Làm thế nào để nói chuyện với cựu chiến binh về chiến tranh

Wes Moore gia nhập quân đội Hoa Kì để trả học phí đại học, nhưng những trải nghiệm anh có được đã trở thành một phần quan trọng của cuộc đời anh. Trong cuộc nói chuyện chân thành này, người lính nhảy dù và đại úy- tác giả cuốn sách "The Other Wes Moore"( "Một Wes Moore khác")- nói về cú sốc khi trở về nhà từ Afghanistan. Anh chia sẻ về một câu nói mà anh hay nghe mọi người nói với những người lính, và giải thích tại sao chỉ thế là chưa đủ. Đây là một lời kêu gọi tất cả chúng ta hãy hỏi những cựu chiến binh về câu chuyện của họ và hãy lắng nghe họ.

Tôi rất vinh dự khi được ở đây
để nói về những người cựu chiến binh

bởi vì tôi không nhập ngũ

do muốn tham gia vào một cuộc chiến tranh.

Tôi không nhập ngũ vì tôi có một mong ước

hay một mong muốn đi đến
một đất nước khác và chiến đấu.

Thành thật mà nói, tôi nhập ngũ là vì

chi phí học đại học thật đắt đỏ

và quân đội sẽ giúp tôi với điều đó

và tôi nhập ngũ là bởi vì

đó là điều tôi biết,

và là điều tôi nghĩ rằng
tôi có thể làm tốt.

Tôi không xuất thân từ
một gia đình nhà lính.

Bố mẹ tôi không phải là quân nhân.

Không ai trong gia đình tôi từng nhập ngũ,

và lần đầu tiên tôi biết đến quân đội

là khi tôi 13 tuổi

và được gửi vào trường quân sự,

vì mẹ tôi đã luôn dọa tôi

với ý nghĩ về trường quân sự
kể từ khi tôi 8 tuổi.

Tôi là một đứa ngỗ nghịch khi còn bé

và mẹ tôi luôn nói với tôi thế này,

"Nếu con không chỉnh đốn lại mình,

mẹ sẽ gửi con vào trường quân sự."

Và tôi nhìn bà ấy, và nói, "Mẹ,

con sẽ chăm chỉ hơn."

Và khi tôi 9 tuổi,

mẹ cho tôi xem những tờ giới thiệu
để chứng tỏ bà không nói suông,

tôi nhìn vào những tờ giấy đó, và nói,

"Con biết là mẹ nghiêm túc,
con sẽ chăm chỉ hơn nữa."

Và rồi khi tôi lên 10, 11,

tôi ngày càng tệ hơn.

Tôi đã bị quản chế về học tập và kỉ luật

trước khi tôi lên 10,

và lần đầu bị cảnh sát còng tay

khi tôi 11 tuổi.

Và thế là khi tôi 13 tuổi,

mẹ tôi nói với tôi rằng,

"Mẹ không thể chịu đựng được việc này nữa,

Mẹ sẽ gửi con vào trường quân sự."

Và tôi nhìn bà ấy, và nói, "Mẹ,

con biết là mẹ giận con,
nhưng con hứa sẽ chăm chỉ hơn nữa."

Và mẹ tôi nói, "Không,
con sẽ đến trường vào tuần sau."

Và đó là cách mà tôi biết đến

quân đội,

vì mẹ tôi nghĩ đó là một điều tốt.

Tôi hoàn toàn phản đối bà ấy

khi tôi mới đến trường ,

bởi vì trong 4 ngày đầu,

tôi đã trốn khỏi trường 5 lần.

Có một cái cổng đen lớn
bao quanh ngôi trường,

và mỗi khi không ai để ý,

tôi chỉ cần chạy qua cái cổng đen đó

và chấp nhận đề nghị
nếu chúng tôi không muốn ở đây,

chúng tôi có thể đi bất cứ lúc nào.

Nên tôi nói, " Nếu được thế thì,

tôi sẽ ra khỏi đây." (Cười)

Và việc đó chẳng bao giờ thành công.

Và tôi vẫn tiếp tục lạc lối.

Nhưng cuối cùng thì,

sau khi ở đó một thời gian,

sau khi kết thúc năm đầu

tại trường quân sự,

tôi nhận ra
mình đang trưởng thành hơn

tôi nhận ra những điều tôi thích
về ngôi trường này

và điều mà tôi thích về hệ thống này

là một thứ tôi chưa bao giờ biết tới:

cảm giác là một phần của cái gì đó lớn lao,

thuộc về một tập thể,
và có ý nghĩa với mọi người

việc tôi đã ở đó,

việc sự lãnh đạo không phải là một trò đùa,

mà là một điều nghiêm túc,
nó chính là trọng tâm

của toàn bộ trải nghiệm này.

