Ρίτσαρντ Βέλερ : Μπορεί ο ήλιος να κάνει καλό στην καρδιά;

Τα σώματα μας λαμβάνουν βιταμίνη D από τον ήλιο, αλλά σαν δερματολόγος ο Ρίτσαρντ Βέλερ υποστηρίζει οτι ο ήλιος ίσως να κρύβει και άλλα πλεονεκτήματα. Η έρευνα της ομάδας του δείχνει οτι το μονοξείδιο του αζώτου, ένας χημικός διαβιβαστής που αποθηκεύεται σε τεράστια αποθέματα στο δέρμα, μπορεί να απελευθερωθεί απο το υπεριώδες φως και να δράσει ευεργετικά για την πίεση και το καρδιαγγειακό σύστημα. Τι σημαίνει όμως αυτό; Ίσως αυτό να εξηγεί γιατί οι Σκωτσέζοι αρρωσταίνουν περισσότερο απο τους Αυστραλιανούς...

Πριν γίνω δερματολόγος,

σπούδαζα γενική ιατρική

όπως οι περισσότεροι δερματολόγοι στην Βρετανία.

Όταν λοιπόν τέλειωσα τις σπουδές μου, είκοσι χρόνια πριν,

πήγα στην Αυστραλία.

Ένα απο τα πρώτα πράγματα που μαθαίνεις στην Αυστραλία

είναι οτι οι Αυστραλοί, είναι πολύ ανταγωνιστικοί.

Και δεν είναι μεγαλόψυχοι στη νίκη.

Aυτό συνέβαινε συχνά:

"Εσείς τα Βρετανάκια δεν έχετε ιδέα απο κρίκετ και ραγκμπι."

Αυτό μπορούσα να το δεχτώ.

Αλλά αυτό μεταφέρθηκε και στη δουλειά :

κάθε βδομάδα μαζευόμασταν

μαζί με άλλους γιατρούς

και μελετούσαμε επιστημονικά άρθρα

ιατρικού περιεχομένου.

Και κάποια βδομάδα, το θέμα ήταν η καρδιοαγγειακή θνησιμότητα,

ένα περιορισμένο θέμα -πόσοι δηλαδή άνθρωποι πεθαίνουν απο καρδιακές παθήσεις

και ποια είναι τα ποσοστά.

Και ήταν ανταγωνιστικοί ακόμα και σε αυτό:

" Εσεις Βρετανάκια, έχετε σοκαριστικά επίπεδα καρδιακών παθήσεων."

Φυσικά είχαν δίκιο.

ΟΙ Αυστραλοί έχουν περίπου 1/3 λιγότερα καρδιακά νοσήματα απ' οτι εμείς,

λιγότερους θανάτους απο καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, λιγότερα εγκεφαλικά,

σε γενικές γραμμές δηλαδή είναι υγιέστεροι.

Και φυσικά αυτό ισχύει γιατί κατά τη γνώμη τους διακρίνονται για

το εξαίρετο ήθος τους, γιατί γυμνάζονται

και γιατί είναι Αυστραλοί ενώ εμείς είμαστε αγροίκοι Βρετανοί κ.τ.λ.

Δεν είναι όμως, μόνο οι Αυστραλιανοί που είναι πιο υγιείς από τους Βρετανούς.

Στην Βρετανία, υπάρχει μια διακύμανση της υγείας,

την οποία αποκαλούμε τυποποίηση της θνησιμότητας,

δηλαδή την πιθανότητα που έχει κάποιος να πεθάνει.

Και αυτό προκύπτεί απο δεδόμένα άρθρου 20 χρόνων που

όμως ισχύουν και σήμερα.

Συγκρίνοντας τα επίπεδα θνησιμότητας 50 μοίρες βορειότερα,

δηλαδή με περιοχές νότια όπως το Λονδινο και άλλα μέρη

-- σε αυτό το γεωγραφικό πλάτος, σε 55 μοίρες βορειότερα --

καταλήξαμε σε δυσάρεστα νέα για τη Γλασκόβη.

