - 0:17
    Het is iets wat we allemaal doormaken
  • 0:17 - 0:21
    en ik hoop dat mijn ervaring
    waardevol kan zijn voor iemand anders.
  • 0:23 - 0:26
    Ik schets even wie ik ben:
    ik groeide op als de jongste van acht.
  • 0:26 - 0:28
    Ja, een gezin met acht kinderen.
  • 0:28 - 0:31
    Ik heb zes oudere broers en een zus.
  • 0:31 - 0:33
    Om je een idee te geven hoe dat is:
  • 0:34 - 0:36
    als we op vakantie gingen,
  • 0:36 - 0:37
    dan namen we onze bus.
  • 0:38 - 0:39
    (Gelach)
  • 0:41 - 0:44
    Mijn supermama reed van hot naar her
  • 0:44 - 0:46
    voor onze naschoolse activiteiten --
  • 0:46 - 0:48
    niet met de bus.
  • 0:49 - 0:51
    We hadden ook een gewone auto.
  • 0:52 - 0:54
    Ze bracht naar me kunstlessen,
  • 0:54 - 0:55
    en niet eentje of twee.
  • 0:55 - 0:58
    Ze bracht me naar elke kunstles
    die er maar was,
  • 0:58 - 1:00
    van mijn 8e tot mijn 16e,
  • 1:00 - 1:02
    want dat was het enige wat ik wilde doen.
  • 1:03 - 1:05
    Ze deed zelfs samen met mij
    een cursus in New York City.
  • 1:06 - 1:10
    Als de jongste van acht leerde ik
    enkele overlevingsvaardigheden.
  • 1:10 - 1:11
    Regel nummer één:
  • 1:11 - 1:14
    zorg ervoor dat je grote broer
    je niks doms ziet doen.
  • 1:16 - 1:18
    Dus leerde ik stil en netjes te zijn,
  • 1:18 - 1:21
    volgde ik braaf de regels
    en liep ik in de pas.
  • 1:22 - 1:25
    Maar als ik schilderde,
    dan bepaalde ik de regels.
  • 1:25 - 1:26
    Dat was mijn eigen wereld.
  • 1:28 - 1:31
    Toen ik 14 was, wist ik zeker
    dat ik een kunstenaar wilde zijn.
  • 1:32 - 1:35
    Ik zou geld verdienen als serveerster
    om het schilderen te financieren.
  • 1:36 - 1:38
    En dus bleef ik mezelf verfijnen.
  • 1:38 - 1:41
    Ik ging naar de universiteit,
    werd Meester in de Schone Kunsten
  • 1:41 - 1:44
    en bij mijn eerste solotentoonstelling
    vroeg mijn broer me:
  • 1:44 - 1:47
    "Wat beteken die rode stippen
    naast je werken?"
  • 1:47 - 1:49
    Niemand was meer verrast dan ik.
  • 1:49 - 1:52
    De rode stippen betekenden
    dat de werken verkocht waren
  • 1:52 - 1:54
    en dat ik mijn huur zou kunnen betalen
  • 1:54 - 1:55
    met schilderen.
  • 1:56 - 1:59
    Mijn flat had maar vier stopcontacten
  • 1:59 - 2:03
    en ik kon de microgolfoven
    en de toaster niet tegelijk gebruiken,
  • 2:03 - 2:05
    maar toch, ik kon mijn huur betalen.
  • 2:05 - 2:07
    Daar was ik heel blij om.
  • 2:08 - 2:10
    Dit is een werk van in die periode.
  • 2:11 - 2:14
    Alles moest zo realistisch mogelijk zijn.
  • 2:14 - 2:16
    Het moest specifiek en geloofwaardig zijn.
  • 2:17 - 2:22
    Hier was ik alleen met mezelf
    en had ik volledige controle.
  • 2:24 - 2:27
    Vanaf toen heb ik een carrière opgebouwd
    met schilderen van mensen en water.
  • 2:27 - 2:31
    Badkuipen en douches vormden
    de perfecte afgebakende locaties,
  • 2:31 - 2:33
    intiem en privé,
  • 2:33 - 2:37
    en het water vormde een complexe uitdaging
    waarmee ik een tiental jaren zoet was.
  • 2:37 - 2:40
    Ik maakte ongeveer 200 van deze werken;
  • 2:40 - 2:42
    sommige twee tot tweeënhalve meter groot,
  • 2:42 - 2:43
    zoals deze.
