[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.21,0:00:08.48,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy widzieliśmy filmy,
Dialogue: 0,0:00:08.48,0:00:11.20,Default,,0000,0000,0000,,w których potwór stworzony \Nw laboratorium przez naukowców
Dialogue: 0,0:00:11.20,0:00:13.64,Default,,0000,0000,0000,,ucieka, by siać spustoszenie.
Dialogue: 0,0:00:13.64,0:00:16.29,Default,,0000,0000,0000,,A gdyby potwór nie był \Nwielką, rozszalałą bestią,
Dialogue: 0,0:00:16.29,0:00:18.77,Default,,0000,0000,0000,,niszczącą miasta, a niewielkim glonem
Dialogue: 0,0:00:18.77,0:00:21.91,Default,,0000,0000,0000,,który potencjalnie \Nmoże zburzyć cały ekosystem?
Dialogue: 0,0:00:21.91,0:00:24.92,Default,,0000,0000,0000,,To historia algi Coulerpa taxifolia,
Dialogue: 0,0:00:24.92,0:00:26.90,Default,,0000,0000,0000,,pierwotnie i naturalnie występującej
Dialogue: 0,0:00:26.90,0:00:28.44,Default,,0000,0000,0000,,w wodach tropikalnych.
Dialogue: 0,0:00:28.44,0:00:30.56,Default,,0000,0000,0000,,W latach 80. okazało się, \Nże jedna z odmian
Dialogue: 0,0:00:30.59,0:00:32.84,Default,,0000,0000,0000,,daje sobie też radę \Nw chłodniejszym środowisku.
Dialogue: 0,0:00:32.84,0:00:35.28,Default,,0000,0000,0000,,Przez tę cechę oraz piękny \Njasno-zielony kolor
Dialogue: 0,0:00:35.28,0:00:37.30,Default,,0000,0000,0000,,i zdolność do łatwego, \Nszybkiego wzrostu,
Dialogue: 0,0:00:37.30,0:00:40.76,Default,,0000,0000,0000,,stała się idealna do akwarium, \Nktóre pomagała utrzymać w czystości
Dialogue: 0,0:00:40.76,0:00:43.28,Default,,0000,0000,0000,,pochłaniając składniki odżywcze \Ni chemikalia z wody.
Dialogue: 0,0:00:43.28,0:00:45.59,Default,,0000,0000,0000,,Późniejsze krzyżówki wzmocniły ją
Dialogue: 0,0:00:45.59,0:00:48.01,Default,,0000,0000,0000,,i rozpowszechniły w akwariach \Nna całym świecie.
Dialogue: 0,0:00:48.01,0:00:49.60,Default,,0000,0000,0000,,Niestety, już niebawem
Dialogue: 0,0:00:49.60,0:00:51.34,Default,,0000,0000,0000,,próbka akwariowego super-glonu
Dialogue: 0,0:00:51.34,0:00:52.92,Default,,0000,0000,0000,,trafiła do Morza Śródziemnego
Dialogue: 0,0:00:52.92,0:00:55.76,Default,,0000,0000,0000,,niedaleko słynnego \NMuzeum Oceanografii w Monako.
Dialogue: 0,0:00:55.76,0:00:57.73,Default,,0000,0000,0000,,Biolog morski, który ją znalazł, uważał,
Dialogue: 0,0:00:57.73,0:01:00.04,Default,,0000,0000,0000,,że muzeum przypadkowo \Nuwolniło glon do morza
Dialogue: 0,0:01:00.04,0:01:01.20,Default,,0000,0000,0000,,razem z wodą z akwarium,
Dialogue: 0,0:01:01.20,0:01:03.04,Default,,0000,0000,0000,,podczas gdy dyrektor muzeum twierdził,
Dialogue: 0,0:01:03.04,0:01:05.49,Default,,0000,0000,0000,,że przypłynął z prądem oceanicznym.
Dialogue: 0,0:01:05.49,0:01:07.37,Default,,0000,0000,0000,,Bez względu na to, jak się tu znalazła,
Dialogue: 0,0:01:07.37,0:01:09.21,Default,,0000,0000,0000,,obca Coulerpa rozmnażała się szybko,
Dialogue: 0,0:01:09.21,0:01:10.80,Default,,0000,0000,0000,,nie mając naturalnych wrogów,
Dialogue: 0,0:01:10.80,0:01:13.43,Default,,0000,0000,0000,,bo przez uwalnianie toksyn \Ntrzymała ryby z daleka.
