Return to Video

Atak glonów-zabójców - Eric Noel Muñoz

  • 0:07 - 0:08
    Wszyscy widzieliśmy filmy,
  • 0:08 - 0:11
    w których potwór stworzony
    w laboratorium przez naukowców
  • 0:11 - 0:14
    ucieka, by siać spustoszenie.
  • 0:14 - 0:16
    A gdyby potwór nie był
    wielką, rozszalałą bestią,
  • 0:16 - 0:19
    niszczącą miasta, a niewielkim glonem
  • 0:19 - 0:22
    który potencjalnie
    może zburzyć cały ekosystem?
  • 0:22 - 0:25
    To historia algi Coulerpa taxifolia,
  • 0:25 - 0:27
    pierwotnie i naturalnie występującej
  • 0:27 - 0:28
    w wodach tropikalnych.
  • 0:28 - 0:31
    W latach 80. okazało się,
    że jedna z odmian
  • 0:31 - 0:33
    daje sobie też radę
    w chłodniejszym środowisku.
  • 0:33 - 0:35
    Przez tę cechę oraz piękny
    jasno-zielony kolor
  • 0:35 - 0:37
    i zdolność do łatwego,
    szybkiego wzrostu,
  • 0:37 - 0:41
    stała się idealna do akwarium,
    które pomagała utrzymać w czystości
  • 0:41 - 0:43
    pochłaniając składniki odżywcze
    i chemikalia z wody.
  • 0:43 - 0:46
    Późniejsze krzyżówki wzmocniły ją
  • 0:46 - 0:48
    i rozpowszechniły w akwariach
    na całym świecie.
  • 0:48 - 0:50
    Niestety, już niebawem
  • 0:50 - 0:51
    próbka akwariowego super-glonu
  • 0:51 - 0:53
    trafiła do Morza Śródziemnego
  • 0:53 - 0:56
    niedaleko słynnego
    Muzeum Oceanografii w Monako.
  • 0:56 - 0:58
    Biolog morski, który ją znalazł, uważał,
  • 0:58 - 1:00
    że muzeum przypadkowo
    uwolniło glon do morza
  • 1:00 - 1:01
    razem z wodą z akwarium,
  • 1:01 - 1:03
    podczas gdy dyrektor muzeum twierdził,
  • 1:03 - 1:05
    że przypłynął z prądem oceanicznym.
  • 1:05 - 1:07
    Bez względu na to, jak się tu znalazła,
  • 1:07 - 1:09
    obca Coulerpa rozmnażała się szybko,
  • 1:09 - 1:11
    nie mając naturalnych wrogów,
  • 1:11 - 1:13
    bo przez uwalnianie toksyn
    trzymała ryby z daleka.
  • 1:13 - 1:17
    Jak niektóre mityczne potwory,
    nawet malutki, oderwany kawałeczek
  • 1:17 - 1:19
    umiał przekształcić się w całą,
    nową kolonię.
  • 1:19 - 1:22
    Dzięki prądom morskim i kontaktem
    z burtami łodzi i linkami rybackimi,
  • 1:22 - 1:26
    algi rozdrobniły się i rozprzestrzeniły
    do wszystkich przybrzeżnych miast
  • 1:26 - 1:27
    pokrywając rafy koralowe.
  • 1:27 - 1:29
    Jaki był efekt inwazji?
  • 1:29 - 1:30
    Zależy, kogo zapytasz.
  • 1:30 - 1:33
    Wielu naukowców ostrzegało,
    że rozprzestrzenienie Coulerpy
  • 1:33 - 1:36
    zmniejsza bioróżnorodność
    przez wypieranie naturalnych gatunków
  • 1:36 - 1:37
    jedzonych przez ryby.
  • 1:37 - 1:40
    Biolog, który odkrył jej obecność,
  • 1:40 - 1:41
    nazwał ją Glonem Zabójcą.
  • 1:41 - 1:43
    Inne badania dowodzą,
  • 1:43 - 1:45
    że glony miały dobry wpływ,
  • 1:45 - 1:47
    bo konsumowały zanieczyszczenia chemiczne,
  • 1:47 - 1:49
    jeden z powodów, dla których
    stworzono szczep akwariowy.
  • 1:49 - 1:51
    Ale niszczenie naturalnego ekosystemu
  • 1:51 - 1:53
    przez wprowadzanie obcych gatunków
  • 1:53 - 1:56
    może mieć nieprzewidywalne skutki
    nie do opanowania,
  • 1:56 - 1:57
    które nie od razu widać.
  • 1:57 - 1:59
    Kiedy odkryto Coulerpę taxifolię
  • 1:59 - 2:02
    w lagunie Agua Hedionda miasta Carlsbad,
  • 2:02 - 2:03
    niedaleko San Diego w roku 2000,
  • 2:03 - 2:05
    którą najprawdopodobniej wyrzucono
  • 2:05 - 2:08
    z domowego akwarium
    do studzienki ściekowej,
  • 2:08 - 2:10
    postanowiono zatrzymać ją,
    zanim się rozprzestrzeni.
  • 2:10 - 2:13
    Nad kolonią Coulerpy rozłożono brezent,
  • 2:13 - 2:14
    a do środka wpuszczono chlor.
  • 2:14 - 2:16
    Choć w ten sposób zabito
  • 2:16 - 2:19
    wszystkie morskie stworzenia
    pod brezentem,
  • 2:19 - 2:20
    udało się wyplenić algi
  • 2:20 - 2:23
    i rodzima trawa morska
    mogła zająć jej miejsce.
  • 2:23 - 2:26
    Dzięki szybkiej reakcji władze Kalifornii
  • 2:26 - 2:28
    zdołały zapobiec krzewieniu się Coulerpy.
  • 2:28 - 2:30
    Ale inny przypadek
    pojawienia się tego szczepu
  • 2:30 - 2:33
    na podmokłych wybrzeżach
    południowo-wschodniej Australii
  • 2:33 - 2:35
    pozostało bez kontroli
    i pozwolono mu się rozprzestrzenić.
  • 2:35 - 2:38
    Brezent nie pokryje Morza Śródziemnego
  • 2:38 - 2:39
    czy wybrzeża Australii.
  • 2:39 - 2:41
    Gatunki inwazyjne nie są nowym problemem
  • 2:41 - 2:43
    i czasem pojawiają się naturalnie.
  • 2:43 - 2:45
    Ale kiedy takie gatunki są efektem
  • 2:45 - 2:47
    ludzkich manipulacji
    czy modyfikacji genetycznych,
  • 2:47 - 2:50
    a potem zostają wypuszczone
    do środowiska naturalnego,
  • 2:50 - 2:51
    ich wpływ na ekosystemy
  • 2:51 - 2:54
    może być dużo bardziej
    radykalny i nieodwracalny.
  • 2:54 - 2:56
    Z rozwojem nowych technik
  • 2:56 - 2:58
    i różnymi zagrożeniami dla środowiska,
  • 2:58 - 3:00
    jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek,
  • 3:00 - 3:02
    żeby naukowcy obserwowali
    i szacowali ryzyko i zagrożenie,
  • 3:02 - 3:04
    a reszta z nas powinna pamiętać,
  • 3:04 - 3:06
    że to, co zaczyna się w naszych ogródkach
  • 3:06 - 3:09
    może mieć wpływ na ekosystemy
    odległe o pół świata.
Title:
Atak glonów-zabójców - Eric Noel Muñoz
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/attack-of-the-killer-algae-eric-noel-munoz

