Quyền lực mới là gì?

Hàng ngày chúng ta có thể thấy rất nhiều các mô hình kinh doanh dựa vào số đông và phân phối rộng rãi như Uber, Kickstarter và Airbnb. Nhưng với Jeremy Heimans, nhà hoạt động trực tuyến kỳ cựu, anh nêu lên một câu hỏi: liệu quyền lực mới có thể áp dụng trong chính trị được không? Câu trả lời đáng ngạc nhiên của anh là: nó đã được áp dụng từ lâu rồi. Đây là lời luận cứ mạnh mẽ về tương lai của chính trị và quyền lực, hãy xem bạn có đồng ý với luận cứ đó không.

Đây là Anna Hazare,

và Anna Hazare có lẽ
là nhà hoạt động số

sắc bén nhất trên thế giới hiện nay.

Bạn khó nhận ra
khi nhìn vào ông.

Hazare 77 tuổi là nhà hoạt động Ấn Độ
vì công bằng xã hội và chống tham nhũng.

Vào năm 2011, ông tổ chức
một chiến dịch lớn

nhằm giải quyết vấn đề
lạm phát ở Ấn Độ,

một chủ đề tầng lớp thượng lưu
Ấn Độ thích lờ đi.

Vậy trong chiến dịch,

ông sử dụng mọi
cách thức truyền thống

mà một tín đồ Gandhi sẽ dùng.

Thế là ông tuyệt thực,

và Hazare nhận ra qua cơn đói của mình

rằng thực tế có thể lần này,

ở thế kỉ 21,

tuyệt thực thôi là không đủ.

Rồi ông bắt đầu vận động
qua điện thoại.

Điều đầu tiên ông làm
là nói với

mọi người "Được rồi,
hãy gửi cho tôi

một tin nhắn nếu ủng hộ

chiến dịch chống
tham nhũng của tôi"

Ông làm vậy và đưa ra
một đoạn mã ngắn,

đã có khoảng 80,000 người thực hiện.

Điều đó thật đáng ngưỡng mộ.

Nhưng rồi ông quyết định

"Thử thay đổi chiến lược một chút."

Ông nói, "Hãy để lại cho tôi
một cuộc gọi nhỡ"

Bây giờ, với những người
sống ở bán cầu Nam,

bạn sẽ biết rằng cuộc gọi nhỡ

là phần rất quan trọng của văn hoá
sử dụng điện thoại toàn cầu.

Tôi thấy người ta đồng ý.

Mọi người hay để lại cuộc gọi nhỡ:

Nếu bạn sắp muộn một cuộc họp

và muốn báo mọi người
bạn đang trên đường tới,

bạn để lại cho họ
cuộc gọi nhỡ.

Nếu bạn đang hẹn hò và
muốn nói "Anh nhớ em"

bạn để lại một cuộc gọi nhỡ.

Vậy ghi chú cho
việc hẹn hò này,

ở một số nền văn hoá,

nếu bạn muốn làm vui lòng

người yêu, hãy nháy máy họ.
(Tiếng cười)

Vậy tại sao mọi người
lại để lại cuộc gọi nhỡ

Lý do tất nhiên là

họ cố tránh khoản phí

đi kèm gọi điện và nhắn tin.

Do vậy khi Hazare đề nghị mọi người
để lại cho ông một cuộc gọi nhỡ,

thử đoán xem bao nhiêu
người đã làm thật?

Ba mươi lăm triệu người.

Đây là một trong những hành động
phối hợp lớn nhất lịch sử loài người.

Rất xuất sắc.

Và nó phản ánh sức mạnh phi thường của
tầng lớp trung lưu đang nổi lên ở Ấn Độ

và sức mạnh điện thoại mang lại.

Ông đã sử dụng điều này,

Kết cục Hazare có file CSV số điện thoại

khổng lồ mà ông dùng để khai thác

sức người thật làm việc thật

để kéo hàng trăm ngàn người
xuống đường biểu tình ở Dehli,

đưa nạn tham nhũng ở Ấn Độ
trở thành tâm điểm quốc gia.