Dialogue: 0,0:01:13.43,0:01:16.54,Default,,0000,0000,0000,,Jak niektóre mityczne potwory, \Nnawet malutki, oderwany kawałeczek
Dialogue: 0,0:01:16.54,0:01:18.70,Default,,0000,0000,0000,,umiał przekształcić się w całą, \Nnową kolonię.
Dialogue: 0,0:01:18.70,0:01:22.06,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki prądom morskim i kontaktem \Nz burtami łodzi i linkami rybackimi,
Dialogue: 0,0:01:22.06,0:01:25.53,Default,,0000,0000,0000,,algi rozdrobniły się i rozprzestrzeniły \Ndo wszystkich przybrzeżnych miast
Dialogue: 0,0:01:25.53,0:01:26.73,Default,,0000,0000,0000,,pokrywając rafy koralowe.
Dialogue: 0,0:01:26.73,0:01:28.68,Default,,0000,0000,0000,,Jaki był efekt inwazji?
Dialogue: 0,0:01:28.68,0:01:30.09,Default,,0000,0000,0000,,Zależy, kogo zapytasz.
Dialogue: 0,0:01:30.09,0:01:32.87,Default,,0000,0000,0000,,Wielu naukowców ostrzegało, \Nże rozprzestrzenienie Coulerpy
Dialogue: 0,0:01:32.87,0:01:35.97,Default,,0000,0000,0000,,zmniejsza bioróżnorodność \Nprzez wypieranie naturalnych gatunków
Dialogue: 0,0:01:35.97,0:01:37.05,Default,,0000,0000,0000,,jedzonych przez ryby.
Dialogue: 0,0:01:37.05,0:01:39.76,Default,,0000,0000,0000,,Biolog, który odkrył jej obecność,
Dialogue: 0,0:01:39.76,0:01:41.22,Default,,0000,0000,0000,,nazwał ją Glonem Zabójcą.
Dialogue: 0,0:01:41.22,0:01:42.54,Default,,0000,0000,0000,,Inne badania dowodzą,
Dialogue: 0,0:01:42.54,0:01:44.54,Default,,0000,0000,0000,,że glony miały dobry wpływ,
Dialogue: 0,0:01:44.54,0:01:46.59,Default,,0000,0000,0000,,bo konsumowały zanieczyszczenia chemiczne,
Dialogue: 0,0:01:46.59,0:01:49.36,Default,,0000,0000,0000,,jeden z powodów, dla których \Nstworzono szczep akwariowy.
Dialogue: 0,0:01:49.36,0:01:51.16,Default,,0000,0000,0000,,Ale niszczenie naturalnego ekosystemu
Dialogue: 0,0:01:51.16,0:01:52.80,Default,,0000,0000,0000,,przez wprowadzanie obcych gatunków
Dialogue: 0,0:01:52.80,0:01:55.72,Default,,0000,0000,0000,,może mieć nieprzewidywalne skutki\Nnie do opanowania,
Dialogue: 0,0:01:55.72,0:01:57.50,Default,,0000,0000,0000,,które nie od razu widać.
Dialogue: 0,0:01:57.50,0:01:59.41,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy odkryto Coulerpę taxifolię
Dialogue: 0,0:01:59.41,0:02:01.62,Default,,0000,0000,0000,,w lagunie Agua Hedionda miasta Carlsbad,
Dialogue: 0,0:02:01.62,0:02:03.23,Default,,0000,0000,0000,,niedaleko San Diego w roku 2000,
Dialogue: 0,0:02:03.23,0:02:05.33,Default,,0000,0000,0000,,którą najprawdopodobniej wyrzucono
Dialogue: 0,0:02:05.33,0:02:07.69,Default,,0000,0000,0000,,z domowego akwarium \Ndo studzienki ściekowej,
Dialogue: 0,0:02:07.69,0:02:10.27,Default,,0000,0000,0000,,postanowiono zatrzymać ją, \Nzanim się rozprzestrzeni.
