O meu fillo foi un tiroteador en Columbine. Esta é a miña historia.

Sue Klebold é a nai de Dylan Klebold, un dos dous tiroteadores que mataron 12 estudantes e un profesor no masacre do instituto Columbine. Sue pasou anos escarvando en cada detalle da súa vida familiar, intentando comprender se puido ter feito algo para previr a violencia do seu fillo. Nesta charla difícil e dolorosa, Klebold explora a intersección entre a saúde mental e a violencia, pedíndolles a pais e profesionais que examinen a relación entre os pensamentos suicidas e os homicidas.

A derradeira vez que oín
a voz do meu fillo

foi cando saíu pola porta da casa

para ir ao instituto.

Na escuridade, dixo unha palabra:

"Adeus".

Era o 20 de abril de 1999.

Máis tarde aquela mañá,
no instituto de Columbine

o meu fillo Dylan e o seu amigo Eric

mataron a 12 estudantes e a un profesor

e feriron a outras 20 persoas máis,
antes de quitarse a vida.

Trece persoas inocentes foron asasinadas,

deixando aos seus seres queridos
nun estado de dó e trauma.

Outros recibiron feridas,

que desfiguraron a uns e deixaron
a outros con discapacidade permanente.

Pero a gravidade da traxedia

non pode medirse só polo número
de mortes e feridos.

Non hai xeito de medir
os danos psicolóxicos

daqueles que estaban no instituto,

ou dos que participaron
nos esforzos de rescate e limpeza.

Non hai maneira de calcular a magnitude
dunha traxedia como a de Columbine,

especialmente cando
pode servir de modelo

para outros tiradores
que deciden cometer atrocidades.

Columbine foi coma un maremoto,

e cando a colisión rematou,

pasaron anos ata que a comunidade
e a sociedade foron capaces

de comprender o seu impacto.

Tardei moitos anos en intentar aceptar
o legado do meu fillo.

O comportamento cruel
que marcou o final da súa vida

fíxome ver que era unha persoa
completamente distinta da que eu coñecía.

Despois, a xente preguntábame,

"Como puideches non darte conta?

Que clase de nai eras?"

Aínda me fago esas mesmas preguntas.

Antes do tiroteo, eu pensaba
que era unha boa nai.

Axudarlles aos meus fillos
a converterse en adultos

xenerosos, sans e responsables

era o papel máis importante da miña vida.

Pero a traxedia convenceume
de que fracasei como nai,

e en parte é este sentimento de fracaso
o que me trae hoxe aquí.

Á parte de seu pai,

eu era a persoa que máis coñecía
e quería a Dylan.

Se alguén puidese saber o que pasaba,

debería ser eu, non si?

Pero non o sabía.

Estou aquí para compartir a experiencia

do que é ser a nai de alguén
que mata e causa dor.

Durante anos despois da traxedia
repasei moitos recordos

intentando atopar en que fallara como nai.

Pero non hai respostas simples.

Non podo darvos ningunha solución.

Todo o que podo facer

é compartir o que aprendín.

Cando falo con xente
que non me coñecía antes do tiroteo

enfróntome a tres desafíos.

O primeiro, cando entro nunha sala
coma esta,

nunca sei se alguén que está aquí
sufriu a falta dun ser querido

por culpa do que fixo o meu fillo.

Sinto que debo recoñecer o sufrimento
que un membro da miña familia causou

xa que el non está aquí para facelo.

Así que, con todo o meu corazón,

pídovos perdón pola dor que o meu fillo
vos puido causar.

O segundo desafío ó que me enfronto

é que debo pedir comprensión
e incluso compaixón

cando falo sobre a morte do meu fillo
coma un suicidio.

Dous anos antes de morrer

escribiu nun caderno

que se estaba cortando.

Dicía que estaba angustiado

e que quería unha pistola
para acabar coa súa vida.

Non souben nada disto
ata meses despois da súa morte.

Cando falo da súa morte coma un suicidio,

non pretendo minimizar a maldade
que mostrou ao fin da súa vida.

Estou intentando entender

como o seu pensamento suicida

o levou a asasinar.

Despois de ler moito e falar con expertos,

cheguei á conclusión

de que a súa participación no tiroteo
xurdía non dun desexo de matar,

senón dun desexo de morrer.