Một câu chuyện thật ấn tượng.

Và đây là tôi năm 12 tuổi.

Hi vọng bạn thấy điểm tương đồng.

Tôi cũng từng là
một nhà hoạt động,

và giờ là một nhà hoạt động
trong suốt cuộc đời mình.

Tôi có một tuổi thơ vui tươi

đi dạo vòng quanh thế giới,

gặp các nhà lãnh đạo thế giới,
và chủ nhân giải Noble,

bàn về nợ Thế Chiến III

cách gọi của tôi hồi đấy,

và xóa bỏ quân sự.

Hồi còn bé tôi rất, rất nghiêm túc
(Tiếng cười)

Và hồi đó,

đầu những năm 90s,

tôi có riêng một công cụ
công nghệ tối tân:

máy fax.

Và fax là công cụ hoạt động của tôi.

Lúc đó, nó là cách tốt nhất

để gửi tin đến nhiều người

tất cả cùng một lúc

Đây là ví dụ bản fax chiến dịch của tôi

Vào đêm trước Chiến tranh Vùng Vịnh

tôi tổ chức đại chiến dịch
đổ bộ khách sạn

Intercontinental ở Geneva,

nơi James Baker và Tariq Aziz

gặp nhau đêm trước cuộc chiến,

tôi nghĩ kêu gọi đổ bộ qua fax sẽ

ngăn được chiến tranh.

Không ngạc nhiên là,

chiến dịch thất bại hoàn toàn.

Có nhiều nguyên nhân,
nhưng hẳn

chiếc máy fax đang chạy lúc đó

ở Geneva bị hạn chế đường truyền

khi gửi tin đến quá nhiều người.

Nên tôi tiếp tục
tìm kiếm công cụ tốt hơn

Tôi đồng sáng lập ra Avaaz,
công cụ vận động

qua Internet,
với gần 40 triệu thành viên,

và hiện nay tôi điều hành
Purpose, cái nôi cho

các chiến dịch vận dụng
công nghệ tương tự.

Vậy triết lí của câu chuyện này là gì?

Có phải là, 'bạn biết không,

máy fax bị điện thoại đi động qua mặt?'

Lại 1 câu chuyện về
quyết định luận công nghệ?

Tôi cho rằng nó hơn thế.

Tôi sẽ nói rằng trong vòng 20 năm qua,

điều cơ bản nào đó đã thay đổi

chứ không chỉ công nghệ.

Tôi nói rằng đã có sự thay đổi cơ bản

trong cán cân quyền lực

trên thế giới.

Hỏi một nhà hoạt động
làm sao để hiểu

thế giới, họ sẽ nói
"Nhìn xem quyền lực nằm ở đâu,

ai nắm giữ nó,
nó đang thay đổi ra sao"

Tôi nghĩ chúng ta đều
cảm nhận được có điều gì đó

to lớn đang xảy ra.
Henry Timms và tôi cũng thế --

Henry cũng tổ chức chiến dịch -

một lần nói chuyện
chúng tôi bắt đầu nghĩ

làm thế nào để
hiểu thế giới mới này?

Làm sao để mô tả nó và

đưa nó vào một khuôn khổ
hữu dụng hơn?

Vì chúng ta nhận ra nhiều

bài học được khám phá
trong các chiến dịch

thực tế đúng trên toàn thế giới

ở nhiều khía cạnh xã hội.

Vậy tôi muốn giới thiệu khuôn khổ này:

Sức mạnh cũ gặp sức mạnh mới.

Và tôi muốn nói về
sức mạnh mới ngày nay.

Sức mạnh mới là việc khai thác

sự tham gia của quần chúng và
hợp tác ngang hàng -

đây là hai nhân tố chính -

tạo ra thay đổi và chuyển đổi kết quả.

Và chúng ta thấy
sức mạnh mới khắp nơi.

Đây là Beppe Grillo

một blogger người Ý nổi tiếng với

công cụ chính trị nhỏ bé
và công cụ online

thắng hơn 25% số phiếu bầu

trong cuộc bầu cử của Ý gần đây.

