Liệu ta có thể ngăn chặn ngày tận thế?
-
0:00 - 0:03Mười năm trước, tôi đã viết
một cuốn sách có tựa -
0:03 - 0:06"Thế kỷ cuối cùng của chúng ta?"
Chấm hỏi. -
0:06 - 0:09Nhà xuất bản đã cắt bỏ dấu chấm hỏi.
(Tiếng cười) -
0:09 - 0:12Các nhà xuất bản Mỹ
thay đổi tựa đề thành -
0:12 - 0:15"Giờ cuối của chúng ta."
-
0:15 - 0:19Người Mỹ thích thưởng nóng và ngược lại.
-
0:19 - 0:20(Tiếng cười)
-
0:20 - 0:22Và chủ đề của tôi là:
-
0:22 - 0:26Trái đất đã tồn tại 45 triệu thế kỷ
-
0:26 - 0:28nhưng thế kỷ này đặc biệt --
-
0:28 - 0:31đó là lần đầu tiên loài người chúng ta
-
0:31 - 0:34nắm trong tay tương lai
của cả hành tinh này. -
0:34 - 0:36Gần như suốt lịch sử Trái đất,
-
0:36 - 0:38các mối đe dọa tới từ thiên nhiên --
-
0:38 - 0:42bệnh tật, động đất,
thiên thạch và nhiều nữa... -
0:42 - 0:47nhưng từ nay trở đi,
hiểm họa đáng sợ nhất đến từ chúng ta. -
0:47 - 0:50Giờ đây, không chỉ là hiểm họa hạt nhân;
-
0:50 - 0:52trong thế giới kết nối của chúng ta,
-
0:52 - 0:55sự sụp đổ internet
có thể diễn ra ở phạm vi toàn cầu; -
0:55 - 1:00đại dịch có thể lan khắp thế giới
trong vài ngày bằng đường hàng không -
1:00 - 1:03và mạng xã hội có thể lan truyền
sự hoảng sợ và tin đồn -
1:03 - 1:06với tốc độ ánh sáng
theo đúng nghĩa đen. -
1:06 - 1:10Chúng ta phải lo lắng quá nhiều
về những mối nguy hiểm cỏn con -
1:10 - 1:13tai nạn máy bay hiếm hoi,
chất gây ung thư trong thực phẩm, -
1:13 - 1:15độ phóng xạ liều lượng thấp,
và nhiều nữa -
1:15 - 1:18nhưng chúng ta và những
bậc thầy về chính trị -
1:18 - 1:22đang phủ nhận tất cả
các kịch bản thảm họa khác. -
1:22 - 1:25Điều tồi tệ nhất, may thay,
vẫn chưa xảy đến. -
1:25 - 1:28Chúng có thể sẽ không đến.
-
1:28 - 1:31Nhưng nếu có một hiểm họa tiềm tàng,
-
1:31 - 1:34rất đáng để đóng một khoản bảo hiểm
-
1:34 - 1:38để bảo vệ ta khỏi nó,
dù xác suất xảy ra là rất thấp, -
1:38 - 1:42cũng như việc đóng bảo hiểm hỏa hoạn
cho căn nhà của mình. -
1:42 - 1:47Cũng như khoa học đề xuất
nhiều năng lượng và hứa hẹn hơn, -
1:47 - 1:51mặt trái là càng nhiều lo sợ hơn.
-
1:51 - 1:53Chúng ta
lại càng dễ bị tổn thương hơn. -
1:53 - 1:55Chỉ trong vài thập kỷ,
-
1:55 - 1:57hàng triệu người sẽ có khả năng
-
1:57 - 2:00sử dụng sai một cách nhanh chóng
công nghệ sinh học tiên tiến, -
2:00 - 2:04cũng như sử dụng sai
công nghệ số ngày nay. -
2:04 - 2:07Freeman Dyson, trong một buổi TED Talk,
-
2:07 - 2:11đã tiên đoán rằng trẻ em sẽ thiết kế và
tạo nên các vi sinh vật mới -
2:11 - 2:15cũng đều đặn như thế hệ của ông
làm việc với các tập hóa chất. -
2:15 - 2:18Vâng, đây có thể chỉ là
khoa học viễn tưởng, -
2:18 - 2:21nhưng nếu chỉ một phần tiên đoán đó
thành hiện thực, -
2:21 - 2:24hệ sinh thái của chúng ta,
thậm chí chính loài người -
2:24 - 2:28đã không thể tồn tại lâu đến vậy.