Choć może wygląda niegroźnie, maleńki glon, Caulerpa taxifolia, może siać spustoszenie w przybrzeżnych ekosystemach. Ta super alga bez trudu się przystosowuje, równie szybko rośnie i łatwo się rozprzestrzenia. Eric Noel Muño szczegółowo relacjonuje niesamowitą inwazję glonu, rzucając światło na ryzyko wprowadzania inwazyjnych gatunków do nowych ekosystemów.

Lekcja: Eric Noel Muñoz, animacja: Eliego Enigenburga.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:24
  • Finished review.
    ===
    Tytuł TED-Ed
    W TED-Ed na końcu opisu zawsze jest "lesson by" i "animation by". Utarło się, żeby po polsku dawać lekcja: (z dwukropkiem), bo wtedy można dać nazwisko bez odmieniania przez przypadki.
    ===
    Apostrof w końcówkach fleksyjnych
    Błąd wynikający z przeświadczenia, że polskie końcówki fleksyjne należy oddzielać od wszystkich nazwisk i imion obcojęzycznych apostrofem, tymczasem dodaje się go tylko wtedy, gdy ostatnie litery zanikają w czasie wymowy, np. Jacques (żak) – Jacques’a (żaka), Harry – Harry’ego (harego)[21].
    Wyjątek: Chociaż pisze się „remake'u” i „Mike'a”, to w narzędniku „k” ulega zmiękczeniu przez „i”, przez co nie można ich rozdzielać apostrofem[5], przez co otrzymamy “remakiem, Mikiem”.
    pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Powszechne_błędy_językowe#B.C5.82.C4.99dy_interpunkcyjne_i_typograficzne
    ===
    Końcówki fleksyjne z cyframi
    Do liczebników pisanych cyframi nigdy nie dodaje się końcówek fleksyjnych.
    http://pl.wikipedia.org/wiki/Pomoc:Powszechne_b%C5%82%C4%99dy_j%C4%99zykowe#B.C5.82.C4.99dy_interpunkcyjne_i_typograficzne
    ===
    Wata językowa zostawiona w tłumaczeniu.

    W tłumaczeniu napisów nie zostawiamy "waty językowej" i różnych innych elementów. Jest to bardzo istotny aspekt tłumaczenia tego rodzaju. Polecam zapoznać się z poradnikiem pod adresem http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles
    ===
    1:37.05
    "na czele z biologiem" brzmi jakby biolog też jadł algi razem z innymi rybami :-)
    ===
    to check to nie tylko sprawdzać, ale i kontrolować. Czyli unchecked - bez kontroli.
    ===
    Uwaga na mylenie technologii z techniką.
    Technology to większości wypadków po polsku technika. Natomiast “technique” może oznaczać właśnie “technologię”.
    http://www.uci.agh.edu.pl/bip/63/11_63.htm

Polish subtitles

Revisions