Dialogue: 0,0:02:10.27,0:02:12.63,Default,,0000,0000,0000,,Nad kolonią Coulerpy rozłożono brezent,
Dialogue: 0,0:02:12.63,0:02:14.35,Default,,0000,0000,0000,,a do środka wpuszczono chlor.
Dialogue: 0,0:02:14.35,0:02:15.73,Default,,0000,0000,0000,,Choć w ten sposób zabito
Dialogue: 0,0:02:15.73,0:02:18.54,Default,,0000,0000,0000,,wszystkie morskie stworzenia \Npod brezentem,
Dialogue: 0,0:02:18.54,0:02:20.18,Default,,0000,0000,0000,,udało się wyplenić algi
Dialogue: 0,0:02:20.18,0:02:23.38,Default,,0000,0000,0000,,i rodzima trawa morska \Nmogła zająć jej miejsce.
Dialogue: 0,0:02:23.38,0:02:25.64,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki szybkiej reakcji władze Kalifornii
Dialogue: 0,0:02:25.64,0:02:27.61,Default,,0000,0000,0000,,zdołały zapobiec krzewieniu się Coulerpy.
Dialogue: 0,0:02:27.61,0:02:29.88,Default,,0000,0000,0000,,Ale inny przypadek \Npojawienia się tego szczepu
Dialogue: 0,0:02:29.88,0:02:32.55,Default,,0000,0000,0000,,na podmokłych wybrzeżach \Npołudniowo-wschodniej Australii
Dialogue: 0,0:02:32.55,0:02:35.38,Default,,0000,0000,0000,,pozostało bez kontroli\Ni pozwolono mu się rozprzestrzenić.
Dialogue: 0,0:02:35.38,0:02:37.77,Default,,0000,0000,0000,,Brezent nie pokryje Morza Śródziemnego
Dialogue: 0,0:02:37.77,0:02:38.92,Default,,0000,0000,0000,,czy wybrzeża Australii.
Dialogue: 0,0:02:38.92,0:02:41.12,Default,,0000,0000,0000,,Gatunki inwazyjne nie są nowym problemem
Dialogue: 0,0:02:41.12,0:02:43.03,Default,,0000,0000,0000,,i czasem pojawiają się naturalnie.
Dialogue: 0,0:02:43.03,0:02:44.70,Default,,0000,0000,0000,,Ale kiedy takie gatunki są efektem
Dialogue: 0,0:02:44.70,0:02:47.24,Default,,0000,0000,0000,,ludzkich manipulacji\Nczy modyfikacji genetycznych,
Dialogue: 0,0:02:47.24,0:02:49.89,Default,,0000,0000,0000,,a potem zostają wypuszczone \Ndo środowiska naturalnego,
Dialogue: 0,0:02:49.89,0:02:51.25,Default,,0000,0000,0000,,ich wpływ na ekosystemy
Dialogue: 0,0:02:51.25,0:02:53.89,Default,,0000,0000,0000,,może być dużo bardziej \Nradykalny i nieodwracalny.
Dialogue: 0,0:02:53.89,0:02:55.95,Default,,0000,0000,0000,,Z rozwojem nowych technik
Dialogue: 0,0:02:55.95,0:02:57.84,Default,,0000,0000,0000,,i różnymi zagrożeniami dla środowiska,
Dialogue: 0,0:02:57.84,0:02:59.70,Default,,0000,0000,0000,,jest dziś ważniejsze niż kiedykolwiek,
Dialogue: 0,0:02:59.70,0:03:02.47,Default,,0000,0000,0000,,żeby naukowcy obserwowali \Ni szacowali ryzyko i zagrożenie,
Dialogue: 0,0:03:02.47,0:03:04.06,Default,,0000,0000,0000,,a reszta z nas powinna pamiętać,
Dialogue: 0,0:03:04.06,0:03:06.04,Default,,0000,0000,0000,,że to, co zaczyna się w naszych ogródkach
Dialogue: 0,0:03:06.04,0:03:08.55,Default,,0000,0000,0000,,może mieć wpływ na ekosystemy \Nodległe o pół świata.