Чаму адзіная вартая высілкаў будучыня ўключае кожнага з нас

''Для існавання надзеі дастаткова адной асобы, і гэтай асобай можаш стаць ты,'' -- кажа Яго Святасць Папа Францішак у гэтай палымянай TED-прамове наўпрост з Ватыкана. У сваім пасланні, поўным веры, для людзей усіх веравызнанняў, для тых, хто трымае і не трымае ўладу, духоўны лідар хрысціянства дае павучальны агляд справаў у сучасным свеце і заклікае нас да роўнасці, салідарнасці і пяшчоты. "Давайце ўсе разам дапаможам адно адному не забывацца, што "іншы" -- гэта не статыстыка і не лічба, -- кажа ён. -- Мы ўсе маем патрэбу адно ў адным".

[Яго Святасць Папа Францішак,
запіс зроблены ў Ватыкане

і ўпершыню паказаны на TED2017]

Добры вечар.

Ці добрай раніцы -- я не ўпэўнены,
якая ў вас гадзіна.

Якая б гадзіна ні была, я вельмі ўсцешаны
прыняць удзел у вашай сустрэчы.

Мне вельмі падабаецца яе назва --
“The future you” (анг. "Будучы ты"),

таму што яна, гледзячы ў заўтрашні дзень,
ужо сёння запрашае да дыялогу:

гледзячы ў будучыню,
запрашае звярнуцца да "сябе".

“The future you” --

гэта будучыня, што створана з "цябе",
створана з сустрэч,

бо жыццё цячэ скрозь адносіны.

Шмат гадоў майго жыцця

яшчэ больш зацвердзілі
маё перакананне,

што існаванне кожнага з нас
цесна звязана з існаваннем іншых:

жыццё -- гэта не час, якi праходзіць,
а чаc сустрэч.

Калі я сустракаю ці слухаю
хворых людзей, што пакутуюць,

мігрантаў, што сутыкаюцца
з неймавернымі цяжкасцямі

ў пошуках лепшага лёсу,

вязняў, што нясуць пекла ў сваіх сэрцах,

людзей, асабліва маладых,
што не маюць працы,

у мяне часта паўстае пытанне:

"Чаму яны, а не я?"

Я таксама нарадзіўся ў сям'і мігрантаў:

мой тата і яго бацькі,
як і шмат якія італійцы,

адправіліся ў Аргентыну

і спазналі лёс тых,
хто застаецца ні з чым.

Я таксама мог бы быць
сярод "непатрэбных" сёння людзей.

Таму ў маім сэрцы заўсёды
застаецца пытанне:

"Чаму яны, а не я?"

Мне перш за ўсе хацелася б,
каб гэтая сустрэча дапамагла нам узгадаць,

што ўсе мы патрэбныя адно адному,

што ніводзін з нас
не з'яўляецца выспай,

аўтаномным і незалежным "Я",

што будучыню можна пабудаваць
толькі разам,

не выключаючы нікога.

Мы не задумваемся пра гэта,
але ўсё сапраўды ўзаемазвязана,

і нам неабходна аздаравiць
гэтыя сувязі:

нават моцнае асуджэнне,
што я трымаю ў сваім сэрцы

ў адносінах да майго брата
ці маёй сястры,

тая рана, якую ніколі не лячылі,
тая не выбачаная мною крыўда,

азлобленасць, што прынясе
толькі боль, --

гэта частка вайны,
што я нясу ў сабе,

полымя ў сэрцы, якое трэба патушыць,

бо інакш разгарыцца пажар
і пакіне толькі попел.

Сёння шмат хто з розных прычын,

здаецца, перасталі верыць,
што шчаслівая будучыня магчымая.

Да гэтых страхаў трэба
ставіцца сур'ёзна.

Але яны не з'яўляюцца непераможнымі.

Іх магчыма пераадолець,
калі не замыкацца ў сабе.

Таму што шчасце магчыма зведаць толькі

як дар гармоніі кожнай часцінкі
з усім цэлым.

Нават навука --
аб гэтым вам вядома лепш за мяне --

падцвярджае такое разуменне рэальнасці,

дзе кожны элемент існуе ў сувязі,
у бясконцым узаемадзеянні з усім астатнім.

І так я падыходжу
да свайго другога паведамлення.

Як цудоўна было б,

калі б рост навуковых
і тэхналагічных інавацый

суправаджаўся яшчэ
большай роўнасцю і сацыяльнай інклюзіяй!

Як цудоўна было б, калі,
адкрываючы новыя далёкія планеты,

мы адчулі б патрэбы нашых
брата і сястры, што круцяцца вакол нас!

