WEBVTT

00:00:07.213 --> 00:00:08.476
Wszyscy widzieliśmy filmy,

00:00:08.476 --> 00:00:11.199
w których potwór stworzony 
w laboratorium przez naukowców

00:00:11.199 --> 00:00:13.639
ucieka, by siać spustoszenie.

00:00:13.639 --> 00:00:16.288
A gdyby potwór nie był 
wielką, rozszalałą bestią,

00:00:16.288 --> 00:00:18.769
niszczącą miasta, a niewielkim glonem

00:00:18.769 --> 00:00:21.907
który potencjalnie 
może zburzyć cały ekosystem?

00:00:21.907 --> 00:00:24.915
To historia algi Coulerpa taxifolia,

00:00:24.915 --> 00:00:26.902
pierwotnie i naturalnie występującej

00:00:26.902 --> 00:00:28.442
w wodach tropikalnych.

00:00:28.442 --> 00:00:30.562
W latach 80. okazało się, 
że jedna z odmian

00:00:30.592 --> 00:00:32.845
daje sobie też radę 
w chłodniejszym środowisku.

00:00:32.845 --> 00:00:35.277
Przez tę cechę oraz piękny 
jasno-zielony kolor

00:00:35.277 --> 00:00:37.295
i zdolność do łatwego, 
szybkiego wzrostu,

00:00:37.295 --> 00:00:40.761
stała się idealna do akwarium, 
które pomagała utrzymać w czystości

00:00:40.761 --> 00:00:43.275
pochłaniając składniki odżywcze 
i chemikalia z wody.

00:00:43.275 --> 00:00:45.590
Późniejsze krzyżówki wzmocniły ją

00:00:45.590 --> 00:00:48.014
i rozpowszechniły w akwariach 
na całym świecie.

00:00:48.014 --> 00:00:49.598
Niestety, już niebawem

00:00:49.598 --> 00:00:51.338
próbka akwariowego super-glonu

00:00:51.338 --> 00:00:52.923
trafiła do Morza Śródziemnego

00:00:52.923 --> 00:00:55.765
niedaleko słynnego 
Muzeum Oceanografii w Monako.

00:00:55.765 --> 00:00:57.734
Biolog morski, który ją znalazł, uważał,

00:00:57.734 --> 00:01:00.039
że muzeum przypadkowo 
uwolniło glon do morza

00:01:00.039 --> 00:01:01.195
razem z wodą z akwarium,

00:01:01.195 --> 00:01:03.039
podczas gdy dyrektor muzeum twierdził,

00:01:03.039 --> 00:01:05.492
że przypłynął z prądem oceanicznym.

00:01:05.492 --> 00:01:07.373
Bez względu na to, jak się tu znalazła,

00:01:07.373 --> 00:01:09.208
obca Coulerpa rozmnażała się szybko,

00:01:09.208 --> 00:01:10.805
nie mając naturalnych wrogów,

00:01:10.805 --> 00:01:13.429
bo przez uwalnianie toksyn 
trzymała ryby z daleka.

00:01:13.429 --> 00:01:16.542
Jak niektóre mityczne potwory, 
nawet malutki, oderwany kawałeczek

00:01:16.542 --> 00:01:18.704
umiał przekształcić się w całą, 
nową kolonię.

00:01:18.704 --> 00:01:22.056
Dzięki prądom morskim i kontaktem 
z burtami łodzi i linkami rybackimi,

00:01:22.056 --> 00:01:25.531
algi rozdrobniły się i rozprzestrzeniły 
do wszystkich przybrzeżnych miast

00:01:25.531 --> 00:01:26.726
pokrywając rafy koralowe.

00:01:26.726 --> 00:01:28.683
Jaki był efekt inwazji?

00:01:28.683 --> 00:01:30.088
Zależy, kogo zapytasz.

00:01:30.088 --> 00:01:32.870
Wielu naukowców ostrzegało, 
że rozprzestrzenienie Coulerpy

00:01:32.870 --> 00:01:35.967
zmniejsza bioróżnorodność 
przez wypieranie naturalnych gatunków

00:01:35.967 --> 00:01:37.049
jedzonych przez ryby.

