Return to Video

Hidrolik kırılma nedir? - Mia Nacamulli

  • 0:09 - 0:14
    Yeraltında bir zamanlar ulaşılamayan
    doğal gaz depoları mevcut.
  • 0:14 - 0:18
    Bu gaz büyük ihtimalle
    milyonlarca yıl önce
  • 0:18 - 0:22
    yer kabuğunun altındaki
    çürüyen organizmaların
  • 0:22 - 0:26
    aşırı sıcak ve basınca
    maruz kalmasıyla oluşmuş.
  • 0:26 - 0:30
    Hidrolik kırılma ya da diğer bir adıyla
    hidrokırılma diye bir teknoloji var.
  • 0:30 - 0:32
    Bu yöntem doğal gazı çekip
  • 0:32 - 0:35
    enerji ihtiyacımızı
    yıllarca karşılayabilir.
  • 0:36 - 0:38
    Hidrolik kırılma nasıl bir şey
  • 0:38 - 0:41
    ve neden hararetli bir tartışmanın konusu?
  • 0:42 - 0:46
    Doğal gazın olduğu her yerde
    hidrolik kırılma yapılabilir.
  • 0:46 - 0:47
    Uzak bir çölden
  • 0:47 - 0:49
    evinizin bahçesine kadar her yerde.
  • 0:50 - 0:53
    Tortul katmanlarını delerek
  • 0:53 - 0:58
    kuyu deliği olarak bilinen uzun,
    dikey bir delik oluşuturularak başlanır.
  • 0:58 - 1:03
    Kuyu 2500-3000 metreye ulaştığında
    başlangıç vuruşu yapılır.
  • 1:03 - 1:07
    Oradan itibaren yatay sondaja başlanır.
  • 1:07 - 1:15
    90 derece dönülür ve 1,5 kilometre
    boyunca şist kayalarının içinden geçerek
  • 1:15 - 1:19
    yatay sondaj yapılır.
  • 1:19 - 1:23
    Özel bir delici silah
    kullanılmaya başlanır.
  • 1:23 - 1:26
    Bu silahla kuyunun duvarını delen
  • 1:26 - 1:30
    küçük delikler açılır.
  • 1:31 - 1:34
    İlk sondajdan üç dört ay sonra
  • 1:34 - 1:37
    kuyu, hidrolik kırılma için hazırdır.
  • 1:37 - 1:41
    Hidrokırılma sıvısı o kadar yüksek
    bir basınçla aşağı boşaltılır ki
  • 1:41 - 1:43
    şist kayasını kırar.
  • 1:43 - 1:49
    Böylece sıkışmış gaz ve petrol
    bu kırıklardan sızabilirler.
  • 1:49 - 1:52
    Bu sıvının %90'ından fazlası sudur.
  • 1:52 - 1:56
    Geri kalanı da yoğunlaştırılmış
    kimyasal katkı maddelerinden oluşur.
  • 1:56 - 2:00
    Sıvının içeriği, hidrokırılma tesisinin
    özelliklerine göre değişir.
  • 2:00 - 2:03
    Fakat genelde üç kategoriye ayrılır:
  • 2:03 - 2:06
    Moloz temizlemek
    ve mineral eritmek için asit,
  • 2:06 - 2:12
    kaygan su oluşturmak için eklenen
    sürtünme-azaltıcı bileşik
  • 2:12 - 2:16
    ve bakteri oluşmasın diye
    eklenen dezenfektan.
  • 2:16 - 2:21
    Çatlakları açsınlar diye
    suya kum ya da kil de eklenir
  • 2:21 - 2:26
    böylelikle gaz ve petrol basınç
    olmasa da sızmaya devam eder.
  • 2:27 - 2:30
    Hidrokırılma, yoğun pompası
    ve su fışkırtmasıyla
  • 2:30 - 2:35
    kuyu başına 11-22 milyon litre
    su kullanıyor.
  • 2:36 - 2:39
    Aslında bu miktar tarıma,
  • 2:39 - 2:40
    elektrik santrallerine
  • 2:40 - 2:43
    ya da golf sahalarının
    bakımına kıyasla fazla değil
  • 2:43 - 2:47
    fakat yerel su kaynaklarını
    önemli derecede etkileyebilir.
  • 2:47 - 2:51
    Hidrokırılma suyunu elden
    çıkarmak da ayrı bir sorun.
  • 2:51 - 2:54
    Yüzeye çıkan gazla birlikte
  • 2:54 - 2:59
    milyonlarca litre su taşarak çıkar.
  • 2:59 - 3:04
    Atık, radyoaktif madde, tuz, ağır metal
  • 3:04 - 3:08
    ve hidrokarbon içeren
    bu suyun elden çıkartılması gerek.
  • 3:08 - 3:12
    Bu genellikle tesisteki derin kuyuların
    çukurlarını kullanarak
  • 3:12 - 3:16
    ya da tesis dışındaki su arıtma
    tesisleriyle yapılır.
  • 3:16 - 3:19
    Diğer bir seçenek bu sıvıyı
    geri dönüştürmek.
  • 3:19 - 3:23
    Fakat bu süreç kirliliği arttırabilir