  • 2:44 - 2:49
    Hiervoor deed ik bloem in het badwater
    zodat het troebel werd
  • 2:49 - 2:52
    en goot ik bakolie op het wateroppervlak
  • 2:52 - 2:53
    en zwierde er een meisje in,
  • 2:53 - 2:56
    en toen ik het uitlichtte was het zo mooi
  • 2:56 - 2:58
    dat ik niet kon wachten
    om het te schilderen.
  • 2:58 - 3:02
    Ik werd gedreven door een soort
    impulsieve nieuwsgierigheid,
  • 3:02 - 3:05
    steeds op zoek naar iets nieuws
    om toe te voegen:
  • 3:05 - 3:06
    vinyl, stoom, glas.
  • 3:07 - 3:11
    Op een keer deed ik een hoop Vaseline
    op mijn hoofd en haren,
  • 3:11 - 3:13
    gewoon om te zien wat het effect zou zijn.
  • 3:13 - 3:14
    Probeer dat niet zelf.
  • 3:14 - 3:16
    (Gelach)
  • 3:18 - 3:20
    Alles ging goed.
  • 3:20 - 3:21
    Ik vond stilaan mijn weg.
  • 3:22 - 3:24
    Ik was gretig en gemotiveerd
  • 3:24 - 3:25
    en omgeven door kunstenaars,
  • 3:26 - 3:28
    aanwezig op elke opening en elk evenement.
  • 3:28 - 3:31
    Ik oogstte wat succes en kreeg erkenning
  • 3:31 - 3:35
    en ik verhuisde naar een flat
    met meer dan vier stopcontacten.
  • 3:36 - 3:38
    Mijn moeder en ik bleven erg laat op;
  • 3:38 - 3:41
    we bespraken onze nieuwste ideeën
    en inspireerden elkaar.
  • 3:41 - 3:43
    Zij maakte fraai aardewerk.
  • 3:45 - 3:47
    Mijn vriend Bo maakte een schilderij
  • 3:47 - 3:50
    van zijn vrouw en mij,
    dansend in de oceaan,
  • 3:50 - 3:52
    en hij noemde het 'De Lichtjaren'.
  • 3:52 - 3:55
    Toen ik hem vroeg
    wat dat betekende, zei hij:
  • 3:55 - 3:58
    "Dat is moment dat je volwassen wordt,
    niet langer een kind bent,
  • 3:59 - 4:02
    maar nog niet gebukt gaat onder
    de verantwoordelijkheden van het leven."
  • 4:03 - 4:05
    En dat waren het: lichte jaren.
  • 4:07 - 4:09
    Op 8 oktober 2011
  • 4:09 - 4:11
    eindigden die lichte jaren.
  • 4:11 - 4:13
    Er werd longkanker
    vastgesteld bij mijn moeder.
  • 4:15 - 4:18
    Het was al uitgezaaid naar haar botten
    en het zat in haar hersenen.
  • 4:19 - 4:21
    Toen ze me dat vertelde,
    viel ik op mijn knieën.
  • 4:21 - 4:22
    Ik werd compleet gek.
  • 4:23 - 4:26
    En toen ik mezelf terug beheerste
    en naar haar keek, besefte ik:
  • 4:26 - 4:28
    dit gaat niet over mij.
  • 4:28 - 4:30
    Ik moet uitzoeken hoe ik haar kan helpen.
  • 4:31 - 4:32
    Mijn vader is arts,
  • 4:32 - 4:36
    dus we hadden het grote voordeel
    dat hij de leiding nam
  • 4:36 - 4:38
    en hij zorgde echt heel goed voor haar.
  • 4:39 - 4:41
    Maar ook ik wilde alles doen
    wat ik kon om haar te helpen,
  • 4:42 - 4:44
    dus ik was bereid alles te proberen.
  • 4:44 - 4:45
    Dat waren we allemaal.
  • 4:46 - 4:48
    Ik onderzocht alternatieve medicijnen,
  • 4:48 - 4:51
    diëten, sapkuren, acupunctuur.
  • 4:52 - 4:53
    Uiteindelijk vroeg ik haar:
  • 4:53 - 4:55
    "Is dit wat je wil dat ik doe?"
  • 4:55 - 4:57
    En ze zei: "Neen."
  • 4:57 - 5:00
    Ze zei: "Spaar jezelf.
    Ik zal jou later nog nodig hebben."
