Piękno nieznanego
-
0:01 - 0:05Pewnego gorącego październikowego poranka
-
0:05 - 0:07wysiadłem z nocnego pociągu
-
0:07 - 0:09w Mandalaj,
-
0:09 - 0:12starej królewskiej stolicy Birmy,
-
0:12 - 0:13obecnie Mjanmy.
-
0:14 - 0:18Na ulicy spotkałem grupę silnych mężczyzn
-
0:18 - 0:22stojących koło swoich riksz.
-
0:22 - 0:23Jeden z nich podszedł do mnie
-
0:23 - 0:25i zaoferował mi oprowadzenie po mieście.
-
0:27 - 0:29Cena, którą podał, była oburzająca.
-
0:30 - 0:34Mniej niż za tabliczkę czekolady.
-
0:34 - 0:37Wdrapałem się do jego rikszy,
-
0:37 - 0:43zaczęliśmy powoli jeździć
między pałacami i pagodami. -
0:44 - 0:49Opowiadał mi, jak trafił
do tego miasta ze swojej wioski. -
0:49 - 0:52Uzyskał stopień naukowy z matematyki.
-
0:52 - 0:54Marzył o pracy nauczyciela.
-
0:54 - 0:59Jednak pod wojskową dyktaturą
życie jest ciężkie, -
0:59 - 1:03więc tylko tak mógł zarobić na życie.
-
1:05 - 1:09Powiedział mi, że wiele razy
spał w swojej rikszy, -
1:09 - 1:13żeby móc złapać pierwszych gości
z nocnego pociągu. -
1:16 - 1:19Bardzo wcześnie odkryliśmy,
że w pewien sposób -
1:19 - 1:21mieliśmy dużo wspólnego...
-
1:21 - 1:23Obaj mieliśmy ponad 20 lat,
-
1:23 - 1:26fascynowały nas obce kultury.
-
1:27 - 1:29Zaprosił mnie do siebie.
-
1:30 - 1:34Skręciliśmy z szerokich, zatłoczonych ulic
-
1:34 - 1:38w wyboiste, odrapane, dzikie zaułki.
-
1:38 - 1:40Wszędzie wokół stały zniszczone chałupy.
-
1:40 - 1:43Straciłem poczucie, gdzie jestem.
-
1:44 - 1:48Zdałem sobie sprawę, że wtedy
wszystko mogło mnie spotkać. -
1:48 - 1:50Mogłem zostać obrabowany,
nafaszerowany narkotykami -
1:50 - 1:52lub nawet gorzej.
-
1:52 - 1:53Nikt by się nie dowiedział.
-
1:54 - 1:58W końcu zatrzymał się
i zaprowadził do chaty, -
1:58 - 2:01która składała się tylko
z jednego pokoiku. -
2:02 - 2:06Schylił się pod łóżko.
-
2:08 - 2:11Zamarłem w bezruchu.
-
2:12 - 2:15Czekałem, by zobaczyć, co wyciągnie.
-
2:15 - 2:18Wreszcie wyciągnął pudełko.
-
2:19 - 2:24W środku były listy, które otrzymał
-
2:24 - 2:26od gości zza granicy.
-
2:27 - 2:29Na kilku z nich nakleił małe,
-
2:29 - 2:33czarno-białe, przetarte zdjęcia
-
2:33 - 2:35jego nowych zagranicznych przyjaciół.
-
2:36 - 2:40Kiedy powiedzieliśmy sobie "dobranoc",
-
2:40 - 2:43pojąłem, że pokazał mi także
-
2:43 - 2:45ukryty cel podróży,
-
2:45 - 2:47którym jest zanurzenie się,
-
2:47 - 2:50zarówno wewnętrznie,
duchowo, jak i zewnętrznie, -
2:50 - 2:53w miejsca, do których
inaczej byś nie poszedł. -
2:53 - 2:56Celem jest wyprawa w niepewność,
-
2:56 - 2:57niejednoznaczność,
-
2:57 - 2:59nawet strach.
-
3:00 - 3:03Z niebezpieczną łatwością
przyjmuje się w domu, -
3:03 - 3:05że jest się na bieżąco.
-
3:06 - 3:10Poza nim każdy moment
przypomina, że tak nie jest -
3:10 - 3:13i trudno zrozumieć pewne rzeczy.
-
3:14 - 3:17Wszędzie słychać: "Ludzie chcą być pewni".
-
3:17 - 3:19Ralph Waldo Emerson przypomniał nam,
-
3:19 - 3:22"dopóki jesteśmy niepewni,
-
3:22 - 3:24dopóty jest dla nas nadzieja".