Và khi tôi chuẩn bị

học xong trung học phổ thông,

tôi bắt đầu nghĩ về điều mình muốn làm,

và như đa số học sinh khác,

tôi chẳng biết mình muốn làm gì.

Và tôi nghĩ đến những người

tôi kính trọng và ngưỡng mộ.

Tôi đã nghĩ đến rất nhiều người,

đặc biệt là những người đàn ông

mà tôi kính trọng.

Và thật ngẫu nhiên là
họ đều mặc bộ quân phục

của Hợp chủng quốc Hoa Kì,

vậy là với tôi, câu hỏi
và lời giải đáp cho nó

đã trở nên khá dễ dàng.

Câu hỏi tôi muốn làm gì

đã được trả lời nhanh chóng,

tôi nghĩ tôi sẽ trở thành một quân nhân.

Và tôi gia nhập quân đội

và rồi được huấn luyện,

và khi tôi nói rằng tôi không nhập ngũ

vì muốn đi chiến đấu,

thật ra tôi nhập ngũ năm 1996.

Không có một cuộc chiến nào lúc bấy giờ.

Tôi chưa từng cảm thấy mình
trong vòng nguy hiểm.

Khi tôi về gặp mẹ tôi,

tôi nhập ngũ khi mới 17 tuổi,

nên cần sự chấp thuận của cha mẹ

để nhập ngũ,

khi tôi đưa cho mẹ tờ giấy chấp thuận,

mẹ tôi nghĩ nó cũng giống với
trường quân sự.

Mẹ tôi nghĩ, " Đây từng là
điều tốt với thằng bé,

vậy hãy để nó tiếp tục,"

nhưng mẹ tôi không biết là
tờ giấy bà đã kí

sẽ khiến con trai bà

trở thành một quân nhân.

Và tôi đã trải qua quá trình huấn luyện,

và luôn nghĩ rằng,

điều này thật tuyệt, mình sẽ
phục vụ vào dịp cuối tuần

hay 2 tuần trong năm, tập luyện,

và một vài năm sau khi tôi nhập ngũ,

một vài năm sau khi mẹ tôi kí tờ giấy đó,

toàn bộ thế giới thay đổi.

Sau ngày 11/9, có một sự thay đổi lớn

đối với nghề nghiệp mà tôi đã chọn.

Khi tôi mới nhập ngũ,
tôi không nhập ngũ để chiến đấu,

nhưng giờ tôi đã là một quân nhân,

đó chính là điều sẽ diễn ra.

Và tôi nghĩ rất nhiều về những người lính

những người tôi đã phải chỉ huy.

Tôi nhớ là sau ngày 11/9,

ba tuần sau 11/9, tôi bay đến
một nước khác,

nhưng tôi không bay cùng những người đồng đội,

tôi xuất ngoại vì
tôi nhận được một học bổng

ở nước ngoài.

Tôi nhận được một suất học bổng

và tôi học và sống ở nước ngoài,

tôi đã sống ở Anh và điều đó thật thú vị,

nhưng cùng lúc đó, những người

tôi cùng huấn luyện,

những người lính cùng tôi
trải qua thời kì tập luyện,

và chuẩn bị cho chiến trận,

họ thực sự đang tiến đến nơi ấy.

Họ giờ sẽ thấy mình

ở một nơi

mà đa số họ,

đa số những người trong thời kì huấn luyện

không thể chỉ ra nơi đó trên bản đồ.

Tôi đã dành vài năm để học đại học,

và cả quãng thời gian tôi ngồi

ở những phòng học ở Oxford

những căn phòng được xây dựng
từ hàng trăm năm trước

thậm chí trước cả khi nước Mĩ ra đời,

và tôi ngồi đó nói chuyện
với các giảng viên

về vụ ám sát hoàng tử Áo Ferdinand,

và điều đó ảnh hưởng thế nào
đến Chiến tranh Thế giới lần thứ I,

nhưng suốt lúc đó,
trái tim và khối óc của tôi

lại hướng về những người đồng đội

những người lúc ấy đang mặc áo chống đạn

và bộ quân phục

và học cách di chuyển

hay cách lau một chiếc súng máy

trong bóng đêm.

Đó chính là thực tại mới.

Sau khi tôi học xong,
tôi quay lại quân ngũ

đơn vị của tôi đang chuẩn bị
triển khai quân ở Afganistan,

có những đồng đội trong đơn vị

đã ra trận lần 2 và 3

trước cả khi tôi ra trận lần đầu.

Tôi nhớ lần đầu tiên hành quân
cùng đơn vị mình,

khi bạn nhập ngũ

và bạn trải qua một cuộc hành quân chiến đấu,

mọi người thường nhìn vào vai bạn,

vì trên vai bạn là một tấm phù hiệu.

