Should you trust unanimous decisions?

Hãy tưởng tượng một cảnh sát cho 10 nhân chứng xếp hàng

hỏi nhận diện một tội phạm ngân hàng họ nhìn lướt
qua khi hắn đang thoát khỏi hiện trường vụ án.

Nếu sáu người chọn cùng một người,

có khả năng cao đó là người tội phạm thật,

và nếu cả mười người cùng có một lựa chọn,

bạn có thể nghĩ kết quả chắc chắn đúng,

nhưng bạn sẽ sai.

Đối với đa số chúng ta, điều này nghe có vẻ khá lạ.

Sau cùng thì hầu hết xã hội chúng ta dựa vào đa số phiếu bầu và sự nhất trí

trong chính trị,

kinh doanh,

hay trong giải trí.

Vì vậy, việc nghĩ rằng có nhiều sự đồng tình là
một việc tốt là điều tự nhiên.

Và đến một mức nào đó, nó thường là như vậy.

Nhưng thỉnh thoảng, khi bạn càng đến gần hơn với sự nhất quán,

kết quả sẽ càng trở nên không đáng tin.

Đây được gọi là nghịch lí của sự nhất trí.

Chìa khóa để hiểu được cái nghịch lí
hiển nhiên này

nằm ở việc xem xét mức độ chung của sự bất định

liên quan đến trường hợp bạn đang giải quyết.

Ví dụ, nếu chúng ta hỏi những nhân chứng
nhận diện quả táo trong hàng này,

chúng ta sẽ không ngạc nhiên bởi một sự nhận định
đồng nhất.

Nhưng trong những trường hợp mà chúng ta mong chờ nhận được phương sai,

chúng ta cũng mong nhận được nhiều
phân phối xác suất khác nhau.

Nếu bạn thảy một đồng xu 100 lần,

bạn sẽ mong chờ nhận được 50% mặt ngửa.

Nhưng nếu kết quả của bạn bắt đầu tiến đến 100% mặt ngửa,

bạn sẽ nghi rằng có một điều gì đó sai,

không phải với việc thảy của bạn,

mà là với chính đồng xu đó.

Tất nhiên, việc nhận dạng nghi phạm
không ngẫu nhiên như việc thảy đồng xu,

nhưng nó cũng không rõ ràng hơn việc chỉ ra
táo và chuối.

Thực tế, một công trình nghiên cứu năm 1994
chỉ ra rằng đến 48% những nhân chứng

thường chọn sai người trong hàng,

ngay cả khi rất nhiều người tin vào sự lựa chọn của họ.

Trí nhớ dựa vào những cái nhìn thoáng qua
có thể không đáng tin,

và chúng ta thường đánh giá cao sự chính xác
của bản thân.

Biết vậy,

một sự nhận định nhất quán trông có vẻ
không hẳn là một tội,

và giống hơn là sai số hệ thống,

hoặc do thành kiến của những người
trong hàng.

Và sai số hệ thống không chỉ xuất hiện
trong sự đánh giá của con người.

Từ 1993-2008,

mẫu ADN giống nhau của cùng một người phụ nữ được tìm thấy ở rất nhiều hiện trường vụ án khắp Châu Âu,

buộc tội một kẻ giết người hay lảng tránh được gọi là Bóng ma của Heilbronn.

Nhưng bằng chứng ADN quá giống nhau chính xác là vì nó đã sai.

Hóa ra là bông gạc sử dụng trong việc
thu thập các mẫu ADN

đã vô tình bị làm bẩn bởi một người phụ nữ
làm trong nhà máy sản xuất bông gạc.

Trong một số trường hợp khác, sai số hệ thống
xảy ra vì sự cố ý gian lận,

như trong trường hợp bầu cử tổng thống
tổ chức bởi Saddam Hussein năm 2002,

trong đó có 100% số người bầu với
100% phiếu bầu giả định

cho một nhiệm kì 7 năm nữa.

Khi bạn nhìn nó ở khía cạnh này,

sự nghịch lí của sự nhất quán thật ra
không hoàn toàn là nghịch lí.

Sự đồng tình nhất trí theo lí thuyết thì vẫn lí tưởng,

đặc biệt trong những trường hợp mà bạn mong chờ nhận được ít sự biến động và bất định

nhưng trong thực hành,

việc đạt được nó trong những trường hợp mà
sự nhất trí hoàn toàn là không có khả năng xảy ra

sẽ báo cho chúng ta rằng có một yếu tố tiềm ẩn
đang ảnh hưởng đến hệ thống.

Mặc dù chúng ta cố đạt được sự hài hòa và nhất quán,

trong nhiều trường hợp, sự sai sót và sự không đồng tình
nên được liệu trước.

Và nếu một kết quả quá hoàn hảo để
trở thành sự thật,

nó có thể là như vậy.