1
00:00:00,000 --> 00:00:02,707
Mười năm trước, tôi đã viết 
một cuốn sách có tựa

2
00:00:02,707 --> 00:00:05,800
"Thế kỷ cuối cùng của chúng ta?" 
Chấm hỏi.

3
00:00:05,800 --> 00:00:09,377
Nhà xuất bản đã cắt bỏ dấu chấm hỏi. 
(Tiếng cười)

4
00:00:09,377 --> 00:00:11,739
Các nhà xuất bản Mỹ 
thay đổi tựa đề thành

5
00:00:11,739 --> 00:00:15,168
"Giờ cuối của chúng ta."

6
00:00:15,168 --> 00:00:18,660
Người Mỹ thích thưởng nóng và ngược lại.

7
00:00:18,660 --> 00:00:20,368
(Tiếng cười)

8
00:00:20,368 --> 00:00:22,118
Và chủ đề của tôi là:

9
00:00:22,118 --> 00:00:26,284
Trái đất đã tồn tại 45 triệu thế kỷ

10
00:00:26,284 --> 00:00:28,297
nhưng thế kỷ này đặc biệt --

11
00:00:28,297 --> 00:00:31,313
đó là lần đầu tiên loài người chúng ta

12
00:00:31,313 --> 00:00:34,115
nắm trong tay tương lai 
của cả hành tinh này.

13
00:00:34,115 --> 00:00:36,105
Gần như suốt lịch sử Trái đất,

14
00:00:36,105 --> 00:00:38,041
các mối đe dọa tới từ thiên nhiên --

15
00:00:38,041 --> 00:00:41,537
bệnh tật, động đất, 
thiên thạch và nhiều nữa...

16
00:00:41,537 --> 00:00:47,209
nhưng từ nay trở đi,
hiểm họa đáng sợ nhất đến từ chúng ta.

17
00:00:47,209 --> 00:00:50,480
Giờ đây, không chỉ là hiểm họa hạt nhân;

18
00:00:50,480 --> 00:00:52,481
trong thế giới kết nối của chúng ta,

19
00:00:52,481 --> 00:00:55,394
sự sụp đổ internet 
có thể diễn ra ở phạm vi toàn cầu;

20
00:00:55,394 --> 00:00:59,580
đại dịch có thể lan khắp thế giới
trong vài ngày bằng đường hàng không

21
00:00:59,580 --> 00:01:02,677
và mạng xã hội có thể lan truyền
sự hoảng sợ và tin đồn

22
00:01:02,677 --> 00:01:05,894
với tốc độ ánh sáng 
theo đúng nghĩa đen.

23
00:01:05,894 --> 00:01:09,529
Chúng ta phải lo lắng quá nhiều 
về những mối nguy hiểm cỏn con

24
00:01:09,529 --> 00:01:13,150
tai nạn máy bay hiếm hoi, 
chất gây ung thư trong thực phẩm,

25
00:01:13,150 --> 00:01:15,376
độ phóng xạ liều lượng thấp, 
và nhiều nữa

26
00:01:15,376 --> 00:01:18,201
nhưng chúng ta và những 
bậc thầy về chính trị

27
00:01:18,201 --> 00:01:22,404
đang phủ nhận tất cả 
các kịch bản thảm họa khác.

28
00:01:22,404 --> 00:01:25,442
Điều tồi tệ nhất, may thay,
vẫn chưa xảy đến.

29
00:01:25,442 --> 00:01:27,638
Chúng có thể sẽ không đến.

30
00:01:27,638 --> 00:01:30,823
Nhưng nếu có một hiểm họa tiềm tàng,

31
00:01:30,823 --> 00:01:33,691
rất đáng để đóng một khoản bảo hiểm

32
00:01:33,691 --> 00:01:37,527
để bảo vệ ta khỏi nó, 
dù xác suất xảy ra là rất thấp,

33
00:01:37,527 --> 00:01:42,040
cũng như việc đóng bảo hiểm hỏa hoạn
cho căn nhà của mình.