  • 5:04 - 5:06
    Ze wist wat er aan de hand was
  • 5:06 - 5:07
    en ze wist wat de dokters
  • 5:07 - 5:10
    en de experten
    en het internet niet wisten:
  • 5:10 - 5:12
    ze wist hoe ze dit wilde doormaken.
  • 5:13 - 5:14
    Ik moest er haar gewoon om vragen.
  • 5:16 - 5:18
    Ik besefte dat als ik zou proberen
    het beter te maken,
  • 5:18 - 5:19
    dat ik het zou missen.
  • 5:20 - 5:22
    Dus bracht ik gewoon tijd met haar door,
  • 5:22 - 5:24
    hoe dan ook en op elk mogelijk moment,
  • 5:25 - 5:27
    zodat ik echt naar haar kon luisteren.
  • 5:28 - 5:32
    Als ik voorheen opstandig was,
    dan was ik nu onderdanig;
  • 5:33 - 5:36
    ik probeerde me neer te leggen
    bij het onvermijdbare
  • 5:36 - 5:38
    en gewoon aan haar zij te staan.
  • 5:40 - 5:41
    De tijd vertraagde
  • 5:42 - 5:43
    en de datum werd onbelangrijk.
  • 5:45 - 5:46
    We creëerden een routine.
  • 5:47 - 5:51
    Heel vroeg in de ochtend kroop ik
    bij haar in bed en sliep ik naast haar.
  • 5:51 - 5:53
    Mijn broer kwam langs voor het ontbijt
  • 5:53 - 5:56
    en we waren altijd blij
    als we zijn auto op de oprit hoorden.
  • 5:56 - 5:58
    Dan hielp ik haar uit bed,
    nam haar beide handen
  • 5:59 - 6:01
    en zo wandelden we samen naar de keuken.
  • 6:03 - 6:07
    Ze had een gigantische zelfgemaakte mok
    waaruit ze graag haar koffie dronk
  • 6:08 - 6:10
    en ze hield van Iers
    sodabrood als ontbijt.
  • 6:12 - 6:13
    Daarna kwam het douchen
  • 6:13 - 6:14
    en daar was ze dol op.
  • 6:14 - 6:16
    Ze hield van het warme water,
  • 6:16 - 6:19
    dus maakte ik dit
    zo aangenaam mogelijk voor haar,
  • 6:19 - 6:21
    als in een wellnesscomplex.
  • 6:21 - 6:23
    Soms kwam mijn zus helpen.
  • 6:23 - 6:27
    We hielden warme handdoeken
    en haar slippers voor haar klaar,
  • 6:27 - 6:30
    zodat ze het geen seconde koud zou hebben.
  • 6:31 - 6:32
    Ik droogde haar haren.
  • 6:33 - 6:36
    Mijn broers kwamen 's avonds
    met hun kinderen
  • 6:36 - 6:38
    en dat was het hoogtepunt van haar dag.
  • 6:39 - 6:41
    Na een tijdje had ze een rolstoel nodig
  • 6:42 - 6:44
    en verloor ze haar eetlust
  • 6:44 - 6:49
    en gebruikte ze het allerkleinste kopje
    om haar koffie uit te drinken.
  • 6:51 - 6:53
    Ik kon niet meer alleen voor haar zorgen,
  • 6:53 - 6:56
    dus namen we iemand in dienst
    om me te helpen haar te douchen.
  • 6:56 - 7:01
    Deze simpele dagelijkse activiteiten
    werden ons heilige ritueel.
  • 7:02 - 7:05
    En we herhaalden ze dag na dag
    terwijl de kanker groeide.
  • 7:06 - 7:08
    Het maakte ons nederig
    en het was pijnlijk,
  • 7:08 - 7:11
    maar ook precies zoals ik het wilde.
  • 7:12 - 7:15
    We noemden deze periode
    'de prachtige verschrikking'.
  • 7:16 - 7:20
    Ze stierf op 26 oktober 2012.
  • 7:20 - 7:24
    Een jaar en drie weken na haar diagnose.
  • 7:25 - 7:26
    Ze was weg.
  • 7:30 - 7:31
    Mijn broers, zus, mijn vader en ik --
  • 7:32 - 7:35
    het ondersteunen en de zorgzaamheid
    bracht ons samen.