  • 3:23 - 3:27
    çünkü su her kullanıldığında
    daha da zehirli oluyor.
  • 3:27 - 3:31
    Kuyular, atıkların yer altı suyuna
    sızmasını önlemek için
  • 3:31 - 3:33
    genelde demir ve çimentoyla kaplıdır
  • 3:33 - 3:39
    fakat ihmal ya da bir kaza
    yıkıcı etkilere neden olabilir.
  • 3:39 - 3:41
    Hidrokırılma eğer direkt
    yeraltı suyuna girerek,
  • 3:41 - 3:44
    tehlikeli yeraltı sızıntılarının
    içinden yapılıp
  • 3:44 - 3:48
    zehirli atık su dikkatizce
    elden çıkarılırsa
  • 3:48 - 3:52
    hidrokırılma tesisinin etrafındaki
    içme suları kirlenebilir.
  • 3:52 - 3:56
    Endişe verici diğer konu da
    basınç ve atık sudan kaynaklanan
  • 3:56 - 4:00
    deprem tehlikesi ve altyapı zararlarıdır.
  • 4:00 - 4:04
    Artan sismik aktivite
    ve hidrokırılma arasındaki bağ
  • 4:04 - 4:08
    hemen dibimizde gerçekleşen uzun süreli
    basınç dengesizlikleri hakkında
  • 4:08 - 4:11
    çözünmemiş sorunlar ortaya çıkarıyor.
  • 4:11 - 4:15
    Hidrokırılma hakkındaki en büyük
    tartışma, gökyüzüyle alakalı.
  • 4:15 - 4:22
    Çevre açısından, doğal gazın
    kömürden daha iyi olduğu düşünülür.
  • 4:22 - 4:23
    Hidrokırılmadan çıkan gaz,
  • 4:23 - 4:29
    enerji birimi olarak kömürünkinin
    yarısı kadar karbondioksit yayıyor.
  • 4:29 - 4:31
    Hidrokırılmanın kendisinin
    neden olduğu kirlilik ise
  • 4:31 - 4:33
    göz ardı edilemez.
  • 4:33 - 4:36
    Sondaj ve popmalama sırasında
    açığa çıkan metan
  • 4:36 - 4:41
    bir sera gazı olarak
    karbondioksitten çok daha tesirli.
  • 4:41 - 4:45
    Bazı bilim insanları metanın
    en sonunda yok olduğunu söylüyor
  • 4:45 - 4:49
    bundan dolayı uzun-süreli etkisi daha az.
  • 4:49 - 4:51
    Ama sorulması gereken
    çok daha önemli bir soru var.
  • 4:51 - 4:54
    Hidrokırılma parayı, zamanı ve araştırmayı
  • 4:54 - 4:59
    yenilenebilir enerji kaynaklarının
    gelişiminde kullanılmaktan alı mı koyuyor?
  • 4:59 - 5:01
    Doğal gaz yenilenemez
  • 5:01 - 5:04
    ve hidrokırılmayı destekleyen
    kısa süreli ekonomik çıkarlar
  • 5:04 - 5:08
    küresel iklim değişikliğiyle birlikte
    beklenenden az gelebilir.
  • 5:08 - 5:12
    Uzmanlar hâlâ hidrokırılmanın
    parasal etkilerini inceliyorlar.
  • 5:12 - 5:15
    Modern hidrokırılma
    1940'lardan beri var olsa da
  • 5:15 - 5:17
    son on yılda bir artış yaşadı.
  • 5:17 - 5:23
    Çünkü başka doğal gaz kaynakları azalıyor,
    yenilenemeyen enerjilerin maliyeti artıyor
  • 5:23 - 5:27
    ve son teknoloji erişimi kolaylaştırıyor.
  • 5:27 - 5:30
    Fakat birçok ülke, çevresel
    sorunlara karşılık olarak
  • 5:30 - 5:33
    hidrokırılmayı yasakladı.
  • 5:33 - 5:37
    Hidrokırılmanın dünya çapında
    enerjiyi yeniden şekillendirdiği kesin
  • 5:37 - 5:41
    ama hangi uzun vadeli
    çıkarlar için ve ne pahasına?
Title:
Hidrolik kırılma nedir? - Mia Nacamulli
Description:

Derslerin hepsine erişebilmek için: http://ed.ted.com/lessons/how-does-fracking-work-mia-nacamulli

Yeraltında bir zamanlar ulaşılamayan doğal gaz depoları mevcut. Hidrolik kırılma ya da hidrokırılma teknolojisi bu doğal gazı çekebilir ve böylelikle bizim enerji ihtiyacımızı yıllarca karşılayabilir. Hidrolik kırılma nasıl bir şey ve neden hararetli bir tartışmanın konusu? Mia Nacamulli hidrolik kırılmanın detaylarını açıklıyor.

Ders: Mia Nacamulli. Animasyon: Sharon Colman
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:04

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.