34
00:01:42,040 --> 00:01:47,037
Cũng như khoa học đề xuất 
nhiều năng lượng và hứa hẹn hơn,

35
00:01:47,037 --> 00:01:50,903
mặt trái là càng nhiều lo sợ hơn.

36
00:01:50,903 --> 00:01:53,142
Chúng ta 
lại càng dễ bị tổn thương hơn.

37
00:01:53,142 --> 00:01:54,980
Chỉ trong vài thập kỷ,

38
00:01:54,980 --> 00:01:57,210
hàng triệu người sẽ có khả năng

39
00:01:57,210 --> 00:02:00,331
sử dụng sai một cách nhanh chóng
công nghệ sinh học tiên tiến,

40
00:02:00,331 --> 00:02:03,884
cũng như sử dụng sai 
công nghệ số ngày nay.

41
00:02:03,884 --> 00:02:07,083
Freeman Dyson, trong một buổi TED Talk,

42
00:02:07,083 --> 00:02:10,939
đã tiên đoán rằng trẻ em sẽ thiết kế và
tạo nên các vi sinh vật mới

43
00:02:10,939 --> 00:02:15,190
cũng đều đặn như thế hệ của ông 
làm việc với các tập hóa chất.

44
00:02:15,190 --> 00:02:17,718
Vâng, đây có thể chỉ là 
khoa học viễn tưởng,

45
00:02:17,718 --> 00:02:20,901
nhưng nếu chỉ một phần tiên đoán đó 
thành hiện thực,

46
00:02:20,901 --> 00:02:23,638
hệ sinh thái của chúng ta,
thậm chí chính loài người

47
00:02:23,638 --> 00:02:27,627
đã không thể tồn tại lâu đến vậy.

48
00:02:27,627 --> 00:02:31,490
Ví dụ, một số nhà sinh thái học
cực đoan cho rằng

49
00:02:31,490 --> 00:02:33,999
sẽ tốt hơn cho hành tinh

50
00:02:33,999 --> 00:02:37,402
cho mẹ trái đất, nếu có ít con người hơn.

51
00:02:37,402 --> 00:02:40,119
Điều gì xảy ra nếu những kẻ đó nắm rõ

52
00:02:40,119 --> 00:02:42,256
các kỹ thuật về sinh học tổng hợp

53
00:02:42,256 --> 00:02:45,108
thứ sẽ được phổ biến trước 2050?

54
00:02:45,108 --> 00:02:48,150
Và từ đó, nhiều ác mộng viễn tưởng khác

55
00:02:48,150 --> 00:02:49,860
có thể thành hiện thực:

56
00:02:49,860 --> 00:02:51,930
những robot vô tri trở nên tinh ranh,

57
00:02:51,930 --> 00:02:54,347
hoặc một mạng lưới biết tự suy nghĩ

58
00:02:54,347 --> 00:02:56,936
đe dọa tất cả chúng ta.

59
00:02:56,936 --> 00:03:00,206
Liệu có thể phòng ngừa 
những hiểm họa đó bằng luật lệ?

60
00:03:00,206 --> 00:03:02,613
Chúng ta chắc chắn phải cố,
nhưng những tổ chức đó

61
00:03:02,613 --> 00:03:05,552
cạnh tranh như thế, 
toàn cầu như thế,

62
00:03:05,552 --> 00:03:08,122
bị chi phối như thế
bởi những áp lực thương mại

63
00:03:08,122 --> 00:03:11,017
rằng việc gì có thể xảy đến
sẽ xảy đến đâu đó,

64
00:03:11,017 --> 00:03:13,443
dù luật lệ có 
quy định gì đi nữa.

65
00:03:13,443 --> 00:03:17,280
Cũng như luật chống ma túy
chúng ta cố, nhưng không thể.

66
00:03:17,280 --> 00:03:20,474
Ngôi làng toàn cầu sẽ có 
những kẻ ngốc của chính nó,

67
00:03:20,474 --> 00:03:23,470
và chúng sẽ có quy mô toàn cầu.