Đây là Airbnb,

chỉ trong một vài năm

thay đổi sâu sắc ngành
công nghiệp khách sạn

mà không cần 1m vuông
bất động sản nào

Đây là Kickstarter,

mà chúng ta biết
đã gây quỹ hơn 1 triệu USD

từ hơn 5 triệu người.

Giờ ta đã quen với các mô hình này.

Nhưng điều nổi bật là
điểm chung từ

đặc điểm cấu trúc của các mô hình này

và cách chúng khác sức mạnh cũ.

Cùng nhìn vào đây một chút.

Sức mạnh cũ được ví như tiền tệ.

Sức mạnh mới hoạt động
như 1 dòng chảy.

Sức mạnh cũ nằm trong tay số ít.

Sức mạnh mới được
tạo nên bởi số đông.

Sức mạnh cũ chỉ có tải xuống

và sức mạnh mới tải lên.

Và bạn thấy cả 1 nhóm đặc trưng
có thể được phát hiện

dù ở truyền thông, chính trị hay giáo dục.

Ta đã nói đôi điều về
sức mạnh mới là gì.

Giờ hãy xem nó không là gì.

Sức mạnh mới không phải
Facebook của bạn.

Tôi cam đoan với bạn là có
1 chiến lược truyền thông xã hội

có thể cho phép bạn tải nhiều

như bạn từng làm khi có radio.

Hỏi nhà độc tài Syria Bashar al-Assad,

Tôi chắc chắn Facebook của ông ấy

đã không tận dụng sức mạnh
của sự tham gia.

Sức mạnh mới không vốn dĩ tích cực.

Thực tế, chúng ta còn
không lập luận chuẩn xác,

có nhiều điều tốt về sức mạnh mới,

nhưng nó có thể sinh ra hậu quả xấu.

Nhiều sự tham gia,
hợp tác ngang hàng hơn,

đôi khi bóp méo kết quả

và có 1 số thứ,

những thứ, ví dụ như trong ngành y

chúng ta không muốn dính dáng
đến sức mạnh mới.

Và thứ 3, sức mạnh mới
không bất khả chiến bại.

Thực tế, không ngạc nhiên là,

khi những mô hình mới càng mở rộng,

bạn sẽ thấy sự phản kháng mạnh mẽ

từ các thế lực cũ.

Hãy nhìn vào cuộc đấu lớn thú vị

đang diễn ra giữa
Edward Snowden và NSA.

Bạn sẽ thấy chỉ có
1 người trong 2 phe

đang bị trục xuất.

Vậy nên không thể nói rằng

sức mạnh mới là bất khả chiến bại.

Nói vậy nhưng hãy nhớ 1 điều:

ta đang ở đầu 1 đường cong rất dốc.

Bạn nghĩ đến vài mô hình mới hả?

Vài năm trước chúng chỉ nằm trong

kho chứa ý tưởng của ai đó và giờ

chúng đang thay đổi cả
ngành công nghiệp.

Vậy nên điều thú vị
về sức mạnh mới,

là cách nó tự phát triển.

Một khi bạn trải nghiệm sức mạnh mới,

bạn sẽ muốn trải nghiệm nhiều hơn.

Thử nói bạn đã dùng 1 cơ sở
cho vay P2P

như Lending Tree hay Prosper,

và bạn nghĩ ra bạn
không cần ngân hàng,

và ai muốn ngân hàng chứ?

và trải nghiệm đó tiếp sức mạnh cho bạn

nó làm bạn muốn tham gia nhiều hơn

trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

Và cái đã làm điều này là

1 hệ thống giá trị.

Ta đã nói về các mô hình

mà sức mạnh mới mang lại -

Airbnbs, Kickstarters.

Vậy còn những giá trị?

Đây là 1 bản phác thảo

giá trị của sức mạnh mới ra sao.

Sức mạnh mới đề cao tính minh bạch.

Nó gần như đức tin vào sự minh bạch,

niềm tin rằng nếu bạn
soi sáng thứ gì đó,

nó sẽ tốt hơn.