O terceiro desafío que teño cando falo
da morte-suicidio do meu fillo

é que estou falando de saúde mental,

--perdón--

é que estou falando de saúde mental

ou saúde cerebral, como prefiro
chamarlle, porque é máis concreto.

E ao mesmo tempo,
estou a falar de violencia.

O último que quero facer
é contribuír á incomprensión

que xa existe arredor
das enfermidades mentais.

Só unha pequena porcentaxe da xente
que pacede unha enfermidade mental

actúa de xeito violento
contra outras persoas,

pero daqueles que se suicidan,

estímase que entre o 75
e talvez máis do 90 por cento

teñen algún tipo
de problema mental diagnosticable.

Como ben sabedes,

o noso sistema de saúde
non está preparado para axudar a todos

e non todo o mundo
con pensamentos destrutivos

cumpre os criterios

para un diagnóstico específico.

Moita xente que ten pensamentos constantes

de medo, enfado ou desesperanza

nunca é avaliada ou tratada.

A miúdo, só reciben a nosa atención
se chegan a ter unha crise.

Se son correctos os cálculos que din

que entre o 1 e o 2% dos suicidios

supoñen o asasinato doutra persoa,

cando as taxas de suicidio soben,
como está pasando nalgúns lugares,

as taxas de asasinato e suicidio
tamén subirán.

Eu quería entender o que pasaba pola
cabeza do meu fillo antes da súa morte,

así que busquei respostas daqueles
que sufriran unha perda por suicidio.

Investiguei e axudei
na recadación de fondos,

e sempre que podía,

falaba con persoas que sobreviviran
á súa propia crise suicida

ou intento de suicidio.

Unha das conversas que máis me axudaron

foi cunha compañeira

que me oíu falando con outra persoa

na oficina.

Oíume dicir que non podía ser
que Dylan me quixera

se puidera facer algo
tan horrible coma o que fixera.

Máis tarde, cando me atopou soa,

desculpouse por escoitar a conversa,

pero díxome que estaba enganada.

Contoume que cando era unha
nai nova e solteira

con tres fillos pequenos,

tivera depresión e fora hospitalizada
pola súa propia seguridade.

Naquel momento, ela estaba segura

de que os seus fillos estarían mellor
se ela morrese,

así que decidira acabar coa súa vida.

Aseguroume que o amor dunha nai
é o vínculo máis forte que hai na Terra

e que lles quería aos seus fillos
máis que a nada no mundo,

pero debido á súa enfermidade,

estaba segura de que estarían
mellor sen ela.

O que me contou e o que aprendín
doutros

é que non tomamos a decisión ou elección

de suicidarnos

do mesmo xeito que escollemos
qué coche conducimos

ou a onde ir un sábado á noite.

Cando alguén se encontra
nun estado suicida extremo,

trátase dunha emerxencia médica.

A súa forma de pensar vese alterada
e perde os mecanismos de autocontrol.

Aínda que poden facer un plan
e actuar con lóxica,

a súa percepción
vese distorsionada por un filtro de dor

a través do cal interpretan
a súa realidade.

A algunhas persoas dáselles moi ben
esconder este estado,

e a miúdo teñen bos motivos para facelo.

Moitos de nós temos pensamentos suicidas
nun momento ou noutro,

pero os pensamentos suicidas persistentes,

e planear a propia morte

son síntomas dunha patoloxía,

e como moitas enfermidades,

o problema debe ser recoñecido e tratado

antes de que se perda unha vida.

Mais a morte do meu fillo
non foi só un suicidio.

Foi un asasinato masivo.

Eu buscaba comprender como o seu
pensamento suicida se volveu homicida.

Pero hai poucas investigacións
e non hai respostas sinxelas.

Si, seguro que tiña depresión.

A súa personalidade era
perfeccionista e autosuficiente,

e iso facía que non acostumase
a pedir axuda a outra xente.

No colexio sufriu experiencias traumáticas

que lle fixeron sentirse insignificante,
humillado e enfadado.

E tiña unha amizade complicada

cun rapaz que compartía
os seus sentimentos de rabia e alienación,

e que estaba moi perturbado,
era controlador

e tiña instinto homicida.

E por riba de todo isto

neste período de vulnerabilidade
e fraxilidade

Dylan tivo acceso a armas de fogo,

aínda que nunca tiveramos unha na casa.