68
00:03:23,470 --> 00:03:25,761
Thế nên, như tôi đã nói 
trong sách của mình,

69
00:03:25,761 --> 00:03:28,650
chúng ta có một đoạn đường gập ghềnh
trong thế kỷ này.

70
00:03:28,650 --> 00:03:32,140
Chúng có thể đem cả xã hội này
trở về điểm xuất phát.

71
00:03:32,140 --> 00:03:36,255
Thực tế là xác suất 
của sự quay ngược thảm khốc là 50%.

72
00:03:36,255 --> 00:03:39,169
Nhưng liệu có tồn tại những biến cố
có thể nhận thấy

73
00:03:39,169 --> 00:03:41,330
thậm chí là tồi tệ hơn nữa,

74
00:03:41,330 --> 00:03:44,760
những biến cố có thể tận diệt
tất cả sự sống?

75
00:03:44,760 --> 00:03:47,686
Khi một thí nghiệm gia tốc hạt mới
được vận hành.

76
00:03:47,686 --> 00:03:49,475
một số người lo lắng hỏi:

77
00:03:49,475 --> 00:03:51,725
"Liệu nó có thể phá hủy trái đất, 
hay tệ hơn

78
00:03:51,725 --> 00:03:54,384
là xé toạc kết cấu của vũ trụ?"

79
00:03:54,384 --> 00:03:57,927
May thay, người ta có thể đưa ra
sự bảo đảm nhất định.

80
00:03:57,927 --> 00:03:59,971
Tôi và một số người 
đã chỉ ra rằng

81
00:03:59,971 --> 00:04:04,084
thiên nhiên đã làm những thí nghiệm 
tương tự vô số lần trước đó,

82
00:04:04,090 --> 00:04:06,235
thông qua va chạm các tia vũ trụ.

83
00:04:06,235 --> 00:04:08,909
Nhưng các nhà khoa học 
chắc chắn là nên đề phòng

84
00:04:08,909 --> 00:04:11,489
việc các thí nghiệm tạo ra các điều kiện

85
00:04:11,489 --> 00:04:13,972
chưa có tiền lệ trong 
thế giới tự nhiên.

86
00:04:13,972 --> 00:04:17,395
Các nhà sinh học nên tránh phóng thích
các mầm bệnh biến đổi gen

87
00:04:17,395 --> 00:04:20,110
tiềm tàng nguy hiểm.

88
00:04:20,110 --> 00:04:23,627
Và tiện thể, 
sự ác cảm đặc biệt của chúng ta

89
00:04:23,627 --> 00:04:27,088
dành cho nguy cơ 
thảm họa tuyệt chủng

90
00:04:27,088 --> 00:04:30,363
phụ thuộc vào một câu hỏi
triết học và đạo đức,

91
00:04:30,363 --> 00:04:32,033
đó là:

92
00:04:32,033 --> 00:04:34,341
Suy xét hai kịch bản.

93
00:04:34,341 --> 00:04:39,577
Kịch bản A quét sạch 90% nhân loại.

94
00:04:39,577 --> 00:04:43,473
Kịch bản B quét sạch 100%.

95
00:04:43,473 --> 00:04:46,391
B tồi tệ hơn A bao nhiêu?

96
00:04:46,391 --> 00:04:49,414
Một số người sẽ nói 10% tồi tệ hơn.

97
00:04:49,414 --> 00:04:52,564
Số cá thể đếm được là 10% cao hơn.

98
00:04:52,564 --> 00:04:55,780
Tôi nói rằng B tồi tệ hơn 
một cách không thể so sánh được.

99
00:04:55,780 --> 00:04:58,099
Là một nhà thiên văn học,
tôi không thể tin

100
00:04:58,099 --> 00:05:00,566
rằng loài người là kết thúc 
của câu chuyện.

