Return to Video

Czemu trzaskają nam stawy? - Eleanor Nelsen

  • 0:09 - 0:11
    Co to za dźwięk?
  • 0:11 - 0:12
    Zależnie od tego, kogo zapytasz,
  • 0:12 - 0:17
    trzask wyskakujących stawów
    to słodki dźwięk ulgi
  • 0:17 - 0:20
    albo dźwięk obrzydliwego nawyku.
  • 0:20 - 0:22
    A tak naprawdę, co to za dźwięk?
  • 0:22 - 0:27
    Dlaczego zginanie stawów
    powoduje, że wydają taki dźwięk?
  • 0:27 - 0:30
    Naukowcy zaoferowali kilka wyjaśnień,
  • 0:30 - 0:32
    jak gwałtowne rozciąganie więzadeł,
  • 0:32 - 0:37
    a w ciężki przypadkach
    ocierające się kości.
  • 0:37 - 0:39
    Najpowszechniejsze tłumaczenie dźwięku,
  • 0:39 - 0:42
    jaki wydają trzaskające stawy,
  • 0:42 - 0:45
    to obecność bąbelków.
  • 0:45 - 0:49
    Stawy w palcach najłatwiej złamać,
  • 0:49 - 0:54
    ale można też złamać stawy
    między kręgami szyi i pleców,
  • 0:54 - 0:58
    a także bioder, nadgarstków,
    ramion i tak dalej.
  • 0:58 - 1:01
    Wszystkie stawy powstały z błony maziowej
  • 1:01 - 1:04
    i są najbardziej elastyczne w organizmie.
  • 1:04 - 1:07
    Przestrzeń między dwiema kośćmi
    jest wypełniona lepką cieczą,
  • 1:07 - 1:12
    płynem maziowym, zawierającym
    długie, smarowne cząsteczki,
  • 1:12 - 1:15
    takie jak kwas hialuronowy i lubrycyna.
  • 1:15 - 1:19
    Płyn maziowy przypomina żółtko jajka
  • 1:19 - 1:22
    i jego najważniejszym celem
    jest amortyzacja kości
  • 1:22 - 1:25
    i pomoc w poruszaniu względem siebie.
  • 1:25 - 1:27
    Zawiera on również komórki fagocytarne,
  • 1:27 - 1:32
    które pomagają oczyścić kości i chrząstki
    z zanieczyszczeń zgromadzonych w stawie.
  • 1:32 - 1:35
    Jest to ważne dla trzaskania,
  • 1:35 - 1:37
    bo tak jak inne płyny w organizmie
  • 1:37 - 1:41
    zawiera wiele rozpuszczonych molekuł gazu.
  • 1:41 - 1:45
    Trzaskacze wiedzą,
    że aby osiągnąć porządny trzask,
  • 1:45 - 1:48
    trzeba rozciągnąć staw dalej, niż zwykle,
  • 1:48 - 1:51
    na przykład przez wygięcie placów w tył.
  • 1:51 - 1:54
    Kości oddalą się wtedy od siebie.
  • 1:54 - 1:56
    Robi się między nimi więcej miejsca,
  • 1:56 - 2:00
    ale ilość płynu maziowego jest stała.
  • 2:00 - 2:02
    To tworzy strefę niskiego ciśnienia,
  • 2:02 - 2:07
    która wyciska rozpuszczone gazy z płynu,
  • 2:07 - 2:09
    tak jak dwutlenek węgla
    uciekający z napoju gazowanego,
  • 2:09 - 2:11
    kiedy otworzysz butelkę.
  • 2:11 - 2:17
    Uciekające gazy tworzą w stawach
    bąbelki z charakterystycznym dźwiękiem.
  • 2:17 - 2:19
    Ale bąbelki nie wytrzymują długo.
  • 2:19 - 2:24
    Pękają pod ciśnieniem
    otaczającego je płynu.
  • 2:24 - 2:28
    Pęcherzyki gazów
    rozpraszają się po jamie maziowej
  • 2:28 - 2:33
    i powoli rozpuszczają się w płynie
    w ciągu około dwudziestu minut,
  • 2:33 - 2:37
    przez co chwilę trwa, zanim możesz
    znowu trzasnąć tym samym stawem.
  • 2:37 - 2:41
    Niektórzy naukowcy uważają,
    że mogą być nawet dwa trzaski.
  • 2:41 - 2:45
    Pierwszy przy powstawaniu bąbelka,
    drugi przy jego wybuchu.
  • 2:45 - 2:48
    Trzaskanie stawami chwilowo je powiększa,
  • 2:48 - 2:52
    przez co trzaski kciuka, szyi i pleców
  • 2:52 - 2:56
    mogą powodować, że stawy
    staną się elastyczniejsze i luźne.
  • 2:56 - 3:01
    Być może słyszałeś krewnego czy kolegi,
  • 3:01 - 3:05
    że trzaskanie stawami powoduje artretyzm.
  • 3:05 - 3:08
    Doktor Donald Unger też to usłyszał.
  • 3:08 - 3:12
    Postanowił więc obalić
    twierdzenie swojej matki.
  • 3:12 - 3:18
    Strzelał palcami lewej ręki przez 50 lat,
  • 3:18 - 3:21
    a prawą nie strzelał w ogóle.
  • 3:21 - 3:27
    36 500 strzałów później
    obie ręce były wolne od artretyzmu.
  • 3:27 - 3:30
    Za ten bezinteresowny czyn oddania nauce
  • 3:30 - 3:34
    Dr. Unger otrzymał Antynobla,
  • 3:34 - 3:37
    parodię Nagrody Nobla,
    nagradzającą odjechane,
  • 3:37 - 3:42
    ale dziwnie fascynujące odkrycia naukowe.
  • 3:42 - 3:44
    Unger napisał, że te wyniki
  • 3:44 - 3:47
    powinny nakłonić do badania
    innych rodzicielskich wierzeń,
  • 3:47 - 3:50
    takich jak zalety jedzenia szpinaku.
  • 3:50 - 3:52
    Na razie jeszcze nic nie wiadomo.
  • 3:52 - 3:53
    Co do pstrykania palcami,
  • 3:53 - 3:57
    pewne badanie sugeruje,
    że każde trzaśnięcie stawem
  • 3:57 - 4:00
    i pęknięcie bąbelków
    może powodować opuchliznę
  • 4:00 - 4:01
    i osłabia uścisk.
  • 4:01 - 4:05
    Jednak największym
    udowodnionym zagrożeniem
  • 4:05 - 4:08
    są ludzie, których irytujesz.
Title:
Czemu trzaskają nam stawy? - Eleanor Nelsen
Speaker:
Eleanor Nelsen
Description:

Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/why-do-your-knuckles-pop-eleanor-nelsen

Niektórzy ludzie kochają uczucie trzaskających kciuków, podczas gdy inni wariują na sam dźwięk. Co jednak powoduje, że stawy trzaskają? Czy to niebezpieczne? Eleanor Nelsen demonstruje fakty stojące za trzaskaniem stawów.

Lekcja - Eleanor Nelsen, animacja - Steve Belfer Creative.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:22
Rysia Wand approved Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Rysia Wand edited Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Kacper Borowiecki edited Polish subtitles for Why do your knuckles pop?
Show all

Polish subtitles

Revisions