How false news can spread - Noah Tavlin

Có một câu nói vẫn được cho là của
Mark Twain như thế này,

"Trong khi lời nói dối có thể đi được
nửa vòng trái đất

thì sự thật
vẫn còn đang mang giầy."

Điều buồn cười là:

Có lý do để nghi ngờ việc Mark Twain
có từng nói như vậy hay không,

do đó, trớ trêu thay,
lại đang chứng minh cho câu nói.

Và ngày nay, câu nói đó, dù là ai nói đi
chăng nữa, cũng đúng hơn bao giờ hết.

Trong nhiều thập kỷ trước, phần lớn
các hãng truyền thông có phạm vi toàn cầu

gồm nhiều tờ báo và mạng lưới lớn

có nguồn thu thập tin tức trực tiếp.

Những hãng tin như Reuters
hay Associated Press

tập hợp hay tường thuật lại tin tức mà
điều này khá hiếm bị so sánh với ngày nay.

Tốc độ truyển tải thông tin ngày nay

tạo điều kiện lý tưởng cho một hiện tượng
gọi là đưa tin vòng tròn.

Đó là khi tờ báo A
đưa tin sai,

tờ báo B in lại thông tin đó,

và tờ báo A khi đó lại trích dẫn
nguồn thông tin là từ B.

Một dạng đưa tin vòng tròn khác

là khi nhiều tờ báo

cùng đăng một thông tin sai ban đầu,

thông tin đó về sau lại được nhiều nguồn
xác nhận là thuộc về một tác giả khác.

Ví dụ, năm 1998 có đăng một bài báo
ngụy khoa học

lập luận rằng việc tiêm chủng định kỳ
gây tự kỷ ở trẻ em

làm dậy lên phong trào chống tiêm chủng,

bất chấp sự thật rằng
bài báo gốc liên tục bị cộng đồng khoa học

bác bỏ.

Những đứa trẻ không được tiêm chủng
bị mắc phải những bệnh truyền nhiễm

mà trước đó đã được ngăn chặn ở Mỹ,

với nhiều bệnh nhiễm trùng chết người.

Một ví dụ ít kinh khủng hơn,

là các bài châm biếm được trình bày
cho giống một bài nghiêm túc

sau đó lại được các hãng tin đưa tin lại
nhưng không nằm trong mục vui cười.

Ví dụ, một bài báo hài hước trên tạp chí
Y học nổi tiếng của Anh tên là

"Chi phí năng lượng trong các trò chơi
máy tính thế hệ mới của thanh thiếu niên"

được trích dẫn đến 400 lần
trong một tờ báo khoa học nghiêm túc.

Nội dung do người dùng tạo ra,
như là trên Wiki,

cũng là một nhân tố gây ra hiện tượng
đưa tin vòng tròn.

Khi ngày càng nhiều nhà báo dùng trang
này để tìm kiếm thông tin nhanh chóng,

thì những thông tin chưa được xác thực
từ Wiki có thể xuất hiện trên các tờ báo

sau đó lại được dùng làm nguồn trích dẫn
cho chính thông tin từ Wiki đó,

khiến cho việc bóc trần sự thật
càng khó hơn.

Những tiến bộ gần đây
trong công nghệ thông tin

đã đem lại những lợi ích to lớn

trong việc phá bỏ rào cản giữa
thông tin và con người.

Nhưng tham vọng của chúng ta
muốn có câu trả lời nhanh chóng

có thể lấn át cả mong muốn
xác thực thông tin.

Và khi sự sai lệch này bị nhân lên
bởi hàng tỉ người trên thế giới,

gần như ngay lập tức,
mọi người sẽ phải thận trọng hơn.

Tránh những hãng truyền thông giật gân,

tìm những bài phê bình
với nguồn thông tin đáng ngờ,

và tìm nguồn gốc của tin tức
có thể giúp cầm chân lời dối trá,

để sự thật có thêm thời gian mang giày.