-
Ý tưởng về quyền con người là
mỗi chúng ta,
-
không quan trọng ta là ai
hoặc sinh ra ở đâu,
-
được hưởng
những quyền cơ bản và tự do giống nhau.
-
Quyền con người không phải
đặc quyền,
-
và không thể được ban cho hay
tước đi.
-
Chúng không thể chuyển nhượng
và mang tính đại chúng.
-
Nghe có vẻ khá minh bạch,
-
nhưng thực ra cực kỳ phức tạp
-
ngay khi ta cố
đưa ý tưởng vào thực tế.
-
Chính xác thì những quyền cơ bản
của con người là gì?
-
Ai có quyền chọn chúng?
-
Ai thi hành chúng, và như thế nào?
-
Khái niệm về quyền con người
là một câu chuyện dài.
-
Qua nhiều thế kỷ cũng như
nhiều nền xã hội, tôn giáo và văn hóa
-
chúng ta đã tranh đấu để định nghĩa
công bằng, công lý và quyền lợi.
-
Nhưng 1 trong những tuyên bố
gần nhất về nhân quyền toàn cầu
-
xuất hiện từ đống tro tàn của Thế chiến II
với sự ra đời của Liên Hợp Quốc (LHQ).
-
Hiệp ước hình thành LHQ
với 1 trong những mục đích của họ
-
là khẳng định lại niềm tin vào
những quyền căn bản của con người.
-
Với tinh thần như vậy,
-
vào năm 1948, Đại hội đồng LHQ
đã cho ra Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền.
-
Tài liệu được viết bởi 1 ủy ban quốc tế
do Eleanor Roosevelt chủ trì,
-
đặt ra những điều cơ bản của
luật nhân quyền quốc tế.
-
Tuyên ngôn được dựa trên nguyên tắc
-
tất cả con người đều được sinh ra
tự do, bình đẳng về nhân phẩm và quyền lợi
-
Nó liệt kê 30 điều chứng nhận rằng,
trong đó gồm có,
-
nguyên tắc của việc không kỳ thị
và quyền được sống cũng như tự do.
-
Nó nhắc đến tự do tiêu cực,
như tự do khỏi việc tra tấn hay nô lệ,
-
cũng như tự do tích cực,
-
như tự do di chuyển
và lưu trú.
-
Nó bao gồm các quyền công dân
và chính trị cơ bản,
-
như tự do ngôn luận, tín ngưỡng,
hoặc hội họp ôn hòa,
-
cũng như những quyền xã hội, kinh tế
và văn hóa,
-
như quyền được giáo dục
-
và quyền được tự do lựa chọn nghề nghiệp
-
được trả lương cũng như đối xử công bằng.
-
Tuyên ngôn không thiên vị
khi nói quyền nào quan trọng hơn,
-
nó nhấn mạnh vào tính phổ quát,
-
không thể chia cắt,
-
và sự phụ thuộc lẫn nhau
của chúng.
-
Và trong vài thập kỷ qua,
luật nhân quyền quốc tế đã phát triển,
-
đào sâu và mở rộng hiểu biết của chúng ta
về quyền con người là gì,
-
và làm sao để bảo vệ chúng tốt hơn.
-
Vậy nếu các nguyên tắc này
được phát triển tốt,
-
thì tại sao quyền con người lại bị
ngược đãi và bỏ qua lần này tới lần khác
-
trên khắp thế giới?
-
Vấn đề chung là
không hề dễ
-
để thực thi rộng rãi
hoặc trừng phạt những người vi phạm.
-
Bản tuyên ngôn, mặc dù được đánh giá là
có quyền lực cao và uy tín,
-
là một tuyên bố, chứ không phải luật cứng.
-
Nên khi những quốc gia riêng lẻ
vi phạm,
-
các cơ chế để xác định
các vi phạm không tốt.
-
Ví dụ, các tổ chức chính
chịu trách nhiệm bảo vệ nhân quyền ở LHQ
-
phần lớn là quản lý và điều tra vi phạm,
-
nhưng không thể buộc các nước
thay đổi chính sách hay bù đắp cho họ.
-
Đó là lý do các nhà phê bình nói rằng
thật ngây thơ khi mặc định nhân quyền
-
trong 1 thế giới mà các nước
giữ quá nhiều quyền lực.
-
Các nhà phê bình cũng nghi ngờ
tính đại chúng của nhân quyền
-
và nhấn mạnh rằng sự phát triển của họ
-
đã bị lèo lái kinh khủng bởi 1 nhóm nhỏ
gồm đa số các nước phương Tây
-
dẫn đến sự tổn hại toàn diện.
-
Kết quả như thế nào?
-
Sự ủng hộ việc thiên vị
các quyền tự do chính trị dân sự
-
hơn các quyền chính trị xã hội
-
và thiên vị quyền cá nhân
hơn quyền tập thể.
-
Những người khác bảo vệ
luật quốc tế về nhân quyền
-
đồng thời chỉ ra mặt tích cực
khi ta thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế
-
và giúp đỡ những nhà hoạt động.
-
Họ cũng chỉ ra rằng
-
không phải tất cả công cụ
nhân quyền quốc tế đều vô dụng.
-
Ví dụ, Công ước châu Âu về quyền con người
thiết lập 1 tòa án
-
nơi 47 nước thành viên và cư dân của họ
có thể đem những vụ việc đến.
-
Tòa án ra các quyết định ràng buộc
mà mỗi nước thành viên phải tuân thủ.
-
Luật nhân quyền không ngừng phát triển
-
cũng như quan điểm và định nghĩa của ta
về quyền cơ bản của con người là gì.
-
Ví dụ, quyền dân chủ hoặc
quyền phát triển
-
cơ bản và quan trọng như thế nào?
-
Và bởi vì cuộc sống của ta
ngày càng số hóa
-
có nên tồn tại quyền truy cập Internet?
-
Quyền bảo mật kỹ thuật số?
-
Bạn nghĩ sao?