गर्भपाताबद्दल चर्चा करण्याचा चांगला मार्ग

गर्भपात अमेरिकेत सामान्य बाब मानली जाते. तेथे तीन पैकी एकीचा आयुष्यात गर्भपात झालेला असतो .तरीही तेथे राजकीय हेतूने जोरदार चर्चा होत असते .आणि त्यामुळेच या विषयावर वैचारिक मुक्तपणे चर्चा होत नाही .आपले विचार मांडीत आहे अस्पेन बेकार

उन्हाळ्याचा दिवस होता बर्कली बार बंद
करण्याची वेळ झाली होती.

शहराच्या शेवटी असलेल्या या बारमध्ये
मी व माझी मैत्रीण

मद्य देण्याचे काम करीत असे.

काम संपल्यानंतर आम्ही मद्यपान करीत, असू
पण त्या रात्री तसे केले नाही कारण

मी गर्भार होत्ये.

"मी काय करावे ठरविले नाही "
मी पाँलीला म्हणाली

ती लागलीच म्हणाली
"मी गर्भपात केला आहे "

तिने तसे केले हे मला तिच्याकडूनच
प्रथम कळाले

काही महिन्यापूर्वीच मी
पदवी प्राप्त केली होती

आणि एका नव्या नातेसंबंधात होते
जेव्हा मला कळाले मी गर्भवती आहे

तेव्हाच काय करावे विचार करू लागले
खरे तर काय करावे मला सुचेना.

गर्भपातासाठी कोणते निकष लावावे

मी जो निर्णय घेईल तो योग्यच असेल कशावरून ?

मला वाटे गर्भपात केला तर
मला कालांतराने पश्चाताप होईल.

साउथ कालीफोर्नियाच्या किनारी.

मी वाढलेअश्या काळात ज्यावेळी
गर्भपाताबद्दल देशात काहूर माजले होते.

माझा जन्म झाला होतो एका ट्रक मध्ये
रो वि. वेड च्या तिसऱ्या वर्धापनदिनी

आम्ही ख्रिश्चन होतो.

आम्ही देवाचा समुद्राचा व असहाय्य
लोकांचा विचार करणारे होतो.

प्रत्येक याचा समर्थक होता.

एक लहानगी म्हणून गर्भपाताच्या
कल्पनेने मी व्यथित झाले.

असे मी करावयास नको होते

पण तसे झाले.

एका अज्ञात ठिकाणी मी पाउल ठेवले.

पण पौलीने मला दिलेली ती अनोखी भेट होती

मी एकटी नाही या भावनेची

आणि मला उमगले गर्भपात
याबद्दल आपण जे बोलतो.

गर्भपात एक सामान्य बाब आहे.

गटमाकर या संस्थेच्या अहवालानुसार
अमेरिकेत तीन पैकी एक महिला

आयुष्यात गर्भपात करते.

पण अमेरिकेत काही दशकापासून
गर्भपाताबद्दल चर्चा होते

गर्भसरक्षण व स्त्रीचा देहावरील
तिचा अधिकार

ही एक राजकीय व निर्णायक बाब आहे

गर्भपात इतकी चर्चा चालत असूनही
हे दुर्मिळ आहे,

की याचा पुरस्कार करणारे स्त्री अथवा पुरुष,

एकमेकांशी यांच्या गर्भपाताबद्दल बोलत असतात.

ही मोठी दरी आहे.

राजकीय जीवनात जे घडते व वास्तव
जीवनात जे घडते त्या बद्दल

यात एक मानसिक युद्ध आढळते

गर्भपाताच्या मुद्यावर तुम्ही आमच्या
बरोबर आहात कि विरोधी आहात

पण हे काही गर्भपाताबद्दलच नाही

असे अनेक मुद्दे आहेत ज्यावर बोलावयास
आपण धजत नाही.

यास्तव संघर्ष करण्यापेक्षा चर्चेचा मार्ग

मी आयुष्यात स्वीकारला आहे.

तसे कण्याचे दोन मार्ग आहेत.

पहिला मार्ग मन लाऊन ऐकणे.

दुसरा मार्ग अनुभव इतरांना कथन करणे.

यासाठी मी १५ वर्षापूवी एक्झहेल
या संस्थेची स्थापना केली.

गर्भपात केलेयानी त्यांचे अनुभवतेथे
इतरांना सांगण्यास सुरवात केली

आम्ही संपर्काची व्यवस्था
केली जेथे स्त्री पुरुष

एकत्र येऊन परस्परांना भावनिक आधार देतील

पूर्वग्रहाशिवाय राजकीय व
अभिनिवेशाशिवाय एक अनोखी सेवा होती.