Foi moi fácil para un rapaz de 17 anos
comprar armas,

tanto legal como ilegalmente,
sen que eu o soubera ou lle dera permiso.

E por algunha razón, 17 anos
e moitos tiroteos en escolas despois,

aínda é espantosamente fácil.

O que Dylan fixo ese día
rompeume o corazón,

e como pasa co trauma a miúdo,

causou estragos no meu corpo
e na miña mente

Dous anos despois do tiroteo,
tiven cáncer de mama,

e dous anos despois diso,
comecei a ter problemas mentais.

Ademais da tristeza constante

aterrábame atoparme con algún familiar

de alguén que Dylan matara,

ou que me abordase a prensa

ou algún cidadán anoxado.

Tiña medo de poñer as noticias,

medo de que dixeran que era
unha mala nai ou unha persoa noxenta.

Comecei a sufrir ataques de pánico.

A primeira vez foi catro anos
despois do tiroteo,

cando me estaba preparando para testificar

e ía ter que ver ás familias
das vítimas cara a cara.

A segunda vez comezou seis anos
despois do tiroteo,

cando me estaba preparando para falar
en público sobre o suicidio

por primeira vez, nunha conferencia.

Ambos episodios duraron varias semanas.

Os ataques dábanme en calquera lugar:

na ferraxería, na oficina,

ou incluso cando estaba na cama lendo.

A miña mente bloqueábase
nun círculo de terror

e por moito que intentase calmarme

ou razoar o que me pasaba,

non o conseguía.

Era coma se o meu cerebro
estivese intentando matarme,

e naquel momento, ter medo de ter medo

consumía todos os meus pensamentos.

Daquela aprendín de primeira man

o que se sente cando a mente
non che funciona ben

e foi cando me convertín nunha verdadeira
defensora da saúde cerebral.

Con terapia, medicación e autocoidados,

co tempo a vida volveu

ao que podería considerase normal
nestas circunstancias.

Cando volvín a vista atrás

puiden ver que a espiral disfuncional
na que caeu o meu fillo

probablemente lle ocorrera ao longo
dun período de dous anos,

tempo abondo para conseguirlle axuda,

se alguén se dera conta de que a precisaba

e soubera qué facer.

Cada vez que alguén me pregunta,

"Como é que non o sabías?",

síntome coma se me pegasen no estómago.

Parece unha acusación,
e cáusame un sentimento de culpa

que, a pesar de toda a terapia que fixen,

nunca se borra de todo.

Mais hai algo que aprendín:

se o amor abondara

para evitar que as persoas suicidas

se fixesen dano,

os suicidios nunca ocorrerían.

Pero o amor non basta,

e o suicidio é frecuente.

É a segunda causa de morte

na xente de entre 10 e 34 anos,

e o 15 % da mocidade estadounidense

di que planeou o seu suicidio

no último ano.

Aprendín que por moito
que queiramos crer o contrario

non podemos saber ou controlar

o que senten os nosos seres queridos,

e a crenza teimuda de que somos distintos,

de que alguén que nós queremos
nunca pensaría en facerse dano

ou facerllo a outra persoa,

pode provocar que non vexamos

o que está escondido a simple vista.

E se a peor das posibilidades sucede,

temos que aprender a perdoarnos
por non saber

ou por non facer as preguntas correctas

ou por non atopar o tratamento adecuado.

Sempre debemos asumir

que alguén que queremos
pode estar sufrindo,

a pesar do que diga

ou de como actúe.

Debemos escoitar con todo o noso ser,

sen xulgar,

e sen ofrecer solucións.

Sei que vivirei con esta traxedia,

con estas traxedias múltiples,

durante o resto da miña vida.

Sei que para moitos,

o que eu perdín non se pode comparar
co que perderon o resto das familias.

Sei que o meu sufrimento
non fai o deles máis sinxelo.

Sei que hai incluso xente que pensa
que non teño dereito a sufrir,

só a unha vida de penitencia permanente.

Ó final, o que sei resúmese nisto:

a tráxica realidade é que incluso
os máis responsables e atentos de nós

podemos non ser capaces de axudar,

pero en nome do amor,

non debemos deixar de intentar

saber o que non se pode saber.

Grazas.

(Aplausos)