Ngay khi bạn gặp ai đó,

bạn bắt tay họ,

và mắt bạn hướng về vai họ,

vì bạn muốn biết họ ở quân chủng nào,

hay đơn vị nào họ đang chiến đấu?

Và tôi là người duy nhất

không có tấm phù hiệu trên vai,

và tôi thấy thật đau xót mỗi khi
ai đó nhìn vào vai mình.

Nhưng rồi bạn có cơ hội
để nói chuyện với những người lính,

và bạn hỏi tại sao họ nhập ngũ.

Tôi nhập ngũ vì phí học đại học quá đắt.

Nhiều người đồng đội của tôi
nhập ngũ vì lí do hoàn toàn khác.

Họ nhập ngũ vì đó là nghĩa vụ.

Họ nhập ngũ vì họ tức giận
với điều gì đó

và muốn thay đổi nó.

Họ nhập ngũ vì

gia đình họ nói điều đó rất quan trọng.

Họ nhập ngũ vì họ muốn trả thù.

Họ nhập ngũ vì rất nhiều lí do khác nhau.

Và giờ chúng tôi thấy mình
ở trên một đất nước khác

chiến đấu trong những xung đột đó.

Và thật kì lạ là tôi

rất ngây thơ bắt đầu nghe thấy một câu nói

mà tôi chưa bao giờ thấu hiểu đầy đủ,

bởi vì ngay sau ngày 11/9,
bạn bắt đầu thấy

mọi người đến bên cạnh mình và nói,

"Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị."

Và tôi làm theo họ và bắt đầu nói

điều đó với những đồng đội của mình.

Điều này xảy ra trước cả khi tôi ra trận.

Nhưng thật sự thì tôi không hiểu
câu nói ấy có nghĩa gì.

Tôi nói nó vì nó nghe hợp lí.

Tôi nói nó vì nó dường như là điều nên nói

với những người phải
phục vụ ở một nước khác.

"Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị."

Nhưng tôi đã chẳng hiểu
câu nói ấy nghĩa là gì

hay thậm chí nó

nó có nghĩa gì với người nghe.

Lần đầu tôi trở về từ Afghanistan,

tôi đã nghĩ rằng nếu từ vùng xung đột đó trở về
,

thì mọi nguy hiểm đã qua rồi.

Tôi nghĩ rằng nếu bạn có thể trở về
từ một vùng xung đột

thì bạn có thể

lau mồ hôi trên trán và nói,

"Thật may là mình vẫn sống ,"

mà không hiểu được rằng với nhiều người,

khi họ trở về nhà,

cuộc chiến đó vẫn tiếp tục.

Tiếp tục trong suy nghĩ
của chúng tôi.

Tiếp tục trong
những kí ức của chúng tôi.

Tiếp tục trong
cảm xúc của chúng tôi.

Hãy tha thứ cho chúng tôi

nếu chúng tôi không thích nơi đông người.

Hãy tha thứ cho chúng tôi

nếu chúng tôi dành một tuần ở một nơi

hoàn toàn kiểm soát về ánh sáng,

vì bạn không được phép
hành quân với ánh sáng trắng,

vì bất cứ thứ gì có ánh sáng trắng,

có thể bị nhìn thấy từ hàng trăm dặm,

so với việc dùng ánh sáng xanh lá

hay xanh dương,

chúng không thể bị nhìn thấy từ xa.

Vì thế hãy thông cảm cho chúng tôi
khi bỗng dưng,

chúng tôi từ việc
chịu sự kiểm soát ánh sáng

đến việc 1 tuần sau đó
trở về giữa quảng trường Thời Đại,

và chúng tôi có một thời gian khó khăn
để thích nghi với việc đó.

Hãy thông cảm

khi chúng tôi trở về gia đình

đã sống mà không có mình,

và giờ khi trở lại, không dễ dàng gì

để quay trở lại cuộc sống bình thường.

bởi vì cuộc sống bình thường đã thay đổi.

Tôi nhớ khi tôi trở về.
tôi muốn nói chuyện với mọi người.

Tôi muốn mọi người hỏi
về những điều tôi đã trải qua.

Tôi muốn mọi người đến và nói,

"Anh đã làm gì?"

Tôi muốn mọi người đến và nói,

"Ở đó thế nào? Thức ăn thế nào?

Thời gian ở đó thế nào? Anh vẫn ổn chứ?"

Và câu hỏi duy nhất tôi nhận được là,

"Anh có bắn ai không?"

Và đó là những người đủ tò mò

để hỏi bất cứ điều gì.

Bởi vì đôi khi có một nỗi sợ

một nỗi lo rằng nếu tôi nói gì đó

tôi sẽ làm anh tổn thương,

hay tôi sẽ khơi mào điều gì đó,

nên sự phản ứng bình thường
là không nói gì cả.