Εγώ είμαι απο το Εδιμβούργο. Χειρότερα τα νέα και απ' αυτό.

(Γέλια)

Όμως, τι προκαλεί αυτή την τρομακτική διαφορά

μεταξύ της νότιας Σκοτίας

και του Νότου;

Γνωρίζουμε φυσικά για το κάπνισμα,

τις Mars σοκολάτες, τα πατατάκια, την κακή διατροφή της Γλασκόβης.

Τα γνωρίζουμε όλα αυτά.

Tο γράφημα συμπεριλαμβάνει

όλους αυτούς τους παράγοντες.

Δηλαδή, για την δημιουργία του γραφήματος έλαβαν υπόψη τους το κάπνισμα, την κοινωνική τάξη, την διατροφή

και όλους τους γνωστούς επικίνδυνους παράγοντες.

Κι έτσι υπάρχει ένα κενό για την αιτία

των αυξανόμενων θανάτων όσο πιο βόρεια προχωρά κανείς.

Εδώ, μπαίνει ο ρόλος της ηλιακής ακτινοβολίας.

Η χρησιμότητα της βιταμίνης D έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις

και πολλοί άνθρωποι ανησυχούν.

Ναι, χρειαζόμαστε βιταμίνη D. Είναι μάλιστα απαραίτητο για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών.

Η γιαγιά μου μεγάλωσε στη Γλασκόβη,

το 1920 και τη δεκαετία του '30, όταν η ραχίτιδα ήταν σοβαρό πρόβλημα

και το μουρουνόλαδο πρόσφερε κάποια λύση.

Καθώς λοιπόν, προλάμβανε τη ραχίτιδα ήταν κοινή επιλογή των κατοίκων της πόλης.

Μάλιστα όταν ήμουν παιδί η γιαγιά μου, μου έδινε μουρουνόλαδο.

Το θυμάμαι χαρακτηριστικά, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει αυτή τη γεύση.

Εδώ υπάρχει μια συσχέτιση: Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα βιταμίνης D,

τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες για καρδιακά νοσήματα και καρκίνο.

Υπάρχει σωρεία δεδομένων που υποδεικνύουν οτι η βιταμίνη D κάνει καλό στον οργανισμό.

Επίσης, εμποδίζει την ανάπτυξη ραχίτιδας κ.τ.λ.

Αλλά αν χορηγήσεις συμπληρώματα βιταμίνης D,

παρατηρεί κανείς οτι δεν αλλάζει το υψηλό ποσοστό καρδιακό νοσημάτων.

Αλλά ούτε μπορεί να εμποδίσει την εμφάνιση καρκίνου.

Αυτό που πιστεύω εγώ, δεν παύει να είναι μια απο τις πολλές θεωρίες που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή,

και σίγουρα δεν είναι ο μόνος τρόπος να εμποδίσεις καρδιακά νοσήματα.

Πιστεύω πως τα υψηλά επίπεδα βιταμίνης D, που αποτελούν δείκτη για την έκθεση μας στον ήλιο,

και η έκθεση στον ήλιο, με τον τρόπο που θα σας δείξω,

κάνει καλό στις καρδιακές παθήσεις.

Τέλος πάντων, αφού επέστρεψα από την Αυστραλία,

και παρά τους προφανείς κινδύνους για την υγεία μου, μετακόμισα στο Αμπερντίν.

(Γέλια)

Στο Αμπερντίν, πήρα την ειδίκευση μου ως δερματολόγος,

αλλά επίσης ενδιαφέρθηκα για την έρευνα,

και συγκεκριμένα ενδιαφέρθηκα για το μονοξείδιο του αζώτου.

Αυτοί οι κύριοι,

ο Φούρσγκοτ, o Ιγκνάρο και ο Μουράντ,

κέρδισαν το Νόμπελ Ιατρικής το 1998.

Ήταν οι πρώτοι που περιέγραψαν

αυτό το χημικό στοιχείο, το μονοξείδιο του αζώτου.