Як было б цудоўна, калі б братэрства,

такое прыгожае і часам нязручнае слова,

не зводзілася толькі
да сацыяльнай дапамогі,

а стала б галоўным клопатам

падчас прыняцця палітычных,
эканамічных, навуковых рашэнняў

і ў адносінах між людзьмі,
народамі і краінамі.

Толькі выхаванне людзей
у братэрстве і салідарнасці

дапаможа пераадолець
"культуру непатрэбных",

і гэта тычыцца не толькі ежы ці тавараў,

а перш за ўсё людзей,

якія сталі адкінутымі на ўскраіны
тэхна-эканамічнымі сістэмамі,

у цэнтры ўвагі каторых несвядома

знаходзіцца ўжо не чалавек,
а тавары.

Салідарнасць -- гэта слова,

якое шмат хто хацеў бы
выкінуць са слоўніка.

Салідарнасць, аднак, --
гэта не нейкі аўтаматычны механізм,

яе немагчыма запраграмаваць
ці кіраваць ёю:

гэта вольны выбар,
што нараджаецца ў сэрцы кожнага з нас.

Так, менавіта вольны!

Калі чалавек зразумее, што яго жыццё,

нават у гушчары шматлікіх
супярэчнасцяў,

гэта дар,

любоў -- гэта крыніца
і сэнс жыцця,

як можна пераважыць у сабе
жаданне чыніць дабро іншым людзям?

А каб чыніць дабро,

патрэбна памяць, мужнасць
і нават крэатыўнасць.

Я даведаўся, што TED

збірае шмат вельмі крэатыўных людзей.

Так,

любоў патрабуе крэатыўных, канкрэтных,
нестандартных рашэнняў.

Не дастаткова проста
добрых інтэнцый і звыклых формул,

што часта служаць толькі
для ўласнага заспакаення.

Давайце ж разам дапаможам
адно адному запомніць,

што іншыя людзі --
гэта не проста статыстыка ці лічбы:

кожны з іх мае твар,

"ты" -- гэта заўсёды канкрэты твар,

гэта брат, варты клопату.

Існуе прыпавесць, якую Езус распавёў,

каб дапамагчы нам зразумець розніцу

паміж тымі, хто думае
аб уласным камфорце,

і тымі, хто дбае пра іншых.

Вы яе пэўна чулі:
гэта прыпавесць аб Міласэрным Самараніне.

Калі ў Езуса пыталіся "Хто мой сусед?",

што значыць "Пра каго мне клапаціцца?",

Ён распавядаў гэтую прыпавесць,

прыпавесць пра чалавека,

на якога напалі злодзеі, абрабавалі,
збілі яго і пакінулі на дарозе.

Два вельмі паважаныя
ў тыя часы чалавекі -- святар і лявіт --

убачылі яго,

але прайшлі, не зважаючы, і не спыніліся.

Потым праходзіў самаранін --
чалавек з этнічнай групы, якой пагарджалі.

І гэты самаранін, калі ўбачыў
на зямлі зраненага чалавека,

не прайшоў міма як іншыя,
быццам яго там і не было,

але пашкадаваў яго.

I гэта спачуванне

схіліла яго да канкрэтных дзеянняў:

ён перавязаў раны бедаку,
паліваючы іх алеем і віном,

прывёз яго ў гатэль,

і заплаціў з уласнай кішэні за тое,
каб за ім даглялалі.

Прыпавесць аб Міласэрным Самараніне --
гісторыя сучаснага чалавецтва.

Шляхі народаў поўняцца ранамі

з-за таго, што ўсё сканцэнтравана
вакол грашэй і рэчаў,

а не людзей.

У тых, хто лічыць сябе "прыстойнымі",
ёсць звычка

не хвалявацца пра іншых

і пакідаць такім чынам шмат людзей,

нават цэлыя народы, ззаду,
на ўскраіне дарогі.

Алё ёсць таксама і тыя,
хто стварае новы свет

праз дапамогу іншым людзям,
выдаткоўваючы ўласнае.

Дарэчы, Маці Тэрэза з Калькуты казала:

"Немагчыма любіць,
калі не за кошт самога сябе".

Нам трэба вельмі шмат зрабіць,
і мы павінны рабіць гэта разам.

Але як гэта зрабіць пры ўсім тым зле,
якім мы дыхаем?

Дзякуй Богу,

ніводная сістэма не можа забараніць нам
адкрыцца насустрач дабру, спачуванню

і здольнасці процістаяць злу,

што зыходзяць з глыбіні нашых сэрцаў.

Цяпер вы мне скажаце:

"Гэта ўсё прыгожыя словы,

але я не Міласэрны Самаранін
і не Маці Тэрэза з Калькуты".

Аднак кожны з нас каштоўны,

кожны з нас незаменны ў вачах Бога.