-
2:28 - 2:31Ví dụ, một số nhà sinh thái học
cực đoan cho rằng -
2:31 - 2:34sẽ tốt hơn cho hành tinh
-
2:34 - 2:37cho mẹ trái đất, nếu có ít con người hơn.
-
2:37 - 2:40Điều gì xảy ra nếu những kẻ đó nắm rõ
-
2:40 - 2:42các kỹ thuật về sinh học tổng hợp
-
2:42 - 2:45thứ sẽ được phổ biến trước 2050?
-
2:45 - 2:48Và từ đó, nhiều ác mộng viễn tưởng khác
-
2:48 - 2:50có thể thành hiện thực:
-
2:50 - 2:52những robot vô tri trở nên tinh ranh,
-
2:52 - 2:54hoặc một mạng lưới biết tự suy nghĩ
-
2:54 - 2:57đe dọa tất cả chúng ta.
-
2:57 - 3:00Liệu có thể phòng ngừa
những hiểm họa đó bằng luật lệ? -
3:00 - 3:03Chúng ta chắc chắn phải cố,
nhưng những tổ chức đó -
3:03 - 3:06cạnh tranh như thế,
toàn cầu như thế, -
3:06 - 3:08bị chi phối như thế
bởi những áp lực thương mại -
3:08 - 3:11rằng việc gì có thể xảy đến
sẽ xảy đến đâu đó, -
3:11 - 3:13dù luật lệ có
quy định gì đi nữa. -
3:13 - 3:17Cũng như luật chống ma túy
chúng ta cố, nhưng không thể. -
3:17 - 3:20Ngôi làng toàn cầu sẽ có
những kẻ ngốc của chính nó, -
3:20 - 3:23và chúng sẽ có quy mô toàn cầu.
-
3:23 - 3:26Thế nên, như tôi đã nói
trong sách của mình, -
3:26 - 3:29chúng ta có một đoạn đường gập ghềnh
trong thế kỷ này. -
3:29 - 3:32Chúng có thể đem cả xã hội này
trở về điểm xuất phát. -
3:32 - 3:36Thực tế là xác suất
của sự quay ngược thảm khốc là 50%. -
3:36 - 3:39Nhưng liệu có tồn tại những biến cố
có thể nhận thấy -
3:39 - 3:41thậm chí là tồi tệ hơn nữa,
-
3:41 - 3:45những biến cố có thể tận diệt
tất cả sự sống? -
3:45 - 3:48Khi một thí nghiệm gia tốc hạt mới
được vận hành. -
3:48 - 3:49một số người lo lắng hỏi:
-
3:49 - 3:52"Liệu nó có thể phá hủy trái đất,
hay tệ hơn -
3:52 - 3:54là xé toạc kết cấu của vũ trụ?"
-
3:54 - 3:58May thay, người ta có thể đưa ra
sự bảo đảm nhất định. -
3:58 - 4:00Tôi và một số người
đã chỉ ra rằng -
4:00 - 4:04thiên nhiên đã làm những thí nghiệm
tương tự vô số lần trước đó, -
4:04 - 4:06thông qua va chạm các tia vũ trụ.
-
4:06 - 4:09Nhưng các nhà khoa học
chắc chắn là nên đề phòng -
4:09 - 4:11việc các thí nghiệm tạo ra các điều kiện
-
4:11 - 4:14chưa có tiền lệ trong
thế giới tự nhiên. -
4:14 - 4:17Các nhà sinh học nên tránh phóng thích
các mầm bệnh biến đổi gen -
4:17 - 4:20tiềm tàng nguy hiểm.
-
4:20 - 4:24Và tiện thể,
sự ác cảm đặc biệt của chúng ta -
4:24 - 4:27dành cho nguy cơ
thảm họa tuyệt chủng -
4:27 - 4:30phụ thuộc vào một câu hỏi
triết học và đạo đức, -
4:30 - 4:32đó là:
-
4:32 - 4:34Suy xét hai kịch bản.
-
4:34 - 4:40Kịch bản A quét sạch 90% nhân loại.
-
4:40 - 4:43Kịch bản B quét sạch 100%.
-
4:43 - 4:46B tồi tệ hơn A bao nhiêu?
-
4:46 - 4:49Một số người sẽ nói 10% tồi tệ hơn.