Το μονοξείδιο του αζώτου διαστέλει τα αιμοφόρα αγγεία

με αποτέλεσμα να ελαττώνει την πίεση.

Επίσης διαστέλλει τις στεφανιαίες αρτηρίες με αποτέλεσμα να μειώνει τα στηθάγχη.

Και το αξιοσημειώτο είναι οτι

στο παρελθόν, όταν σκεφτόμασταν σχετικά με τους χημικούς διαβιβαστές του σώματος

νομίζαμε οτι ήταν πολύπλοκοι όπως τα οιστρογόνα, η ινσουλίνη

ή οι νευροδιαβιβαστές.

Πολύπλοκες δηλαδή διαδικασίες με πολύπλοκες χημικές ουσίες

που ενώνονται με πολύπλοκους υποδοχείς.

Και όμως, δυο εξαιρετικά απλά μόρια,

το άζωτο και το οξυγόνο όταν ενώνονται,

αποκτούν τεράστια αξία για την [ακαθόριστη] χαμηλή πίεση αίματος,

για τους νευροδιαβιβαστές, για πολλά πολλά πράγματα,

αλλά συγκεκριμένα για την καρδιαγγειακή μας υγεία.

Ξεκίνησα λοιπόν την έρευνα και βρήκαμε το εξής συναρπαστικο:

το δέρμα μας παράγει μονοξείδιο του αζώτου.

Άρα δεν βρίσκεται απλά στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Δημιουργείται και στο δέρμα.

Αφού λοιπόν το ανακαλύψαμε και το δημοσιεύσαμε

σκεφτόμουν, ωραία αλλά που βοηθάει αυτό;

Πώς γίνεται να έχεις χαμηλή πίεση από το δέρμα σου;

Δεν είναι η καρδιά. Άρα πως γίνεται;

Πήγα λοιπόν στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως κάνουν όσοι ασχολούνται με την έρευνα,

και έμεινα μερικά χρόνια στο Πίτσμουργκ. Αυτό εδώ είναι το Πίτσμουργκ.

Με ενδιέφεραν λοιπόν, πολύ περίπλοκα συστήματα.

Σκεφτόμασταν λοιπόν οτι ίσως το μονοξείδιο του αζώτου επηρέαζε τον θάνατο των κυττάρων,

το πως επιβιώνουν αλλά και την ανθεκτικότητα τους σε διάφορες καταστάσεις.

Και έτσι αρχικά δούλεψα στην καλλιέργεια κυττάρων

χρησιμοποιώντας ποντίκια

που δεν μπορούσαν να παράγουν το γονίδιο.

Δουλέψαμε δηλαδή πάνω σε ένα μηχανισμό όπου το ΝΟ βοηθούσε τα κύτταρα να επιβιώνουν.

Μετά μετακόμισα πίσω στο Ενδιμβούργο.

Εκεί, για πειραματόζωα χρησιμοποιούσαμε φοιτητές ιατρικής.

Είναι ένα είδος που πλησιάζει τον μέσο άνθρωπο,

με πολλά πλεονεκτήματα συγκριτικά με τα ποντίκια:

Είναι ελεύθεροι, δεν τους ξυρίζεις, τρέφονται μόνοι τους

και κανείς δεν μπαίνει στο γραφείο σου λέγοντας,

"κάνε οικονομία στα "πειραματόζωα- φοιτητές".

Επομένως είναι ιδανικοί.

Βρήκαμε όμως,

οτι δεν μπορούμε να αναπαραγάγουμε στον άνθρωπο τα ίδια δεδομένα που ισχύουν για τα ποντίκια.

Συγκεκριμένα, δεν μπορούσαμε να απενεργοποιήσουμε την

παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου στο δέρμα των ανθρώπων.

Βάζαμε κρέμες οι οποίες μπλόκαραν το ένζυμο που το δημιουργούσε,

περνούσαμε διάφορα ενδοφλέβια, αλλά τίποτα. Δεν μπορούσαμε να το απενεργοποιήσουμε.

