1
00:00:06,761 --> 00:00:10,560
Có một câu nói vẫn được cho là của 
Mark Twain như thế này,

2
00:00:10,560 --> 00:00:14,211
"Trong khi lời nói dối có thể đi được 
nửa vòng trái đất

3
00:00:14,211 --> 00:00:17,269
thì sự thật 
vẫn còn đang mang giầy."

4
00:00:17,269 --> 00:00:18,936
Điều buồn cười là:

5
00:00:18,936 --> 00:00:22,985
Có lý do để nghi ngờ việc Mark Twain 
có từng nói như vậy hay không,

6
00:00:22,985 --> 00:00:26,000
do đó, trớ trêu thay, 
lại đang chứng minh cho câu nói.

7
00:00:26,000 --> 00:00:31,513
Và ngày nay, câu nói đó, dù là ai nói đi 
chăng nữa, cũng đúng hơn bao giờ hết.

8
00:00:31,513 --> 00:00:35,180
Trong nhiều thập kỷ trước, phần lớn 
các hãng truyền thông có phạm vi toàn cầu

9
00:00:35,180 --> 00:00:38,496
gồm nhiều tờ báo và mạng lưới lớn

10
00:00:38,496 --> 00:00:43,062
có nguồn thu thập tin tức trực tiếp.

11
00:00:43,062 --> 00:00:45,722
Những hãng tin như Reuters 
hay Associated Press

12
00:00:45,722 --> 00:00:51,921
tập hợp hay tường thuật lại tin tức mà 
điều này khá hiếm bị so sánh với ngày nay.

13
00:00:51,921 --> 00:00:54,846
Tốc độ truyển tải thông tin ngày nay

14
00:00:54,846 --> 00:01:00,623
tạo điều kiện lý tưởng cho một hiện tượng 
gọi là đưa tin vòng tròn.

15
00:01:00,623 --> 00:01:04,225
Đó là khi tờ báo A 
đưa tin sai,

16
00:01:04,225 --> 00:01:06,916
tờ báo B in lại thông tin đó,

17
00:01:06,916 --> 00:01:12,807
và tờ báo A khi đó lại trích dẫn 
nguồn thông tin là từ B.

18
00:01:12,807 --> 00:01:15,433
Một dạng đưa tin vòng tròn khác

19
00:01:15,433 --> 00:01:17,871
là khi nhiều tờ báo

20
00:01:17,871 --> 00:01:21,122
cùng đăng một thông tin sai ban đầu,

21
00:01:21,122 --> 00:01:27,414
thông tin đó về sau lại được nhiều nguồn 
xác nhận là thuộc về một tác giả khác.

22
00:01:27,414 --> 00:01:32,678
Ví dụ, năm 1998 có đăng một bài báo 
ngụy khoa học

23
00:01:32,678 --> 00:01:36,667
lập luận rằng việc tiêm chủng định kỳ 
gây tự kỷ ở trẻ em

24
00:01:36,667 --> 00:01:40,584
làm dậy lên phong trào chống tiêm chủng,

25
00:01:40,584 --> 00:01:44,697
bất chấp sự thật rằng 
bài báo gốc liên tục bị cộng đồng khoa học

26
00:01:44,697 --> 00:01:47,173
bác bỏ.

27
00:01:47,173 --> 00:01:52,157
Những đứa trẻ không được tiêm chủng 
bị mắc phải những bệnh truyền nhiễm

28
00:01:52,157 --> 00:01:56,007
mà trước đó đã được ngăn chặn ở Mỹ,

29
00:01:56,007 --> 00:01:58,803
với nhiều bệnh nhiễm trùng chết người.

30
00:01:58,803 --> 00:02:00,890
Một ví dụ ít kinh khủng hơn,

31
00:02:00,890 --> 00:02:04,676
là các bài châm biếm được trình bày 
cho giống một bài nghiêm túc

32
00:02:04,676 --> 00:02:09,236
sau đó lại được các hãng tin đưa tin lại 
nhưng không nằm trong mục vui cười.

33
00:02:09,236 --> 00:02:14,362
Ví dụ, một bài báo hài hước trên tạp chí 
Y học nổi tiếng của Anh tên là

34
00:02:14,362 --> 00:02:19,513
"Chi phí năng lượng trong các trò chơi 
máy tính thế hệ mới của thanh thiếu niên"

35
00:02:19,513 --> 00:02:25,548
được trích dẫn đến 400 lần 
trong một tờ báo khoa học nghiêm túc.

36
00:02:25,548 --> 00:02:27,999
Nội dung do người dùng tạo ra, 
như là trên Wiki,

37
00:02:27,999 --> 00:02:31,853
cũng là một nhân tố gây ra hiện tượng
đưa tin vòng tròn.

38
00:02:31,853 --> 00:02:35,869
Khi ngày càng nhiều nhà báo dùng trang 
này để tìm kiếm thông tin nhanh chóng,

39
00:02:35,869 --> 00:02:41,137
thì những thông tin chưa được xác thực 
từ Wiki có thể xuất hiện trên các tờ báo

40
00:02:41,137 --> 00:02:46,213
sau đó lại được dùng làm nguồn trích dẫn 
cho chính thông tin từ Wiki đó,

41
00:02:46,213 --> 00:02:49,038
khiến cho việc bóc trần sự thật 
càng khó hơn.

42
00:02:49,038 --> 00:02:51,517
Những tiến bộ gần đây 
trong công nghệ thông tin

43
00:02:51,517 --> 00:02:53,436
đã đem lại những lợi ích to lớn

44
00:02:53,436 --> 00:02:57,018
trong việc phá bỏ rào cản giữa 
thông tin và con người.

45
00:02:57,018 --> 00:02:59,875
Nhưng tham vọng của chúng ta 
muốn có câu trả lời nhanh chóng

46
00:02:59,875 --> 00:03:03,335
có thể lấn át cả mong muốn 
xác thực thông tin.

47
00:03:03,335 --> 00:03:07,574
Và khi sự sai lệch này bị nhân lên 
bởi hàng tỉ người trên thế giới,

48
00:03:07,574 --> 00:03:11,877
gần như ngay lập tức, 
mọi người sẽ phải thận trọng hơn.

49
00:03:11,877 --> 00:03:13,832
Tránh những hãng truyền thông giật gân,

50
00:03:13,832 --> 00:03:16,980
tìm những bài phê bình 
với nguồn thông tin đáng ngờ,

51
00:03:16,980 --> 00:03:22,088
và tìm nguồn gốc của tin tức 
có thể giúp cầm chân lời dối trá,

52
00:03:22,088 --> 00:03:25,360
để sự thật có thêm thời gian mang giày.