-
4:49 - 4:53Số cá thể đếm được là 10% cao hơn.
-
4:53 - 4:56Tôi nói rằng B tồi tệ hơn
một cách không thể so sánh được. -
4:56 - 4:58Là một nhà thiên văn học,
tôi không thể tin -
4:58 - 5:01rằng loài người là kết thúc
của câu chuyện. -
5:01 - 5:04Còn năm tỷ năm
trước khi mặt trời nổ tung, -
5:04 - 5:07và vũ trụ có thể vẫn tiếp tục mãi,
-
5:07 - 5:09cũng như sự tiến hóa hậu nhân loại,
-
5:09 - 5:11tại đây trên trái đất và xa hơn nữa,
-
5:11 - 5:14có thể sẽ được kéo dài
như tiến trình Darwin -
5:14 - 5:17đã dẫn đến chúng ta,
thậm chí còn tuyệt vời hơn. -
5:17 - 5:20Thực tế, tiến hóa trong tương lai
sẽ xảy ra nhanh hơn, -
5:20 - 5:22trên phạm vi thời gian về kỹ thuật,
-
5:22 - 5:24thay vì phạm vi thời gian
về chọn lọc tự nhiên. -
5:24 - 5:28Vậy thì chúng ta chắc hẳn,
nhìn vào những điều to tát đó, -
5:28 - 5:32không nên chấp nhận thậm chí
một hiểm họa có xác suất một phần tỷ -
5:32 - 5:34rằng sự tuyệt chủng nhân loại
có thể đặt dấu chấm hết -
5:34 - 5:36cho tiến trình vĩ đại này.
-
5:36 - 5:38Một số kịch bản mà ta
dự tính -
5:38 - 5:40thực sự có thể là khoa học viễn tưởng,
-
5:40 - 5:43nhưng một số trở thành hiện thực
một cách đáng lo ngại. -
5:43 - 5:46Có một câu châm ngôn là
-
5:46 - 5:49điều xa lạ
không giống với điều ít xảy ra, -
5:49 - 5:52đó là lý do tại sao chúng tôi
tại ĐH Cambridge -
5:52 - 5:55đang thiết lập một trung tâm nghiên cứu
cách giảm nhẹ -
5:55 - 5:57những nguy hiểm tiềm tàng đó.
-
5:57 - 6:00Dường như, chỉ một số ít người
-
6:00 - 6:02quan tâm
về những thảm họa tiềm tàng. -
6:02 - 6:05Và chúng tôi cần tất cả sự giúp đỡ có thể,
-
6:05 - 6:08bởi vì chúng tôi là những người bảo trợ
-
6:08 - 6:11cho một chấm xanh le lói tuyệt đẹp
trong vũ trụ rộng lớn, -
6:11 - 6:14một hành tinh còn 50 triệu thế kỷ
phía trước. -
6:14 - 6:17Vậy nên xin đừng gây nguy hại
cho tương lai đó. -
6:17 - 6:19Tôi muốn kết thúc bằng trích dẫn
-
6:19 - 6:22từ nhà khoa học vĩ đại Peter Medawar:
-
6:22 - 6:26"Những cái chuông rung cho nhân loại
-
6:26 - 6:28giống như những cái chuông gia súc
trên dãy An-pơ -
6:28 - 6:30Chúng được đeo trên cổ
của chính chúng ta, -
6:30 - 6:33và là lỗi của chính ta nếu
chúng không rung -
6:33 - 6:35một giai điệu du dương êm ái."
-
6:35 - 6:38Xin cảm ơn rất nhiều.
-
6:38 - 6:40(Tiếng vỗ tay)
- Title:
- Liệu ta có thể ngăn chặn ngày tận thế?
- Speaker:
- Sir Martin Rees
- Description:
-
Một trái đất sau ngày tận thế, không còn loài người, dường như chỉ là chuyện khoa học viễn tưởng. Nhưng trong bài diễn văn ngắn, đầy bất ngờ này, Lord Martin Rees yêu cầu chúng ta hãy nghĩ về những hiểm họa tiềm tàng - những mối đe dọa do thiên nhiên hay con người làm ra có thể tận diệt loài người. Quan ngại cho số phận loài người, ông đặt ra câu hỏi: Điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là gì?
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:52
Nhu PHAM approved Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Nhu PHAM edited Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Nhu PHAM accepted Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? | ||
Huy Tieu edited Vietnamese subtitles for Can we prevent the end of the world? |