Nhớ rằng trong thế kỉ 20,
điều này không hoàn toàn đúng.

Người ta nghĩ các quý ông nên
ngồi trong phòng kín

mà lập các thỏa thuận lớn.

Sức mạnh mới coi trọng
quản lí gần gũi, kết nối.

Người theo sức mạnh mới
thì đã không tạo nên Liên Hợp Quốc

như bây giờ,
dù tốt hay xấu.

Sức mạnh mới đề cao sự tham gia,

và sức mạnh mới
hoàn toàn là tự làm lấy.

Thực tế cái hay ở
sức mạnh mới

là nó tránh sự chuyên nghiệp hóa

và chuyên môn hóa từng rất

phổ biến ở thế kỉ 20.

Vậy điều thú vị về giá trị và

mô hình của sức mạnh mới

là ý nghĩa của chúng với
các tổ chức.

Chúng ta đã dành thời gian suy nghĩ,

xem lên kế hoạch tổ chức thế nào

bằng mô hình 2x2, nơi chủ yếu,

chúng ta xem xét giá trị sức mạnh mới

và mô hình của nó

và vị trí của những
người khác nhau.

Chúng ta bắt đầu với
lập luận ở Mĩ,

tôi sẽ cho bạn thấy
vài phát hiện hay ho

Đầu tiên là Apple.

Ở khuôn mẫu này, ta thực sự
mô tả Apple

như 1 công ty dùng sức mạnh cũ.

Là vì tư tưởng,

tư tưởng quản trị của Apple

là tư tưởng của
nhà thiết kế sản phẩm

cầu toàn ở Cupertino.

Hoàn toàn là về thứ đẹp đẽ,
hoàn hảo trao cho chúng ta

trong sự hoàn hảo.

Với tư cách 1 công ty, nó không
đề cao tính minh bạch.

Thực tế nó rất bí hiểm.

Giờ, Apple là 1 trong các công ty
thành công nhất thế giới.

Vậy bạn vẫn có thể

theo chiến lược
sức mạnh cũ thành công.

Nhưng mô hình đó vẫn có điểm yếu.

1 so sánh thú vị khác

là chiến dịch của Obama

so với khi ông làm Tổng thống.

(Vỗ tay)

Tôi thích Tổng thống Obama

ông ấy đã vận hành với
sức mạnh mới đúng ko?

Ông ấy nói với mọi người

chúng ta chính là người
chúng ta đã mong chờ.

Và ông ấy gây quỹ từ
quần chúng

để chạy chiến dịch.

Nhưng khi vào Nhà Trắng,

ông lại quản lí như cũ.

Đây là 1 xu hướng thú vị

là khi sức mạnh mới lớn mạnh

điều gì xảy ra?

Đây là mô hình bạn nên xem xét

và nghĩ đến vị trí hiện tại

của tổ chức của bạn.

và vị trí của nó

5 đến 10 năm nữa.

Bạn làm gì khi là sức mạnh cũ?

Nếu bạn đang nghĩ, với
sức mạnh cũ,

điều này sẽ không xảy ra.

Hãy vào Wikipedia mục
Bách khoa toàn thư Britannica.

Tôi phải nói nó rất đáng buồn.

Nhưng nếu bạn là sức mạnh mới,

cái quan trọng nhất bạn
có thể làm là tự chiếm lĩnh

trước khi ai
chiếm lĩnh bạn,

trước khi bạn bị chiếm lĩnh.

Tưởng tượng 1 trong các nhóm
bạn nghi ngờ nhất

lại ở trung tâm tổ chức

hỏi những câu khó nhằn nhất

và có thể thấy
mọi thứ trong tổ chức.

Hỏi họ có hài lòng với
thực tại không,

mô hình của chúng ta có
nên thay đổi không?

Còn nếu bạn là sức mạnh mới?

Sức mạnh mới có dễ dàng
chiến thắng không?

Tôi cho là không.

Tôi cho là có nhiều
thử thách đến với

sức mạnh mới
giai đoạn non trẻ này.