  • 7:36 - 7:38
    Het was alsof onze hele gezinsdynamiek
  • 7:38 - 7:40
    en al onze gevestigde rollen vervielen
  • 7:40 - 7:43
    en we allemaal samen bestonden
    in een soort ongekendheid,
  • 7:43 - 7:44
    verenigd door hetzelfde gevoel
  • 7:45 - 7:46
    en zorgdragend voor elkaar.
  • 7:48 - 7:50
    Ik ben zo dankbaar dat ik hen heb.
  • 7:53 - 7:57
    Ik ben het gros van mijn tijd alleen,
    aan het werk in een studio,
  • 7:57 - 8:00
    en ik wist niet dat zulke verbondenheid
  • 8:00 - 8:03
    zo belangrijk kon zijn, zo heilzaam.
  • 8:03 - 8:04
    Dat was het belangrijkste.
  • 8:06 - 8:08
    Het was wat ik altijd gewild had.
  • 8:09 - 8:14
    Na de begrafenis was het tijd
    om opnieuw de studio in te duiken.
  • 8:16 - 8:18
    Ik laadde mijn auto
    en reed terug naar Brooklyn.
  • 8:18 - 8:22
    En schilderen is wat ik altijd al deed,
    dus deed ik dat nu ook.
  • 8:22 - 8:24
    En dit was wat er gebeurde.
  • 8:27 - 8:31
    Het lijkt wel een verlossing
    van alles wat in mij aan diggelen viel.
  • 8:34 - 8:39
    Die uiterst zorgvuldig
    samengestelde veilige plek
  • 8:39 - 8:42
    die ik in al mijn andere werken schiep,
  • 8:42 - 8:43
    die bestond niet.
  • 8:43 - 8:44
    Het klopte niet.
  • 8:45 - 8:48
    En ik was bang, want ik wilde
    niet meer schilderen.
  • 8:51 - 8:53
    Dus trok ik het bos in.
  • 8:53 - 8:56
    Ik dacht: ik probeer dat eens.
    Naar buiten trekken.
  • 8:56 - 9:00
    Ik nam mijn verven
    en ik was geen landschapsschilder --
  • 9:00 - 9:03
    ik was eigenlijk niet echt
    een bepaald type schilder --
  • 9:03 - 9:05
    dus er was geen verkleefdheid,
    geen verwachting,
  • 9:05 - 9:08
    en daardoor kon ik onbesuisd
    en vrij werken.
  • 9:08 - 9:12
    Ik liet zelfs zo'n nat schilderij
    een hele nacht buiten staan,
  • 9:13 - 9:16
    naast een lamp in het bos.
  • 9:16 - 9:19
    Tegen de ochtend zat het vol insecten.
  • 9:20 - 9:23
    Maar ik maalde er niet om.
    Het gaf niks. Het maakte niet uit.
  • 9:23 - 9:26
    Ik nam al die schilderijen
    terug mee naar mijn studio
  • 9:26 - 9:28
    en schraapte ze af, kerfde erin
  • 9:28 - 9:31
    en goot er verfverdunner overheen,
  • 9:31 - 9:33
    voegde nog meer verf toe, tekende erop.
  • 9:33 - 9:34
    Ik had geen plan,
  • 9:35 - 9:37
    maar ik zag wat er aan het gebeuren was.
  • 9:39 - 9:41
    Dit is het schilderij met al die insecten.
  • 9:42 - 9:44
    Het was niet mijn bedoeling
    om een echte ruimte weer te geven.
  • 9:45 - 9:49
    Het waren de chaos en de imperfectie
    die me fascineerden.
  • 9:49 - 9:50
    En er begon iets te gebeuren.
  • 9:52 - 9:53
    Ik werd opnieuw nieuwsgierig.
  • 9:54 - 9:57
    Dit is er nog eentje uit het bos.
  • 9:58 - 10:00
    Er wrong wel iets nu.
  • 10:00 - 10:03
    Ik kon de verf niet controleren
    zoals ik dat voordien deed.
  • 10:03 - 10:06
    Het ging erom te impliceren
    en te suggereren,
  • 10:06 - 10:09
    niet uit te leggen of te beschrijven.
  • 10:10 - 10:14
    En dat imperfecte, chaotische,
    turbulente oppervlak
  • 10:14 - 10:16
    vertelde het verhaal.
  • 10:18 - 10:21
    Ik werd weer net zo benieuwd
    als toen ik student was.
  • 10:22 - 10:26
    Dus vervolgens wilde ik figuren toevoegen
    aan de schilderijen, mensen.
