WEBVTT

00:00:06.472 --> 00:00:09.649
Ý tưởng về quyền con người là
mỗi chúng ta,

00:00:09.649 --> 00:00:12.345
không quan trọng ta là ai
hoặc sinh ra ở đâu,

00:00:12.345 --> 00:00:16.528
được hưởng
những quyền cơ bản và tự do giống nhau.

00:00:16.528 --> 00:00:18.348
Quyền con người không phải
đặc quyền,

00:00:18.348 --> 00:00:21.245
và không thể được ban cho hay
tước đi.

00:00:21.245 --> 00:00:24.787
Chúng không thể chuyển nhượng
và mang tính đại chúng.

00:00:24.787 --> 00:00:26.994
Nghe có vẻ khá minh bạch,

00:00:26.994 --> 00:00:29.078
nhưng thực ra cực kỳ phức tạp

00:00:29.078 --> 00:00:32.930
ngay khi ta cố
đưa ý tưởng vào thực tế.

00:00:32.930 --> 00:00:35.470
Chính xác thì những quyền cơ bản
của con người là gì?

00:00:35.470 --> 00:00:36.946
Ai có quyền chọn chúng?

00:00:36.946 --> 00:00:39.743
Ai thi hành chúng, và như thế nào?

00:00:39.743 --> 00:00:43.460
Khái niệm về quyền con người
là một câu chuyện dài.

00:00:43.460 --> 00:00:46.966
Qua nhiều thế kỷ cũng như
nhiều nền xã hội, tôn giáo và văn hóa

00:00:46.966 --> 00:00:52.230
chúng ta đã tranh đấu để định nghĩa
công bằng, công lý và quyền lợi.

00:00:52.230 --> 00:00:55.313
Nhưng 1 trong những tuyên bố
gần nhất về nhân quyền toàn cầu

00:00:55.313 --> 00:01:00.494
xuất hiện từ đống tro tàn của Thế chiến II
với sự ra đời của Liên Hợp Quốc (LHQ).

00:01:00.494 --> 00:01:03.602
Hiệp ước hình thành LHQ
với 1 trong những mục đích của họ

00:01:03.602 --> 00:01:08.384
là khẳng định lại niềm tin vào
những quyền căn bản của con người.

00:01:08.384 --> 00:01:09.605
Với tinh thần như vậy,

00:01:09.605 --> 00:01:16.029
vào năm 1948, Đại hội đồng LHQ
đã cho ra Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền.

00:01:16.029 --> 00:01:20.425
Tài liệu được viết bởi 1 ủy ban quốc tế
do Eleanor Roosevelt chủ trì,

00:01:20.425 --> 00:01:24.047
đặt ra những điều cơ bản của
luật nhân quyền quốc tế.

00:01:24.047 --> 00:01:26.052
Tuyên ngôn được dựa trên nguyên tắc

00:01:26.052 --> 00:01:32.598
tất cả con người đều được sinh ra
tự do, bình đẳng về nhân phẩm và quyền lợi

00:01:32.598 --> 00:01:35.653
Nó liệt kê 30 điều chứng nhận rằng,
trong đó gồm có,

00:01:35.653 --> 00:01:39.924
nguyên tắc của việc không kỳ thị
và quyền được sống cũng như tự do.

00:01:39.924 --> 00:01:44.185
Nó nhắc đến tự do tiêu cực,
như tự do khỏi việc tra tấn hay nô lệ,

00:01:44.185 --> 00:01:45.726
cũng như tự do tích cực,

00:01:45.726 --> 00:01:49.011
như tự do di chuyển
và lưu trú.

00:01:49.011 --> 00:01:51.965
Nó bao gồm các quyền công dân
và chính trị cơ bản,

00:01:51.965 --> 00:01:55.981
như tự do ngôn luận, tín ngưỡng,
hoặc hội họp ôn hòa,

00:01:55.981 --> 00:01:59.033
cũng như những quyền xã hội, kinh tế
và văn hóa,

00:01:59.033 --> 00:02:00.899
như quyền được giáo dục

00:02:00.899 --> 00:02:03.427
và quyền được tự do lựa chọn nghề nghiệp

00:02:03.427 --> 00:02:06.258
được trả lương cũng như đối xử công bằng.

00:02:06.258 --> 00:02:10.140
Tuyên ngôn không thiên vị
khi nói quyền nào quan trọng hơn,

00:02:10.140 --> 00:02:11.882
nó nhấn mạnh vào tính phổ quát,

00:02:11.882 --> 00:02:13.448
không thể chia cắt,

00:02:13.448 --> 00:02:15.279
và sự phụ thuộc lẫn nhau
của chúng.