अशी सेवा पूर्वी कोणीही देत नव्हते.

हे सर्व अनुभव संकलित
करण्यासाठी व्यासपीठ बनवायचे होते.

या आमच्या व्य्वस्थेत,

ज्या महिला गर्भपात केला म्हणून
पश्चताप करीत होत्या

आणि कॅथोलीक ज्यांना त्यांची करूणा वाटे.

आणि वैयक्तिक अनुभव जे साचेबंद नव्हते.

अशावेळी आम्ही महिलांना एकाच बाजूचा
विचार करावयास लावत नव्हतो.

आम्ही त्यांना जाणीव करून देत
असू की सर्व जग तुमच्या बाजूने आहे

आपल्या आयुष्यतील दुर्धर
प्रसंगातून त्या जात होत्या.

कायदेशीर अधिकाR देण्याः मार्ग शोधला.

गर्भपाताखेरीज अन्य बाबींसाठी
आम्ही आवाज उठविला

अनेक वर्षे

देशांतर, धार्मिक सहिष्णुता
,महिला अत्याचार

तुच्या पुरत्या वैयक्तिक असलेल्या
बाबीवरही आम्ही आवाज उठविला

जो तुमच्या जवळच्या नात्यातील
व मित्रांशी निगडीत होती.

काहींची आई मरण पावली होती
ते मरणप्राय अवस्थेत होते

काहींच्या मुलांच्या अन्य गरजा होत्या
त्याबद्दल ते बोलू शकत नव्हते.

व्यथा ऐकणे त्या सांगणे हा
त्याचा प्रमुख भाग बनला.

व्यथा ऐकणे त्या सांगणे

एइकय्ल चांगले वाटते ना ?

सोपे ही वाटत असेल?

पण तसे नाही अवघड आहे हे.

त्यांच्याबाजूने आवाज उठविणे सोपे नव्हते
प्रत्येकजण लढा देत होता.

अश्या गोष्टींशी ज्याबद्दल कोणीही
बोलू इच्छ्चीत नव्हते.

मी सांगू इच्छिते तुम्ही यांची बाजू मांडता

तेव्हा अनुभवाल समाधनाचे क्षण

जेव्हा या कथा ऐकणे व सांगणे उपक्रम
अमलात आनांल

तेव्हा महिला समानतेसाठी लोक पुढे येतील

लोकांमध्ये चिरकाल त्यांच्याबद्दल
बहिण असल्याचा भाव निर्माण होईल

तुमचा अपमान झाल्यावर
तुम्ही प्रत्युत्तर देता

पण हे खेदजनक व दमछाक करणारे वाटेल
आपल्या गोष्टी इतरांना सांगणे

त्यावेळी वाटते आपले कोणी नाही ,

पण आपण जर खरेच एकमेकांना जाणून घेतले

तर आपण आपले विचार बदलू शकतो

यासाठी निश्चित काळ व स्थळ
सांगता येणार नाही

हे संभाषण सुरु करण्यासाठी

प्रत्येकजण एकाच प्रकारचे
अनुभव घेत असेल असे नाही.

किवा यासंबंधीचा इतिहास समान असेल

आपण हे सर्व कसे चांगल्या प्रकारे
ऐकणारे होऊ याचा विचार करू या

असे अनेक मार्गाने करता येईल

पहिला मार्ग मोकळेपणे प्रश्न करा.

स्वतःशी बोला अथवा ओळख असलेल्याशी बोला

"कसे वाटते तुम्हाला ?"

" कसे आहे ?"

"आता तुम्हाला आशादायक वाटते का ?"

दुसरी बाब तुम्ही चांगले श्रोते होण्याची
विचाराचे प्रतिबिब असलेली भाषा वापरून

जर एखादा त्याचे अनुभव कथन करीत असेल

तर तुम्ही संवादासाठी त्याचेच शब्द वापरा.

उदा एखादा गर्भापाताबाबत बोलत असताना
बेबी शब्द वापरत असेल तर

तुम्हीही तोच शब्द बेबी वापरा

त्यांनी गर्भ शब्द वापरला तर तुम्ही
तोच शब्द वापरा.

त्यांनी आपल्या लैंगिक अवस्थेचे
वर्णन केले असेल

तसेच गृहीत धरून बोला.

एखादा पुरुष असून तो त्याचे वर्णन स्त्री
असे करत असेल.