-
3:25 - 3:27Podczas tej konferencji mieliśmy szczęście
-
3:27 - 3:31usłyszeć kilka radosnych
nowych idei i odkryć -
3:31 - 3:33oraz o wszystkich
emocjonujących sposobach, -
3:33 - 3:36na jakie wiedza idzie naprzód.
-
3:37 - 3:40W pewnym momencie wiedza słabnie.
-
3:41 - 3:44To decydujący moment w życiu.
-
3:46 - 3:48Zakochujecie się,
-
3:48 - 3:50tracicie przyjaciela,
-
3:51 - 3:52gaśnie światło.
-
3:53 - 3:58Wtedy, gdy jesteście zagubieni,
niespokojni lub wychodzicie z siebie, -
3:58 - 4:00poznajecie, kim jesteście.
-
4:02 - 4:06Nie uważam niewiedzy za błogosławieństwo.
-
4:06 - 4:09Nauka niewątpliwie wniosła nam w życie
-
4:09 - 4:12światło, długowieczność i zdrowie.
-
4:13 - 4:18Jestem dozgonnie wdzięczny nauczycielom,
którzy wyjaśnili mi prawa fizyki -
4:18 - 4:21i pokazali, że trzy razy trzy to dziewięć.
-
4:22 - 4:25Mogę policzyć to na palcach
-
4:25 - 4:27o każdej porze dnia i nocy.
-
4:29 - 4:30Kiedy matematyk mówi mi,
-
4:30 - 4:34że minus trzy razy
minus trzy równa się dziewięć, -
4:34 - 4:39jest to rodzaj logiki
bardzo podobny do zaufania. -
4:41 - 4:44Przeciwieństwem wiedzy
nie zawsze jest niewiedza. -
4:45 - 4:46Może być to domysł.
-
4:46 - 4:48Albo tajemnica.
-
4:48 - 4:49Możliwość.
-
4:50 - 4:54Zauważyłem, że w moim życiu
rzeczy, których nie wiem -
4:54 - 4:56podniosły mnie i popchnęły dalej
-
4:56 - 4:59o wiele bardziej niż rzeczy, które wiem.
-
5:00 - 5:02Rzeczy, których nie wiem,
-
5:02 - 5:05zbliżyły mnie także do ludzi,
którzy mnie otaczają. -
5:07 - 5:09Przez osiem ostatnich listopadów
-
5:09 - 5:13podróżowałem corocznie
z Dalai Lamą przez Japonię. -
5:14 - 5:17Każdego dnia mówił coś,
-
5:17 - 5:21co wydawało się podnosić ludzi na duchu:
-
5:21 - 5:24"Nie wiem".
-
5:24 - 5:27"Co stanie się z Tybetem?"
-
5:27 - 5:31"Kiedy w końcu na świecie zapanuje pokój?"
-
5:31 - 5:34"Jak najlepiej wychowywać dzieci?"
-
5:34 - 5:37"Szczerze" - mówił ten
bardzo mądry człowiek -
5:37 - 5:38- "Nie wiem".
-
5:40 - 5:44Zdobywca Nagrody Nobla
z ekonomii Daniel Kahneman -
5:44 - 5:48spędził ponad 60 lat
na badaniu ludzkiego zachowania -
5:48 - 5:50i doszedł do wniosku,
-
5:50 - 5:55że nasza pewność co do rzeczy,
które podobno wiemy, -
5:55 - 5:57jest dużo większa niż powinna.
-
5:57 - 5:59Mamy, tak jak to pamiętnie przedstawił,
-
5:59 - 6:04"nieograniczoną zdolność
ignorowania własnej niewiedzy". -
6:05 - 6:10Wiemy, że "nasza drużyna
wygra w ten weekend" -
6:10 - 6:12i pamiętamy o tej wiedzy
-
6:12 - 6:15tylko w tych rzadkich przypadkach,
gdy mamy rację. -
6:16 - 6:18Przez większość czasu
jesteśmy w ciemności. -
6:19 - 6:23Właśnie tam jest prawdziwa intymność.
-
6:25 - 6:28Czy wiecie, co wasz ukochany
zamierza zrobić jutro? -
6:29 - 6:31Czy chcecie to wiedzieć?
-
6:32 - 6:34Rodzice nas wszystkich,
tak nazywają ich niektórzy, -
6:34 - 6:36Adam i Ewa
-
6:36 - 6:40mogli żyć wiecznie tak długo,
jak długo jedli z drzewa życia. -
6:41 - 6:43Ale od chwili, gdy nadgryźli owoc
-
6:43 - 6:45z drzewa poznania dobra i zła,
-
6:45 - 6:47przestali być niewinni.
-
6:48 - 6:51Byli zakłopotani, niespokojni,
-
6:51 - 6:52samoświadomi.