00:02:15.279 --> 00:02:19.106
Và trong vài thập kỷ qua,
luật nhân quyền quốc tế đã phát triển,

00:02:19.106 --> 00:02:22.346
đào sâu và mở rộng hiểu biết của chúng ta
về quyền con người là gì,

00:02:22.346 --> 00:02:25.078
và làm sao để bảo vệ chúng tốt hơn.

00:02:25.078 --> 00:02:27.264
Vậy nếu các nguyên tắc này
được phát triển tốt,

00:02:27.264 --> 00:02:31.725
thì tại sao quyền con người lại bị
ngược đãi và bỏ qua lần này tới lần khác

00:02:31.725 --> 00:02:34.592
trên khắp thế giới?

00:02:35.492 --> 00:02:38.474
Vấn đề chung là
không hề dễ

00:02:38.474 --> 00:02:42.745
để thực thi rộng rãi
hoặc trừng phạt những người vi phạm.

00:02:42.745 --> 00:02:46.817
Bản tuyên ngôn, mặc dù được đánh giá là
có quyền lực cao và uy tín,

00:02:46.817 --> 00:02:49.702
là một tuyên bố, chứ không phải luật cứng.

00:02:49.702 --> 00:02:51.702
Nên khi những quốc gia riêng lẻ
vi phạm,

00:02:51.702 --> 00:02:55.841
các cơ chế để xác định
các vi phạm không tốt.

00:02:55.841 --> 00:03:00.467
Ví dụ, các tổ chức chính
chịu trách nhiệm bảo vệ nhân quyền ở LHQ

00:03:00.467 --> 00:03:03.442
phần lớn là quản lý và điều tra vi phạm,

00:03:03.442 --> 00:03:10.156
nhưng không thể buộc các nước
thay đổi chính sách hay bù đắp cho họ.

00:03:10.156 --> 00:03:13.731
Đó là lý do các nhà phê bình nói rằng
thật ngây thơ khi mặc định nhân quyền

00:03:13.731 --> 00:03:18.213
trong 1 thế giới mà các nước
giữ quá nhiều quyền lực.

00:03:18.213 --> 00:03:21.141
Các nhà phê bình cũng nghi ngờ
tính đại chúng của nhân quyền

00:03:21.141 --> 00:03:23.037
và nhấn mạnh rằng sự phát triển của họ

00:03:23.037 --> 00:03:27.688
đã bị lèo lái kinh khủng bởi 1 nhóm nhỏ
gồm đa số các nước phương Tây

00:03:27.688 --> 00:03:30.164
dẫn đến sự tổn hại toàn diện.

00:03:30.164 --> 00:03:31.480
Kết quả như thế nào?

00:03:31.480 --> 00:03:33.985
Sự ủng hộ việc thiên vị
các quyền tự do chính trị dân sự

00:03:33.985 --> 00:03:36.455
hơn các quyền chính trị xã hội

00:03:36.455 --> 00:03:40.786
và thiên vị quyền cá nhân
hơn quyền tập thể.

00:03:40.786 --> 00:03:43.159
Những người khác bảo vệ
luật quốc tế về nhân quyền

00:03:43.159 --> 00:03:47.143
đồng thời chỉ ra mặt tích cực
khi ta thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế

00:03:47.143 --> 00:03:50.449
và giúp đỡ những nhà hoạt động.

00:03:50.449 --> 00:03:51.417
Họ cũng chỉ ra rằng

00:03:51.417 --> 00:03:55.233
không phải tất cả công cụ
nhân quyền quốc tế đều vô dụng.

00:03:55.233 --> 00:03:59.218
Ví dụ, Công ước châu Âu về quyền con người
thiết lập 1 tòa án

00:03:59.218 --> 00:04:03.446
nơi 47 nước thành viên và cư dân của họ
có thể đem những vụ việc đến.

00:04:03.446 --> 00:04:08.972
Tòa án ra các quyết định ràng buộc
mà mỗi nước thành viên phải tuân thủ.

00:04:08.972 --> 00:04:11.225
Luật nhân quyền không ngừng phát triển

00:04:11.225 --> 00:04:16.040
cũng như quan điểm và định nghĩa của ta
về quyền cơ bản của con người là gì.

00:04:16.040 --> 00:04:19.570
Ví dụ, quyền dân chủ hoặc
quyền phát triển

00:04:19.570 --> 00:04:21.713
cơ bản và quan trọng như thế nào?

00:04:21.713 --> 00:04:23.752
Và bởi vì cuộc sống của ta
ngày càng số hóa

00:04:23.752 --> 00:04:26.860
có nên tồn tại quyền truy cập Internet?

00:04:26.860 --> 00:04:28.926
Quyền bảo mật kỹ thuật số?

00:04:28.926 --> 00:04:30.400
Bạn nghĩ sao?