Και ο λόγος ήταν, όπως αποδείχτηκε μετά απο δουλειά τριών ετών,

οτι στο δέρμα μας έχουμε τεράστια αποθέματα,

οχι μονοξειδίου του αζώτου γιατι αυτό είναι αέριο

και όταν απλελευθερώνεται--(ουπς)-- μέσα σε δευτερόλεπτα έχει εξαφανιστεί,

αλλά μετατρέπεται στα παράγωγα του,

νιτρώδες δηλαδή νιτρικό άλας, NO2, ΝΟ3,

Και αυτά είναι πιο σταθερά,

και το δέρμα μας έχει μεγάλα αποθέματα απο αυτά.

Και μετά συλλογιζόμασταν σχετικά με αυτά το αποθέματα.

Αναρωτιέμαι αν η ηλιακή ακτινοβολία ενεργοποιεί αυτά τα αποθέματα,

και τα απελευθερώνει στο δέρμα μας,

όπου τα αποθέματα είναι σχεδόν 10 φορές περισσότερα απ' οτι στην κυκλοφορία του αίματος.

Θα μπορούσε λοιπόν ο ήλιος να ενεργοποιεί αυτά τα αποθέματα στην κυκλοφορία του αίματος,

και αυτό να ωφελεί το καρδιαγγειακό μας σύστημα;

Επειδή είμαι ερευνητικός δερματολόγος,

σκεφτήκαμε μαζί με τους συνεργάτες μου οτι έπρεπε

να εκθέσουμε τα πειραματόζωα μας στην ηλιακή ακτιοβολία.

Έτσι συγκεντρώσαμε μερικούς εθελοντές

και τους εκθέσαμε στο υπεριώδες φως.

Αυτά λοιπόν, είναι σαν λάμπες ήλιακής ακτινοβολίας.

Προσέξαμε, όμως επειδή η

βιταμίνη D δημιουργείται απο τις υπεριώδης ακτίνες Β,

να διαχωρίσουμε την έρευνα μας απο αυτήν.

Έτσι, αντ' αυτής χρησιμοποιήσαμε υπεριώδης ακτίνες Α

Τοποθετήσαμε τους εθελοντές κάτω απο μια λάμπα

σε διάστημα αντίστοιχο με 30 λεπτά καλοκαρινής ηλιοφάνειας στο Ενδιμβούργο,

και προκαλέσαμε την αύξηση της κυκλοφορίας

του μονοξείδιου του αζώτου.

Επίσης, βάλαμε εθελοντές ασθενείς κάτω απο αυτή την ακτινοβολία,

με αποτέλεσμα τα επίπεδα τους στο ΝΟ να ανέβουν

και η πίεση τους να πέσει.

Αυτό ήταν αρκετό όχι τόσο σε ατόμικο επίπεδο,

όσο σε επίπεδο πληθυσμού,

για να μετατοπιστούν τα ποσοστά καρδιακών νοσημάτων.

Και όταν απλώς ανάβαμε τις λάμπες

ή τους θερμαίναμε στον ίδιο βαθμό που θα έκαναν οι λάμπες

αλλά στην ουσία δεν επιτρέπαμε η ακτινοβολία να φτάσει στο δέρμα, αυτό δεν συνέβαινε.

Απ' οτι φαίνεται, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της υπεριώδους ακτινοβολίας όταν φτάνει στο δέρμα.

Προς το παρόν συλλέγουμε δεδομένα.

Υπάρχουν όμως τα εξής αξιοσημείωτα:

Αυτό εμφανίζεται εντονότερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Δεν είμαι σίγουρος ακριβώς για ποιες ηλικίες ισχύει αυτό.

Ένα από τα άτομα ήταν και η πεθερά μου,

και όπως φαντάζεστε δεν ξέρω την ακριβή ηλικία της.

Αλλά για ανθρώπους μεγαλύτερους απο τη γυναίκα μου,

αυτό εμφανίζεται συχνότερα και εντονότερα.