Vấn đề với việc đó

là khi bạn cảm thấy sự phục vụ của mình

thậm chí không được công nhận,

như chẳng ai quan tâm cả.

"Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị,"

và rồi kết thúc.

Điều tôi muốn hiểu hơn

chính là ý nghĩa đằng sau câu nói đó,

và tại sao "Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị"
là chưa đủ

Trên thực tế, chúng ta có

2,6 triệu người

là cựu chiến binh trở về
từ Iraq hay Afghanistan

những người sống ngay giữa chúng ta.

Đôi khi chúng ta biết họ là ai,

đôi khi chúng ta không biết,

nhưng có một cảm xúc,
một trải nghiệm chung,

một kết nối chung

nơi chúng ta biết rằng

có một chương trong cuộc đời ta

có thể đã khép lại,

nhưng nó vẫn chưa kết thúc.

Chúng ta nghĩ về
"Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị",

và mọi người nói," Vậy 'Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị'
có nghĩa gì với anh?"

Với tôi, "Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị"

nghĩa là lắng nghe
những câu chuyện của chúng tôi,

hỏi rằng chúng tôi là ai,

thấu hiểu sức mạnh

của bao người, bao người
cùng chiến đấu với chúng tôi

và tại sao sự phục vụ đó
có ý nghĩa vô cùng.

"Cảm ơn sự phục vụ của anh/chị"
nghĩa là ghi nhận sự thật

là giờ đây dầu chúng tôi đã về nhà

và đã cởi bỏ bộ quân phục

không có nghĩa là sự phục vụ
của chúng tôi với đất nước này

đã kết thúc.

Sự thật là, chúng tôi vẫn có thể

phục vụ và cống hiến hơn nữa.

Khi tôi nhìn những người

như đồng đội tôi- Taylor Urruela,

người đã mất đi đôi chân ở Iraq,

anh có hai giấc mơ lớn trong đời mình.

Một là trở thành một người lính.
Hai là trở thành cầu thủ bóng chày.

Anh ấy mất đi đôi chân ở Iraq.

Anh ấy trở về

và thay vì quyết định rằng,

giờ mình đã mất đôi chân,
giấc mơ thứ hai đã kết thúc

anh ấy quyết định sẽ vẫn chơi bóng chày,

và anh ấy thành lập nhóm VETSports,

một nhóm dành cho các cựu chiến binh

và dùng thể thao như một cách
để hàn gắn vết thương chiến tranh.

Những người như Tammy Duckworth,

một phi công trực thăng,

chiếc trực thăng như cái chị ấy từng lái,

bạn cần dùng cả hai tay

và chân để lái,

chiếc trực thăng của cô ấy bị bắn trúng,

và cô ấy cố lái nó,

nhưng chiếc trực thăng không tuân theo

sự chỉ dẫn và điều khiển của cô ấy.

Cô ấy cố hạ cánh an toàn,

nhưng chiếc máy bay
không hạ cánh an toàn,

lí do nó không hạ cánh an toàn

là vì nó không nhận được
sự điều khiển từ chân cô ấy

vì chân cô ấy đã bị thương.

Cô ấy đã suýt mất mạng,

Đội y tế đến và cứu cô ấy,

nhưng khi cô ấy dần hồi phục ở nhà,

cô ấy nhận ra,"Nhiệm vụ của mình
vẫn chưa kết thúc."

Cô ấy dùng tiếng nói của mình

với tư cách là một nữ nghị sĩ của Illinois

để phản đối và ủng hộ nhiều vấn đề

trong đó có vấn đề về các cựu chiến binh.

Chúng tôi nhập ngũ vì

chúng tôi yêu đất nước
mà chúng tôi đại diện.

Chúng tôi nhập ngũ vì

chúng tôi tin vào lí tưởng
và tin vào những người

sát cánh cùng chúng tôi.

Và điều duy nhất chúng tôi mong muốn là

"cảm ơn sự phục vụ của anh/chị"

không chỉ là một lời nói hoa mỹ,

"cảm ơn sự phục vụ của anh/chị"
có nghĩa là

thật lòng lắng nghe, thấu hiểu

những con người đã đứng lên

đơn giản vì họ được yêu cầu làm vậy,

và nó không chỉ mang ý nghĩa ấy lúc này,

không chỉ trong chiến trận,

mà vẫn mãi là như vậy
khi chiếc xe quân sự cuối cùng đã khuất

khi tiếng súng cuối cùng đã dứt.

Họ là những người tôi cùng chiến đấu,

và là những người tôi kính trọng.

Vậy nên tôi xin cảm ơn vì sự phục vụ của anh/chị.

(Vỗ tay)