-
6:53 - 6:55Nauczyli się, być może za późno,
-
6:55 - 6:58że oczywiście są rzeczy,
które trzeba wiedzieć, -
6:58 - 7:02ale jest o wiele więcej tych,
o których lepiej się nie dowiedzieć. -
7:04 - 7:06Wiedziałem to wszystko,
-
7:06 - 7:09gdy byłem dzieckiem.
-
7:09 - 7:14Przez 20 lat zbierałem fakty w szkołach,
-
7:14 - 7:16potem pracowałem w branży informacyjnej,
-
7:16 - 7:18pisząc artykuły dla Time'a.
-
7:19 - 7:24Pojechałem na pierwszą wycieczkę
do Japonii na dwa i pół tygodnia -
7:24 - 7:28i wróciłem z 40-stronicowym esejem,
-
7:28 - 7:31tłumaczącym każdy
detal japońskich świątyń, -
7:31 - 7:34mody, meczów baseballowych,
-
7:34 - 7:36duszy.
-
7:37 - 7:40Jednakże pod tym wszystkich było coś,
-
7:40 - 7:43czego nie mogłem zrozumieć,
-
7:43 - 7:47i to działało na mnie z przyczyn,
których nie umiem wam wyjaśnić. -
7:48 - 7:51Zamieszkałem w Japonii.
-
7:52 - 7:55Żyję tam już od 28 lat
-
7:55 - 7:58i nie umiałbym powiedzieć wam dużo
-
7:58 - 7:59o moim przybranym domu.
-
8:00 - 8:02Jest cudowny,
-
8:02 - 8:04bo każdego dnia odkrywam coś nowego.
-
8:06 - 8:10Rozglądam się i dostrzegam
setki nowych rzeczy, -
8:10 - 8:11których nigdy nie poznam.
-
8:13 - 8:15Wiedza to bezcenny dar,
-
8:16 - 8:21lecz iluzja wiedzy może być
groźniejsza od niewiedzy. -
8:22 - 8:25Myślenie, że znasz swojego ukochanego
-
8:25 - 8:26albo wroga
-
8:27 - 8:28może być bardziej zdradliwe
-
8:28 - 8:31niż uznanie, że nigdy ich nie poznamy.
-
8:32 - 8:36Każdego poranka w Japonii, gdy słońce
wlewa się do naszego małego mieszkania, -
8:36 - 8:41starannie omijam prognozę pogody,
-
8:41 - 8:42bo jeśli zajrzę,
-
8:42 - 8:46mój umysł będzie zachmurzony, rozproszony,
-
8:46 - 8:48nawet jeśli dzień jest pogodny.
-
8:50 - 8:54Jestem pisarzem
na pełnym etacie od 34 lat. -
8:55 - 8:58Nauczyłem się,
-
8:58 - 9:01że zmiana przychodzi,
gdy nie mam kontroli -
9:01 - 9:03gdy nie wiem, co zaraz nastąpi,
-
9:03 - 9:08gdy nie mogę założyć,
że jestem ponad wszystko. -
9:09 - 9:11To samo dzieje się w miłości
-
9:12 - 9:14lub w momentach kryzysowych.
-
9:15 - 9:18Nagle znów jesteśmy w rikszy
-
9:18 - 9:22i podskakujemy na szerokich,
dobrze oświetlonych ulicach. -
9:22 - 9:26Przypomina nam się pierwsze prawo podróży,
-
9:26 - 9:29a zatem i życia:
-
9:29 - 9:35masz tyle siły ile gotowości,
by się poddać. -
9:36 - 9:38W końcu to możliwe,
-
9:38 - 9:39że bycie człowiekiem
-
9:39 - 9:41jest o wiele ważniejsze
-
9:41 - 9:44niż posiadanie pełni wiedzy.
-
9:45 - 9:46Dziękuję.
-
9:46 - 9:53(Brawa)
- Title:
- Piękno nieznanego
- Speaker:
- Pico Iyer
- Description:
-
Pico Iyer prawie 30 lat temu pojechał do Japonii, zakochał się w niej i się tam przeprowadził. Zapalony obserwator ludzkiej duszy Iyer oświadcza, że obecnie czuje się, jakby wiedział o Japonii, a nawet o innych rzeczach, o wiele mniej niż trzy dekady temu. W tej słownej medytacji na temat mądrości Iyer przedstawia swój ciekawy pogląd o wiedzy pozyskiwanej z wiekiem: im wiemy więcej, tym bardziej widzimy, jak mało faktycznie wiemy.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 10:05
Rysia Wand approved Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Jakub Kowalczyk edited Polish subtitles for The beauty of what we'll never know | ||
Jakub Kowalczyk edited Polish subtitles for The beauty of what we'll never know |