Επίσης πρέπει να αναφέρω,

οτι δεν υπήρξε καμία μεταβολή στα επίπεδα της βιταμίνης D.

Άρα η βιταμίνη D δεν έχει κάποια σχέση με αυτό.

Επομένως η βιταμίνη D είναι ευεργετική, σταματάει την ραχίτιδα,

εμποδίζει τον μεταβολισμό του ασβεστίου, τα οποία είναι πολύ σημαντικά.

Αλλά αυτό για το οποίο μιλάμε σήμερα είναι ξεχωριστός μηχανισμός απο τη βιταμίνη D.

Τώρα, ένα απο τα προβλήματα σχετικά με την πίεση,

είναι οτι το σώμα μας κάνει τα πάντα

για να κρατήσει την πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα.

Αν για παράδειγμα κοπείτε στο πόδι σας και χάνετε πολύ αίμα,

το σώμα σας θα αυξήσει τους καρδιακούς παλμούς

και θα κάνει οτι μπορεί για να κρατήσει την πίεση υψηλή.

Αυτή είναι μια θεμελιώδης φυσική αρχή.

Έτσι το επόμενο βήμα της έρευνας μας

ήταν να ερευνήσουμε την διαστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Έτσι το μετρήσαμε, παρατηρήστε οτι δεν

έχει ουρά, ούτε χρειάζεται ξύρισμα, είναι ένας φοιτητής ιατρικής.

Στο χέρι μπορείς να μετρήσεις την ροή του αίματος

με βάση το πόσο διογκώνεται όταν το αίμα περνάει .

Και αυτό που βρήκαμε κάνοντας μια εικονική ακτινοβολία

- αυτή είναι η παχιά

και αυτή είναι η ακτινοβολία UV στο χέρι ώστε

να το θερμάνει χωρίς οι ακτίνες να ακουμπήσουν το δέρμα.

Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στη ροή του αίματος και στην διαστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Αντίθετα, σε μια πραγματική ακτινοβολία

κατά την διάρκεια των UV ακτινών και για μια ώρα μετά,

υπάρχει διαστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Αυτός είναι ένας μηχανισμός με τον οποίο χαμηλώνει η πίεση του αίματος ενώ

παράλληλα διαστέλλονται και οι στεφανιαίες αρτηρίες

για να επιτρέψουν στο αίμα να τροφοδοτήσει την καρδιά.

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι οτι η υπεριώδης δηλαδή η έκθεση στον ήλιο,

λειτουργεί ευεργετικά για την πίεση και το καρδιαγγειακό σύστημα.

Έτσι σκεφτήκαμε ένα το είδος μοντέλου,

καθώς διαφορετικές ποσότητες UV ακτινοβολούν σε διαφορετικά μέρη της γής και διαφορετικές στιγμές του χρόνου,

οπότε μπορείς να γεμίσεις τα αποθέματα μονοξειδίου του αζώτου

και των παράγωγων του στο δέρμα

τα οποία διασπώνται και παράγουν ΝΟ.

Διαφορετικά κύμματα φωτός έχουν διαφορετικούς τρόπους να το επιτύχουν.

Άρα μπορεί κάποιος να ερευνήσει.

Αν για παράδειγμα κάποιος ζεί στον ισημερινό και οι ακτίνες του ήλιου είναι κάθετες και

διαπερνούν ένα λεπτό στρώμα της ατμόσφαιρας,

τότε και το χειμώνα αλλά και το καλοκαίρι, η ποσότητα φωτός είναι η ίδια.

Αν τώρα ζεις εδώ, το καλοκαίρι

η ακτινοβολία έρχεται σχεδόν απευθείας,

αλλά το χειμώνα έρχεται δια μέσου ενός μεγάλου στρωματος ατμόσφαιρας

και έτσι πολύ απο την υπεριώδη ακτινοβολία δεν φτάνει τελικά.

