Atak glonów-zabójców - Eric Noel Muñoz
-
0:07 - 0:08Wszyscy widzieliśmy filmy,
-
0:08 - 0:11w których potwór stworzony
w laboratorium przez naukowców -
0:11 - 0:14ucieka, by siać spustoszenie.
-
0:14 - 0:16A gdyby potwór nie był
wielką, rozszalałą bestią, -
0:16 - 0:19niszczącą miasta, a niewielkim glonem
-
0:19 - 0:22który potencjalnie
może zburzyć cały ekosystem? -
0:22 - 0:25To historia algi Coulerpa taxifolia,
-
0:25 - 0:27pierwotnie i naturalnie występującej
-
0:27 - 0:28w wodach tropikalnych.
-
0:28 - 0:31W latach 80. okazało się,
że jedna z odmian -
0:31 - 0:33daje sobie też radę
w chłodniejszym środowisku. -
0:33 - 0:35Przez tę cechę oraz piękny
jasno-zielony kolor -
0:35 - 0:37i zdolność do łatwego,
szybkiego wzrostu, -
0:37 - 0:41stała się idealna do akwarium,
które pomagała utrzymać w czystości -
0:41 - 0:43pochłaniając składniki odżywcze
i chemikalia z wody. -
0:43 - 0:46Późniejsze krzyżówki wzmocniły ją
-
0:46 - 0:48i rozpowszechniły w akwariach
na całym świecie. -
0:48 - 0:50Niestety, już niebawem
-
0:50 - 0:51próbka akwariowego super-glonu
-
0:51 - 0:53trafiła do Morza Śródziemnego
-
0:53 - 0:56niedaleko słynnego
Muzeum Oceanografii w Monako. -
0:56 - 0:58Biolog morski, który ją znalazł, uważał,
-
0:58 - 1:00że muzeum przypadkowo
uwolniło glon do morza -
1:00 - 1:01razem z wodą z akwarium,
-
1:01 - 1:03podczas gdy dyrektor muzeum twierdził,
-
1:03 - 1:05że przypłynął z prądem oceanicznym.
-
1:05 - 1:07Bez względu na to, jak się tu znalazła,
-
1:07 - 1:09obca Coulerpa rozmnażała się szybko,
-
1:09 - 1:11nie mając naturalnych wrogów,
-
1:11 - 1:13bo przez uwalnianie toksyn
trzymała ryby z daleka. -
1:13 - 1:17Jak niektóre mityczne potwory,
nawet malutki, oderwany kawałeczek -
1:17 - 1:19umiał przekształcić się w całą,
nową kolonię. -
1:19 - 1:22Dzięki prądom morskim i kontaktem
z burtami łodzi i linkami rybackimi, -
1:22 - 1:26algi rozdrobniły się i rozprzestrzeniły
do wszystkich przybrzeżnych miast -
1:26 - 1:27pokrywając rafy koralowe.
-
1:27 - 1:29Jaki był efekt inwazji?
-
1:29 - 1:30Zależy, kogo zapytasz.
-
1:30 - 1:33Wielu naukowców ostrzegało,
że rozprzestrzenienie Coulerpy -
1:33 - 1:36zmniejsza bioróżnorodność
przez wypieranie naturalnych gatunków -
1:36 - 1:37jedzonych przez ryby.
-
1:37 - 1:40Biolog, który odkrył jej obecność,
-
1:40 - 1:41nazwał ją Glonem Zabójcą.
-
1:41 - 1:43Inne badania dowodzą,
-
1:43 - 1:45że glony miały dobry wpływ,
-
1:45 - 1:47bo konsumowały zanieczyszczenia chemiczne,
-
1:47 - 1:49jeden z powodów, dla których
stworzono szczep akwariowy. -
1:49 - 1:51Ale niszczenie naturalnego ekosystemu
-
1:51 - 1:53przez wprowadzanie obcych gatunków
-
1:53 - 1:56może mieć nieprzewidywalne skutki
nie do opanowania, -
1:56 - 1:57które nie od razu widać.
-
1:57 - 1:59Kiedy odkryto Coulerpę taxifolię
-
1:59 - 2:02w lagunie Agua Hedionda miasta Carlsbad,
-
2:02 - 2:03niedaleko San Diego w roku 2000,
-
2:03 - 2:05którą najprawdopodobniej wyrzucono
-
2:05 - 2:08z domowego akwarium
do studzienki ściekowej, -
2:08 - 2:10postanowiono zatrzymać ją,
zanim się rozprzestrzeni. -
2:10 - 2:13Nad kolonią Coulerpy rozłożono brezent,
-
2:13 - 2:14a do środka wpuszczono chlor.
