WEBVTT

00:00:09.191 --> 00:00:10.823
Co to za dźwięk?

00:00:10.823 --> 00:00:12.435
Zależnie od tego, kogo zapytasz,

00:00:12.435 --> 00:00:16.528
trzask wyskakujących stawów
to słodki dźwięk ulgi

00:00:16.528 --> 00:00:19.999
albo dźwięk obrzydliwego nawyku.

00:00:19.999 --> 00:00:22.178
A tak naprawdę, co to za dźwięk?

00:00:22.178 --> 00:00:27.295
Dlaczego zginanie stawów
powoduje, że wydają taki dźwięk?

00:00:27.295 --> 00:00:29.978
Naukowcy zaoferowali kilka wyjaśnień,

00:00:29.978 --> 00:00:32.301
jak gwałtowne rozciąganie więzadeł,

00:00:32.301 --> 00:00:36.956
a w ciężki przypadkach
ocierające się kości.

00:00:36.956 --> 00:00:39.366
Najpowszechniejsze tłumaczenie dźwięku,

00:00:39.366 --> 00:00:42.129
jaki wydają trzaskające stawy,

00:00:42.129 --> 00:00:45.358
to obecność bąbelków.

00:00:45.358 --> 00:00:48.937
Stawy w palcach najłatwiej złamać,

00:00:48.937 --> 00:00:53.874
ale można też złamać stawy
między kręgami szyi i pleców,

00:00:53.874 --> 00:00:58.367
a także bioder, nadgarstków, 
ramion i tak dalej.

00:00:58.367 --> 00:01:01.006
Wszystkie stawy powstały z błony maziowej

00:01:01.006 --> 00:01:03.672
i są najbardziej elastyczne w organizmie.

00:01:03.672 --> 00:01:07.399
Przestrzeń między dwiema kośćmi
jest wypełniona lepką cieczą,

00:01:07.399 --> 00:01:11.858
płynem maziowym, zawierającym 
długie, smarowne cząsteczki,

00:01:11.858 --> 00:01:15.489
takie jak kwas hialuronowy i lubrycyna.

00:01:15.489 --> 00:01:18.985
Płyn maziowy przypomina żółtko jajka

00:01:18.985 --> 00:01:21.938
i jego najważniejszym celem
jest amortyzacja kości

00:01:21.938 --> 00:01:24.679
i pomoc w poruszaniu względem siebie.

00:01:24.679 --> 00:01:26.885
Zawiera on również komórki fagocytarne,

00:01:26.885 --> 00:01:32.379
które pomagają oczyścić kości i chrząstki
z zanieczyszczeń zgromadzonych w stawie.

00:01:32.379 --> 00:01:34.944
Jest to ważne dla trzaskania,

00:01:34.944 --> 00:01:37.129
bo tak jak inne płyny w organizmie

00:01:37.129 --> 00:01:41.143
zawiera wiele rozpuszczonych molekuł gazu.

00:01:41.143 --> 00:01:44.517
Trzaskacze wiedzą,
że aby osiągnąć porządny trzask,

00:01:44.517 --> 00:01:48.107
trzeba rozciągnąć staw dalej, niż zwykle,

00:01:48.107 --> 00:01:51.148
na przykład przez wygięcie placów w tył.

00:01:51.148 --> 00:01:54.077
Kości oddalą się wtedy od siebie.

00:01:54.077 --> 00:01:56.486
Robi się między nimi więcej miejsca,

00:01:56.486 --> 00:01:59.981
ale ilość płynu maziowego jest stała.

00:01:59.981 --> 00:02:02.069
To tworzy strefę niskiego ciśnienia,

00:02:02.069 --> 00:02:06.506
która wyciska rozpuszczone gazy z płynu,

00:02:06.506 --> 00:02:09.287
tak jak dwutlenek węgla
uciekający z napoju gazowanego,

00:02:09.287 --> 00:02:11.481
kiedy otworzysz butelkę.

00:02:11.481 --> 00:02:17.258
Uciekające gazy tworzą w stawach 
bąbelki z charakterystycznym dźwiękiem.

00:02:17.258 --> 00:02:19.454
Ale bąbelki nie wytrzymują długo.

00:02:19.454 --> 00:02:23.938
Pękają pod ciśnieniem 
otaczającego je płynu.

00:02:23.938 --> 00:02:27.636
Pęcherzyki gazów
rozpraszają się po jamie maziowej

00:02:27.636 --> 00:02:32.853
i powoli rozpuszczają się w płynie
w ciągu około dwudziestu minut,

00:02:32.853 --> 00:02:37.041
przez co chwilę trwa, zanim możesz
znowu trzasnąć tym samym stawem.

00:02:37.041 --> 00:02:40.762
Niektórzy naukowcy uważają,
że mogą być nawet dwa trzaski.

00:02:40.762 --> 00:02:45.003
Pierwszy przy powstawaniu bąbelka,
drugi przy jego wybuchu.

00:02:45.003 --> 00:02:47.532
Trzaskanie stawami chwilowo je powiększa,

00:02:47.532 --> 00:02:51.815
przez co trzaski kciuka, szyi i pleców

00:02:51.815 --> 00:02:56.191
mogą powodować, że stawy
staną się elastyczniejsze i luźne.

00:02:56.191 --> 00:03:00.783
Być może słyszałeś krewnego czy kolegi,

00:03:00.783 --> 00:03:04.590
że trzaskanie stawami powoduje artretyzm.

00:03:04.590 --> 00:03:08.229
Doktor Donald Unger też to usłyszał.

00:03:08.229 --> 00:03:11.529
Postanowił więc obalić
twierdzenie swojej matki.

00:03:11.529 --> 00:03:17.736
Strzelał palcami lewej ręki przez 50 lat,

00:03:17.736 --> 00:03:20.690
a prawą nie strzelał w ogóle.

00:03:20.690 --> 00:03:27.402
36 500 strzałów później
obie ręce były wolne od artretyzmu.

00:03:27.402 --> 00:03:30.369
Za ten bezinteresowny czyn oddania nauce

00:03:30.369 --> 00:03:33.505
Dr. Unger otrzymał Antynobla,

00:03:33.505 --> 00:03:37.305
parodię Nagrody Nobla,
nagradzającą odjechane,

00:03:37.305 --> 00:03:41.729
ale dziwnie fascynujące odkrycia naukowe.

00:03:41.729 --> 00:03:44.211
Unger napisał, że te wyniki

00:03:44.211 --> 00:03:47.211
powinny nakłonić do badania 
innych rodzicielskich wierzeń,

00:03:47.211 --> 00:03:50.007
takich jak zalety jedzenia szpinaku.

00:03:50.007 --> 00:03:51.901
Na razie jeszcze nic nie wiadomo.

00:03:51.901 --> 00:03:53.478
Co do pstrykania palcami,

00:03:53.478 --> 00:03:56.532
pewne badanie sugeruje,
że każde trzaśnięcie stawem

00:03:56.532 --> 00:03:59.561
i pęknięcie bąbelków
może powodować opuchliznę

00:03:59.561 --> 00:04:01.282
i osłabia uścisk.

00:04:01.282 --> 00:04:04.692
Jednak największym 
udowodnionym zagrożeniem

00:04:04.692 --> 00:04:07.742
są ludzie, których irytujesz.