Τι μπορούμε να μάθουμε από τους αρχαίους σκελετούς; - Φαρνάζ Κχατίμπι
-
0:07 - 0:09Μεταξύ του 2008 και του 2012,
-
0:09 - 0:14αρχαιολόγοι έκαναν ανασκαφές στα ερείπια
ενός αρχαίου νοσοκομείου στην Αγγλία. -
0:14 - 0:17Κατά τη διαδικασία αυτή,
αποκάλυψαν έναν αριθμό σκελετών. -
0:17 - 0:19Ένας συγκεκριμένος
άνηκε σε έναν πλούσιο άντρα -
0:19 - 0:22που έζησε τον 11ο ή 12ο αιώνα
-
0:22 - 0:25και πέθανε από λέπρα
σε ηλικία από 18 μέχρι 25. -
0:25 - 0:27Πώς τα γνωρίζουμε όλα αυτά;
-
0:27 - 0:30Απλά εξετάζοντας μερικά παλιά
οστά καλυμμένα με χώμα; -
0:30 - 0:32Ακόμη και αιώνες μετά τον θάνατο,
-
0:32 - 0:35οι σκελετοί φέρουν ιδιαίτερα γνωρίσματα
που αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους. -
0:35 - 0:40Χρησιμοποιώντας σύγχρονα εργαλεία και
τεχνικές βρίσκουμε αυτά τα χαρακτηριστικά. -
0:40 - 0:44Αυτός ο κλάδος της επιστήμης
λέγεται βιολογική ανθρωπολογία. -
0:44 - 0:47Επιτρέπει στους ερευνητές να μάθουν
λεπτομέρειες για αρχαία άτομα -
0:47 - 0:51και να ταυτοποιήσουν ιστορικά γεγονότα
που επηρέασαν ολόκληρους πληθυσμούς. -
0:51 - 0:54Όταν οι ερευνητές βρουν έναν σκελετό,
-
0:54 - 0:57τα πρώτα στοιχεία που συλλέγουν,
όπως η ηλικία και το φύλο, -
0:57 - 0:59βασίζονται στη μορφολογία του,
-
0:59 - 1:02δηλαδή τη δομή, την εμφάνιση
και το μέγεθος του σκελετού. -
1:02 - 1:06Οστά, όπως η κλείδα,
σταματούν να μεγαλώνουν στα 25, -
1:06 - 1:09οπότε ένας σκελετός
με μη ολοκληρωμένη κλείδα -
1:09 - 1:11πρέπει να είναι νεότερος από 25.
-
1:11 - 1:15Παρόμοια, οι δίσκοι του κρανίου
συνεχίζουν τη σύμπτυξη μέχρι και τα 40 -
1:15 - 1:17και μερικές φορές ακόμη κι αργότερα.
-
1:17 - 1:20Συνδυάζοντας αυτά με κάποια
μικροσκοπικά σκελετικά στοιχεία, -
1:20 - 1:25οι φυσικοί ανθρωπολόγοι μπορούν
να εκτιμήσουν την ηλικία θανάτου. -
1:25 - 1:28Ταυτόχρονα, τα πυελικά οστά
αποκαλύπτουν το γένος. -
1:28 - 1:32Τα γυναικεία πυελικά οστά είναι βιολογικά
πλατύτερα για διευκόλυνση της γέννας, -
1:32 - 1:34ενώ τα ανδρικά είναι στενότερα.
-
1:34 - 1:37Τα οστά προδίδουν ακόμη
και σημάδια αρχαίων επιδημιών. -
1:37 - 1:40Ασθένειες όπως η αναιμία αφήνουν
τα σημάδια τους στα οστά. -
1:40 - 1:42Και η κατάσταση των δοντιών
αποκαλύπτει στοιχεία -
1:42 - 1:45για παράγοντες, όπως
η διατροφή ή ο υποσιτισμός, -
1:45 - 1:48τα οποία συνδέονται συχνά
με πλούτο ή φτώχεια. -
1:48 - 1:52Μια πρωτεΐνη, το κολλαγόνο, μας δίνει
ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες. -
1:52 - 1:53Ο αέρας που αναπνέουμε,
-
1:53 - 1:54το νερό που πίνουμε
-
1:54 - 1:56και το φαγητό που τρώμε
-
1:56 - 1:58αφήνουν μόνιμα ίχνη
στα οστά και τα δόντια μας -
1:58 - 2:00στη μορφή χημικών ενώσεων.
-
2:00 - 2:04Αυτές οι χημικές ενώσεις περιέχουν
μετρήσιμες ποσότητες ισοτόπων. -
2:04 - 2:09Τα σταθερά ισότοπα στο κολλαγόνο των οστών
και των δοντιών διαφέρουν στα θηλαστικά -
2:09 - 2:12ανάλογα με το πού έζησαν και το τι έφαγαν.