-
2:14 - 2:16Choć w ten sposób zabito
-
2:16 - 2:19wszystkie morskie stworzenia
pod brezentem, -
2:19 - 2:20udało się wyplenić algi
-
2:20 - 2:23i rodzima trawa morska
mogła zająć jej miejsce. -
2:23 - 2:26Dzięki szybkiej reakcji władze Kalifornii
-
2:26 - 2:28zdołały zapobiec krzewieniu się Coulerpy.
-
2:28 - 2:30Ale inny przypadek
pojawienia się tego szczepu -
2:30 - 2:33na podmokłych wybrzeżach
południowo-wschodniej Australii -
2:33 - 2:35pozostało bez kontroli
i pozwolono mu się rozprzestrzenić. -
2:35 - 2:38Brezent nie pokryje Morza Śródziemnego
-
2:38 - 2:39czy wybrzeża Australii.
-
2:39 - 2:41Gatunki inwazyjne nie są nowym problemem
-
2:41 - 2:43i czasem pojawiają się naturalnie.
-
2:43 - 2:45Ale kiedy takie gatunki są efektem
-
2:45 - 2:47ludzkich manipulacji
czy modyfikacji genetycznych, -
2:47 - 2:50a potem zostają wypuszczone
do środowiska naturalnego, -
2:50 - 2:51ich wpływ na ekosystemy
-
2:51 - 2:54może być dużo bardziej
radykalny i nieodwracalny. -
2:54 - 2:56Z rozwojem nowych technik
-
2:56 - 2:58i różnymi zagrożeniami dla środowiska,
-
2:58 - 3:00jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek,
-
3:00 - 3:02żeby naukowcy obserwowali
i szacowali ryzyko i zagrożenie, -
3:02 - 3:04a reszta z nas powinna pamiętać,
-
3:04 - 3:06że to, co zaczyna się w naszych ogródkach
-
3:06 - 3:09może mieć wpływ na ekosystemy
odległe o pół świata.
- Title:
- Atak glonów-zabójców - Eric Noel Muñoz
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/attack-of-the-killer-algae-eric-noel-munoz
Choć może wygląda niegroźnie, maleńki glon, Caulerpa taxifolia, może siać spustoszenie w przybrzeżnych ekosystemach. Ta super alga bez trudu się przystosowuje, równie szybko rośnie i łatwo się rozprzestrzenia. Eric Noel Muño szczegółowo relacjonuje niesamowitą inwazję glonu, rzucając światło na ryzyko wprowadzania inwazyjnych gatunków do nowych ekosystemów.
Lekcja: Eric Noel Muñoz, animacja: Eliego Enigenburga.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 03:24
Krystian Aparta approved Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Rysia Wand commented on Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Weronika Pietrzak edited Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz | ||
Weronika Pietrzak edited Polish subtitles for Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz |
Rysia Wand
Finished review.
===
Tytuł TED-Ed
W TED-Ed na końcu opisu zawsze jest "lesson by" i "animation by". Utarło się, żeby po polsku dawać lekcja: (z dwukropkiem), bo wtedy można dać nazwisko bez odmieniania przez przypadki.
===
Apostrof w końcówkach fleksyjnych
Błąd wynikający z przeświadczenia, że polskie końcówki fleksyjne należy oddzielać od wszystkich nazwisk i imion obcojęzycznych apostrofem, tymczasem dodaje się go tylko wtedy, gdy ostatnie litery zanikają w czasie wymowy, np. Jacques (żak) – Jacques’a (żaka), Harry – Harry’ego (harego)[21].
Wyjątek: Chociaż pisze się „remake'u” i „Mike'a”, to w narzędniku „k” ulega zmiękczeniu przez „i”, przez co nie można ich rozdzielać apostrofem[5], przez co otrzymamy “remakiem, Mikiem”.
pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Powszechne_błędy_językowe#B.C5.82.C4.99dy_interpunkcyjne_i_typograficzne
===
Końcówki fleksyjne z cyframi
Do liczebników pisanych cyframi nigdy nie dodaje się końcówek fleksyjnych.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Powszechne_b%C5%82%C4%99dy_j%C4%99zykowe#B.C5.82.C4.99dy_interpunkcyjne_i_typograficzne
===
Wata językowa zostawiona w tłumaczeniu.
W tłumaczeniu napisów nie zostawiamy "waty językowej" i różnych innych elementów. Jest to bardzo istotny aspekt tłumaczenia tego rodzaju. Polecam zapoznać się z poradnikiem pod adresem http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles
===
1:37.05
"na czele z biologiem" brzmi jakby biolog też jadł algi razem z innymi rybami :-)
===
to check to nie tylko sprawdzać, ale i kontrolować. Czyli unchecked - bez kontroli.
===
Uwaga na mylenie technologii z techniką.
Technology to większości wypadków po polsku technika. Natomiast “technique” może oznaczać właśnie “technologię”.
http://www.uci.agh.edu.pl/bip/63/11_63.htm