तर त्यास तूनही स्त्री संभोधून बोला

तो कथन करताना जी भाषा बोलतो त्या भाषेचा
आत्मा तुम्ही तुमच्या बोलण्यात दाखवा

त्याने त्यास तिला तुम्ही त्यांच्या व्यथेत
स्वारस्य असल्याचे दर्शविता

त्यातून काय साध्य होईल?

ते तुम्हास ओळखतील जवळचा म्हणून

एका सभेतील अनुभ व माझ्या चिरस्मरणात आहे

एकजण सांगत होती तिला
येणाऱ्या फोन कॉल बद्दल

देवाबाबत बोलत असणाऱ्या
महिलाच्या फोन बद्दल

काही धार्मिक असतात पण हि कथन करणारी
पिडीत महिला तशी नव्हती

प्रथम मी अस्वस्थ झाली तिच्याशी बोलायला

तिने स्वतःला धीर दिला.

घरी आरश्यासमोर ती उभी राहून म्हणाली
" हे देवा "

देवा

देवा

"देवा"

"देवा"

"देवा"

देवा

म्हणतच गेल्ये जोपर्यंत तो शब्द मला
अनोळखा वाटेना.

देवाची आळवणी करून.

ती काही धार्मिक झाली नसती.

पण त्यामुळे ती त्या ख्रिश्चन महिलेचे
धीराने ऐकू शकली

दुसरा मार्ग या कथा इतरांना सांगणे

तुम्ही इतरांजवळ तुमचे अनुभव सांगता
त्यावेळी एक धोका पत्करत असता .

तुमाचे अनुभव त्यांच्या
अनुभवाशी जुळतात का ?

त्यांचा निर्णय कदाचित तुमच्या निर्णयाहून
भिन्न असू शकतो

समजा तुम्ही गर्भपाताबाबत बाळात असाल.

असे समजून कि तिला मुल असेलi

तिच्या वाढीसाठी तिने काळजी गेतली असेल

तिने कदाचित पालकांना वा जोडीदारास
याची कल्पना दिली असेल वा नसेल.

तिला याने आत्मविश्वास मिळाला असेल
व ती काळजीमुक्त असेल.

असे असेल तर ते उत्तमच!

आपण त्याच्या ठिकाणी आपल्याला समजून व्यथा
समजावून घेतो तेव्हा करूणा निर्माण होते

पण तेवढ्याने भागणारे नाही.

हा काही करार नाही यात एक्सामानातही नाही
केवळ चळवळी यामागे नाही

या मुले समाजात सास्कृतिक सामंजस्य होईल
जे आपणा सर्वाना अनोखे बनवेल.

आपले दोष ,आपल्या कमतरता यावर मात
करून मानवधर्माची कस धरणारे हे आहे.

याप्रकार विचार करून आपण आपले मतभेत
सन्मानाने स्वीकारतो

अगदी निर्भय होऊन.

याने ज्या दयेची करुणेची आपल्याला
गरज आहे ती निर्माण होते .

इतरांना दुखापत करण्याच्या आपल्या वृत्तीस
याने आळा बसतो.

पूर्वग्रह, लज्जा,दोषारोपण,भेदभाव, विरोध
विरून जातात.

ही चळवळ सांसर्गिक आहे जशी अमलात आणाल

तशी वृद्धिंगत होईल.

गतवर्षी मी जेव्हा गर्भार होत्ये .

त्यावेळी मी मुलाला जन्म देण्याचे ठरविले.

या काळात मला कोणीही विचारले नाही
"कसे वाटते तुला? "

(हशा)

पण तरी मी सांगायची "मला खूप
उत्साही व नवल वाटते

माझी भीती पाळली होती .

कोणीतरी मी अश्याच अवस्थेतून गेली
हे सतत सांगणारी जवळ होती.

खूपच विस्मयकारक आहे हे !

या नाट्यपूर्ण अनुभवाचे
मी स्वागत करते

जेव्हा .माझ्या गर्भपाताच्या संमिश्र
अनुभवाबाबत मी बोलते

ही चळवळ खरोखरीच्या व्यक्तींची त्यांच्या
कथांची आहे .

गर्भापाताबाद्द्लच्या कुविचारावर
परिणाम करणारी

तसेच राजकीय हेतूने प्रेरित गैरसमज
यानाही उत्तर देणारी आहे .

या सर्वांची यात चर्चा होते.

लैंगिक बंधन ,मानसिक आरोग्य ,गरिबी

यात चर्चा होते चुकीच्या निर्णयाची

आमचे अनुभव खुले आहेत

मानवी अनु भावाच्या परीसंवादासाठी,

आणि त्याने सर्वाना सहाय्य व सन्मान मिळेल,

आभारी आहे

(टाळ्या)