0:00:06.761,0:00:10.560
Có một câu nói vẫn được cho là của [br]Mark Twain như thế này,

0:00:10.560,0:00:14.211
"Trong khi lời nói dối có thể đi được [br]nửa vòng trái đất

0:00:14.211,0:00:17.269
thì sự thật [br]vẫn còn đang mang giầy."

0:00:17.269,0:00:18.936
Điều buồn cười là:

0:00:18.936,0:00:22.985
Có lý do để nghi ngờ việc Mark Twain [br]có từng nói như vậy hay không,

0:00:22.985,0:00:26.000
do đó, trớ trêu thay, [br]lại đang chứng minh cho câu nói.

0:00:26.000,0:00:31.513
Và ngày nay, câu nói đó, dù là ai nói đi [br]chăng nữa, cũng đúng hơn bao giờ hết.

0:00:31.513,0:00:35.180
Trong nhiều thập kỷ trước, phần lớn [br]các hãng truyền thông có phạm vi toàn cầu

0:00:35.180,0:00:38.496
gồm nhiều tờ báo và mạng lưới lớn

0:00:38.496,0:00:43.062
có nguồn thu thập tin tức trực tiếp.

0:00:43.062,0:00:45.722
Những hãng tin như Reuters [br]hay Associated Press

0:00:45.722,0:00:51.921
tập hợp hay tường thuật lại tin tức mà [br]điều này khá hiếm bị so sánh với ngày nay.

0:00:51.921,0:00:54.846
Tốc độ truyển tải thông tin ngày nay

0:00:54.846,0:01:00.623
tạo điều kiện lý tưởng cho một hiện tượng [br]gọi là đưa tin vòng tròn.

0:01:00.623,0:01:04.225
Đó là khi tờ báo A [br]đưa tin sai,

0:01:04.225,0:01:06.916
tờ báo B in lại thông tin đó,

0:01:06.916,0:01:12.807
và tờ báo A khi đó lại trích dẫn [br]nguồn thông tin là từ B.

0:01:12.807,0:01:15.433
Một dạng đưa tin vòng tròn khác

0:01:15.433,0:01:17.871
là khi nhiều tờ báo

0:01:17.871,0:01:21.122
cùng đăng một thông tin sai ban đầu,

0:01:21.122,0:01:27.414
thông tin đó về sau lại được nhiều nguồn [br]xác nhận là thuộc về một tác giả khác.

0:01:27.414,0:01:32.678
Ví dụ, năm 1998 có đăng một bài báo [br]ngụy khoa học

0:01:32.678,0:01:36.667
lập luận rằng việc tiêm chủng định kỳ [br]gây tự kỷ ở trẻ em

0:01:36.667,0:01:40.584
làm dậy lên phong trào chống tiêm chủng,

0:01:40.584,0:01:44.697
bất chấp sự thật rằng [br]bài báo gốc liên tục bị cộng đồng khoa học

0:01:44.697,0:01:47.173
bác bỏ.

0:01:47.173,0:01:52.157
Những đứa trẻ không được tiêm chủng [br]bị mắc phải những bệnh truyền nhiễm

0:01:52.157,0:01:56.007
mà trước đó đã được ngăn chặn ở Mỹ,

0:01:56.007,0:01:58.803
với nhiều bệnh nhiễm trùng chết người.

0:01:58.803,0:02:00.890
Một ví dụ ít kinh khủng hơn,

0:02:00.890,0:02:04.676
là các bài châm biếm được trình bày [br]cho giống một bài nghiêm túc

0:02:04.676,0:02:09.236
sau đó lại được các hãng tin đưa tin lại [br]nhưng không nằm trong mục vui cười.

0:02:09.236,0:02:14.362
Ví dụ, một bài báo hài hước trên tạp chí [br]Y học nổi tiếng của Anh tên là

0:02:14.362,0:02:19.513
"Chi phí năng lượng trong các trò chơi [br]máy tính thế hệ mới của thanh thiếu niên"

0:02:19.513,0:02:25.548
được trích dẫn đến 400 lần [br]trong một tờ báo khoa học nghiêm túc.

0:02:25.548,0:02:27.999
Nội dung do người dùng tạo ra, [br]như là trên Wiki,

0:02:27.999,0:02:31.853
cũng là một nhân tố gây ra hiện tượng[br]đưa tin vòng tròn.

0:02:31.853,0:02:35.869
Khi ngày càng nhiều nhà báo dùng trang [br]này để tìm kiếm thông tin nhanh chóng,

0:02:35.869,0:02:41.137
thì những thông tin chưa được xác thực [br]từ Wiki có thể xuất hiện trên các tờ báo

0:02:41.137,0:02:46.213
sau đó lại được dùng làm nguồn trích dẫn [br]cho chính thông tin từ Wiki đó,

0:02:46.213,0:02:49.038
khiến cho việc bóc trần sự thật [br]càng khó hơn.

0:02:49.038,0:02:51.517
Những tiến bộ gần đây [br]trong công nghệ thông tin

0:02:51.517,0:02:53.436
đã đem lại những lợi ích to lớn

0:02:53.436,0:02:57.018
trong việc phá bỏ rào cản giữa [br]thông tin và con người.

0:02:57.018,0:02:59.875
Nhưng tham vọng của chúng ta [br]muốn có câu trả lời nhanh chóng

0:02:59.875,0:03:03.335
có thể lấn át cả mong muốn [br]xác thực thông tin.

0:03:03.335,0:03:07.574
Và khi sự sai lệch này bị nhân lên [br]bởi hàng tỉ người trên thế giới,

0:03:07.574,0:03:11.877
gần như ngay lập tức, [br]mọi người sẽ phải thận trọng hơn.

0:03:11.877,0:03:13.832
Tránh những hãng truyền thông giật gân,

0:03:13.832,0:03:16.980
tìm những bài phê bình [br]với nguồn thông tin đáng ngờ,

0:03:16.980,0:03:22.088
và tìm nguồn gốc của tin tức [br]có thể giúp cầm chân lời dối trá,

0:03:22.088,0:03:25.360
để sự thật có thêm thời gian mang giày.