Εκτός των άλλων το εύρος του μήκους των κυμάτων που φτάνουν στη γη

διαφέρουν το χειμώνα από το καλοκαίρι.

Με βάση αυτά μπορεί κανείς να πολλαπλασιάσει αυτά τα δεδομένα

σε σχέση με το πόσο ΝΟ απελεθερώνεται

και να υπολογίσει πόσο μονοξείδιο του αζώτου

θα απελευθερωθεί απο το δέρμα στην κυκλοφορία του αίματος.

Επομένως, αν ήσασταν στον ισημερινό,

είναι αυτές οι δυο γραμμές, η κόκκινη και η μωβ,

το ποσό του μονοξείδιου του αζώτου που αλεπευθερώνεται σ' αυτή την περιοχή κάτω απο την καμπύλη,

είναι αυτή η περιοχή εδώ.

Οπότε αν είσαι στον ισημερινό, Δεκέμβριο ή Ιούνιο,

έχεις τεράστιες ποσότητες ΝΟ να απελευθερώνονται από το δέρμα.

Η Βεντούρα είναι στη νότια Καλιφόρνια.

Το καλοκαίρι είναι σα να βρίσκεσαι στον ισημερινό.

Είναι τέλεια. Απελευθερώνεται πολύ ΝΟ.

Και στα μέσα του χειμώνα, τα πράγματα είναι σχετικά καλά.

Το καλοκαίρι στο Ενδιμβούργο, η περιοχή κάτω απο τη καμπύλη είναι αρκετά καλή,

αλλά το χειμώνα, η ποσότητα του ΝΟ που μπορεί να απελευθερωθεί

είναι σχεδόν μηδαμινή.

Επομένως, τι πιστεύουμε;

Ακόμα δουλεύουμε πάνω σε αυτή την έρευνα,

ακόμα την εξελίσουμε και την επεκτείνουμε.

Πιστεύουμε οτι είναι πολύ σημαντική.

Πιστεύουμε οτι ερμηνεύει πολλές απο τις διαφορές στα επίπεδα υγείας μεταξύ βόρειας και νότιας Βρετανίας,

μας αφορά.

Πιστεύουμε οτι το δέρμα,

ορθότερα, γνωρίζουμε οτι το δέρμα έχει μεγάλα αποθέματα

απο μονοξείδιο του αζώτου σε όλες τις μορφές του.

Και υποπτευόμαστε οτι αυτά τα αποθέματα προέρχονται απο μια διατροφή πλούσια

σε πράσινα λαχανικά, πατζάρια, μαρούλια,

που είναι πλούσια σε πρωτοξείδια του αζώτου και τα οποία μεταφέρονται στο δέρμα.

Θεωρούμε οτι στη συνέχεια αποθηκεύονται,

και απελευθερώνονται απο την ηλιακή ακτινοβολία,

η οποία έχει ευεργετικές ιδιότητες.

Και η δουλειά μας θα συνεχιστεί, όμως οι δερματολόγοι..

και γω δερματολόγος είμαι.

Η καθημερινότητα μου είναι να λέω " Δυστυχώς, έχετε καρκίνο του δέρματος,

εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας, παρακαλώ να αποφεύγετε τον ήλιο."

Όμως, θεωρώ οτι το σημαντικό εδώ είναι πως

πέρα απο τους κινδύνους της ακτινοβολίας, υπάρχουν πολλά οφέλη.

Ναι, η ηλιακή ακτινοβολία είναι η κύρια μεταβλητή στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος,

αλλά οι θάνατοι απο καρδιακά νοσήματα είναι εκατοντάδες φορές υψηλότεροι

απο τους θανάτους εξαιτίας του καρκίνου του δέρματος.

Πιστεύω πως πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί

αλλά και οτι πρέπει να καθορίσουμε τόσο τους κινδύνους όσο και τα οφέλη.

Με άλλα λόγια, πόση έκθεση στον ήλιο είναι ασφαλής

και πως μπορείς αυτό να το γενικεύσεις για την υγεία μας γενικότερα;

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)