00:01:37.049 --> 00:01:39.764
Biolog, który odkrył jej obecność,

00:01:39.764 --> 00:01:41.222
nazwał ją Glonem Zabójcą.

00:01:41.222 --> 00:01:42.539
Inne badania dowodzą,

00:01:42.539 --> 00:01:44.539
że glony miały dobry wpływ,

00:01:44.539 --> 00:01:46.593
bo konsumowały zanieczyszczenia chemiczne,

00:01:46.593 --> 00:01:49.365
jeden z powodów, dla których 
stworzono szczep akwariowy.

00:01:49.365 --> 00:01:51.165
Ale niszczenie naturalnego ekosystemu

00:01:51.165 --> 00:01:52.797
przez wprowadzanie obcych gatunków

00:01:52.797 --> 00:01:55.716
może mieć nieprzewidywalne skutki
nie do opanowania,

00:01:55.716 --> 00:01:57.498
które nie od razu widać.

00:01:57.498 --> 00:01:59.408
Kiedy odkryto Coulerpę taxifolię

00:01:59.408 --> 00:02:01.621
w lagunie Agua Hedionda miasta Carlsbad,

00:02:01.621 --> 00:02:03.234
niedaleko San Diego w roku 2000,

00:02:03.234 --> 00:02:05.327
którą najprawdopodobniej wyrzucono

00:02:05.327 --> 00:02:07.694
z domowego akwarium 
do studzienki ściekowej,

00:02:07.694 --> 00:02:10.270
postanowiono zatrzymać ją, 
zanim się rozprzestrzeni.

00:02:10.270 --> 00:02:12.632
Nad kolonią Coulerpy rozłożono brezent,

00:02:12.632 --> 00:02:14.348
a do środka wpuszczono chlor.

00:02:14.348 --> 00:02:15.732
Choć w ten sposób zabito

00:02:15.732 --> 00:02:18.537
wszystkie morskie stworzenia 
pod brezentem,

00:02:18.537 --> 00:02:20.178
udało się wyplenić algi

00:02:20.178 --> 00:02:23.379
i rodzima trawa morska 
mogła zająć jej miejsce.

00:02:23.379 --> 00:02:25.639
Dzięki szybkiej reakcji władze Kalifornii

00:02:25.639 --> 00:02:27.606
zdołały zapobiec krzewieniu się Coulerpy.

00:02:27.606 --> 00:02:29.877
Ale inny przypadek 
pojawienia się tego szczepu

00:02:29.877 --> 00:02:32.553
na podmokłych wybrzeżach 
południowo-wschodniej Australii

00:02:32.553 --> 00:02:35.381
pozostało bez kontroli
i pozwolono mu się rozprzestrzenić.

00:02:35.381 --> 00:02:37.769
Brezent nie pokryje Morza Śródziemnego

00:02:37.769 --> 00:02:38.916
czy wybrzeża Australii.

00:02:38.916 --> 00:02:41.123
Gatunki inwazyjne nie są nowym problemem

00:02:41.123 --> 00:02:43.028
i czasem pojawiają się naturalnie.

00:02:43.028 --> 00:02:44.703
Ale kiedy takie gatunki są efektem

00:02:44.703 --> 00:02:47.245
ludzkich manipulacji
czy modyfikacji genetycznych,

00:02:47.245 --> 00:02:49.892
a potem zostają wypuszczone 
do środowiska naturalnego,

00:02:49.892 --> 00:02:51.246
ich wpływ na ekosystemy

00:02:51.246 --> 00:02:53.894
może być dużo bardziej 
radykalny i nieodwracalny.

00:02:53.894 --> 00:02:55.954
Z rozwojem nowych technik

00:02:55.954 --> 00:02:57.838
i różnymi zagrożeniami dla środowiska,

00:02:57.838 --> 00:02:59.700
jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek,

00:02:59.700 --> 00:03:02.466
żeby naukowcy obserwowali 
i szacowali ryzyko i zagrożenie,

00:03:02.466 --> 00:03:04.058
a reszta z nas powinna pamiętać,

00:03:04.058 --> 00:03:06.039
że to, co zaczyna się w naszych ogródkach

00:03:06.039 --> 00:03:08.554
może mieć wpływ na ekosystemy 
odległe o pół świata.