101
00:05:00,566 --> 00:05:03,889
Còn năm tỷ năm 
trước khi mặt trời nổ tung,

102
00:05:03,889 --> 00:05:06,600
và vũ trụ có thể vẫn tiếp tục mãi,

103
00:05:06,600 --> 00:05:08,892
cũng như sự tiến hóa hậu nhân loại,

104
00:05:08,892 --> 00:05:11,082
tại đây trên trái đất và xa hơn nữa,

105
00:05:11,082 --> 00:05:13,796
có thể sẽ được kéo dài
như tiến trình Darwin

106
00:05:13,796 --> 00:05:17,077
đã dẫn đến chúng ta,
thậm chí còn tuyệt vời hơn.

107
00:05:17,077 --> 00:05:20,011
Thực tế, tiến hóa trong tương lai 
sẽ xảy ra nhanh hơn,

108
00:05:20,011 --> 00:05:21,940
trên phạm vi thời gian về kỹ thuật,

109
00:05:21,940 --> 00:05:24,499
thay vì phạm vi thời gian 
về chọn lọc tự nhiên.

110
00:05:24,499 --> 00:05:28,434
Vậy thì chúng ta chắc hẳn, 
nhìn vào những điều to tát đó,

111
00:05:28,434 --> 00:05:31,820
không nên chấp nhận thậm chí 
một hiểm họa có xác suất một phần tỷ

112
00:05:31,820 --> 00:05:34,499
rằng sự tuyệt chủng nhân loại
có thể đặt dấu chấm hết

113
00:05:34,499 --> 00:05:36,359
cho tiến trình vĩ đại này.

114
00:05:36,359 --> 00:05:38,131
Một số kịch bản mà ta 
dự tính

115
00:05:38,131 --> 00:05:40,250
thực sự có thể là khoa học viễn tưởng,

116
00:05:40,250 --> 00:05:43,336
nhưng một số trở thành hiện thực 
một cách đáng lo ngại.

117
00:05:43,336 --> 00:05:46,210
Có một câu châm ngôn là

118
00:05:46,210 --> 00:05:48,907
điều xa lạ 
không giống với điều ít xảy ra,

119
00:05:48,907 --> 00:05:51,545
đó là lý do tại sao chúng tôi 
tại ĐH Cambridge

120
00:05:51,545 --> 00:05:54,680
đang thiết lập một trung tâm nghiên cứu
cách giảm nhẹ

121
00:05:54,680 --> 00:05:56,712
những nguy hiểm tiềm tàng đó.

122
00:05:56,712 --> 00:05:59,775
Dường như, chỉ một số ít người

123
00:05:59,775 --> 00:06:02,091
quan tâm
về những thảm họa tiềm tàng.

124
00:06:02,091 --> 00:06:05,104
Và chúng tôi cần tất cả sự giúp đỡ có thể,

125
00:06:05,104 --> 00:06:07,583
bởi vì chúng tôi là những người bảo trợ

126
00:06:07,583 --> 00:06:11,066
cho một chấm xanh le lói tuyệt đẹp
trong vũ trụ rộng lớn,

127
00:06:11,066 --> 00:06:14,444
một hành tinh còn 50 triệu thế kỷ
phía trước.

128
00:06:14,444 --> 00:06:17,270
Vậy nên xin đừng gây nguy hại 
cho tương lai đó.

129
00:06:17,270 --> 00:06:19,265
Tôi muốn kết thúc bằng trích dẫn

130
00:06:19,265 --> 00:06:22,296
từ nhà khoa học vĩ đại Peter Medawar:

131
00:06:22,296 --> 00:06:25,569
"Những cái chuông rung cho nhân loại

132
00:06:25,569 --> 00:06:28,213
giống như những cái chuông gia súc
trên dãy An-pơ

133
00:06:28,213 --> 00:06:30,499
Chúng được đeo trên cổ 
của chính chúng ta,

134
00:06:30,499 --> 00:06:33,174
và là lỗi của chính ta nếu 
chúng không rung

135
00:06:33,174 --> 00:06:35,485
một giai điệu du dương êm ái."

136
00:06:35,485 --> 00:06:37,572
Xin cảm ơn rất nhiều.

137
00:06:37,572 --> 00:06:39,685
(Tiếng vỗ tay)