-
2:12 - 2:14Έτσι εξισορροπώντας αυτά τα ισότοπα,
-
2:14 - 2:18μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα
για τη δίαιτα και τον τόπο ατόμων. -
2:18 - 2:21Όχι μόνο αυτό, αλλά και ενώ ζούσαν,
-
2:21 - 2:24τα οστά πέρασαν συνεχείς
κύκλους επιδιόρθωσης. -
2:24 - 2:26Έτσι αν κάποιος κινηθεί
από το ένα μέρος στο άλλο, -
2:26 - 2:28τα οστά που συντέθηκαν
μετά τη μετακίνηση -
2:28 - 2:33θα αντικατοπτρίζουν τις νέες ισοτοπικές
υπογραφές του περιβάλλοντος. -
2:33 - 2:36Αυτό σημαίνει ότι οι σκελετοί μπορούν να
χρησιμοποιηθούν ως χάρτες μετακινήσεων. -
2:36 - 2:40Για παράδειγμα, μεταξύ 1 και 650 μ.Χ.,
-
2:40 - 2:45στη μεγάλη πόλη Τεοτιχουακαν στο Μεξικό
ζούσαν χιλιάδες ανθρώπων. -
2:45 - 2:49Οι ερευνητές εξέτασαν τις αναλογίες
ισοτόπων στο σμάλτο των δοντιών -
2:49 - 2:52που είχαν πληροφορίες
για τη δίαιτα τους όταν ήταν νεότεροι. -
2:52 - 2:55Βρήκαν ενδείξεις σημαντικής
μετανάστευσης στην πόλη. -
2:55 - 2:57Η πλειοψηφία των ατόμων
είχαν γεννηθεί αλλού. -
2:57 - 3:01Μέσω επιπλέον γεωλογικής
και σκελετικής ανάλυσης, -
3:01 - 3:05ίσως μπορέσουν να εντοπίσουν
από πού προέρχονταν αυτοί οι άνθρωποι. -
3:05 - 3:09Αυτή η δουλειά στο Τεοτιχουακαν
δείχνει πώς οι βιο-ανθρωπολόγοι -
3:09 - 3:12μελετούν σκελετούς σε νεκροταφεία
και μαζικούς τάφους, -
3:12 - 3:15έπειτα αναλύουν τις ομοιότητες
και τις διαφορές τους. -
3:15 - 3:18Από αυτές τις πληροφορίες,
μαθαίνουν για λαϊκές πεποιθήσεις, -
3:18 - 3:21κοινωνικές νόρμες, πολέμους
και αίτια θανάτου. -
3:21 - 3:26Σήμερα, χρησιμοποιούμε αυτά τα εργαλεία
για να απαντήσουμε το πώς δυνάμεις, -
3:26 - 3:27όπως μετανάστευση και νόσοι,
-
3:27 - 3:29διαμορφώνουν τον σύγχρονο κόσμο.
-
3:29 - 3:34Η ανάλυση DNA είναι δυνατή ακόμη
και σε καλά διατηρημένα αρχαία λείψανα. -
3:34 - 3:37Αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε
πώς νόσοι όπως η φυματίωση -
3:37 - 3:39εξελίχτηκαν ανά τους αιώνες
-
3:39 - 3:42ώστε να κατασκευάσουμε καλύτερες
θεραπείες για τον άνθρωπο σήμερα. -
3:42 - 3:46Οι αρχαίοι σκελετοί μας λένε
πολλά για το παρελθόν. -
3:46 - 3:49Αν λοιπόν και τα δικά σας
λείψανα θαφτούν ανέπαφα, -
3:49 - 3:52τι θα μάθουν άραγε από αυτά
οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος;
- Title:
- Τι μπορούμε να μάθουμε από τους αρχαίους σκελετούς; - Φαρνάζ Κχατίμπι
- Description:
-
Ολόκληρο το μάθημα στο: http://ed.ted.com/lessons/what-can-you-learn-from-ancient-skeletons-farnaz-khatibi
Οι αρχαίοι σκελετοί μπορούν να μας πουν πολλά για το παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας, τους γένους, ακόμη και της κοινωνικής θέσης των κατόχων τους. Πώς μπορούμε όμως να τα γνωρίζουμε όλα αυτά απλά εξετάζοντας παλιά οστά καλυμμένα με χώμα; Η Φαρνάζ Κχατίμπι ασχολείται με τον καταπληκτικό τομέα της επιστήμης, γνωστό ως βιολογική ανθρωπολογία.
Μάθημα από τη Φαρνάζ Κχατίμπι, ψηφιακή απεικόνιση από το TED-Ed.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:08
Chryssa R. Takahashi approved Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi | ||
Chryssa R. Takahashi accepted Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi | ||
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi | ||
Asimina Papachristodoulou edited Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi | ||
Asimina Papachristodoulou edited Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi | ||
Asimina Papachristodoulou edited Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi | ||
Asimina Papachristodoulou edited Greek subtitles for What can you learn from ancient skeletons? - Farnaz Khatibi |