  • 10:26 - 10:28
    En ik hield van die nieuwe omgeving,
  • 10:28 - 10:32
    dus ik wilde én mensen én die atmosfeer.
  • 10:33 - 10:36
    Toen ik een plotse ingeving kreeg
    over hoe ik dit kon doen,
  • 10:36 - 10:39
    voelde ik me misselijk en duizelig;
  • 10:39 - 10:42
    gewoon de adrenaline waarschijnlijk,
  • 10:42 - 10:45
    maar voor mij is dat een heel goed teken.
  • 10:45 - 10:48
    Ik wil jullie nu laten zien
    waar ik mee bezig ben geweest.
  • 10:48 - 10:50
    Het is iets dat ik nog niet getoond heb
  • 10:50 - 10:53
    en het is een beetje een preview
    van mijn aankomende exhibitie,
  • 10:53 - 10:55
    van wat ik tot nu toe heb.
  • 10:56 - 10:58
    Expansieve ruimte
  • 10:59 - 11:01
    in plaats van de geïsoleerde badkuip.
  • 11:01 - 11:04
    Ik ga naar buiten, niet naar binnen.
  • 11:05 - 11:07
    Ik laat de controle los,
  • 11:08 - 11:10
    geniet van de imperfecties,
  • 11:10 - 11:11
    ik laat de ...
  • 11:12 - 11:14
    ik laat de imperfecties toe.
  • 11:16 - 11:17
    En in die imperfectie
  • 11:17 - 11:19
    schemert een kwetsbaarheid door.
  • 11:19 - 11:23
    Ik voelde mijn diepste intentie,
    dat wat voor mij het belangrijkst is,
  • 11:26 - 11:27
    die menselijke connectie
  • 11:28 - 11:32
    die kan ontstaan in een ruimte
    waar er geen weerstand of controle is.
  • 11:34 - 11:35
    Daar wil ik schilderijen over maken.
  • 11:38 - 11:40
    Dit is wat ik hier van leerde:
  • 11:41 - 11:44
    we zullen allemaal te maken krijgen
    met grote verliezen in ons leven,
  • 11:45 - 11:47
    misschien een job of een carrière,
  • 11:47 - 11:50
    relaties, liefde, onze jeugdigheid.
  • 11:52 - 11:54
    We zullen onze gezondheid verliezen
  • 11:54 - 11:55
    en mensen die we graag zien.
  • 11:56 - 11:59
    Op dat soort verlies hebben we geen grip.
  • 11:59 - 12:00
    Het is onvoorspelbaar
  • 12:01 - 12:02
    en dwingt ons op de knieën.
  • 12:04 - 12:06
    En ik zeg: laat het toe.
  • 12:07 - 12:09
    Val op je knieën. Wees nederig.
  • 12:11 - 12:13
    Probeer niet om het te veranderen
  • 12:13 - 12:15
    of om het anders te willen.
  • 12:15 - 12:17
    Het is gewoon zo.
  • 12:19 - 12:21
    En dan is er ruimte.
  • 12:21 - 12:24
    Voel je kwetsbaarheid in die ruimte,
  • 12:24 - 12:26
    dat wat voor jou het belangrijkst is,
  • 12:26 - 12:27
    je diepste intentie.
  • 12:29 - 12:30
    Wees nieuwsgierig om je te verbinden
  • 12:32 - 12:35
    met wat en wie hier echt aanwezig is,
  • 12:35 - 12:37
    wakker en levendig.
  • 12:38 - 12:40
    Dat is wat ieder van ons wil.
  • 12:41 - 12:44
    Laat ons de kans grijpen
    om schoonheid te vinden
  • 12:45 - 12:48
    in het ongekende, het onvoorspelbare;
  • 12:49 - 12:50
    zelfs in het verschrikkelijke.
  • 12:51 - 12:53
    Dankjewel.
  • 12:53 - 12:56
    (Applaus)
Title:
Hoe verlies een kunstenaar schoonheid in imperfectie hielp te vinden
Speaker:
Alyssa Monks | Amara
Description:

Schilder Alyssa Monks vindt schoonheid en inspiratie in het onbekende, het onvoorspelbare en zelfs het verschrikkelijke. In een poëtische, intieme talk beschrijft ze de interactie tussen leven, verf en canvas aan de hand van haar groei als kunstenaar én als mens.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:08

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.