І ў цемры канфліктаў,
праз якія мы прабіраемся,

кожны з нас можа стаць яркай свечкай,

напамінам пра тое, што святло
заўжды перамагае цемру,

а не наадварот.

Для нас, хрысціян, будучыня мае імя,

і імя гэта -- надзея.

Спадзявацца не значыць быць
наіўнымі аптымістамі,

што ігнаруюць зло чалавецтва.

Надзея -- гэта дабрадзейнасць сэрца,

што не замыкаецца ў цемры,
не засяроджваецца на мінулым,

не вязне ў сучаснасці,

але здольная бачыць будучыню.

Надзея -- гэта дзверы,
адчыненыя ў будучыню.

Надзея -- гэта пакорнае і
схаванае зярнятка жыцця,

якое з часам вырастае ў вялікае дрэва.

Яна, як нябачныя дрожджы,
што дазваляюць усяму цесту падняцца,

яна надае смак усяму жыццю.

Яна здольная зрабіць шмат,

таму што дастаткова аднога пробліска
святла, што жывіцца надзеяй,

і цемра не будзе такой апраметнай.

Каб існавала надзея,
дастаткова аднаго чалавека,

і гэтым чалавекам можаш быць ты.

Потым з'явіцца другі "ты",
і яшчэ адзін "ты",

і вось гэта ўжо "мы".

А калі ёсць "мы",

ці тады пачынаецца надзея?

Не, яна ўжо пачалася з "цябе".

Калі ёсць"мы", пачынаецца рэвалюцыя!

Трэцяе і апошняе паведамленне,
якое б я хацеў сёння данесці,

датычыцца акурат рэвалюцыі:
рэвалюцыі пяшчотнасці.

Што такое пяшчота?

Гэта любоў, блізкая і адчувальная.

Гэта рух, што ўзнікае ў сэрцы

і дасягае вачэй, вушэй і рук.

Пяшчота азначае мець вочы,
каб бачыць іншых,

вушы, каб чуць іншых,

каб слухаць плач дзяцей, беднякоў,
тых, хто баіцца будучыні,

каб пачуць ціхі крык
нашага агульнага дома --

нашай забруджанай і хворай планеты.

Пяшчота азначае мець рукі і сэрца,

каб даглядаць іншага,
клапаціцца пра яго.

Пяшчота -- гэта мова дзетак,

тых, каму патрэбны іншыя.

Дзіцятка любіць і пазнае сваіх тату і маму

праз іх дотык, погляд, голас і пяшчоту.

Мне падабаецца чуць,

як тата ці мама размаўляюць
са сваім маленькім дзіцяткам,

калі i яны становяцца дзецьмі,

размаўляючы так, як гэта робіць іх дзіця.

Гэта і ёсць пяшчота:
сыйсцi на адзiны ўзровень з іншымі.

Так і Бог спусціўся ў вобразе Езуса,

каб стаць з намі на адзін узровень.

Гэта шлях, што прайшоў
Міласэрны Самаранін.

Гэта шлях самога Езуса,

што спусціўся

і пражыў цэлае чалавечае жыццё,

кіруючыся моваю любові.

Так, пяшчота -- гэта шлях,

якім кіраваліся найбольш мужныя і моцныя
мужчыны і жанчыны.

Пяшчота -- гэта не слабасць, гэта моц.

Гэта шлях салідарнасці, шлях пакоры.

Дазвольце мне сказаць выразна:

чым больш ты маеш улады,

чым больш твае дзеянні
маюць уплыў на людзей,

тым больш пакорным павінен быць ты сам.

Інакш твая ўлада цябе знішчыць,

а ты загубіш іншых.

У Аргентыне кажуць,

што улада -- гэта як джын нашча.

Дае ў галаву, робіць цябе п'яным,
ты губляеш раўнавагу

і робіш дрэнна сабе і іншым,

калi не дадаеш пакору i пяшчоту.

Аднак разам з пакорай і любоўю

ўлада, нават найвышэйшая і наймацнейшая,

пачынае служыць у інтэнцыі дабра.

Будучыня чалавецтва знаходзіцца
не толькі ў руках палітыкаў,

вялікіх лідараў ды буйных карпарацый.

Так, яны маюць велізарную адказнасць.

Але будучыня перш за ўсё
знаходзіцца ў руках людзей,

што бачаць тваё "я",

і сябе як часцінку "нас".

Мы ўсе маем патрэбу адно ў адным.

Таму, калі ласка, прашу вас
і пра мяне ўспамінаць з пяшчотай,

каб і я змог выканаць
дадзеную мне місію служыць

дзеля дабра іншых, дзеля дабра ўсіх.

Усіх вас. Усіх нас.

Дзякуй.