Ví dụ như chiến dịch
"Chiếm lấy Phố Wall".

Chiếm lĩnh là minh chứng

phi thường, điển hình nhất
của sức mạnh mới

Nhưng nó đã không bền vững.

Năng lượng được tạo ra

rất lớn ở giai đoạn khởi đầu,

nhưng họ quá chú ý
lôi kéo sự tham gia

đến nỗi chẳng làm gì được gì.

Thực tế mô hình đó ngụ ý

khó khăn của sức mạnh mới là

làm sao để sử dụng sức mạnh thể chế

mà không bị thể chế hóa?

1 trong những phía đối lập là Uber.

Uber là 1 mô hình sức mạnh mới

mang tính mở rộng cao
đáng ngạc nhiên.

Mạng lưới đó đang ngày càng

dày đặc.

Nhưng cái thú vị ở Uber là
nó vẫn chưa

thực áp dụng giá trị
sức mạnh mới.

Đây là trích lời CEO Uber gần đây

"1 khi loại bỏ được người trong xe"
- ý nói tài xế

"Uber sẽ rẻ hơn."

Giờ, mô hình sức mạnh mới
sống hay chết là

bởi sức mạnh
mạng lưới của họ.

Liệu tài xế hoặc người tiêu dùng

người sử dụng dịch vụ
thực sự tin tưởng hay không.

Không vì sự cầu toàn từ cấp trên,

mà là về mạng lưới.

Vậy đó là thử thách,

và đây là lí do vì sao không ngạc nhiên

khi các tài xế Uber lập công đoàn.

Thật phi thường.

Tài xế Uber đang quay lưng lại với Uber,

Và thách thức của Uber -

đây không phải tình huống dễ dàng cho họ -

bị mắc kẹt ở cơ sở
thượng tầng lớn hơn

đậm chất sức mạnh cũ.

Họ đã thu hơn 1 tỉ đô
từ thị trường vốn.

Các thị trường đó chờ đón lợi nhuận

và cách kiếm lợi nhuận tài chính

là vắt ép và vắt ép

khách hàng và tài xế của bạn

lấy nhiều giá trị hơn

và đưa giá trị đó cho nhà đầu tư.

Câu hỏi lớn về tương lai
sức mạnh mới,

theo tôi,
là sức mạnh cũ có nổi lên?

Tinh hoa của sức mạnh mới
có trở thành

sức mạnh cũ và bóc lột?

Nền tảng sức mạnh mới
có đáp trả lại?

Liệu hãng Uber lớn tiếp theo

có được đồng sở hữu bởi
các tài xế Uber?

Tôi nghĩ đây sẽ là 1 câu hỏi

cơ cấu rất thú vị.

Cuối cùng, nghĩ đến sức mạnh mới

nhiều hơn là chỉ 1

thực thể đo lường

cho ta trải nghiệm tiêu dùng
tốt hơn 1 chút.

Lời kêu gọi sức mạnh mới của tôi

là đừng cô độc.

Hiện nay thế giới có các
vấn đề cơ cấu lớn

có thể được trợ giúp rất nhiều

từ các kiểu tham gia tập thể

và hợp tác ngang bằng

mà những người chơi sức mạnh mới

biết rõ cách tạo nên.

Ta rất cần họ biến năng lượng
và sức mạnh của họ

thành cái nhà kinh tế gọi là

vấn đề hàng hóa công cộng,

thường ngoài tầm thị trường

nơi dễ dàng tìm kiếm nhà đầu tư.

Tôi nghĩ nếu có thể làm thế,

ta có thể thay đổi
cơ bản không chỉ cảm nhận

về công ty và
sức mạnh của ta -

vì tôi nghĩ điều tuyệt nhất
về sức mạnh mới

là mọi người thấy mạnh mẽ hơn -

nhưng chúng ta cũng có thể
thay đổi

cách ta liên hệ với nhau

và với chính quyền và tổ chức.

và với tôi, điều đó hoàn toàn

đáng để cố gắng.

Cảm ơn rất nhiều.

(Vỗ tay)